أصول قراءة الآفات الوبائية والمصائب في سياق القرآن الكريم: فيروس كورونا نموذجا

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 161 - 186, 23.02.2021

Recep Önal

Öz

لقد واجه العالم بأكمله تفشي فيروس قاتل ما يسمى بفيروس كورونا الذي ظهر في ووهان عاصمة منطقة هوبي الصينية في ديسمبر )Covid-19( 2019 . تسبب هذا الفيروس القاتل الذي تحول إلى أزمة عالمية والذي لم يتم العثور على علاج له حتى الآن والتمكن من منع انتشاره، في وفاة مئات الآلاف من الناس دون النظر إلى الدين أو اللغة أو العرق أو الحدود أو الطبقة أو الجنس أو العمر أو المنصب. ولهذا السبب فإن منظمة الصحة أعلنت في 11 مايو 2020 بأن هذا الفيروس )فيروس )DSÖ/WHO( العالمية كورونا( وباءٌ عالمي؛ نظرًا لسرعة انتشاره وتأثيره في صحة الإنسان والنكبة التي أدى إليها. ولكي نتمكن من تحليل المشاكل التي ظهرت بعد الوباء بشكل صحيح ومن تقديم الحلول المناسبة يجب أن يُتعامل مع القضية ليس من ناحية الطب والاقتصاد والعلوم السياسية فقط بل لا بد من تناوله من جهة متعدد تخصصات وتحليله بالأبعاد الدينية بجانب العلمية لكون هذا الوباء متعددة الأبعاد. ومن وجهة النظر هذه، فإنه لا بد من إضافة البعد الديني والعقدي أيضًا إلى الأساليب التي تُزاول لمكافحة الفيروس. وفي هذه الدراسة التي تم تناولها ومن وجهة النظر هذه، ستتم مناقشة مسألة كيفية فهم وتفسير الآفات الوبائية التي تعرض لها الناس عبر التاريخ في سياق القرآن قاصرا الموضوع على البعد الديني وضمن هذا الإطار.

Anahtar Kelimeler

الإسلام, القرآن, الآفات الوبائية, المصيبة, فيروس كورونا

KUR’AN BAĞLAMINDA KORONAVİRÜS GİBİ PANDEMİK AFETLERİ VE MUSİBETLERİ OKUMA USULÜ

Öz

Tüm dünya Aralık 2019 tarihinde Çin’in Hubei bölgesinin başkenti Wuhan’da ortaya çıkan Koronavirüs (COVID-19) adlı ölümcül virüs salgınıyla karşı karşıya kaldı. Henüz tedavisi bulunamadığı ve yayılması engellenemediği için küresel bir krize dönüşen bu ölümcül virüs, din, dil, ırk, sınıf, cinsiyet, yaş, makam ayırt etmeden, yüz binlerce insanın ölümüne neden oldu. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ/WHO), yayılma hızına, insan sağlığı üzerindeki etkisine ve yol açtığı felakete bakarak koronavirüsü 11 Mart 2020’de pandemi (küresel salgın) ilan etti. Salgın sonrasında yaşanan sorunlar çok boyutlu olması sebebiyle bunları doğru analiz edebilmek ve çözüm önerileri sunabilmek için meseleyi sadece tıp, ekonomi ve siyaset biliminin bakış açısıyla değil disiplinlerarası bir yaklaşımla ele alıp, bilimsel boyutlarının yanı sıra dinî boyutlarıyla da tahlil etmelidir. Bu bakımdan bize göre virüse karşı yürütülen mücadele metotları arasına aynı zamanda din ve inanç boyutu da eklenmelidir. Bu bakış açısıyla ele alınan bu çalışmada, konu meselenin dinî boyutuyla sınırlı tutulacak, bu çerçevede Kur’an bağlamında tarih boyunca maruz kalınan pandemik afetlerin nasıl anlaşılması ve anlamlandırılması gerektiği hususu ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Pandemik Afetler, Musibet, Koronavirüs

Kaynakça

• ابن الجوزي، المنتظم في تاريخ الملوك والأمم، حيدرآباد
• ابن الأثير، الكامل في التاريخ، بيروت: دار صادر
• Adıvar, A. (1987). Tarih Boyunca İlim ve Din. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Biçer, R (2013). The Interactive Relation Between Religious TV Programs and People in Turkey. International Journal of Online Pedagogy and Course Design, 3/3: 76-84.
• Breton, D. L. (2015). Acının Antropolojisi. Çev. İ. Yerguz. İstanbul: Sel Yay.
• Çapcıoğlu,İ. (2020). Kontrollü Sosyal Hayat, Medya ve Dini Yönelimler. https://www.islamvemedya.com/kontrollu-sosyalhayat- medya-ve-dini-yonelimler/821/(SET: 20.06.2020).
• Çelik, A. H. (2020). Korona Sürecinde İslam’ın Yükselişi ve Rüya. https://www.dinihaber.com/diyanet-haber/muftucelik- ten-nefis-bir-yazi-korona-surecinde-islamin-yukselisi-veruya- h145205.html (SET: 21.06.2020).
• Demircan, A. (2020). Salgın Hastalıklar ve Müslümanlar. Diyanet Aylık Dergi, 353: 18-21.
• Din İşleri Yüksek Kurulu. (2020). İslam’ın Salgın Hastalıklara Bakışı. Ed. F. Kurt.. Ankara: DİB Yay., s. 8, 19, 23.
• Erdinç, Z.(2019). Akâid-i Adûdiyye’nin Türkçe Bir Şerhi Olarak Harputlu İshak Efendi’nin Es’ile-i Kelâmiyye Adlı Eseri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12/62:1765-1771.
• Frankly, V. E. (2018). İnsanın Anlam Arayışı. Çev. S. Budak. İstanbul: Okuyanus Yay.
• Fromm, E. (1994). Erdem ve Mutluluk. Çev. A. Yörükan, İş Bankası Kültür Yay.
• Görmez, M. (2020a). Koronadan Sonra Zafer İslam’ın Olacak! https://www.risalehaber.com/mehmet-gormez-koronadan-sonrazafer- islamin-olacak-378183h.htm (SET: 04.05.2020).
• Görmez, M. (2020b). Coronavirüs Özelinde Musîbetleri Okuma Usûlü. https://www.youtube.com/ watch?v=3a6GWYCs3Yk&t=719s (20.03.2020).
• Hıdır, Ö. (2020). Kovid-19 Teo-Politiği: Evanjelikler ve Ultra- Ortodoks Yahudiler. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/kovid-19- teo-politigi-evanjelikler-ve-ultra-ortodoks-yahudiler/1805863 (SET: 20.04.2020).
• Kara, N. (1998). Kur’an ve Sünnet’te Bela-Musibet. Ekev Akademi Dergisi, 1/3: 33-58.
• Knapp, A. (2020). The Secret History of The First Coronavirus. https://www.forbes.com/sites/alexknapp/2020/04/11/the-secrethistory -of-the-first-coronavirus-229e/ (SET: 13 Nisan 2020).
• Kurt, F. (2019). Sorularla Günümüz İnsanının İnanç Problemleri. Ankara: TDV Yay.
• Musahan, A. Y. (2016). Müslüman Düşüncesinde Musibet- Rahmet İlişkisi. Ekev Akademi Dergisi, 20/66: 129-142.
• Müftüoğlu, M. (2020). Kur’an-ı Kerim’e Göre Bela ve Musibetler Karşısında İnsanın Durumu ve Manevi Değerlerin Önemi. Rumeli İslâm Araştırmaları Dergisi, 3/5: 8-27.
• Selim Özarslan, Günah Musibet İlişkisi Üzerine, Elazığ, 2006. Doğal Afetler Karşısında Din ve Diyanet Hizmetleri: Doğal Afetlere/Musibetlere Yönelik Düşünceler. IV. Din Şûrası Tebliğ ve Müzakereleri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., s. 451- 461.
• Schmalz, M. (2017). Christian Faith Doesn’t Just Say Disasters Are God’s Retribution. https://theconversation.com/christianfaith- doesnt-just-say-disasters-are-gods-retribution-83288 (20.03.2020).
• Seyf, T. (2020). Koronavirüs İlahi Ceza Demek Batıl İnançtır. Çev. B. İshakoğlu,https://www.independentturkish.com/ node/124656/d%C3%BCnyadan-sesler/koronavir%C3%BCsilahi- ceza-demek-bat%C4%B1l-inan%C3%A7t%C4%B1r (SET: 22.06.2020)
• Sucu, N. D. (2020). Bilim Din ve Korona.https://www.manset aydin.com/makale/4116611/nadir-can-sucu/bilim-din-ve-korona (SET: 06.06.2020).
• Şentürk, H. & Yakut, Y. (2014). Hayatın Anlamı ve Din. SDÜİlahiyat Fakültesi Dergisi, 2/33: 45-60.
• Tekin, M. (2020).Bir Hakikat Olarak Bilim ve Din. https://www.milatgazetesi.com/prof-dr-mustafa-tekin/birhakikat- olarak-bilim-ve-din/haber-236723 (SET: 05.05.2020).
• Tervanotko, H. (2020). Eski İsrailliler Salgınlarla Nasıl Mücadele Edildi-İncil Kehanet ve Ritüelleri Anlatıyor. https:// tr.innerself.com/content/personal/spirituality-mindfulness/ religions-a-beliefs/228-30-how-the-ancient-israelites-dealt-withepidemics- the-bible-tells-of-prophecy-and-rituals.html(SET: 16.04.2020).
• Turner, S. B. (2011). Tıbbî Güç ve Toplumsal Bilgi. Çev. Ü. Tatlıcan. Bursa: Sentez Yay.
• TÜBA. (2020). Covid-19 Pandemi Değerlendirme Raporu. Ed. M. Şeker v.dğr., Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yay.
• Türkman, E. (2006). Kelamda Günah Musibet İlişkisi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi SBE. Elazığ.
• Varlık, N. (2011). Tâun. Diyanet İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yay., 40: 175-177.
• Yaşaroğlu, M. K. (2005). Küresel Felaketlerin Yorumunda Dini Boyut. Karizma, 6/22: 51-54.
• Yıldırım, E. (2020). Kırbaççılar, Deccal, Korona Cihat. https://www.yenisafak.com/yazarlar/ergunyildirim/kirbaccilardeccal- korona-cihat-2055080 (SET: 15.05.2020).
• Zavi, E. (2020). Koronavirüs ve Kıyamet Alametleri. h t t p s : / / w w w. i n d e p e n d e n t t u r k i s h . o m / n o d e / 1 4 6 1 0 1 / d % C 3 % B C n y a d a n - s e s l e r / k o r o n a v i r % C 3 % B C s - v e - k%C4%B1yamet-alametleri (SET: 13.04.2020).