Erken Okuryazarlık Alanında Yapılmış Doktora ve Yüksek Lisans Tezlerinin Analizi

Year 2021, Volume: 5 Issue: 2, 54 - 66, 26.12.2021

Haydar Özdemir

https://doi.org/10.31457/dased.1027243

Cited By: 1

Abstract

İnsanoğlu, geleceğe dair endişeleri arttıkça geleceğin teminatı olan çocuklara daha fazla değer verip onların eğitilmeleri için gün geçtikçe daha fazla çaba göstermektedir. Günümüzde çocuklara verilen eğitim, okul öncesi dönemden başlayarak hayat boyu devam eden bir süreci kapsamaktadır. Çocukları ilköğretim dönemine hazırlamak, ilköğretime geçişlerini kolaylaştırmak ve hazır bulunuşluk düzeylerini artırmak için okul öncesi dönemde verilen erken okuryazarlık çalışmaları kayda değer bir öneme sahiptir. Bu araştırmada, erken okuryazarlıkla alakalı Türkiye’de giderek yaygınlaşan doktora ve yüksek lisans tez çalışmalarının analizi amaçlanmaktadır. Araştırmada, erken okuryazarlıkla ilgili YÖK (Ulusal Tez Merkezi) veri tabanında kayıtlı olan 62 doktora ve yüksek lisans tez çalışması incelenmiştir. Bu tezlerin analizi için nitel araştırma yöntemlerinden belge-doküman incelemesi tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler içerik analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Doktora ve yüksek lisans tezlerinin yıllara göre dağılımları, hangi üniversitelerin öncülük ettiği, tezlerde kullanılan desenler, araştırma konuları ve örneklemler gibi veriler çalışmanın bulgularını oluşturmaktadır.
Araştırma sonuçlarına göre doktora tezinin en çok 2013 ile 2021 yıllarında ve yüksek lisans tezinin ise en çok 2021 yılında yayınlandığı, bu tezlerin yayınlanmasında en çok Gazi, Ankara ve Hacettepe Üniversitelerinin öncülük ettiği görülmektedir. Yapılan araştırmalarda yöntem olarak genellikle nicel araştırmaların kullanıldığı, bununla beraber nitel ve karma desenlerin de kullanıldığı anlaşılmaktadır. Araştırmalarda kullanılan örneklemlerin çoğu 60-72 aylık okul öncesi çocukların oluşturduğu ve amaçsal örneklem çeşidinin en sık benimsendiği görülmektedir. İncelenen araştırmaların konularına baktığımızda, çoğunlukla erken okuryazarlık programlarının etkisine; erken okuryazarlık ile çocukların duygu, görsel algı ve bilişsel becerileri, ebeveynlerinin eğitim durumu ve ailelerinin sosyoekonomik durumları arasındaki ilişkilerine bakıldığı anlaşılmaktadır. Erken okuryazarlıkla alakalı tez çalışmaları; erken okuryazarlığın okul öncesi kurumların dışında uygulanabilmesine, daha kapsamlı programların yapılabilmesine, farklı becerilerle olan ilişkisine bakılabilmesine yönelik öneriler dile getirilmiştir.

Keywords

erken okuryazarlık, doktora tezi, yüksek lisans tezi

References

• Aktaş Arnas, Y. (2013). Okul öncesi dönemde matematik eğitimi. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 9-26.
• Burke M D, Hagan-Burke S, Kwok O, Parker R (2009). Predictive validity of early literacy indicators from the middle of kindergarten to second grade. The Journal of Special Education, 42.4: 209-226.
• Callander N (2010). Communication, language and literacy. Supporting development in the early years foundation stage. Continuum.
• Catts H W, Fey M E, Tomblın J B, Zhang X (2002). A longitudinal investigation of reading outcomes in children with language impairments. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 45: 1142-115.
• Constantine J. L. (2004). Relationships among early lexical and literacy skills and languageliteracy environments at home and school. (Unpublished doctoral diss.). College of Education University of South Florida. Department of Childhood Education College of Education University of South Florida. USA
• Creswell, J. W. (2012). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. Sage publications.
• Elliott Em, Olliff CB (2008). Developmentally appropriate emergent literacy activities for young children: adapting the early literacy and learning model. Early Childhood Education Journal, 35(6): 551–556. https://doi.org/10.1007/s10643-007-0232-1
• Feiler, Anthony, Alec Webster. 1997. “Teacher Predictions of Young Children’s Literacy Succes or Failure in Four Schools”. Paper Presented at the British Educational Research Association Annual Conference. September 11-14.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill.
• Huba Marry E., Susie Ramisetty-Milker. 1995. “The Language Skills and Concepts of Early and Nonearly Readers.”. Journal of Genetic Psychology. 156, 3, 313-331.
• Kargın T, Güldenoğlu B, Ergül C. Anasınıfı Çocuklarının Erken Okuryazarlık Beceri Profili: Ankara Örneklemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18: 1–27. Doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.299868.
• Morrow, M. L., & Gambrell, B. L. (2004). Using children’s literature in preschool comprehending and enjoying books. USA: International Reading Association.
• Natıonal Instıtute For Lıteracy, Natıonal Center For Famıly Lıteracy (2008). Developing Early Literacy: Report of the National Early Literacy Panel.
• Rouse, Heatjer L., John W. Fantuzzo. 2006. “Validity of the Dynamic Indicators for Basic Early Literacy Skills as an Indicator of Early Literacy for Urban Kindergarten Children”. School Psychology Review. 35, 3, 341-355.
• Spıra E G, Bracken S S, Fıschel J E (2005). Predicting improvement after firstgrade reading difficulties: The effects of early language, emergent literacy, and behavior skills. Developmental Psychology, 41: 225-234.
• Şimşek, H., & Yıldırım, A. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tavşancıl, E. & Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayınları: İstanbul
• Utchell L A, Schmıtt A J, Mccallum E, Mcgoey K E, Pısellı K (2016). Ability of Early Literacy Measures to Predict Future State Assessment Performance, Journal of Psychoeducational Assessment , 34.6: 511 –523.
• Whitehurst GJ, Lonigan CJ (1998). Child Development and Emergent Literacy. Child development. 69(3): DOI: 10.1111/j.1467- 8624.1998.tb06247.x.