Öğretmenlerin Proaktif Kişilik Özelliklerinin Örgütsel Bağlılık ve İş Doyumu ile İlişkisi

Year 2023, Volume: 7 Issue: 1, 77 - 106, 16.06.2023

Neslin İhtiyaroğlu Müge Bahar Kılıç Yasemin Ünsal Mutlu Sadık Fidan

Abstract

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin proaktif kişilik özelliklerinin örgütsel bağlılık ve iş doyumu üzerindeki yordayıcı rolünü belirlemektir. İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı bu araştırmanın verileri “Proaktif Kişilik Ölçeği”, “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” ve “İş Doyumu Ölçeği” ile toplanmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiler parametrik testlerden t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), korelasyon ve çoklu regresyon analizi ile hesaplanmıştır.Korelasyon analizi sonuçlarına göre, proaktif kişilik ile örgütsel bağlılık ve iş doyumu arasında çok zayıf düzeyde ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Çoklu regresyon analizi sonuçlarına göre ise, proaktif kişilik özelliklerinin örgütsel bağlılığın ve iş doyumunun anlamlı birer yordayıcısı olduğu görülmüştür. Araştırmanın sonunda, öğretmenlerin proaktif kişilik özelliklerinin geliştirilmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

İş doyumu, öğretmen iş doyumu, öğretmen kişiliği, örgütsel bağlılık, proaktif kişilik.

The Relationship of Proactive Personality Traits of Teachers With Organizational Commitment and Job Satisfaction

Abstract

The aim of this research is to determine the predictive role of proactive personality traits of teachers on organizational commitment and job satisfaction. The data of this study, in which the relational screening model was used, were collected with the "Proactive Personality Scale", "Organizational Commitment Scale" and "Job Satisfaction Scale". The relationships between variables were calculated by t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), correlation and multiple regression analysis. According to the results of the correlation analysis, it has been determined that there is a very weak relationship between proactive personality, organizational commitment and job satisfaction. According to the results of the multiple regression analysis, it has been seen that proactive personality traits are significant predictors of organizational commitment and job satisfaction. At the end of the study, recommendations were made for the development of proactive personality traits of teachers.

Keywords

Job satisfaction, organizational commitment, proactive personality, teacher job satisfaction, teacher personality.

References

• Akın, A., Abacı, R., Kaya, M. ve Arıcı, N. (2011). Kısaltılmış Proaktif Kişilik Ölçeği’nin (KPÖ) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği.In ICES11 International Conference on Educational Sciences, June, p.22-25.
• Aksay, O. (2021). Öğretmenlerin örgütsel adalet, örgütsel dürüstlük ve iş doyumu düzeylerine yönelik algıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Aksu, A. ve Balcı, Y. (2009). Genel liselerde örgütsel adanmışlık ve dönüşümsel liderlik. Journal of New World Sciences Academy EducationSciences, 4 (4), 1468-1480.
• Alanoğlu, M. ve Karabatak, S. (2018). Aday Öğretmenlerin Proaktif Kişilik Özellikleri ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki. Uluslararası Battalgazi Multidisipliner Çalışmalar Kongresi, Malatya.
• Alev, S. (2019). Okul kültürü ile politik beceri arasındaki ilişkinin incelenmesi: proaktif kişiliğin aracılık rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 455-472.
• Altınkurt, Y. ve Ekinci, C. E. (2016). Examiningtherelationshipsbetweenoccupational professional isandorganizationalcynicism of teachers. EducationalProcess: International Journal, 5(3), 236-253.
• Arıbaş, A.N. (2021). Sosyal Bilimlerde Güncel Konulara Teorik Politik ve Ampirik Yaklaşımlar. E. Kabakçı-Günay (Ed). Proaktif Kişilik (s.121-140). İstanbul: Efe Akademi Yayınevi.
• Atmaca, T. (2020). Öğretmenlerin kişilik tipleri ile mesleğe yabancılaşma arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 491-506.
• Ayçiçek, A. (2021). Öğretmen adaylarının proaktif kişilik özellikleri, başarı motivasyonları ve öznel mutlulukları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Aziri, B. (2011). Job satisfaction: A literature review. Management Research ve Practice, 3(4), 77-86.
• Bakan, Z. (2021). Meslek liselerindeki öğretmenlerin iş doyumunun örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinin incelenmesi: bağcılar ilçesi örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Esenyurt Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Balay, R. (2014). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Pegem Akademi.
• Bateman, T.S. veCrant, J.M. (1993). Theproactivecomponent of organizationalbehavior: A measureandcorrelates. Journal of OrganizationalBehavior, 14(2), 103-118.
• Bayramlık, H. A., ve Uluğ, F. (2019). Öğretmenlerin kişilik özellikleri ile damgalama davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 4- 17.
• Behram, K.N. ve Dinç, E. (2014). Algılanan kişi-örgüt uyumunun kişilerarası çatışma ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 115-124.
• Bolat, O.İ. ve Bolat, T. (2008). Otel işletmelerinde örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 75-94.
• Bozbayındır, F. ve Alev, S. (2018). Öğretmenlerin öz yeterlilik, proaktif kişilik ve değişime açıklık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 293-311.
• Bozkurt, Ö. ve Yurt, İ. (2013). Akademisyenlerin örgütsel bağlılık düzeylerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Yönelim Bilimleri Dergisi, 11 (22), 121-139.
• Buchanan II, B. (1974). Buildingorganizationalcommitment: Thesocialization of managers inworkorganizations. AdministrativeScienceQuarterly, 19(4), 533-546.
• Budak, T. (2009). İlköğretim okullarında görev yapan kadrolu ve sözleşmeli öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları (Kocaeli ili örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Buluç, B. (2009). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 15(1), 5-34.
• Bulut, M. Ş. (2011). İlköğretim okullarındaki performans yönetimi uygulamaları ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Caniels, M.C., Semeijn, J.H. veRenders, I.H. (2018). Mindthemindset! Theinteraction of proactivepersonality, transformationalleadershipandgrowthmindsetforengagement at work. Career Development International, 23(1), 48-66.
• Celep, C. (1996). Eğitimde örgütsel adanma ve öğretmenler. Ankara: Anı.
• Cengiz, A. (2001). Kişisel özelliklerin örgütsel bağlılık üzerindeki etkileri ve Eskişehir’de sağlık personeli üzerinde bir uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Cici, B. (2021). Okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik özelliklerinin örgütsel bağlılık ve motivasyonla ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Crant, J.M. (2000). Proactivebehavior in organizations. Journal of Management, 26, 435-462.
• Crant, J.M., Hu, J. veJiang, K. (2016). Proactivepersonlity. Proactivity at work: Makingthingshappen in organizations, 193-225.
• Çelebi, N., ve Uğurlu, B. (2014). Resmi liselerde çalışan öğretmenlerin kişilik özelliklerinin demografik değişkenlere göre incelenmesi.
• Çelik, M. ve Yılmaz, K. (2015). Therelationshipbetweenteachers' occupational Professional ismandburnout. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (30), 93-122.
• Çıngı, H. (2009). Örnekleme kuramı. Ankara: Bizim Büro.
• Çoban, D., ve Demirtaş, H. (2011). Okulların akademik iyimserlik düzeyi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi,17(3), 317-348.
• Çorbacı, S., ve Bostancı, A. B. (2013). Okullarda öğretmenlere yönelik performans yönetimi uygulamaları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(ÖYGE Özel Sayısı), 238-254.
• Dağlı, A., Elçiçek, Z. ve Han, B. (2018). Örgütsel bağlılık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68), 1765-1777.
• Danış, A. (2009). Anadolu teknik ve Anadolu meslek lisesi öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri (İzmit Örneği).(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal BilimlerEnstitüsü, İstanbul.
• Demir, A. H. (2021). Sınıf öğretmenlerinin proaktif kişilik özellikleri ile mesleğe yönelik tutum ve kariyer geliştirme arzuları arasındaki ilişki: Elazığ ili örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Demir, A. H., ve Arabacı (2021). İ. Sınıf Öğretmenlerinin Proaktif Kişilik Özellikleri ile Mesleğe Yönelik Tutum ve Kariyer Geliştirme Arzuları Arasındaki İlişki. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 12(23), 1-21.
• Demirci, S. (2003). Öğretmenlerde beş faktör kişilik özellikleri ile iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Demirtaş, H. (2010). Dershane öğretmenlerinde örgütsel bağlılık ve iş doyumu. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 177-206.
• Doğan, A. (2008). İlköğretim kurumlarında örgütsel adaletin örgütsel bağlılık üzerine etkisi (Elazığ İli Örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Eğinli, A.T. (2009). Çalışanlarda iş doyumu: Kamu ve özel sektör çalışanlarının iş doyumuna yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 35-52.
• Er, E. ve Aydemir, A. (2022). Eğitim fakültesi öğrencilerinin proaktif kişilik özellikleri ile öz kontrol ve akademik mükemmeliyetçilikleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi. 12, 409-425.
• Farber, B.A. (1984). Stressandburnout in suburbanteachers. Journal of EducationalResearch, 77(6), 325-331.
• Filiz, Z. (2014). Öğretmenlerin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(23), 157-172.
• Frese, M., Fay, D., Hilburger, T., Leng, K. veTag, A. (1997). Theconcept of personalinitiative: Operationalization, reliabilityandvalidity in twoGermansamples. Journal of OccupationalandOrganizationalPsychology, 70, 139-161.
• Fuller, J. B. ve Marler, L. E. (2009). Changedrivenbynature: A meta-analyticreview of theproactivepersonalityliterature. Journal of VocationalBehavior, 75(3), 329–345.
• Gökçe, A.T. (2014). Okullarda bilgi uçurma: iş doyumu ve örgütsel bağlılık ilişkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 261-282.
• Göl, L. (2015). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin kişilik özellikleri ve iş doyumları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmetttin Erbakan Üniversitesi EğitimBilimleri Enstitüsü, Konya.
• Gören, T., ve Sarpkaya, P. (2014). İlköğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri (Aydın İli Örneği). Eğitim Bilimleri Dergisi, 40, 69-87.
• Gür-Erdoğan, D. ve Arsal, Z. (2015). Öğretmen adaylarının akademik branş memnuniyetleri ile öğretmenlik mesleğine yönelme ve kariyer geliştirme arzuları arasındaki ilişki. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, 147-171.
• Hackman, J.R. ve Oldham, G.R. (1975). Development of thejobdiagnosticsurvey. Journal of Appliedpsychology, 60(2), 159.
• Hon, A., Kim, Y, T. veCrant, M, J. (2009). Proactive personality, employee creativity and newcomer outcomes: a longitudinal study. J BusPsychol, 24, 93-103.
• İhtiyaroğlu, N. (2018). Analysis of relationship between teachers’ coping styles with stress and the level of organizational commitment. International Online Journal of Educational Sciences, 10(2), 192-206.
• İmamoğlu, G. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ve örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kahriman, G.Ç. (2022). İlkokul öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ile örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Kamar, M. (2021). Okul yöneticilerinin demokratik tutum ve davranışları ile öğretmenlerin motivasyon ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Kanderun, M. B., ve Cengil, M. (2022). Çalışma Yaşamında Örgütsel Bağlılık: Din Görevlilerinin Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin Çeşitli Sosyo-Demografik Değişkenlere Göre Analizi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(1), 155-168.
• Kanten, ve Yeşiltaş. (2013). Pozitif Örgütsel Davranışlar Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4(8), 83-106.
• Kaplan, V. (2020). Öğretmenlerin kişilik özellikleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Kayseri ili örneği). (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kaplan, V. ve Cemaloğlu, N. (2020). Öğretmenlerin Kişilik Özellikleri ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(2), 376-396.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi. İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Karataş, S. ve Güleş, H. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 74-89.
• Karslı, H.O. (2018). Kişilik özellikleri ve girişimcilik niyeti arasındaki ilişkinin proaktif kişilik boyutu açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kaygısız, A. G. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ve karara katılma durumları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir OsmangaziÜniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Korkmaz, M. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel iklim ve örgüt sağlığının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 117-139.
• Korkmaz, Y.(2017). Liderlik türlerinin örgütsel bağlılığa etkisi: kamu çalışanları üzerinde bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kurşunoğlu, A., Bakay, E. ve Tanrıöğen, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(11), 101-115.
• Külahoğlu, Ş. (2000). İyi öğretmenlik yetenek mi, beceri mi? Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2, 52-58.
• Latifoğlu, N. (2015). Motivasyonel dil kullanımının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Çaykur’da bir uygulama. (Yüksek Lisans Tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Li, N., Liang, J. ve Crant, M.J. (2010). The role of proactivepersonality in jobsatisfactionandorganizationalcitizenshipbehavior: a relationalperspective. Journal of AppliedPsychology, 95(2), 395-404.
• Lumpkin, G.T. veDress, G.G. (1996). Clarifyingtheentrepreneurialorientationconstructandlinking ittoperformance. Academy of Management Review, 21(1), 135-172.
• Mamak, Y. B. (2018). Proaktif kişiliğin iş becerikliği, iş performansı ve duygusal bağlılık üzerindeki etkileri (Yüksek Lisans Tezi).Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Meyer, J.P. veAllen, N.J. (1991). A three-componentconceptualization of organizationalcommitment. Human Resource Management Review, 1 (1), 61-89.
• Meyer, J. P., Allen, N. J. ve Smith, C. A. (1993). Commitment to organizations and occupations: Extensionand test of a three-component conceptualization. Journal of Applied Psychology. 78, 538-551.
• Morgan, G.A., Leech, N.L., Gloeckner, G.W.veBarrett, K.C. (2011). IBM SPSS forintroductoryStatistics(Fourthedition). U.K:Taylor ve Francis Group.
• Mowday, R.T., Porter, L.W. veSteers, R.M. (1982). Employee-organizationlinkages: Thepsychology of commitment, absenteeismandturnovers, New York: Academic Pres.
• Nartgün, Ş, S., ve Menep, İ. (2010). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılığa ilişkin algı düzeylerinin incelenmesi: Şırnak/İdil Örneği, Uluslarası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 288-316.
• O’Reilly, C. veChatman, J. (1986). Organizationalcommitmentandpsychologicalattachment: theeffects of compliance, identificationandinternalization on prosocialbehavior. Journal of AppliedPsychology, 71, 603-609.
• Ryckman, R.M. (2008). Theroies of personality. Belmont, CA: Cengage Learning/Wadsworth.
• Salancik, G.R. (1977). Commitment is tooeasy! Organizational Dynamics, 6 (1), 62-80.
• Selvitopu, A. (2011). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
• Selvitopu, A., ve Şahin, H. (2013). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki.Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 171-189.
• Sezer, F. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin sergiledikleri liderlik stillerinin öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Silah, M. (2002). Sanayi işletmelerinde önemli ve çağdaş bir gereksinim: süreç danışmanlığı uygulamaları. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 143-168.
• Şahin, A.R. (2020). Eğitim kurumlarında örgüt kültürü ve iş doyumu arasındaki ilişki.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Şahin, G. (2020). Öğretmenlerin kişilik özellikleri ile atılganlıkları arasındaki ilişkide pozitif psikolojik sermayelerinin aracı rolü ((Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şama, H.Y. (2021). Okul yöneticilerinin kullandığı motivasyonel dil ile okul öncesi öğretmenlerinin örgütsel bağlılıklarının incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Siirt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.
• Taşdan, M. (2008). Kamu ve özel ilköğretim okullarında görevli öğretmenlerin değer, iş doyumu ve öğretmene mesleki sosyal destek ile ilgili görüşleri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Teyfur, M. (2015). Ortaokul yöneticilerinin kültürel liderlik rollerini gerçekleştirme düzeyleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki (Erzurum ili örneği). International Journal of Human Sciences, 12(2), 1002-1025.
• Tezcan, M. (2001). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Topaloğlu, M., Koç, H. ve Yavuz, E. (2008). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bazı temel faktörler açısından analizi, Kamu İş Dergisi, 9(4). http://www.kamuis.org.tr/ pdf/949.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Tulunay-Ateş, Ö. ve Buluç, B.(2018).İlköğretim öğretmenlerinde motivasyon ve örgütsel bağlılığın demografik değişkenler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 1-30.
• Ünsal, Y. ve İhtiyaroğlu, N. Öğretmenlerin Kişilik Özellikleri ile Etkili İletişim Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 98-109.
• Vural, B. (2004). Yetkin,ideal,vizyoner öğretmen. İstanbul: Hayat Yayınları
• Wang, Z., Yu, K., Xi, R. veZhang, X. (2019). Servantleadershipandcareersuccess: theeffects of careerskillsandproactivepersonality. Career Development International, 24(7), 717-730.
• Yazıcı, A. Ş. (2021). Öğretmenlerin kişilik özellikleri ile mesleki profesyonelliği arasındaki ilişki. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(4), 2107-2122.
• Yazıcı, U. ve Esen, Ş. (2018). Kişi iş uyumu ile proaktif kişilik ve proaktif çalışmanın akademik personel performansı üzerine etkisi: Bartın üniversitesi örneği. Economic Business andOrganizationResearch.
• Yeşilyurt, R. (2015). Okul müdürlerinin etkileşimci liderlik stilleri ile öğretmenlerin okula bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir OsmangaziÜniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yiğitel, S. (2014). Öğretmen ve akademisyenlerin algıladıkları liderlik tarzları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yörük, S., ve Sağban, Ş. (2012). Okul müdürlerinin kültürel liderlik rollerinin öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyine etkisi. LiteratureandHistory of TurkishorTurkic. 7(3), 2795-2813.