Türkiye'de Değerler Eğitimi Konusunda Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi

Year 2012, Volume: 10 Issue: 24, 55 - 74, 01.12.2012

Gökhan Baş Ömer Beyhan

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Türkiye'de değerler eğitimi konusunda yapılmış olan lisansüstü tezlerin dağılımlarını analiz ederek değerlendirmektir. Bu çalışma nitel araştırma yöntem ve teknikleri kullanılarak yapılandırılmıştır. Çalışmada, veri toplama yöntemi olarak epistemolojik doküman analizi kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler, içerik analiz türlerinden kategorisel analiz tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Çalışmada Türkiye'de "değerler eğitimi" konusunda yapılmış olan lisansüstü tezlerin durumlarının saptanmasına çalışıldığından, çalışmanın kuramsal evreni YÖK Yayın Dokümantasyon Daire Başkanlığı tarafından 1986 yılından itibaren dizgilenen lisansüstü eğitim tezleri oluşturmuştur. Çalışmada, değerlendirmeye alınan lisansüstü tezlerin dokümantasyonu için bir içerik formu geliştirilerek, bu form yardımıyla elde edilen lisansüstü tezler farklı değişkenler açısından sınıflandırılmıştır. Yapılan bu araştırmada, değerler eğitimi konusundaki lisansüstü tezlerin sayısının az olduğu ve geçen yıllar içinde bu konuda yapılan araştırmaların sayılarında da artışın olduğu görülmüştür. Bu *Bu çalışma, 26-28 Ekim 2011 tarihileri arasında Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi tarafından gerçekleştirilen Değerler Eğitimi Sempozyumu'nda sözlü bildiri olarak sunulmuştur.Bu konuda en fazla lisansüstü tezin yapıldığı yıl 2010'dur. Değerler eğitimi konusunda en fazla tezin yüksek lisans seviyesinde yapıldığı görülmekle birlikte, bu konuda en çok eğitim programları ve öğretim anabilim dalında çalışmanın olduğu anlaşılmıştır. Değerler eğitimi konunda yapılan çalışmalarda nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birbirine yakın oranlarda kullanıldığı görülmekle birlikte, bazı araştırmalarda her iki araştırma yönteminin de kullanıldığı görülmüştür. Bu konuda en çok kullanılan ölçme araçları ise ölçekler ve doküman inceleme formları olmuştur. Değerler eğitimi konusunda yapılan tezlerde verilerin analizinde en çok betimsel istatistiklerin kullanıldığı anlaşılmıştır.

Keywords

Değerler, Değerler Eğitimi, Lisansüstü Eğitim, Tez Çalışması

References

• Aktepe, V. (2010). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde yardımseverlik de¬ğerinin etkinlik temelli olarak öğretimi ve öğrencilerin tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitü¬sü, Ankara.
• Altınkurt, L. (2007). Sanat eğitimi ile ilgili lisansüstü tezlerin incelenmesi. Milli Eğitim, 173, 105-113.
• Altınörs, G. (1983). Türkiye’de kütüphanecilik bilim dalı konusunda yapılmış olan doçentlik, doktora ve bilim uzmanlığı tezlerinde kullanılmış olan araştırma metotları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sos¬yal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ataman, Ö. G. (2009). Ülkemizde flüt ve flüt eğitimi alanlarında yapılan lisansüstü tezler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 341-352.
• Aydoğan, A. (2005). 1980’den sonra Türkiye’de yeni iletişim teknolojileri üzeri¬ne yapılmış yüksek lisans ve doktora tezlerinin incelenmesi. 20-22 Ekim. Türkiye’de iletişim araştırmaları sempozyumu, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi, Ankara.
• Bacanlı, H. (2002). Psikolojik kavram analizleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Benligiray, S. (2009). Türkiye’de insan kaynakları yönetimi alanında yapılan lisan¬süstü tezler ve bu tezlerde incelenen temaların analizi: 1983-2008 dönemi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Der¬gisi, 4(1), 167-197.
• Bilgin, N. (1995). Sosyal psikolojide yöntem ve pratik çalışmalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Budak, Y. & Duman, T. (2011). Lisansüstü tezlerin biçim ve içerik yönünden ince¬lenmesi. 15-16 Ekim. V. Ulusal lisansüstü eğitim sempozyumu, Gazi Üni¬versitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Can, Ö. (2008). Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demir, R. (2008). Üniversitelerin bugünü ve yarını. Ankara: Palme Yayıncılık.
• Demirbatır, E. R. (2001). Yaylı çalgılar yüksek lisans, doktora ve sanatta yeterlik tez bibliyografyası. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 143-150.
• Demirhan C. İ. (2007). İlköğretimde değerler eğitimi programının etkililiği. Ya¬yınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demirtaş, Z. & Kahveci, G. (2011). Yüksek lisans ve doktora tezlerinin metodolojik açıdan değerlendirilmesi. 15-16 Ekim. V. Ulusal lisansüstü eğitim sempozyu¬mu, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Dilmaç, B. (1999). İlköğretim öğrencilerine insani değerler eğitimi verilmesi ve ahlaki olgunluk ölçeği ile sınanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Doğan, İ. (2007). Türk eğitim sisteminde değerler sorunu. Kaymakcan, R. & diğer¬leri (Eds.). Değerler eğitimi uluslararası sempozyumu bildirileri. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Doğan, İ. (2004). Sosyoloji: Kavramlar ve sorunlar. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Doğanay, A. (2006). Değerler eğitimi. Öztürk, C. & Dilek, D. (Eds). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi: Yapılandırmacı bir yaklaşım. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Erdoğmuş, U. F. & Çağıltay, K. (2009). Türkiye’de eğitim teknolojileri alanında yapılan master ve doktora tezlerinde genel eğilimler. 11-13 Şubat. XI. Aka¬demik bilişim konferansı, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Evrekli, E., İnel, D., Deniş, H. & Balım, A. G. (2011). Fen eğitimi alanındaki lisan¬süstü tezlerdeki yöntemsel ve istatistiksel sorunlar. İlköğretim-Online, 10(1), 206-218.
• Fidan, N. K. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Ku¬ramsal Eğitimbilim, 2(2), 1-18.
• Goodwin, L. D. & Goodwin, W. L. (1985). An analysis of statistical techniques used in the journal of educational psychology, 1979-1983. Educational Psychologist, 20(1), 13-21.
• Göktaş, B. & Erdem, R. (2006). Sağlık yönetimi alanında yapılan tezlerin profili. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 1(1), 53-63.
• Güneş, F. (2011). Günümüz eğitim yaklaşımlarının yüksek lisans ve doktora tezle¬rine yansıma durumu. 15-16 Ekim. V. Ulusal lisansüstü eğitim sempozyumu, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Güngör, E. (2000). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar. (2. baskı). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Halstead, J. M. & Taylor, M. J.(2000). Learning and teaching about values: A re¬view of recent research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-202.
• Halstead, J. M. (1996). Values and values education in schools. Halstead, J. M. & Taylor, M. J. (Eds.). Values in education and education in values. London: The Falmer Press.
• Haycock, L. A. (2004). Citation analysis of education dissertations for collection development. Library Resources and Technical Services, 48(2), 102-106.
• İşcan, C. D. (2007). İlköğretim düzeyinde değerler eğitimi programının etkililiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens¬titüsü, Ankara.
• Johnstone, S. (1997). Examining the examiners: An analysis of examiners’ reports on doctoral theses. Studies in Higher Education, 22(3), 333-347.
• Kabaca, T. & Erdoğan, Y. (2007). Fen bilimleri ve matematik eğitimi alanlarındaki tez çalışmalarının istatistiksel açıdan incelenmesi. Pamukkale Eğitim Fakül¬tesi Dergisi, 22, 54-64.
• Karadağ, E. (2011). Instruments used in doctoral dissertations in educational scien¬ces in Turkey: Quality of research and analytical errors. Educational Scien¬ces: Theory and Practice, 11(1), 330-334.
• Karadağ, E (2010a). Typology of analytical errors in qualitative educational rese¬arch: An analysis of the 2003-2007 education science dissertations in Tur¬key. Education, 130(4), 674-681.
• Karadağ, E. (2010b). An analysis of research methods and statistical techniques used by doctoral dissertation at the education sciences in Turkey. Current Issues in Education, 13(4), 1-21.
• Karadağ, E. (2009a). Türkiye’de eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezleri¬nin tematik ve metodolojik açıdan incelenmesi: Bir durum çalışması. Yayın¬lanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karadağ, E. (2009b). Eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik açıdan incelemesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 75-87.
• Kirschenbaum, H. (1995). 100 ways to enhance values and morality in schools and youth settings. Boston: Allyn and Bacon.
• Kolaç, E. (2008). İlk okuma yazma alanında yapılan lisansüstü tezlerin değerlendi¬rilmesi. 2-4 Mayıs. VII. Ulusal sınıf öğretmenliği eğitimi sempozyumu, Ça¬nakkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Çanakkale.
• Kuşdil, M. E. & Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değerler yönelimi ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76.
• Lariviere, V., Zuccala, A. & Archambault, E. (2007). The declining scientific im¬pact of theses: Implications for electronic thesis and dissertation repositories and graduate studies. Scientometrics, 74(1), 109-121.
• Leming, J. S. (1997). Whither goes character education? Objectives, pedagogy, and research in education programs. Journal of Education, 179(2), 11-35.
• MEB (2005). İlköğretim 1-5. sınıf programları tanıtım el kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Merriam, S. (1998). Qualitative research and case study applications in education. San Francisco: Jossey-Bass Publications.
• Mulkey, Y. J. (1997). The history of character education. Journal of Physical Edu¬cation, Recreation, and Dance, 68(9), 35-37.
• Okudan, A. Y. (2010). Eğitim yöneticilerinin değerler eğitiminin önemi etkileri ve uygulamaları hakkındaki görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Pethia, R. F. (1970). Values in positive and normative administrative theory: A conceptual framework and logical analysis. Wortman, S. M. & Luthans, F. (Eds.). Emerging concepts in management. London: The Macmillan Com¬pany.
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York: The Free Press.
• Ryan, K. (1993). Mining the values in the curriculum. Educational Leadership, 51(3), 16-18.
• Sarı, E. (2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun Eğitimi Fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 73-88.
• Simon, S. B., Howe, L. W. & Kirschenbaum, H (1978). Values clarification: A handbook of practical strategies for teachers and students. New York: A&W Publishers.
• Sinn, R. N. (2005). A local citation analysis of mathematical and statistical disser¬tations. Science and Technology Libraries, 25(4), 25-37.
• Şen, Ü. (2007). Milli eğitim bakanlığının 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitiminde değerler öğretimi üzerine bir araştırma. Yayım¬lanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şimşek, A., Özdamar, N., Becit, G., Kılıçer, K., Akbulut, Y. & Yıldırım, Y. (2008). Türkiye’deki eğitim teknolojisi araştırmalarında güncel eğilimler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 439-458.
• Tokdemir, M. A. (2007). Tarih öğretmenlerinin değerler ve değerler eğitimi hak¬kındaki görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Üstüner, M. & Cömert, M. (2008). Eğitim yönetimi, teftişi, planlaması ve ekonomi¬si anabilim dalı lisansüstü dersleri ve tezlerine ilişkin bir inceleme. Kuram¬dan Uygulamaya Eğitim Yönetimi, 55, 497-515.
• Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntem¬leri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (6. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, İ. (1999). Some values of Turkish university students from varying deg¬rees of religiosty. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16-17, 113-123.
• Yılmaz, K. (2008). Eğitim yönetiminde değerler. Ankara: Pegem Akademi Yayın¬ları.
• Yılmaz, K. (2007). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin değerlere göre yönetim ile ilgili görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 52, 639–664.
• Yücel, C., Akar, C. & Karataş, E. (2011). Yüksek lisans tezlerinde görülen yöntem sorunları. 15-16 Ekim. V. Ulusal lisansüstü eğitim sempozyumu, Gazi Üni¬versitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.