Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bir Değer Olarak Demokrasi Kavramına İlişkin Metaforik Algıları

Year 2012, Volume: 10 Issue: 24, 79 - 100, 01.12.2012

Mehmet Nuri Gömleksiz Ayşe Ülkü Kan Ümmühan Öner

Abstract

Bu çalışmanın amacı Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının demokrasi kavramına ilişkin görüşlerini metaforlar yoluyla belirlemektir. Çalışma 2011-2012 eğitim öğretim yılında Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği son sınıf öğrencileri üzerinde yürütülmüştür. Araştırmaya katılmada gönüllülük dikkate alınmıştır. Araştırma kapsamına 20'si kız 21'i erkek olmak üzere 41 öğretmen adayı alınmıştır. Araştırmada veriler "Demokrasi ???ya benzer; çünkü?????.." biçiminde eksik bırakılmış bir cümlenin bulunduğu formlarla toplanmıştır. Elde edilen veriler araştırma ekibiyle birlikte çözümlenmiştir. Buna göre araştırma sonucunda demokrasi kavramına ilişkin beş ayrı kavramsal kategori elde edilmiştir. Bunlar, eşitlik/özgürlük, çeşitliliği barındırma, kargaşa ve zayıflık, gereklilik ile ulaşılamama biçiminde isimlendirilmiştir.

Keywords

Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler Dersi, Sosyal Bilgiler Öğretmen Adayı, Demokrasi, Metafor

References

• Akın, U. & Özdemir, M. (2009). Öğretmen adaylarının demokratik değerlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilim- leri Fakültesi Dergisi, 42(2), 183-198.
• Arslan, M. M. ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi, Milli Eğitim Dergisi, 171, 100-108.
• Bolay, H. S. (1999). Felsefi doktrinler ve terimler sözlüğü. 8. Baskı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Büyükdüvenci, S. (1990). Demokrasi, eğitim ve Türkiye. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakülte Dergisi, 23(2). 583-597.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Dahl, R. A. (2001). Demokrasi üstüne (Çev. B. Kadıoğlu). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Demircioğlu, İ. H., Mutluer, C. ve Demircioğlu, E. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının demokratik öğretmen nitelikleri hakkındaki görüşleri, Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 577-586.
• Demoulin, D. F. ve Kolstad, R. (2000). Assessing the gains of behavioral dynamics essential for success in democracy for teacher education students. College Student Journal, 34(3), 417-424.
• Ektem, I. S. ve Sünbül, A. M. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 159-168.
• Ertürk, S. (1978). Diktacı tutum ve demokrasi. Ankara: Tekışık Matbaası.
• Fettahlıoğlu, M. Ş. (2005), KSÜ Öğretim elemanlarının demokratik tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Genç, S. Z. ve Kalafat, T. (2008). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile emprik becerilerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma, Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 211-222.
• Gombert, T. (2010). Sosyal demokrasi el kitabı: sosyal demokrasinin temelleri, (çev. Recai Hallaç), İstanbul: Sena Ofset
• Gömleksiz, M. N. ve Çetintaş, S. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları (Fırat, Dicle, 7 Aralık, Cumhuriyet ve Erzincan Üniversiteleri Örneği), Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 1-14.
• Gömleksiz, M. N. ve Kan, A. Ü. (2008). Eğitim fakültesi ve tezsiz yüksek lisans programlarına kayıtlı öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının değerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi örneği), Milli Eğitim, 178, 44-64.
• Gürbüz, G. (2006). İlköğretim 7. ve 8. sınıflarda vatandaşlık bilgisi dersinde demokrasi eğitimi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güven, S. (2009). Demokrasi eğitimi. Refik Turan, Ali Murat Sünbül, Hakan Akdağ. (ed.). (ss. 416-486) Sosyal bilimler öğretiminde yeni yaklaşımlar. Ankara: PegemA Akademi.
• Karadağ, E., Baloğlu N. ve Yalçınkayalar, P. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenler tarafından algılanan demokratik tutumları ile öğretmenlerin demokratik değerleri üzerine ilişkisel bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 4(12), 65-82.
• Karahan, T. F., Sardoğan, M. E., Özkamalı, E. ve Dicle, A. N. (2006). Öğretmen adaylarında demokratik tutum, nevrotik eğilimler ve kendini gerçekleştirme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 149-158
• Karakütük, K. (2001). Demokratik laik eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kaymakcan, R. ve Meydan, H. (2010). Demokratik vatandaşlık ve din öğretimi: Yeni yaklaşımlar ve Türkiye'de DKAB dersleri bağlamında bir değerlendirme, İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi,1(1), 29-53.
• Lakoff, G. ve Johnson, M. (2005). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil. (Çev. Gökhan Yavuz Demir). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• MEB, (2011). Sosyal bilgiler 6.-7. sınıf programı. http://ttkb.meb.gov.tr/program.aspx?tur=&lisetur=&ders=&sira=&sinif=&sayfa=2 adresinden 08.08.2011 tarihinde edinilmiştir.
• NCSS. (2001). Creating effective students, www.socialstudies.org/.../effectiveciti- zens adresinden 08.08.2011 tarihinde edinilmiştir.
• Oğuz, A. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik değerleri ile öğretme ve öğrenme anlayışları. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(22), 139-160.
• Raywid, M. A. (1976). The democratic classroom: Mistake or misnomer. Theory into Practice, 26(1).480-489.
• Rowland, S. (2003).Teaching for democracy in higher education. Teaching in Higher Education, 8(1), 89-101.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Sadık, F. ve Sarı, M. (2012). Çocuk ve demokrasi: İlköğretim öğrencilerinin demokrasi algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Uluslararası Cum- huriyet Eğitim Dergisi, 1(1), 48-62.
• Sarı, M. ve Sadık, F. (2011). Öğretmen adaylarının demokrasi algıları (Çukurova Üniversitesi örneği). Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi 1(2), 67-82.
• Sartori, G. (ts.). Demokrasi kuramı. (çev. Deniz Baykal). Ankara: Siyasi İlimler Türk Derneği.
• Ural, N. & Sağlam. H. İ. (2011). İlköğretim öğrencilerinin demokratik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(22) 161-180.
• Yazıcı, K. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının demokratik değerlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(159), 165-178.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, (Genişletilmiş 5. baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüce, S. G. & Demir, Ö. (2011). Polis adaylarının "demokrasi" kavramına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Polis Bilimleri Dergisi, 13(2), 147-178.
• Yurtseven, R. (2003). Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin demokratik tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sos- yal Bilimler Enstitüsü.