Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programları ve Öğretmenlerine Göre Değerler Eğitimi

Year 2011, Volume: 9 Issue: 21, 29 - 55, 01.06.2011

Recep Kaymakcan Hasan Meydan

Abstract

Dünya'da eğitimin her boyutunda değerler ve eğitimine yapılan vurgu son yıllarda artmıştır. Bu artıştan din kültürü ve ahlak bilgisi dersleri de payını almaktadır. 2005 ve 2006 yıllarında ilk ve ortaöğretimde yapılan program değişikliklerinde dersin tarihinde ilk defa olarak değerler ve eğitimine açıktan vurgu yapıldığı görülmektedir. Ortaöğretim programı her sınıf için değerler öğrenme alanına yer vermekte, her iki programın amaçları arasında, eğitimsel ve din bilimsel yaklaşımların açıklanışında değerlere temas edilmekte, öğrencilerin içselleştirmesi beklenen değerleri listelemekte ve değerler eğitiminde kullanılabilecek yöntemler önerilmektedir. Çalışmamızın amacı programların değerler ve eğitimine yaklaşımını, değerler eğitimi için önerdiği yöntemleri ve din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin okullarda ve derslerindeki değerler eğitimi uygulamaları ile ilgili görüşlerini belirlemektir. Bu amaçla Türkiye'nin farklı bölgelerinden seçilen 25 ilde görev yapan öğretmenlere anket uygulaması yapılmış ve 774 anket değerlendirmede kullanılmıştır. Öğretmenler değerler eğitimi konusunda okul personeli arasında yeterince işbirliği olmadığı, çevresel faktörlerin ve toplumda bireyselliğin yaygınlaşmasının olumsuz etkileri ile değerler eğitiminin okullarda hak ettiği yeri bulamadığı yönünde kanaat belirtmiştir. Öğretmenlerin değerler eğitimi uygulamalarında hem değerlerin doğrudan öğretimi hem de değer gerçekleştirmeye yönelik teknikleri birlikte, yoğun olarak kullandıkları belirlenmiştir.

Keywords

DKAB Öğretmenlerinin Görüşleri, DKAB Programları, Değerler Eğitimi

References

• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinde gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi (Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2004).
• Akbaş, O. (2007). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının (değerlerinin) ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinde gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. R. Kaymakcan vd. (Ed.), Değerler Eğitimi Uluslar arası Sempozyumu, İstanbul: Dem Yayınları.
• Akbaş, O. (2008). Değerler eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
• Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması (Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 2007).
• Ekşi, H. (2003). Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: Karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 79-96.
• Frye, M., Lee A. R, LeGette H., Mitchel M., Turner G., & Vincent P. F. (2002). Character education informational handbook and guide. North Corolina: North Corolina State Board of Education.
• Gömleksiz, M. N. (2007). Lise öğrencilerinin toplumsal değerlere ilişkin tutumları: (Elazığ ili örneği). R. Kaymakcan vd. (Ed.), Değerler Eğitimi Uluslar arası Sempozyumu, İstanbul: Dem Yayınları.
• Güngör, E. (1998). Değerler psikolojisi üzerinde araştırmalar. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Halstead, J. M., & Monica, J. T. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambrige Journal of Education, 30(2), 169-175.
• Kaymakcan, R. (2007). Yeni ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programı inceleme ve değerlendirme raporu. İstanbul: Sabancı Üniversitesi Eğitim Reformu Girişimi.
• Kaymakcan, R. (2009). Öğretmenlerine göre Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersleri yeni eğilimler: Çoğulculuk ve yapılandırmacılık. İstanbul: Dem Yayınları.
• Lickona, T. (1991). Education for character: How school teach respect and responsibility. Newyork: Bantam Books.
• Lickona, T. (1999). Religion and character education. T. Phi Delta Kappan, 81(1), 21-26.
• MEB (2005). Ortaöğretim (9, 10, 11, 12. sınıflar) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı. Ankara.
• MEB (2006). İlköğretim (4, 5, 6, 7, 8. sınıflar) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı. Ankara.
• MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (2010). 18. Milli eğitim şurası kararları. http://www.meb.gov.tr/duyurular/duyurular2010/ttkb/18Sura_kararlari_ tamami.pdf Erişim: 11.10.2011
• Özensel, E. (2004). Türk gençliğinin değerleri (Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya, 2004).
• Özensel, E. (2007). Lisesi kız ve erkek öğrencilerin değer yargıları ve Türk toplumunun temel toplumsal kurumlarına bakış açıları. R. Kaymakcan vd. (Ed.), Değerler Eğitimi Uluslar arası Sempozyumu, İstanbul: Dem Yayınları.
• Sarı, M. (2007). Demokratik değerlerin kazanımı sürecinde örtük program: Düşük ve yüksek “okul yaşam kalitesi”ne sahip iki ilköğretim okulunda nitel bir çalışma (Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, 2007).