FİRMALARIN ETKİNLİĞİNİN KURUMSAL YÖNETİM DERECELENDİRME NOTLARI KULLANILARAK İNCELENMESİ: BIST ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Sayı: 28, 24 - 38, 21.08.2023

Ezgi Ecem Okan , Erginbay Uğurlu

https://doi.org/10.58348/denetisim.1267473

Öz

Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi, bir işletmenin kurumsal yönetim uygulamalarının benimsenmesine ilişkin bir görüştür. Paydaşlara kurumun kurumsal yönetim uygulamalarının düzeyi hakkında bilgi verir. Dünyada birçok kurumsal derecelendirme firması bulunmaktadır. Türkiye’de Sermaye Piyasası Kurumu “Türkiye Kurumsal Yönetim İlkeleri’ni 2003 yılında yayınlamış, 2007 yılında ise bu alandaki esaslar Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Bu çalışmada kurumsal yönetim ilkelerini uygulayan şirketlerin etkinliği ile kurumsal derecelendirme puanları arasında ilişki olup olmadığı araştırılmıştır. Bu amaçla BIST Kurumsal Yönetim Endeksi’ne (XKURY) endeksine giren 33 şirketin verileri kullanılmıştır. Şirketlerin etkinliği 2017-2020 yılları yıllık verileri kullanılarak veri zarflama analizi ile hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlar, etkin şirketlerin bazı sektörlerde yoğunlaştığı ve pandemi döneminin kurumsal yönetim skorlarını düşürdüğünü, etkinlik oranlarını azalttığını ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal Yönetim, Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi, BIST 100

INVESTIGATION OF THE EFFICIENCY OF COMPANIES USING CORPORATE GOVERNANCE RATING SCORES: BIST CASE

Öz

Corporate Governance Rating is a view of a business's adoption of corporate governance practices. It informs the stakeholders about the level of corporate governance practices of the institution. There are many corporate rating firms in the world. The Capital Markets Board in Turkey published the "Turkey Corporate Governance Principles" in 2003 and, in 2007 the principles of the sector were published in the Official Gazette. In this study, it is investigated whether there is a relationship between the effectiveness of companies that implement corporate governance principles and their corporate rating scores. For this purpose, 33 companies are selected from BIST Corporate Governance Index (XKURY) index to get data. The efficiency of the companies is calculated by data envelopment analysis using annual data for the years 2017-2020. The results show that effective companies are concentrated in some sectors and that the pandemic period reduces corporate governance scores and efficiency rates.

Anahtar Kelimeler

Corporate Governance, Corporate Governance Rating, BIST 100

Kaynakça

• Aktan, C. C. (2006). Kurumsal Şirket Yönetimi. SPK Yayınları, Ankara.
• Atan, M. (2003) “Türkiye Bankacılık Sektöründe Veri Zarflama Analizi ile Bilançoya Dayalı Mali Etkinlik ve Verimlilik Analizi”, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 48 (14), 199-213.
• Ayanoğlu Y., Atan M. ve Beylik U. (2010). “Hastanelerde Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Finansal Performans Ölçümü ve Değerlendirilmesi”. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi 1(2): 40-62.
• Ayboğa, H. (2020). Risk Yönetiminin Kurumsal yönetişimde Şeffaflık ve Hesap Verebi¬lirlik İlkeleri. P. Başar ve D. Celayir İçinde, Kurumsal yönetişim ve Risk Yönetimi (S. 25-49). Nobel, Ankara.
• Başçı, G., ve E. S. Başçı. (2017). “Analysis Of The Relationship Between Municipalities’ Financial Statements And Population In Turkey From 1980 To 2014.” Muhasebe ve Finansman Dergisi (Temmuz 2017 Özel Sayı): 1–17.
• Charnes, A., Cooper, W. W. ve Rhodes, E. (1978). Measuring the Efficiency of Decision-Making Units. European Journal Of Operations Research, 2, 429-444.
• Davies, A. (2011). The Globalisation Of Corporate Governance: The Challenge of Clas¬hing Cultures, Farnham, Surrey. Gower Publishing, İngiltere
• Demi̇reli̇, E., E. S. Başçı, ve S. S. Karaca (2014). “İşlete Sermayesi ve Performans Göstergeleri Arasındaki İlişkiler:Borsa İstanbul Üzerine Bir Uygulama.” Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi 5(1): 79–98.
• Dikmetaş, E. (2008). “Sağlık Kurumlarında Verimlilik ve Veri Zarflama Analizi” . Verimlilik Dergisi, (1), 55-77
• Düzer, M. (2020) “Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi: Bist Kurumsal Yönetim Endeksi’nde Bir İnceleme” İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 22(2):149-168
• Karaca, S. S., ve E. S. Başçı. (2011). “Hisse Senedi Performansını Etkileyen Rasyolar ve İMKB 30 Endeksinde 2001-2009 Dönemi Panel Veri Analizi.” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergis 16(3): 337–47.
• Karagiannis R. (2015). A System-Of-Equations Two-Stage DEA Approach for Explaining Capacity Utilization And Technical Efficiency. Ann Oper Res., 227(1), 25-43.
• Kılıç, M. ve Benligiray, Y. (2012). “Kurumsal yönetişim ve Derecelendirme Süreci”, Denetişim, Cilt 9, Ss. 60-73.
• Meng, X. L., ve Shi, F. G. (2017). An Extended DEA with More General Fuzzy Data Based Upon The Centroid Formula. J. Intell. Fuzzy Syst., 33(1), 457-465.
• Mosunova, N. (2014). The Content Of Accountability in Corporate Governance. University of East Anglia, 116-130.
• Okan, E. E., ve Uğurlu, E. (2022). Corporate governance rating in Turkey: Investigaiton of scores of firms. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(43), 451-473. doi: 10.46928/iticusbe.1091327
• Okan, E. E. (2022).Firmaların Etkinliğinin Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notları Kullanılarak Değerlendirilmesi: BIST 100 Örneği, İstanbul Aydın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsüi Yyaımlanmamış Yüksek Lisasn Tezi
• Sandıkçıoğlu, A. (2005). “Kurumsal Yönetim Uyum Derecelendirmesi”. Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu Ortaklıklar Finansmanı Dairesi.
• Sial, S., Shrivastava, D. ve Mishra, P.N. (2018). “Advantages of Corporate Governance for Indıan Enterprıses”, Jetır, Cilt 5, Sayı 7, Ss. 342-344.
• SPK. (2005). Kurumsal Yönetişim İlkeleri, Ankara: SPK.
• Sukumaran, K. (2015). Corporate Governance Ratings–Concept, Methodology and Practice. Paper Presented in the Third National Research Conference Organized by Indian Institute of Corporate Affairs (IICA) At New Delhi 25-26 Şubat.
• TÜSİAD (2002). “Kurumsal Yönetişim En İyi Uygulama Kodu: Yönetim Kurulunun Yapısı ve İşleyiş”, İstanbul: Yayın No: TÜSIAD-T/200212/336 Aralık.
• Uğurlu, E. (2023) Ekonometri Uygulamaları Kılavuzu, Lambert Academic Publishing, Germany
• Van Roy, P. (2006). If There a Difference Between Solicited and Unsolicited Bank Rating and If So, Why? Working Paper No 79. Department of International Cooperation and Financial Stability, National Bank of Belgium.
• Zuva, J. ve Zuva, T. (2018). “Corporate Governance and Organizational Performance”, International Journal of Business and Management Studies, Cilt 10, Sayı 1, Ss. 16-30.
• İnternet Kaynakları
• OECD (1999). Principles Of Corporate Governance. Paris https://one.oecd.org/document/C/MIN(99)6/En/pdf. (Erişim Tarihi, 18 Ekim 2022).
• OECD (2016). The OECD Principles of Corporate Governance, OECD Publishing. https://www.oecd.org/corporate/principles-corporate-governance/ (Erişim Tarihi, 18 Ekim 2022).
• SPK. (2022). Kredi Derecelendirmesi ile yetkili Derecelendirme Kuruluşları İletişim Bilgileri, https://spk.gov.tr/kurumsal-iletisim/derecelendirme-kuruluslari, (Erişim Tarihi, 10 Mayıs 2022).
• TKYD. 2022, Kurumsal Yönetim Endeksi - Tüm Firmalar, https://www.tkyd.org/tr/tkyd-kurumsal-yonetim-komisyonlar-calisma-gruplari-sermaye-piyasasi-calisma-grubu-ve-bist-kurumsal-yonetim-endeksi-kurumsal-yonetim-endeksi-tum-firmalar.html, (Erişim Tarihi, 10 Mayıs 2022).