THE REASONS FOR AND SOLUTIONS TO SENIOR MANAGEMENT'S LACK OF OWNERSHIP OF INTERNAL AUDITING IN PUBLIC INSTITUTIONS

Yıl 2024, Sayı: 30, 130 - 142, 30.08.2024

Mehtab Çelik , Ersin Korkmaz , Mehmet Güner , Turgut Karabulut

https://doi.org/10.58348/denetisim.1474781

Öz

This study aims to identify the reasons for the lack of ownership of internal auditing by senior management in public institutions, develop solution proposals for the issue, and rank the identified reasons and solution proposals according to their importance levels.For this purpose, qualitative and quantitative data were collected from internal auditors working in public institutions and academics conducting research in the field of internal auditing, using a semi-structured interview form. Qualitative data were analyzed using the MAXQDA 2023 package program and quantitative data were analyzed using the SWARA method. As a result, the reasons why senior management in public institutions do not embrace internal audit are listed as lack of information, threat, legal regulations, added value, communication, benefit and cost, inspection, Internal Audit Coordination Board, prejudice, reporting and training. Solution suggestions are categorized as communication, training, feedback/monitoring, Law No. 5018, internal control/enterprise risk management, number/appointment of internal auditors, hierarchy and sanctions. Among the categorized reasons, internal auditors stated that the most important criterion was lack of knowledge, and academicians stated that the most important criterion was education. Among the solution suggestions, they stated that the most important criterion is internal auditors, communication, academicians, hierarchy.

Anahtar Kelimeler

Senior Management, Public ınstitutions, Internal Audit

KAMU KURUMLARINDA ÜST YÖNETİMİN İÇ DENETİMİ SAHİPLENMEMESİNİN NEDENLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Öz

Bu çalışma ile üst yönetimin kamu kurumlarında iç denetimi sahiplenmemesinin nedenlerinin tespit edilmesi, konuya yönelik çözüm önerilerinin geliştirilmesi ve belirlenen nedenlerin ve çözüm önerilerinin önem derecelerine göre sıralamasının yapılması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak kamu iç denetçilerinden ve iç denetim alanında araştırmaları bulunan akademisyenlerden nitel ve nicel veriler toplanmıştır. Nitel veriler MAXQDA 2023 paket programı, nicel veriler ise SWARA yöntemi ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak, üst yönetimlerin kamu kurumlarında iç denetimi sahiplenmemelerinin nedenleri; “bilgi eksikliği, tehdit, yasal düzenlemeler, katma değer, iletişim, fayda maliyet, teftiş, iç denetim koordinasyon kurulu, önyargı, raporlama ve eğitim” üst yönetimlerin iç denetimi sahiplenmeleri için çözüm önerileri ise “iletişim, eğitim, geribildirim/izleme, 5018 sayılı kanun, iç kontrol/kurumsal risk yönetimi, iç denetçi sayısı/ataması, hiyerarşi ve yaptırım” olarak kategorize edilmiştir. Kategorize edilen nedenlerden en önemli kriterin iç denetçiler “bilgi eksikliği”, akademisyenler “eğitim”; çözüm önerilerinden ise en önemli kriterin iç denetçiler “iletişim” akademisyenler “hiyerarşi” olduğunu ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Üst Yönetim, Kamu Kurumları, İç Denetim

Kaynakça

• Aghdaie, M. H., Zolfani, S. H., & Zavadskas, E. K. (2013). Decision making in machine tool selection: an ıntegrated approach with SWARA and COPRAS-G methods, Engineering Economics, 24(1), 5-17.
• Akçay, S. (2013). Türkiye’de iç denetim sürecinin kamu kurumlarının faaliyet sonuçları üzerindeki etkinliği: belediyeler üzerine bir uygulama, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(1), 57-77.
• Bardakçı, S. (2020). SWARA Yöntemi. Çok Kriterli Karar Verme Problemlerinde Kriter Ağırlıklandırma Yöntemleri (1. baskı), 1-18. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Chevers, D., Lawrence, D., Laidlaw, A. & Nicholson, D. (2016). The effectiveness of internal audit in Jamaican commercial banks, Accounting and Management Information Systems, 15(3), 522-541.
• Cohen, A. & Sayag, G. (2010). The effectiveness of internal auditing: An empirical examination of its determinants in Israeli organisations, Australian Accounting Review, 20(3), 296-307.
• Creswell, J. W. (2013a). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (Çev. Ed. M. Bütün, S.B. Demir), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Creswell, J. W. (2013b). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. CA: Sage publications.
• Dellai, H. & Omri, M. A. B. (2016). Factors affecting the internal audit effectiveness in tunisian organizations, Research Journal of Finance and Accounting, 7(16), 208-221.
• Endaya, K. A. & Hanefah, M. (2016). Internal auditor characteristics, internal audit effectiveness, and moderating effect of senior management, Journal of Economic and Administrative Sciences, 32(2), 160-176.
• Gökalp, B. (2013). Kamu yönetiminde iç denetim etkinliğinin ölçülmesi (Basılmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Gökoğlan, K. (2022). İç denetim etkinliğinin belirleyicileri üzerine bir araştırma, ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(2), 949-966.
• İDKK (2018). Kamu iç denetim reform uygulamalarının derinleştirilmesi projesi kapsamlı değerlendirme raporu, Ankara: İDKK Yayınları.
• İşçi, V. (2019). İç denetim etkinliğinin performans açısından değerlendirilmesi: İç denetçilerin bakışıyla kamu üniversitelerinde nitel bir araştırma (Basılmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Karcıoğlu, R. & Kurnaz, E. (2017). Türkiye'de kamu sektöründe risk odaklı iç denetim yaklaşımı: kamu iç denetçilerine yönelik bir araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(5), Ekim, 1104.
• Kaya, B. (2014). Kamu idarelerinde daha etkili bir yönetim için nasıl bir iç denetim? konferansı, TBMM Başkanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı, Ankara: TBMM Basımevi.
• Keršuliene, V., Zavadskas, E. K., & Turskis, Z. (2010). Selection of rational dispute resolution method by applying new step‐wise weight assessment ratio analysis (SWARA), Journal of Business Economics and Management, 11(2), 243-258.
• Kıral, H. (2014). Kamu idarelerinde iç denetimin 10 yılık geçmişi ve özel sektör karşılaştırmalarıyla geleceğine ilişkin değerlendirmeler, Kamu idarelerinde daha etkili bir yönetim için nasıl bir iç denetim? konferansı, Ankara: TBMM Basımevi.
• Korkmaz, U. (2007). Kamuda iç denetim (1), Bütçe Dünyası Dergisi, 2(25), 4-15.
• Kükrer, E. & Kavak, S. (2020). Kamu sektöründe iç denetimin etkinliğini olumsuz etkilen faktörler. İç denetim kuruma değer katmak (2. baskı). (Ed: Kıral H.), Ankara: Seçkin Yayınları.
• Lenz, R. Sarens, G. & Hoos, F. (2017). Internal audit effectiveness: Multiple case study research involving chief audit executives and senior management, EDPACS, 55(1), 1-17.
• Mihret, G. D. & Yismaw, W. A. (2007). Internal audit effectiveness: An ethiopian public sector case study, Managerial Auditing Journal, 22(5), 470-484.
• Özer, G. Günlük, M. & Okutan, K. (2018). İç ve bağımsız denetçiler arasındaki ilişkilerin, üst yönetim desteğinin ve iç denetimin bağımsızlığının iç denetimin etkinliği üzerindeki etkileri, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(Özel Sayı), 590-613.
• Rudhani, L. H., Vokshi, N. B. & Hashani, S. (2017). Factors contributing to the effectiveness of ınternal audit: Case study of ınternal audit in the public sector in Kosovo, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 3(4), 91-108.
• Shoommuangpak, P., & Ussahawanitchakit, P. (2009). Audit strategy of CPAs in Thailand: How does it affect audit effectiveness and Stakeholder acceptance?, International Journal of Business Strategy, 9(2), 136-157.
• Stanujkic, D., Karabasevic, D., & Zavadskas, E. K. (2015). A framework for the selection of a packaging design based on the SWARA method, Engineering Economics, 26(2), 181-187.
• Tekin, Ö. F. (2017). 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun yeni kamu yönetimi ilkeleri bağlamında incelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 14, 199-218.
• Tosun, K. A. & Acar, D. (2022). Etkin iç denetim sisteminin işletme verimliliği üzerine etkisi: BIST kapsamındaki üretim işletmelerinde bir araştırma, Verimlilik Dergisi, (4), 677-692.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.