Bireysel Yenilikçilikle İlgili Yapılan Tezlere Yönelik Bir Analiz

Year 2023, Issue: 57, 1446 - 1469, 30.09.2023

Ali Akan Neşe Kutlu Abu

https://doi.org/10.53444/deubefd.1270468

Abstract

Bu çalışmada bireysel yenilikçilik ile ilgili yapılan çalışmaların analiz edilmesi ile ilgili alanda nasıl bir eğilim olduğunu ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Belirlenen amaç doğrultusunda Ulusal Tez Merkezinde eğitim öğretim temalı bireysel yenilikçilik ile ilgili 2011-2022 yılları arasında kayıtlı olan 43 adet tez incelenmiştir. Doküman inceleme yöntemi olarak tetkik edilen tezler kodlanarak yayın yılı, yayınlanan üniversite, tez türü, çalışma alanı, araştırma yöntemi, örneklem düzeyi ve büyüklüğü, veri toplama araçları ile araştırma amacı bağlamında içerik analizine tâbi tutulmuşlardır. Elde edilen veri setleri tablolar aracılığıyla görselleştirilerek yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda 43 adet tezin ağırlıklı olarak nicel yöntemle ve anket ile veri toplanarak hazırlandığı, 2019 yılındaki tezlerin sayıca daha fazla olduğu, yüksek lisans tezlerinin çok büyük bir kısmı teşkil ettiği, , 26 farklı üniversiteye ait tez tespit edildiği, örneklem düzeyi bağlamında daha çok öğretmenlerle çalışıldığı, örneklem boyutunun çoğunlukla 201-500 aralığını kapsadığı ve tezlerin amaçlarının teknoloji kodlu içeriklerden seçildiği tespit edilmiştir. Çalışmada bulgular ilgili literatür doğrultusunda tartışılmış ve bazı önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

Bireysel yenilikçilik, Ulusal Tez Merkezi, doküman inceleme, içerik analizi.

References

• Abbak, Y. (2018). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme yeterlikleri ile yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi.
• Afridi, T. & Chaudhry, A. H. (2019). Technology adoption and integration in teaching and learning. Bulletin of Education and Research, 41(2), 121-143.
• Akay, D. (2019). Sağlık çalışanlarında etik liderlik algısının bireysel yenilikçilik düzeyi üzerindeki etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Akgün, Z. (2020). Bireysel yenilikçilik eğilimi ve yeniliğin önündeki engeller açısından kadın akademisyen profilleri: 2006 yılından sonra kurulan üniversitelerde bir durum analizi. World Women Studies Journal, 5(5), 1-24. https://doi.org/10.46291/wwsj.v5i5.22
• Aktaş, Z. (2020). Ortaokul matematik öğretmenlerinin eğitim bilişim ağını kullanma durumları ve bireysel yenilikçilik özellikleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Aldahdouh, T. Z., Korhonen, V. and Nokelainen, P. (2019). What contributes to individual innovativeness? A multilevel perspective. International Journal of Innovation Studies, 3, 23-39. https://doi.org/10.1016/j.ijis.2019.06.001
• Aldunate, R. & Nussbaum, M. (2013). Teacher adoptation of technology. Computers in Human Behaviour, 29(3), 519-524. https://doi.org/10.1016/j.chb.2012.10.017
• Atlı, Y. & Mazman Akar, G. S. (2019). Sınıf öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik özellikleri ile derste teknoloji kullanımına yönelik eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 1- 31. Atılgan, D. & Tükel, Y. (2021). Antrenör ve beden eğitimi öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik algıları. Ekev Akademi Dergisi, 86, 171-190.
• Aykan, A. & Çalışkan, E.F. (2022). Türkiye’de ilkokul programları ile ilgili yazılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 156-168. https://doi.org/10.29029/busbed.1120067
• Ayvacı, H. Ş. & Akdemir, E. (2017). Bilimin doğası alanında 2013 yılından itibaren yayımlanmış tezlerin farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 1178-1218.
• Ayvacı; H. Ş. & Altınok, O. (2019). Türkiye’de yürütülen tezlerin tematik incelenmesi: Işık kavramı örneği. Trakya Eğitim Dergisi, 9(3), 549-563. https:/doi.org/10.24315/ tred.501538
• Bahceci, B. (2019). Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin yardımcı teknolojilere yönelik tutumlarının ve bireysel yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. https://doi.org/10.31592/aeusbed.598299
• Batra, S. & Vohra, N (2016). Exploring the linkages of cognitive style and individual innovativeness. Management Research Review, 39(7), 768-785. https://doi.org/ 10.1108/MRR-03-2014-0047
• Bayraktar, M. D. (2012). Öğretim elemanlarının bireysel yenilikçilik düzeyleri ve Web 2.0 araçlarını benimsemeleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 35-47.
• Bodur, G. (2018). Hemşirelik öğrencilerinin bireysel yenilikçilik (inovasyon) düzeyleri ile girişimcilik eğilimleri arasındaki ilişki. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 5(2), 139-148. https://doi.org/10.17681/hsp.349105
• Bogdan, R. C. & Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education: An introduction to theories and methods. Boston: Pearson.
• Bozkurt, A., Hamutoğlu, N.B., Liman Kaban, A., Taşçı, G. & Aykul, M. (2021). Dijital bilgi çağı: Dijital toplum, dijital dönüşüm, dijital eğitim ve dijital yeterlilikler. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi (AUAd), 7(2), 35-63. https://doi.org/10.51948/auad.911584.
• Bulut, O. (2022). Türkiye’de yenilikçilik alanında yapılan bilimsel çalışmalar üzerine bir araştırma: Kitap ve dergiler bibliyografyası. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: Sage.
• Creswell, J. W. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative. Prentice Hall Upper Saddle River, NJ.
• Çağlıyan, V., Esenalieva, E. & Attar, M. (2019). A research on the relationship between individual and social innovativeness: The case of Selcuk University. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 14(52), 433-455. https://doi.org/10.14783/maruoneri.595050.
• Çağtaş, Ö. (2019). Okul yöneticilerinin bilgi teknolojileri kullanım öz yeterliliklerinin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Çelik, N. (2016). Yenilikçilik konusunda yapılan doktora tezlerinin içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmesi. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 2 (1), 29-42. https://doi.org/10.20979/ueyd.182904.
• Çetin, D. & Bülbül, T. (2017). Okul yöneticilerinin teknostres algıları ile bireysel yenilikçilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1241-1264. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.31178-338821.
• Çoban, U. (2019). Nesnelerin internetinin algılanan değer üzerindeki etkisinin bireysel yenilikçilik çerçevesinde incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Davitt, S. S. (2008). An exploratory study of principal innovativeness and leadership behavior. [Yayınlanmamış doktora tezi]. University of Oregon.
• Demir Başaran, S. & Keleş, S. (2015). Yenilikçi kimdir? Öğretmenlerin yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(4), 106-118.
• Doğan, O. (2019). Dijital dönüşümün yönetim sürecinde üniversite öğrencilerinin endüstri 4.0 kavramsal farkındalık düzeyleri. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ahi Evran Üniversitesi.
• Erer, B. & Şahin, M. (2020). İnovasyon konusu üzerine yapılan lisansüstü tezlere yönelik bir içerik analizi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(23), 397-406. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.723053
• Fischer, S., Frese, M., Mertins, J. C. & Hardt Gawron, V. (2018). The role of error management culture for firm and indivudual innovativeness. Applied Psychology: An International Review, 67(3), 428-453 https://doi.org /10.1111/apps.12129
• Genç, E. (2022). Endüstriyel işletme çalışanlarının bireysel yenilikçilik ile bilgi iletişim teknolojilerini kullanım düzeylerinin değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(26), 175-194. https://doi.org/10.47129/bartiniibf.1166500
• Güçlü, N. & Yılmaz, N. (2019). Türkiye ve bazı Avrupa ülkelerinin doktora programlarının değerlendirilmesi. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 71-89.
• Goulaptsi, I., Manolika, M. & Tsourvakas, G. (2020) What matters most for museums? Individual and social influences on employees’ innovative behaviour. Museum Management and Curatorship, 35(2), 182-195. https://doi.org/10.1080/09647775.2019.1698313.
• Gündüz, Ş. (2021). Öğretmenlerin bireysel yenilikçilik ve dijital yerlilik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 46(205), 261-277. https://doi.org/10.15390/EB.2020.9006.
• Işık, C. & Türkmendağ, T. (2016). Atatürk Üniversitesi Turizm Fakültesi öğrencilerinin bireysel yenilikçilik algılarının belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 1, 70-99.
• Joen, H. M., Sung, H. J. & Kim, H. Y. (2020). Customers’ acceptance intention of self‑service technology of restaurant industry: expanding UTAUT with perceived risk and innovativeness. Springer Nature, 14, 533-551. https://doi.org/10.1007/s11628-020-00425-6.
• Karaben, M. (2022). Teknoloji kullanımı özyeterliliği ve bilgi teknolojilerinde bireysel yenilikçiliğin çalışanlar üzerinde etkisinde E-öğrenme sistemi kullanımının aracılık rolü. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi.
• Kavgaoğlu, D., Altundal, Ü. & Çay Padalıhasanoğlu, E. (2021). Türkiye’de sosyal hizmet alanındaki tezlerin içerik analizi. International Anatolia Academic Online Journal, 7(2), 61-69.
• Keskin, F. N. (2021). Fen bilimleri öğretmenlerinin bireysel yenilikçiliklerinin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
• Kılıç, H. (2015). İlköğretim branş öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik düzeyleri ve yaşam boyu öğrenme eğilimleri: Denizli ili örneği. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Kılıç, M. (2022). Kovid-19 salgını sürecinde öğretim elemanlarının çevrimiçi öğretime hazırbulunuşluklarının ve bireysel yenilikçiliklerinin incelenmesi: Ege Üniversitesi örneği. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi.
• Kılıçer, K. (2009). Position of twenty-first century teachers: Evaluation in terms of innovation and technology. Social and Behavioral Sciences, 1(1), 1479-1484. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2009.01.261.
• Kılıçer, K. (2011). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik profilleri. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 170-189.
• Kırkıç, K. A. & Topal, B. (2019). Okul öncesi ve ilkokul sınıf öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik düzeyleri ve onamsız öğrenme ortamları tercihlerinin incelenmesi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 1626-1648. https://doi.org/10.26466/opus.598991.
• Kocaman Karoğlu, A., Bal Çetinkaya, K. & Çimşir, E. (2020). Toplum 5.0 sürecinde Türkiye’de eğitimde dijital dönüşüm. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(3), 147-158. https://doi.org/10.26701/uad.815428
• Koçak Usluel, Y. & Mazman, S. G. (2010). Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3), 60-74.
• Korucu, A. & Olpak, Y. (2015). Öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik özelliklerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1), 109-127. https://doi.org/10.17943/etku.83117
• Küçükoğlu, A. & Ozan, C. (2013). Sınıf öğretmenliği alanındaki lisansüstü tezlere yönelik bir içerik analizi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(12), 27-47.
• Lee, C. & Benza, R. (2015). Teaching innovation skills: Application of design thinking in a graduate marketing course. Business Education Innovation Journal, 7(1) ,43-50.
• Lieberman, A. & Pointer Mace, D. H. (2008). Teacher learning: The key to educational reform. Journal of Teacher Education, 59(3), 226-234. https://doi.org/10.1177/0022487108317020.
• Lope Pihie, Z.A., Bagheri, A. & Asimiran, S. (2014). School leadership and innovative principals: Implications for enhancing principals' leadership knowledge and practice. Proceedings of the European Conference on Management, Leadership & Governance, 6, 162-167.
• Mete, G. (2020). Türkiye’de okuryazarlık: Lisansüstü tezlerin içerik analizi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(46), 194-206. https://doi.org/10.29228/SOBIDER.40214.
• Mülhim, M. A. (2018). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin bireysel yenilikçilik düzeyleri ve yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin incelenmesi: Bartın Üniversitesi Örneği. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Bartın Üniversitesi.
• Nazemi, K., Burkhardt, D. & Kock, A. (2020). Visual analytics for technology and innovation management. An interaction approach for strategic decision making. Multimedia Tools and Applications ,8, 14803–14830. https://doi.org/10.1007/s11042-021-10972-3 1.
• Odabası, H. F. (2007). Türkiye’deki bilgisayar ve ögretim teknolojileri egitimi bölümlerinin inovasyon gündemi. VII. International Educational Technology Conference. Nicosia - North Cyprus: Near East University.
• Özdemir, F. & Özer G. (2018). Akademisyenlerin bireysel yenilikçilik düzeyleri: İskenderun Teknik Üniversitesi akademisyenleri üzerine bir araştırma. Uluslararası Kültür ve Medeniyet Kongresi Tam Metin Kitabı, 9-20.
• Özdoğan, A. Ç. & Berkant, H. G. (2020). Covid-19 pandemi dönemindeki uzaktan eğitime ilişkin paydaş görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim, 49(1), 13-43. https://doi.org/10.37669/milliegitim.788118.
• Öztürk, Z. Y. & Summak, M. (2014). İlköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel yenilikçiliklerinin incelenmesi. International Journal of Sport Culture and Science, 2 (Özel Sayı 1), 844-853. https://doi.org/10.14486/IJSCS158 . Pınar, G. & Çetinkaya Bozkurt, Ö. (2022). Yenilikçi davranış yoluyla akademik başarıyı desteklemede yaratıcı öz yeterlik ve dijital okuryazarlığın rolü. MAKÜ Uygulamalı Bilimler Dergisi, 6(1), 1-31. https://doi.org/10.31200/makuubd.988158 .
• Pihie, Z., Asimiran, S. & Bagheri, A. (2014). Entrepreneurial leadership practices and school innovativeness. South African Journal of Education, 34(1), 15-26.
• Powell, S. & Green, H. (2007). The doctorate worldwide. Maidenhead: The Society for Research into. Higher Education and Open University Press.
• Rogers, M. E. (2003). Diffusion of innovations. 5th Edition. New York: Free Press.
• Safa, B. S. & Arabacıoğlu, T. (2021). Sınıf öğretmenlerinin eğitim teknolojileri kullanım düzeylerinin bireysel yenilikçilik özellikleri açısından incelenmesi. Ondokuz Mayıs University Journal of Education, 40(1), 369-386. https://doi.org/10.7822/omuefd.686056.
• Sarı, İ. & Kartal, F. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının teknoloji kullanımına yönelik tutumlarının bireysel yenilikçilik düzeyleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 1673-1689. https://doi.org/10.29299/kefad.2018.19.02.017.
• Savaneviciene, A. & Statnicke, G. (2020). The relationship between individual innovativeness and belonging to different generations. Global Journal of Information Technology: Emerging Technologies. 10(2), 87–97. https://doi.org/10.18844/gjit.v10i2.4708.
• Sirer, E. (2020). Eğitimin ekran üzerinden teknolojik dönüşümde pandemi döneminin etkisi. OPUS, 16(29), 1987-2018. https://doi.org/10.26466/opus.777215.
• Süğümlü, Ü. (2020). Öğrenci özerkliği uygulamalarının özerk öğrenmeye ve yazma becerilerine etkisi. EKEV Akademi Dergisi, 24(82), 515-530.
• Tarhan, M. & Doğan, P. (2018). Hemşirelik öğrencilerinin bireysel yenilikçilik davranışları ile otonomi düzeyleri arasındaki ilişki. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 5(1), 51-58. https://doi.org/10.17681/hsp.339991.
• Turan, M. (2020). Çalışanların duygusal zekâ ve kişilik özelliklerinin bireysel yenilikçilik tutumları üzerindeki etkisi: Teknoloji şirketleri üzerine bir araştırma. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
• Turp Gölbaşı, B. (2019). Mobil uygulamaların alışveriş amacıyla kullanılması sürecince müşteri tatmini, bireysel yenilikçilik, algılanan kullanım kolaylığı ve fiyat duyarlılığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Kültür Üniversitesi.
• Türkoğlu, M., Duran, G. & Yetişen, S. (2022). Türkiye’de E-ticaret üzerine yapılmış lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 462-476. https://doi.org/10.55179/dusbed.1013372.
• TDK, (2021). Yabancı sözlere karşılıklar kılavuzu. http://www.tdk.gov.tr/https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 01.02.2023.
• URL-1, https://toptalent.co/turkiyedeki-universiteler-listesi. 11 Mart 2023.
• Wang, J., Yang, J. & Xue, Y. (2017). Subjective well-being, knowledge sharing and individual innovation behavior the moderating role of absorptive capacity. Leadership & Organization Development Journal , 38(8), 1110-1127. https://doi.org/10.1108/LODJ-10-2015-0235.
• Yapıcı, İ. Ü. & Kaya, S. (2020). Biyoloji öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi (Diyarbakır İli Örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(73), 348-362. https://doi.org/10.17755/esosder.565729 .
• Yenice, N. & Alpak Tunç, G. (2019). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile bireysel yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(2), 753-765. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2716.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Y. (2021). Ortaokul öğretmenlerinin yaşam boyu öğrenme düzeyleri ile bireysel yenilikçilik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Yılmaz, E., Aktürk, A. & Çapuk, S. (2021). Dijital öğretmen yeterlilik ölçeği geliştirme: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(38), 34-68. https://doi.org/10.14520/adyusbd.950728.
• Zehra, T.T. & Waheed, A. (2017). Influence of ethical leadership on innovative work behavior: Examination of individual-level psychological mediators. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, 11(2), 448-470.