Fizik Alanında Üstün Yetenekli Öğrencilere Yönelik Bilimsel Süreç Becerileri Testi Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Year 2023, Issue: 57, 1826 - 1841, 30.09.2023

Salih Demircioğlu , Gamze Sezgin Selçuk

https://doi.org/10.53444/deubefd.1291295

Abstract

Bu çalışmanın amacı, “Bilim ve Sanat Merkezlerinde (BİLSEM)” fizik alanında eğitim almakta olan üstün/özel yetenekli öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerileri (BSB)’ni belirlemek için, geçerlik ve güvenirliği yüksek bir ölçüm aracı oluşturmaktır. Çalışmada, ölçüm aracı olarak “Bilimsel Süreç Becerileri Testi (BSBT)” geliştirilecektir. İlgili alanyazın incelemesi ve BİLSEM öğrencileri ile yapılan birebir görüşmeler yoluyla oluşturulan BSBT’nin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. 25 maddeden ve farklı fizik konularından oluşan dört seçenekli çoktan seçmeli BSBT araştırmacılar tarafından hazırlandıktan sonra fizik eğitimi alanında uzmanlaşmış dört öğretim üyesi, kapsam ve görünüş geçerliliğini test etmek için BSBT’yi kontrol etmişlerdir. Uzman görüşleri dikkate alınarak testten iki madde atılmış ve geriye kalan test maddelerinin uygun olduğu kararı verilmiştir. Güvenirlik çalışmaları için İzmir’ de bulunan dört BİLSEM’deki Özel Yetenekleri Geliştirme (ÖYG) Programına devam eden 11-14 yaş arası 115 üstün yetenekli öğrenciye BSBT uygulanmıştır. Çalışmanın verileri 2019–2020 akademik yılının güz döneminde toplanmıştır. “SPSS 15.0 paket programı”ndan yararlanılarak veriler analiz edilmiştir. Geriye 23 maddesi kalan BSBT’nin madde ayırıcılık indeksi ve madde güçlük indekslerine bakılarak, testten 3 madde daha çıkarılmış ve testin 20 maddeden oluşan son formu ortaya çıkmıştır. BSBT’nin güvenirliği, KR20 güvenirlik katsayısının 0,93 olarak bulunmasıyla yüksek çıkmıştır. Araştırmadaki bulgular göz önünde bulundurulduğunda, fizik alanında BİLSEM öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin ölçülmesi için geliştirilen BSBT’nin geçerlik ve güvenirliği sağlanmış bir ölçüm aracı olduğu sonucuna varılmıştır.

Keywords

Fizik, Üstün Yetenekli Öğrenciler, Bilimsel Süreç Becerileri Testi.

References

• Abazaoğlu, İ. (2014). Dünyada öğretmen yetiştirme programları ve öğretmenlere yönelik mesleki gelişim uygulamaları. Turkish Studies – International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(5), 1-46.
• Aktamış, H. (2007). Fen eğitiminde bilimsel süreç becerilerinin bilimsel yaratıcılığa etkisi: ilköğretim 7. sınıf fizik ünitesi örneği. [Doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Aktamış, H. & Şahin-Pekmez, E. (2011). Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Bilimsel Süreç Becerileri Ölçeği Geliştirme Çalışması. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 192-205.
• Aydınlı, E. (2007). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerine ilişkin performanslarının değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Aydoğdu, B., & Ergin, Ö. (2009). Fen ve teknoloji dersi “yaşamımızdaki elektrik” ünitesine yönelik bilimsel süreç becerileri ölçeğinin geliştirilmesi. E-Journal of New World Sciences Academy, 4(2), 296–316.
• Aydoğdu, B., & Ergin, Ö. (2012). Fen ve teknoloji dersi “kuvvet ve hareket” ünitesine yönelik bilimsel süreç becerileri ölçeğinin geliştirilmesi. E-International Journal of Educational Research, 3(1), 49-62.
• Aydoğdu, B., Tatar, N., Yıldız, E. & Buldur, S . (2012). İlköğretim öğrencilerine yönelik bilimsel süreç becerileri ölçeğinin geliştirilmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(3), 292-311.
• Burns, J.C., Okey, J. R. & Wise, K.C. (1985). Development of an integrated process skill test: TIPS II. Journal of Research in Science Teaching, 22(2), 169-177. doi:https://doi.org/10.1002/tea.3660220208
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. (15. Baskı: Ekim 2011). Pegem Akademi.
• Camcı Erdoğan, S. & Kahveci, N.G. (2017). Fen eğitiminin üstün zekâlı (özel yetenekli) öğrenciler için farklılaştırılması. Akçay, B. (Ed.), Fen bilimleri eğitimi alanındaki öğretme ve öğrenme yaklaşımları içinde (pp. 109-130). (1. Baskı: Ocak 2017). Pegem Akademi Yayınları.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (2. Baskı). Pegem A Yayıncılık.
• Çekiç Toroslu, S. (2011). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımı ile desteklenen 7e öğrenme modelinin öğrencilerin enerji konusundaki başarı, kavram yanılgısı ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. [Doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Çelik, P. (2013). Probleme dayalı öğrenmenin öğretmen adaylarının fizik dersi başarısı, öğrenme yaklaşımları ve bilimsel süreç becerileri üzerindeki etkisi. [Doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D. & Turgut, M. F. (1996). Fizik öğretimi. YÖK/Dünya Bankası Yayınları.
• Demir, E. (2017). Eğitim ve psikolojide ölçme ve değerlendirme. https://acikders.ankara.edu.tr/course/view.php?id=478
• Dillashaw, F.G. & Okey, J.R. (1980). A test of the integrated science process skills for secondary science students. Paper presented at the annual meeting of National Association for Research in Science Teaching, April 11-13, 1980.
• Ergin, Ö., Şahin-Pekmez, E. & Öngel-Erdal, S. (2005). Kuramdan uygulamaya deney yoluyla fen öğretimi. Dinazor Kitabevi, Birinci Baskı, Kanyılmaz Matbaası.
• Ertek, Y. (2014). Bilimsel süreç becerileri ile fizik öğretim programında yer verilen problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Feldhusen, J.F. (1997). Educating teachers for work with talented youth. N. Colangelo ve G. A. Davis (Ed.), Handbook of gifted education içinde (s. 547–555). Allyn and Bacon.
• Gagne, R. M. (1965). The psychological basis of science a process approach. AAAS: Miscellaneous Publication.
• García-Carmona, A., Muñoz-Franco, G., Criado, A. M. & Cruz-Guzmán, M. (2023). Validation of an instrument for assessing basic science process skills in initial elementary teacher education. International Journal of Science Education, (8), 1-20. doi:https://doi.org/10.1080/09500693.2023.2232936
• Harlen, W. (1999). Purposes and procedures for assessing science process skills. Assessment in Education, 6(1), 129-140.
• Hasançebi, B., Terzi, Y., & Küçük, Z. (2020). Madde güçlük indeksi ve madde ayırt edicilik indeksine dayalı çeldirici analizi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10(1), 224-240.
• Heacox, D. (2002). Differentiating Instruction in the Regular Classroom: How to Reach and Teach All Learners,Grades 3-12. Free Spirit Publishing.
• Hoover, S. M., & Feldhusen, J. F. (1990). The scientific hypothesis formulation ability of gifted ninth-grade students. Journal of Educational Psychology, 82(4), 838-848.
• Horn, C. (2002). Raising expectations of children from poverty. Gifted Education Press Quar¬terly, 16(4), 2-5.
• Lind, K. (1998). Science Process Skills: Preparing for the future. Monroe. http://www.monroe2boces.org/shared/instruct/sciencek6/process.htm.
• Marlowe, B.A. & Page, M. L. (1998). Creating and Sustaining the Constructivist Classroom. Corwin Press Inc. Martin, D. J. (1997). Elementary Science Methods: A Constructivist Approach. (Ed: Erın J.O'conner & Tımothy Coleman). Delmar Publishers.
• Meador, K. S. (2005). Thinking creatively about science: Suggestions for primary teachers. S. K. Johnsen ve J. Kendrick (Ed.), Science education for gifted students içinde (pp. 13-23). Prufrock Press.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2015). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_08/27014859_bilsemynerge.pdf .
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2016). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/07031350_bilsem_yonergesi.pdf .
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2019). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. https://nazillibilsem.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/09/11/765107/dosyalar/2019_12/13123140_Yeni_BYLSEM_Yonergesi.pdf .
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2021). Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bilim ve Sanat Merkezi Fizik Dersi Öğretim Programı.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2022). Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bilim ve Sanat Merkezleri Öğrenci Tanılama ve Yerleştirme Kılavuzu, 2022-2023. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_12/06120245_2022-2023_BIYLIYM_VE_SANAT_MERKEZLERIY_OYGYRENCIY_TANILAMA_VE_YERLESYTIYRME_KILAVUZU.pdf .
• Molitor, L.L. & George, K.D. (1976). Development of a test of science process skills. Journal of Research in Science Teaching, 13(5), 405-412.
• Ostlund, K.L. (1992). Science Process Skills: Assessing hands-on student performance. Dale Seymour Publications, Pearson Learning Group.
• Özdemir, G. (2017). Üstün yetenekli öğrencilere yönelik zenginleştirilmiş öğretim programının bilimsel süreç becerilerine ve başarıya katkısına ilişkin eylem araştırması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Özdeniz, Y. (2021). Harmanlanmış öğrenme ortamında bütünleştirilmiş müfredat modeline göre tasarlanan fen modülünün uygulamasının üstün yetenekli öğrencilerin bilimsel muhakeme ve bilimsel süreç becerilerine etkisi .[Yüksek lisans tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
• Özkan, T. & Kılıçoğlu, E. (2020). Matematikte Bilimsel Süreç Becerileri: Test Geliştirme Çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 14(1), 415-449. doi: 10.17522/balikesirnef.660393
• Padilla, M. J. (1990). The science process skills. “Research Matters…To the Science Teacher”. National Association for Research in Science Teaching. No. 9004
• Renzulli, J. S. (1999). What is thing called giftedness, and how do we develop it? A twenty-five year perspective. Journal for the Education of Gifted, 23(1), 3-54.
• Shim, J. Y., & Kim, O. J. (2003). A study of the characteristics of the gifted in science based on implicit theory. The Korean Journal of Educational Psychology, 17, 241–255.
• Steinkamp, M. W., & Maehr, M. L. (1983). Affect, ability and science achievement; A quantitati¬ve synthesis of correlation’s research. Review of Educational Research, 53, 369-396.
• Temiz, B.K., (2007). Fizik Öğretiminde Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerinin Ölçülmesi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Tezcan, G. (2011). 6. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı Ünite Konularına Yönelik Bilimsel Süreç Becerileri Testinin Geliştirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• VanTassel-Baska, J., Bass, G. M., Ries, R. R., Poland, D. L., & Avery, L. D. (1998). A national study of science curriculum effectiveness with high ability students. Gifted Child Quarterly, 42.
• Von Glasersfeld, E. (1995). A constructivist approach to teaching. In P. S. Leslie,& J. Gale (Eds.), Constructivism in Education. (pp. 3-15). Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
• Woolfolk, A. (2004). Educational Psychology (9th ed.). Pearson.
• Yabaş, D. & Altun, S. (2009). Farklılaştırılmış öğretim tasarımının öğrencilerin özyeterlik algıları, bilişüstü becerileri ve akademik başarılarına etkisinin incelenmesi ( The effects of differentiated instructional design on students’ self-efficacy beliefs, metacognitive skills and academic achievement). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 201-214.
• Yıldız, G. (2022). STEM etkinliklerinin özel yetenekli öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.