The Relationship Between High School Students Universal Science Literacy, Technology Addiction and Academic Procrastination Behaviors

Year 2025, Issue: 64, 2142 - 2164, 30.06.2025

Esin Ağgül , Paşa Yalçın

https://doi.org/10.53444/deubefd.1613385

Abstract

The aim of this study is to explain the relationship between science literacy, technology addiction and academic procrastination behaviors of high school students studying at different grade levels. For this purpose, the relational survey model, which is one of the quantitative research methods, was used. The sample of the study consisted of 588 high school students studying in different high schools in Midyat district of Mardin province. 312 of the students were female and 276 were male. Data were collected using 3 different scales to obtain research data and analyzes were performed according to parametric tests. According to the results of the analysis, it was determined that academic procrastination behavior, technology addiction and universal science literacy of high school students differed according to gender, male students showed more academic procrastination behavior and higher technology addiction levels than female students, however, female students had better science literacy than male students. It was also found that 12th grade high school students showed more academic procrastination behavior and were more technology addicted than 11th grade and 9th grade high school students, while 11th grade high

Keywords

academic procrastination behaviors , science literacy , tecnology addiction

Lise Öğrencilerinin Evrensel Fen Okuryazarlığı, Teknoloji Bağımlılığı ve Akademik Erteleme Davranışları Arasındaki İlişki

Abstract

Bu çalışmanın amacı farklı sınıf seviyelerinde öğrenim gören lise öğrencilerinin fen okuryazarlıklarını, teknoloji bağımlılıklarını ve akademik erteleme davranışları arasındaki ilişkiyi açıklamaktır. Bu amaçla nicel araştırma yöntemlerinden olan ilişkisel tarama modeli kullanıldı. Araştırmanın örneklemini Mardin ilinin Midyat ilçesinde farklı liselerde öğrenim gören 588 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Öğrencilerin 312’i kadın, 276’si erkektir. Araştırma verilerini elde etmek için 3 farklı ölçek kullanılarak veriler toplandı ve analizler parametrik testlere göre yapıldı. Analiz sonuçlarına göre lise öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarının, teknoloji bağımlılıklarının ve evrensel fen okuryazarlıklarının cinsiyete göre farklılaştığını, erkek öğrencilerin kadın öğrencilere göre daha fazla akademik erteleme davranışı gösterdikleri ve teknoloji bağımlılık düzeylerinin de daha yüksek olduğunu, bununla birlikte kadın öğrencilerin erkek öğrencilere göre daha iyi fen okuryazarlığına sahip olduğu tespit edildi. Ayrıca 12. Sınıf lise öğrencilerinin 11. Sınıf ve 9. Sınıf lise öğrencilerine göre daha fazla akademik erteleme davranışı gösterdikleri ve daha fazla teknoloji bağımlısı oldukları, buna rağmen 11. Sınıf lise öğrencilerinin ise 9. Sınıf ve 12. Sınıf lise öğrencilerine göre daha iyi fen okuryazarı oldukları tespit edildi.

Keywords

akademik erteleme davranışı , fen okuryazarlığı , teknoloji bağımlılığı

References

• Açık, S. (2012). İlköğretim 2. kademe öğrencilerinin fen teknoloji dersine ve fen deneylerine yönelik tutumlarının fen teknoloji dersi çalışma davranışlarıyla olan ilişkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul
• Ada, F. N. (2023). Ortaokul ve lise öğrencilerinde internet ve sosyal medya bağımlılığının belirsizliğe tahammülsüzlük ve akademik erteleme davranışı üzerine etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Nişantaşı Üniversitesi, İstanbul.
• Akay, B., Ayhan, R., Orhan, R., & Öçalan, M. (2022). Üniversite öğrencilerinin serbest zaman yönetimi ile teknoloji bağımlılık düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Cultural and Social Studies, 9(1), 71-84.
• Aşık, F. (2023). Ortaokul öğrencilerinin fen tutumları ve fen okuryazarlıklarının farklı değişkenler açısından incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Ardıç, T., & Selvi, Ö. (2022). Teknoloji bağımlılığı ve aile içi iletişim ilişkisi üzerine teorik ve uygulamalı bir çalışma. Middle Black Sea Journal of Communication Studies International Peer-Reviewed Journal, 7(2),241-254.
• Arslan, H., Kuyulu, İ., Yaldız, Ö., & Beltekin, E. (2023). Lise öğrencilerinde spor yapmanın teknoloji bağımlılığı, okula bağlılık ve akademik erteleme üzerindeki rolü. The Online Journal of Recreation and Sports, 12(3), 408-416.
• Aydın, F. (2017). Teknoloji bağımlılığının sınıf ortamında yarattığı sorunlara ilişkin öğrenci görüşleri [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Başar, M. (2019). Üniversite öğrencilerinin teknoloji bağımlılık, sanal zorba ve sanal mağdur olma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Bülbül, H., Tunç, T., & Aydil, F. (2018). Üniversite öğrencilerinde oyun bağımlılığı: kişisel özellikler ve başarı ile ilişkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 97-111.
• Bybee, R. W. (1997). Achieving scientific literacy: Frm purposes to practices. Heinemann, 88 Post Road West, PO Box 5007, Westport, CT 06881.
• Can, S. (2018). Ergenlerin akademik erteleme davranışları, internet bağımlılığı ve temel psikolojik ihtiyaçları: Bir model önerisi [Yüksek Lisans Tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Chen, G., & Lyu, C. (2024). The relationship between smartphone addiction and procrastination among students: A systematic review and meta-analysis, Personality and Individual Difference, https://doi.org/10.1016/j.paid.2024.112652
• Çağın, M. (2021). Spor bilimleri öğrencilerinde fiziksel aktivite düzeyi, uyku kalitesi ve teknoloji bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Çam, O., & Dinç, A. (2022). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin akademik erteleme düzeyleri ile akıllı telefon bağımlılığına yönelik görüşlerinin incelenmesi. International Social Sciences Studies Journal, 8(98), 1719-1727. (e-ISSN:2587-1587).
• Çakıcı, D.Ç. (2003). Lise ve üniversite öğrencilerinde genel erteleme ve akademik erteleme davranışının incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Çavuş, S., Ayhan, B., & Tuncer, M. (2016). Bilgisayar oyunları ve bağımlılık: Üniversite öğrencileri üzerine bir alan araştırması. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 43, 266- 289. E-ISSN: 2147-4524.
• Çelik C. (2016). Evrensel fen okuryazarlık ölçeğinin Türkçe’ ye uyarlama çalışması ve öğretmen adaylarının evrensel fen okuryazarlık düzeyi [Yüksek Lisans Tezi]. Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi, Muğla.
• Çelen, F.K., Çelik, A., & Seferoğlu, S. S. (2011). Yükseköğretimde çevrimiçi öğrenme: Sistemde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. Journal of European Education Journal of European Education, 1(1), 25-34.
• Demir, S. (2024). Lise öğrencilerinde akıllı telefon bağımlılığı ile akademik erteleme davranışı ve akademik öz yeterlilik arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Demirel, S. (2022). İlkokul öğrencilerinin teknoloji bağımlılığı düzeyleri ile problem çözme becerileri, akran zorbalığı ve sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Eravcı Özcan, T. (2020). Ortaokul öğrencilerinde algılanan anne-baba ve öğretmen akademik katılımı ile akademik erteleme davranışı arasındaki ilişkide akıllı telefon bağımlılığının rolü [Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Erginsoy, D. (2019). Üniversite öğrencilerinde internet bağımlılığı ile duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 47-58.
• Ertemel, A. V., & Eroğlu Pektaş, G.Ö. (2018). Dijitalleşen dünyada tüketici davranışları açısından mobil teknoloji bağımlılığı: üniversite öğrencileri üzerine nitel bir araştırma. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 18-34.
• Fentaw, Y., Moges, BT., & Ismail, Sayed M. (2022). Academic procrastination behavior among public university students. Hindawi Education Research International,1277866, https://doi.org/10.1155/2022/1277866
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to desıgn and evaluate research ın educatıon (8th ed.). New York: Mc Graw HIll.
• Gökel, Ö., Keklik, Ö., & Dağ, B. (2024). Üniversite öğrencilerindeki akademik erteleme davranışlarının sosyal medya bağımlılığı ve yaşam doyumuyla ilişkisi. Sosyolojik Düşün, 9 (3), 363- 412.
• Güçlü, G. (2015). Yaşam boyu öğrenme argümanı olarak teknoloji bağımlılığı ve yaşama yansımaları [Yüksek Lisans Tezi]. Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Gürültü, E. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları ve akademik erteleme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Jin, Y., Zhou, W., Zhang, Y., Yang, Z., & Hussain, Z. (2024). Smartphone distraction and academic anxiety: the mediating role of academic procrastination and the moderating role of time management disposition. Behavioral Sciences, 14(9), 820. https://doi.org/10.3390/bs14090820
• Keskin, H., Tezel, Ö., & Acat, MB. (2016). Ortaokul öğrencilerinin fen ve teknoloji dersine ilişkin bilimsel okuryazarlık seviyeleri. International Journal of Social Science, 47,1-18. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3513
• Kılınç, M., & Doğan, A. (2014). Ortaokul 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin internet bağımlılığı ile biliş üstü farkındalıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Turkish Studies. 9(5), 1385-1396. DOI:10.7827/TurkishStudies.652
• Margaretha, M., Saragih, S., Mariana, A., & Simatupang, K. M. (2022). Academic procrastination and cyberloafing behavior: A case study of students in Indonesia. Cypriot Journal of Educational Science. 17(3), 752-764
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2013). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi öğretim programı. Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2024). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi öğretim programı. Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı.
• OECD (2019). PISA 2018 results (Volume I): What students know and cando. Paris: OECD Publishing.
• Özcan, C., & Kaptan, F. (2019). 2018 Yılı fen bilimleri öğretim programının fen bilimleri için uyarlanmış bloom taksonomisine göre incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 3(2), 78-90.
• Quispe, A.T., Mamani, Y. H., Gebera, O.T., & Igartua, J.J. (2022). Uses of facebook and academıc procrastınatıon ın general studıes students at a Peruvıan Unıversıty. Journal of Technology and Science Education, 13(2), 461-479. Perdomo, AS., Alfonso, ZR., & Delgado, YG. (2022). Profiles of undergraduates’ networks addiction: Difference in academic procrastination and performance. Computers and Education, https://doi.org/10.1016/j.compedu.2022.104459
• Reed, P., & Reay, E. (2015). Relationship between levels of problematic ınternet usage and motivation to study in university students. Higher Education: The International Journal of Higher Education Research, 7(4), 711-723.
• Reynolds, J., P. (2015). Factors affecting academic procrastination. Master’s thesis, Western Kentucky. Sabbah, H., Berbari, R., Khamis, R., Zorkot, D., Sabbah, S., Droubi, N., & Sabbah, I. (2019). The social media and technology addiction and its associated factors among university students in Lebanon using the media and technology usage and attitudes scale (MTUAS). Journal of Computer and Communications, 7(11), 88–106. https://doi.org/10.4236/jcc.2019.711007
• Salcı, E., & Aydın, A. (2021). Ortaokul öğrencilerinin evrensel fen okuryazarlık düzeyleri. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 202-219.
• Sally, L. P. M. (2006). Prediction of ınternet addiction for undergraduates in Hong Kong. Unpublished Bachelors of Business Administration (Honours) Thesis, Baptist University.
• Song, P., Liu, X., Cai, X. et al. (2024). Predictive analysis of college students’ academic procrastination behavior based on a decision tree model. Humanit Soc Sci Commun, 11, 869 https://doi.org/10.1057/s41599-024-03300-1
• Soysal, M. (2011). Öğrencilerin fen ve teknoloji dersindeki başarıları ile fen okuryazarlığı düzeylerinin karşılaştırılması ve öğretmenlerin fen okuryazarlığı ile ilgili görüşlerinin incelenmesine yönelik bir çalışma. [Yüksek Lisans Tezi]. Adana.
• Suárez-Perdomo, A., Garcés-Delgado, Y., & Arvelo-Rosales, C. N. (2024). Academic procrastination and inappropriate use of social networks among university students. Studies in Higher Education, 1–13. https://doi.org/10.1080/03075079.2024.2373190
• Stavropoulos, V., Alexsandraki, K., & Stefanidi, F. M. (2013). Recognizing internet addiction: Prevalence and relationship to academic achievement in adolescents enrolled in urban and rural Greek high schools. Journal of Adolescence, 36, .565–576.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics (fourth edition). Ally and Bacon, Boston Türel, YK., & Dokumacı, Ö. (2022). Use of media and technology, academic procrastination, and academic achievement in adolescence. Participatory Educational Research, 9(2), 481-497. https://doi.org/10.17275/per.22.50.9.2
• Ulaş, M, M., & Yılmaz, M. (2022). Teknoloji bağımlılığının ortaokul öğrencileri üzerindeki etkilerine yönelik branş öğretmenlerinin görüşleri. International Journal of Social, Humanıtıes and Admınıstratıve Scıences, 8(54), 870-876.
• Üstün, A., & Akın, E. (2022). Özel öğretim kurumlarındaki öğretmen görüşlerine göre lise öğrencilerindeki teknoloji bağımlılığı. Academıc Socıal Resources Journal, 7(43), 1374-1379.
• Şimşek, C., Halıcı, C., Ayaz Dursun, B., & Gür, O. (2023). Lise öğrencilerinin teknoloji bağımlılık durumlarının incelenmesi. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi (MREFD), 5(1), 80-95.
• Türk, O., Ünsal, Y., & Karadağ, M. (2018). Examination of assessment and evaluation activities of secondary school 9th and 10th grade physics textbooks in terms of revised bloom taxonomy and science literacy competence levels: a sample of Turkey. European Journal of Education Studies, 5(1), 42-55. doi: 10.5281/zenodo.1402228
• Wang, S., Shi, J., Sheng, R., Yu, S., & Xu, W. (2022). Hope and academic procrastination in adolescents: A moderated mediation model. IJMHP, 24(6), 933-944. DOI10.32604/ijmhp.2022.023083
• Wang, ZJ., Liu, XN., He, JJ., Wang, YP ., Zhao, CX ., Yang, XJ ., Yin, HY ., Cao, DP ., Zhang, SE. (2023). Moderating role of peer pressure and positive learning environment between career calling and academic procrastination in Chinese medical students during controlled covıd-19 pandemic: A cross-sectional study. Psychology Research and Behavior Management, 16, 927–938. DOI 10.2147/PRBM.S403219
• Yılmaz, A., Fer, S., Kelecioğlu, H., Doğan, N., Yazıcı, N., Özyalçın Oskay, Ö., Yetkin Özdemir, İ.E., & Batı, K. (2020). PISA ve Türkiye (2000-2018). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 79-86. http://www.egitim.hacettepe.edu.tr/ belge/pisaveturkiye.pdf (Erişim tarihi: 08.03.2021)
• Yılmaz, E., Şahin, Y., Haseski, H. İ., & Erol, O. (2014). Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Balıkesir İli Örneği. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi, 4(1), 133-144.
• Yurtseven, N., & Doğan, S. (2019). Structural relationships among academic procrastination, academic motivation, and problem solving skill in prep class college students. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 9(3), 849-876, http://dx.doi.org/10.14527/pegegog.2019.02
• Yücel, H., Yılmaz, FK., & Erim, A. (2023). Coronaphobia and academic procrastination in health sciences students during the first 3-month pandemic lockdown. Journal of the Pakistan Medical Association, 73(7), 1383-1387. DOI10.47391/JPMA.5260
• Zaman, N., Değer Doğaner, G., Yücel, D., Zaman, I., Karataş, E., & Karaş, C. 2022). Fen okuryazarlığının pisa verilerine göre incelenmesi. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies,8(48), 895-907. (e-ISSN:2587- 2168)