Research Article
BibTex RIS Cite

Year 2025, Issue: 65, 2694 - 2727, 30.09.2025
https://doi.org/10.53444/deubefd.1542883

Abstract

References

  • Adadan, E. (2013). Using multiple representations to promote grade 11 students’scientific understanding of the particle theory of matter. Research in science education, 43, 1079-1105. https://doi.org/10.1007/s11165-012-9299-9
  • Adadan, E. (2014). Model-tabanlı öğrenme ortamının kimya öğretmen adaylarının maddenin tanecikli yapısı kavramını ve bilimsel modellerin doğasını anlamaları üzerine etkisinin incelenmesi. Ondokuz Mayis University Journal of Education, 33(2), 378-403. https://doi.org/10.7822/omuefd.33.2.5
  • Akdemir, E., & Çetin Atasoy, D. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 7. sınıf ders kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Akyol, Y. (2019). Ortaokul 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında kullanılan okuma metinlerinde yer alan değerler. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 194-207.
  • Alpan, G. (2004). Ders kitaplarındaki grafik tasarımının öğrenci başarısına ve derse ilişkin tutumlarına etkisi. [Doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Arslan, S., & Özpınar, İ. (2017). Ortaokul matematik öğretmenlerinin matematiksel iletişim becerisine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies (Elektronik), 12(17), 337-356. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.11930
  • Atay, H. (2023). Matematik eğitimde öğrencilerde matematiksel iletişim becerilerindeki farkındalığı oluşturmanın önemi. Pearson Journal of Social Sciences and Humanities, 8(24), 164-176. https://doi.org/10.5281/zenodo.8077566
  • Aydın, A., Aslan, A., & Aydınbelge, B. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 6. sınıf ders kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Aydın, F., & Temel H. (2012). Fen ve teknoloji dersi ile matematik dersinin entegrasyonunun sağlanması: Üslü sayılar örneği. II. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Ayvacı, H. S., Bebek, G., & Durmuş, A. (2015). Fen bilimleri programındaki modelleme kazanımlarının önemi ve uygulanabilirliği hakkında öğretmen görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 334-350. https://doi:10.17539/aej.80580
  • Ayyıldız, H., & Aktas, M. C. (2022). 8. sınıf matematik ders kitaplarının ve LGS matematik sorularının PISA temsil yeterliği açısından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(1), 475-489. https://doi.org/10.24315/tred.910569
  • Baki, A. (2008). Kuramdan Uygulamaya Matematik Eğitimi (Geliştirilmiş Baskı). Trabzon: Harf.
  • Ball, D. L., Hill, H., & Bass, H. (2005). Knowing mathematics for teaching: Who knows mathematics well enough to teach third grade and how can we decide?. American Educator, 29(1), 12-22.
  • Baran, A. A. (2019). Matematiksel modellemeye dayalı bir öğretim deneyinde sekizinci sınıf öğrencilerinin matematiksel iletişim becerilerinin, matematik okuryazarlıklarının ve duyuşsal alan özelliklerinin incelenmesi. [Doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Bayır, E., & Kahveci, S. (2021). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarının sorgulayıcı-araştırmaya dayalı öğretim yönteminin düzeyleri açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(3), 1295-1326.
  • Berker, H. N., & Berker, Ö. (2022). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 7. sınıf ders kitabı. Ferman.
  • Brendefur, J., & Frykholm, J. (2000). Promoting mathematical communication in the classroom: Two preservice teachers' conceptions and practices. Journal of Mathematics Teacher Education, 3, 125-153. https://doi.org/10.1023/A:1009947032694
  • Bulut, S., Boz-Yaman, B., & Yavuz, F. D. (2016). 7. sınıf matematik ders kitaplarında dönüşüm geometrisi işlenişinin öğretim programları açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 15(4), 1164-1190. https://doi.org/10.17051/io.2016.86316
  • Bütüner, S. Ö., & Uzun, S. (2011). Fen öğretiminde karşılaşılan matematik temelli sıkıntılar: Fen ve teknoloji öğretmenlerinin tecrübelerinden yansımalar. Journal of Theoretical Educational Science, 4(2), 262-272.
  • Chapin, S. H., O'Connor, M. C., & Anderson, N. C. (2009). Classroom discussions: Using math talk to help students learn, Grades K-6. Math Solutions.
  • Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Sage.
  • Coyne, I. T. (1997). Sampling in qualitative research. purposeful and theoretical sampling; Merging or clear boundaries?. Journal of Advanced Nursing, 26(3), 623-630. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.1997.t01-25-00999.x
  • Çakıcı, Y., & Girgin, E. (2012). İlköğretim II. kademe fen ve teknoloji ders kitaplarındaki ünite sonu değerlendirme sorularının incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 87-110.
  • Çalık, M., Ayas, A., & Ünal, S. (2006). Çözünme kavramıyla ilgili öğrenci kavramalarının tespiti: Bir yaşlar arası karşılaştırma çalışması. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(3), 309-322.
  • Çavdar, O., Okumuş, S., & Doymuş, K. (2016). Fen eğitimi öğrencilerinin maddenin tanecikli yapısıyla ilgili anlamalarının belirlenmesi/determining understandings related to the particulate nature of matter of students at science education. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 69-93.
  • Çeken, R., & Ayas, C. (2010). Ratios and proportions in both elementary science & technology and social studies education curricula. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 669-679.
  • Çelik, Ş., Özaydın, N., & Ahmethan, N. B. (2023). Ortaokul düzeyinde kullanılan müzik ders kitapları ve içerik yönünden incelenmesi: Türkiye, İngiltere ve İtalya örneği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(3), 2329-2368. https://doi.org/10.17152/gefad.1308876
  • Dawson, C. (2009). Introduction to research methods: A practical guide for anyone undertaking a research project. How to Books Ltd.
  • de Berg, K. (2012). A study of first-year chemistry students' understanding of solution concentration at the tertiary level. Chemistry Education Research and Practice, 13(1), 8-16. https://doi.org/10.1039/C1RP90056K
  • Delice, A., & Sevimli, E. (2010). An investigation of the pre-services teachers' ability of using multiple representations in problem-solving success: The case of definite integral. Educational Sciences: Theory and Practice, 10(1), 137-149.
  • Deringöl, Y., & Gülten, D. Ç. (2016). Öğretmen adaylarının fen eğitiminde matematiğin kullanılması ile ilgili görüşleri: Bir metafor analizi çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 43-50.
  • Devetak, I., & Vogrinc, J. (2013). The criteria for evaluating the quality of the science textbooks. M. S. Khine (Ed.), Critical analysis of science textbooks: Evaluating instructional effectiveness içinde (s. 3-15). Springer.
  • Doğan, Y., & Torun, F. (2018). Sosyal bilgiler ders kitapları nereye doğru gidiyor?. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 4(2), 111-125. https://doi.org/10.34137/jilses.491670
  • Doruk, B. K. (2011). İletişim becerisinin gelişimi için etkili bir araç: Matematiksel modelleme etkinlikleri. MATDER Matematik Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-12.
  • Doymus, K. (2007). Effects of a cooperative learning strategy on teaching and learning phases of matter and one-component phase diagrams. Journal of Chemical Education, 84(11), 1857. https://doi.org/10.1021/ed084p1857
  • Dursun, F., & Eşgi, N. (2008). 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler öğretimi ders kitaplarının görsel tasarım ilkelerine göre değerlendirilmesi. G.Ü. Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 21-34.
  • Erdoğan, F., & Elmas, C. (2018). Matematik dersi öğretim programının (ortaokul 5-8. sınıflar) matematiksel model kullanımı bağlamında incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 5(3), 66-81. https://doi.org/10.33907/turkjes.452890
  • Erdoğan, S. M., Mutluoğlu, A., & Erdoğan, A. (2023). Ortaokul matematik ders kitaplarının matematiksel iletişim becerisi açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 57, 1470-1487. https://doi.org/10.53444/deubefd.1270651
  • Eroğlu, P., & Karameşe, C. İ. (2023). Ortaokul Öğrencilerinin Söz Varlığının Yaratıcı Yazma Çalışmaları Kapsamında İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (57), 2203-2229. https://doi.org/10.53444/deubefd.1347990
  • Flegg, J., Mallet, D., & Lupton, M. (2012). Students' perceptions of the relevance of mathematics in engineering. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 43(6), 717-732. https://doi.org/10.1080/0020739X.2011.644333
  • Furner, M. J., & Kumar, D. D. (2007). The mathematics and science integration argument: A stand for teacher education. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 3(3), 185-189. https://doi.org/10.12973/ejmste/75397
  • Glasnovic Gracin, D. (2018). Requirements in mathematics textbooks: A five dimensional analysis of textbook exercises and examples. International journal of mathematical education in science and technology, 49(7), 1003-1024. https://doi.org/10.1080/0020739X.2018.1431849
  • Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş (3. Basım). A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu (Çev. Edt.). Ankara: Anı.
  • Gürbüz, R., & Şahin, S. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin çoklu temsiller arasındaki geçiş becerileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1869-1888.
  • Harman, G. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının model ve modelleme ile ilgili bilgilerinin incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
  • Harris, D., Black, L., Hernandez-Martinez, P., Pepin, B., Williams, J., & with the TransMaths Team. (2015). Mathematics and its value for engineering students: What are the implications for teaching?. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 46(3), 321-336. https://doi.org/10.1080/0020739X.2014.979893
  • Hite, R. (2021). Differences and similarities in scientists’ images among popular USA middle grades science textbooks. European Journal of Mathematics and Science Education, 2(2), 63-83. https://doi.org/10.12973/ejmse.2.2.63
  • Howe, C., Nunes, T., & Bryant, P. (2010). Intensive quantities: Why they matter to developmental research. British Journal of Developmental Psychology, 28(2), 307-329. https://doi.org/10.1348/026151009X410362
  • İncikabi, S., & Biber, A. Ç. (2017). Ortaokul matematik ders kitaplarında yer alan temsillerin öğrenme alanlarına ve sınıflara göre incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 115-133. https://doi.org/10.29299/kefad.2017.18.3.007
  • Kabael, T., & Baran, A. A. (2016). Matematik öğretmenlerinin matematiksel iletişim becerilerinin gelişimine yönelik farkındalıklarının incelenmesi. Elementary Education Online, 15(3), 868-881. https://doi.org/10.17051/io.2016.78518
  • Kabasakalian, R. (2007). Language and thought in mathematics staff development: A problem probing protocol. Teachers College Record,109(4), 1-21. https://doi.org/10.1177/016146810710900405
  • Kalik, G., Ayhan, H., & Gören, Z. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 5. sınıf ders kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Karaçöp, A. (2016). Effects of student teams-achievement divisions cooperative learning with models on students' understanding of electrochemical cells. International Education Studies, 9(11), 104-120. https://doi.org/10.5539/ies.v9n11p104
  • Karahasanoğlu Yiğit, F. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 6. sınıf ders kitabı. Adım Adım Matbaa.
  • Kaya, D., & Aydın, H. (2016). Elementary mathematics teachers' perceptions and lived experiences on mathematical communication. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 12(6), 1619-1629. https://doi.org/10.12973/eurasia.2014.1203a
  • Kaya, D., Bozdağ, H. C., & Ok, G. (2018). Yedinci sınıf öğrencilerinin basınç konusundaki kavramsal anlamaları ve kavram yanılgılarının matematiksel hatalar açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 321-341. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017..-362113
  • Kertil, M., & Gurel, C. (2016). Mathematical modeling: A bridge to STEM education. International Journal of Education in mathematics, science and Technology, 4(1), 44-55. https://doi.org/10.18404/ijemst.95761
  • Keser, H. (2004). İlköğretim 4. sınıf bilgisayar ders kitaplarının görsel tasarım ilkelerine göre değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 261-280.
  • Keşan, C., & Kaya, D. (2018). Mathematics and science self-efficacy resources as the predictor of academic success. International Online Journal of Educational Sciences, 10(2), 45-58. https://doi.org/10.15345/iojes.2018.02.004
  • Kılıç, A., & Seven, S. (2007). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Pegem Akademi.
  • Kıymaz, Y., Kartal, B., & Morkoyunlu, Z. (2020). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının yazılı matematiksel iletişim becerilerinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 205-228. https://doi.org/10.19171/uefad.589360
  • Koloğlu, D. (2023). Matematiksel üstün yetenekli öğrencilerin matematiksel yaratıcılıklarının ve matematiksel iletişim becerilerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Koyunlu Ünlü, K., & Şen, Ö. (2018). 5. sınıf fen bilimleri ders kitabındaki etkinliklerin bilimsel araştırma ve mühendislik tasarım sürecine göre incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(4), 185-197. https://doi.org/10.19126/suje.448331
  • Kuş, E. (2024). 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin matematik okuryazarlığı problemlerinin çözüm süreçlerinde matematiksel iletişim yeterliklerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi].Ordu Üniversitesi.
  • Krippendorff, K. (2013). Content analysis: An introduction to ıts methodology. Sage.
  • Laçin Şimşek, C., Çalışkan Dedeoğlu, N., & Soysal, M. T. (2022). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarındaki matematiksel kavramların matematik dersi öğretim programı bağlamında incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 5(2), 609-628. https://doi.org/10.33400/kuje.1148775
  • Larson, L. C., & Miller, T. N. (2011). 21st Century skills: Prepare students for the future. Kappa Delta Pi Record, 47(3), 121-123. https://doi.org/10.1080/00228958.2011.10516575
  • Li, Y., Zhang, J., & Ma, T. (2009). Approaches and practices in developing school mathematics textbooks in China. ZDM - International Journal on Mathematics Education, 41(6), 733-748. https://doi.org/10.1007/s11858-009-0216-2
  • Lipeikiene, J. (2009). A wide concept of mathematical communication. C. Bardini, P. Fortin, A. Oldknow & D. Vagost (Eds.), Proceedings of the 9th international conference on technology in mathematics teaching. Metz, France: ICTMT 9.
  • Lomibao, L. S., Luna, C. A., & Namoco, R. A. (2016). The influence of mathematical communication on students’ mathematics performance and anxiety. American Journal of Educational Research, 4(5), 378-382. https://doi.org/10.12691/education-4-5-3
  • Lubben, F., Campbell, B., Kasanda, C., Kapenda, H., Gaoseb, N., & Kandjeo-Marenga, U. (2003). Teachers' use of textbooks: Practice in Namibian science classrooms. Educational studies, 29(2-3), 109-125. https://doi.org/10.1080/03055690303276
  • Marshall, C., & Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research. Sage.
  • Martinez, J. G. R. (2001). Thinking and writing mathematically: Achilles and the tortoise as an algebraic word problem. Mathematics Teacher, 94(4), 248-252. https://doi.org/10.5951/MT.94.4.0248
  • Mercer, N., & Sams, C. (2006). Teaching children how to use language to solve maths problems. Language and Education, 20(6), 507-528. https://doi.org/10.2167/le678.0
  • Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
  • Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2006). İlköğretim matematik dersi 6–8. sınıflar öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2013). Ortaokul matematik dersi (5, 6, 7 ve 8. sınıf) öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Mupanduki, B. (2009). The effectiveness of a standard-based integrated chemistry and mathematic curriculum on improving the academic achievement in chemistry for high school students in southern California. Azusa Pacific University.
  • National Council of Teachers of Mathematics [NCTM]. (2000). Principles and standards for school mathematics. Author.
  • Okan, B., & Kaya, E. (2023). 5. sınıf fen bilimleri ders kitabında bilimin doğası: Bütünsel bir yaklaşıma dayalı içerik analizi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(3), 1521-1560. https://doi.org/10.17152/gefad.1291416
  • Organisation for Economic Cooperation and Development [OECD]. (2013). PISA 2012 assessment and analytical framework: mathematics, reading, science, problem solving and financial literacy. Paris: OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264190511-en
  • Özcan, C., & Kaptan, F. (2018). 2018 Fen bilimleri öğretim programının fen bilimleri için uyarlanmış bloom taksonomisine göre incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 78-90.
  • Özdemir, E. (2023). Fen bilimleri ders kitaplarının içerdiği kök değerler açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 56, 504-528. https://doi.org/10.53444/deubefd.1211295
  • Özdiner, M. (2021). İlkokul ve ortaokul matematik ders kitaplarındaki etkinliklerin matematiksel ilişkilendirme becerisi açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
  • Özgeldi, M., & Osmanoğlu, A. (2017). Connecting Mathematics to Real Life: An Investigation on How Prospective Secondary Mathematics Teachers Build Real Life Connections. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 8(3), 438-458. https://doi.org/10.16949/turkbilmat.298081
  • Özkan, U. B. (2019). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Özmen, H., & Ayas, A. (2003). Students’difficulties in understanding of the conservation of matter in open and closed-system chemical reactions. Chemistry Education Research and Practice, 4(3), 279-290. https://doi.org/10.1039/B3RP90017G
  • Öztaş, E. T., & Güçlü, N. T. (2023). Sekizinci sınıf matematik dersi öğretim programının matematiksel iletişim becerileri açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 66, 569-599. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1148112
  • Park, D. Y., O'brien, G., Eraso, M., & McClintock, E. (2002). A scooter inquiry: An integrated science, mathematics, and technology activity. Science Activities, 39(3), 27-32. https://doi.org/10.1080/00368120209601090
  • Pektaş, M., Sadak, M., İncikabı, L., & Kayabaşı, B. (2022). Fen bilimleri ders kitaplarının matematik içeriklerinin incelenmesi: bağlantılı ders kitapları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 61, 98-121.
  • Phillips, M. C., Vowell, J. E., Lee, Y.H., & Plankis, B. J. (2015) How do elementary science textbooks present the nature of science?. The Educational Forum, 79(2), 148-162. https://doi.org/10.1080/00131725.2015.1004210
  • Rajagukguk, W. (2016). Incorporating learning motivation and self-concept in mathematical communicative ability. International Education Studies, 9(4), 155-164. https://doi.org/10.5539/ies.v9n4p155
  • Roth, W. M. (2005). Talking science: Language and learning in science classrooms. Rowman & Littlefield.
  • Sankey, M., Birch, D., & Gardiner, M. (2010). Engaging students through multimodal learning environments: The journey continues. Steel, C. H., Keppell, M. J., Gerbic, P. & Housego, S. (Ed.), Curriculum, technology and transformation for an unknown future içinde (s. 852-863). Proceedings ascilite Sydney.
  • Schmidt, W. H. (2012). Measuring content through textbooks: The cumulative effect of middle-school tracking. G. Gueudet, B. Pepin, & L. Trouche (Ed.), From text to ‘lived’ resources: Mathematics curriculum materials and teacher development içinde (s. 143-160). Springer.
  • Soslu, Ö. (2021). İlköğretim öğrencilerinin bilimin doğasına yönelik görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Active Learning, 6(2), 141-153. https://doi.org/ijal.955887
  • Svetlik, K., Japelj Pavešić, B., Kozina, A., Rožman, M., & Šteblaj, M. (2008). Naravoslovni dosežki Slovenije v raziskavi TIMSS 2007. Pedagoški inštitut.
  • Şahin, M. (2014). Sosyal bilgiler ders kitaplarının görsel tasarım ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 31-46.
  • Şirin, B., & Yıldız, A. (2020). 8. sınıf matematik ders kitabının PISA temel matematik beceri seviyelerine göre incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(4), 1158-1176. https://doi.org/10.30703/cije.676100
  • Taşdemir, M., & Taşdemir, A. (2011). İlköğretim müfredatındaki fen ve dil temelli derslerin disiplinlerarası yaklaşımla incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 217-232.
  • Temel, H. (2012). İlköğretim 4-8 fen ve teknoloji ve matematik öğretim programlarının fen ve matematik entegrasyonuna göre incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Temel, H., Dündar, S., & Şenol, A. (2015). Öğretmenlerin fen ve teknoloji dersinde matematikten kaynaklanan güçlükleri giderme yolları ve fen-matematik entegrasyonunun önemi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 153-176. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/77512
  • Thompson, D. R., & Chappell, M. F. (2007). Communication and representation as elements in mathematical literacy. Reading & Writing Quarterly, 23(2), 179-196. https://doi.org/10.1080/10573560601158495
  • Törnroos, J. (2005). Mathematics textbooks, opportunity to learn and student achievement. Studies in Educational Evaluation, 31(4), 315-327. https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2005.11.005
  • Turhan Türkkan, B., Karakuş, M., & Karakuş, F. (2017). Fen bilgisi ve ilköğretim matematik öğretmenlerinin disiplinlerarası yaklaşıma yönelik görüşlerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 16(2), 509-524. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.304714
  • Uğurel, I., & Moralı, S. (2010). Ortaöğretim matematik derslerinde oyunların kullanılabilirliği. Milli Eğitim Dergisi, 40(185), 328-352.
  • Uzun, S., Bütüner, S. Ö., & Yiğit, N., (2010). 1999-2007 TIMSS fen bilimleri ve matematik sonuçlarının karşılaştırılması: Sınavda en başarılı ilk beş ülke-Türkiye örneği. İlköğretim Online (elektronik), 9(3), 1174-1188.
  • Ültay, N., & Çalık, M. (2012). A thematic review of studies into the effectiveness of context-based chemistry curricula. Journal of Science Education and Technology, 21(6), 686-701. https://doi.org/10.1007/s10956-011-9357-5
  • Ünal, H. K. (2023). Ortaokul matematik ders kitaplarının ilişkilendirme becerisi açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
  • Ünver, E., Yancı, M. V., & Arslan, Z. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 5. sınıf ders kitabı. SDR Dikey.
  • Wang, J. (2005). Relationship between mathematics and science achievement at the 8th grade. International Online Journal Science Mathematics Education, 5, 1-17.
  • Watanabe, T., & Huntley, M. A. (1998). Connecting mathematics and science in undergraduate teacher education programs: Faculty voices from the Maryland collaborative for teacher preparation. School Science and Mathematics, 98(1), 19-25. https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.1998.tb17288.x
  • Wu, H-K., & Puntambekar, S. (2012). Pedagogical affordances of multiple external representations in scientific processes. Journal of science and educational technology, 21, 754-767. https://doi.org/10.1007/s10956-011-9363-7
  • Yancı, M. V. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 8. sınıf ders kitabı. SDR Dikey.
  • Yanık, S. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 8. sınıf ders kitabı. Adım Adım Matbaa.
  • Yıldırım, A., & Simsek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
  • Yılmaz, M., Gündüz, E., Çimen, O., & Karakaya, F. (2017). Examining of biology subjects in the science textbook for grade 7 regarding scientific content. Turkish Journal of Education, 6(3), 128-142. https://doi.org/10.19128/turje.318064
  • Zengin, Y. (2017). The potential of geogebra software for providing mathematical communication in the light of pre-service teachers’ views. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science & Mathematics Education, 11(1), 101-127. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.356141

Year 2025, Issue: 65, 2694 - 2727, 30.09.2025
https://doi.org/10.53444/deubefd.1542883

Abstract

References

  • Adadan, E. (2013). Using multiple representations to promote grade 11 students’scientific understanding of the particle theory of matter. Research in science education, 43, 1079-1105. https://doi.org/10.1007/s11165-012-9299-9
  • Adadan, E. (2014). Model-tabanlı öğrenme ortamının kimya öğretmen adaylarının maddenin tanecikli yapısı kavramını ve bilimsel modellerin doğasını anlamaları üzerine etkisinin incelenmesi. Ondokuz Mayis University Journal of Education, 33(2), 378-403. https://doi.org/10.7822/omuefd.33.2.5
  • Akdemir, E., & Çetin Atasoy, D. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 7. sınıf ders kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Akyol, Y. (2019). Ortaokul 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında kullanılan okuma metinlerinde yer alan değerler. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 194-207.
  • Alpan, G. (2004). Ders kitaplarındaki grafik tasarımının öğrenci başarısına ve derse ilişkin tutumlarına etkisi. [Doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Arslan, S., & Özpınar, İ. (2017). Ortaokul matematik öğretmenlerinin matematiksel iletişim becerisine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies (Elektronik), 12(17), 337-356. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.11930
  • Atay, H. (2023). Matematik eğitimde öğrencilerde matematiksel iletişim becerilerindeki farkındalığı oluşturmanın önemi. Pearson Journal of Social Sciences and Humanities, 8(24), 164-176. https://doi.org/10.5281/zenodo.8077566
  • Aydın, A., Aslan, A., & Aydınbelge, B. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 6. sınıf ders kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Aydın, F., & Temel H. (2012). Fen ve teknoloji dersi ile matematik dersinin entegrasyonunun sağlanması: Üslü sayılar örneği. II. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Ayvacı, H. S., Bebek, G., & Durmuş, A. (2015). Fen bilimleri programındaki modelleme kazanımlarının önemi ve uygulanabilirliği hakkında öğretmen görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 334-350. https://doi:10.17539/aej.80580
  • Ayyıldız, H., & Aktas, M. C. (2022). 8. sınıf matematik ders kitaplarının ve LGS matematik sorularının PISA temsil yeterliği açısından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(1), 475-489. https://doi.org/10.24315/tred.910569
  • Baki, A. (2008). Kuramdan Uygulamaya Matematik Eğitimi (Geliştirilmiş Baskı). Trabzon: Harf.
  • Ball, D. L., Hill, H., & Bass, H. (2005). Knowing mathematics for teaching: Who knows mathematics well enough to teach third grade and how can we decide?. American Educator, 29(1), 12-22.
  • Baran, A. A. (2019). Matematiksel modellemeye dayalı bir öğretim deneyinde sekizinci sınıf öğrencilerinin matematiksel iletişim becerilerinin, matematik okuryazarlıklarının ve duyuşsal alan özelliklerinin incelenmesi. [Doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Bayır, E., & Kahveci, S. (2021). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarının sorgulayıcı-araştırmaya dayalı öğretim yönteminin düzeyleri açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(3), 1295-1326.
  • Berker, H. N., & Berker, Ö. (2022). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 7. sınıf ders kitabı. Ferman.
  • Brendefur, J., & Frykholm, J. (2000). Promoting mathematical communication in the classroom: Two preservice teachers' conceptions and practices. Journal of Mathematics Teacher Education, 3, 125-153. https://doi.org/10.1023/A:1009947032694
  • Bulut, S., Boz-Yaman, B., & Yavuz, F. D. (2016). 7. sınıf matematik ders kitaplarında dönüşüm geometrisi işlenişinin öğretim programları açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 15(4), 1164-1190. https://doi.org/10.17051/io.2016.86316
  • Bütüner, S. Ö., & Uzun, S. (2011). Fen öğretiminde karşılaşılan matematik temelli sıkıntılar: Fen ve teknoloji öğretmenlerinin tecrübelerinden yansımalar. Journal of Theoretical Educational Science, 4(2), 262-272.
  • Chapin, S. H., O'Connor, M. C., & Anderson, N. C. (2009). Classroom discussions: Using math talk to help students learn, Grades K-6. Math Solutions.
  • Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Sage.
  • Coyne, I. T. (1997). Sampling in qualitative research. purposeful and theoretical sampling; Merging or clear boundaries?. Journal of Advanced Nursing, 26(3), 623-630. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.1997.t01-25-00999.x
  • Çakıcı, Y., & Girgin, E. (2012). İlköğretim II. kademe fen ve teknoloji ders kitaplarındaki ünite sonu değerlendirme sorularının incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 87-110.
  • Çalık, M., Ayas, A., & Ünal, S. (2006). Çözünme kavramıyla ilgili öğrenci kavramalarının tespiti: Bir yaşlar arası karşılaştırma çalışması. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(3), 309-322.
  • Çavdar, O., Okumuş, S., & Doymuş, K. (2016). Fen eğitimi öğrencilerinin maddenin tanecikli yapısıyla ilgili anlamalarının belirlenmesi/determining understandings related to the particulate nature of matter of students at science education. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 69-93.
  • Çeken, R., & Ayas, C. (2010). Ratios and proportions in both elementary science & technology and social studies education curricula. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 669-679.
  • Çelik, Ş., Özaydın, N., & Ahmethan, N. B. (2023). Ortaokul düzeyinde kullanılan müzik ders kitapları ve içerik yönünden incelenmesi: Türkiye, İngiltere ve İtalya örneği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(3), 2329-2368. https://doi.org/10.17152/gefad.1308876
  • Dawson, C. (2009). Introduction to research methods: A practical guide for anyone undertaking a research project. How to Books Ltd.
  • de Berg, K. (2012). A study of first-year chemistry students' understanding of solution concentration at the tertiary level. Chemistry Education Research and Practice, 13(1), 8-16. https://doi.org/10.1039/C1RP90056K
  • Delice, A., & Sevimli, E. (2010). An investigation of the pre-services teachers' ability of using multiple representations in problem-solving success: The case of definite integral. Educational Sciences: Theory and Practice, 10(1), 137-149.
  • Deringöl, Y., & Gülten, D. Ç. (2016). Öğretmen adaylarının fen eğitiminde matematiğin kullanılması ile ilgili görüşleri: Bir metafor analizi çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 43-50.
  • Devetak, I., & Vogrinc, J. (2013). The criteria for evaluating the quality of the science textbooks. M. S. Khine (Ed.), Critical analysis of science textbooks: Evaluating instructional effectiveness içinde (s. 3-15). Springer.
  • Doğan, Y., & Torun, F. (2018). Sosyal bilgiler ders kitapları nereye doğru gidiyor?. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 4(2), 111-125. https://doi.org/10.34137/jilses.491670
  • Doruk, B. K. (2011). İletişim becerisinin gelişimi için etkili bir araç: Matematiksel modelleme etkinlikleri. MATDER Matematik Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-12.
  • Doymus, K. (2007). Effects of a cooperative learning strategy on teaching and learning phases of matter and one-component phase diagrams. Journal of Chemical Education, 84(11), 1857. https://doi.org/10.1021/ed084p1857
  • Dursun, F., & Eşgi, N. (2008). 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler öğretimi ders kitaplarının görsel tasarım ilkelerine göre değerlendirilmesi. G.Ü. Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 21-34.
  • Erdoğan, F., & Elmas, C. (2018). Matematik dersi öğretim programının (ortaokul 5-8. sınıflar) matematiksel model kullanımı bağlamında incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 5(3), 66-81. https://doi.org/10.33907/turkjes.452890
  • Erdoğan, S. M., Mutluoğlu, A., & Erdoğan, A. (2023). Ortaokul matematik ders kitaplarının matematiksel iletişim becerisi açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 57, 1470-1487. https://doi.org/10.53444/deubefd.1270651
  • Eroğlu, P., & Karameşe, C. İ. (2023). Ortaokul Öğrencilerinin Söz Varlığının Yaratıcı Yazma Çalışmaları Kapsamında İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (57), 2203-2229. https://doi.org/10.53444/deubefd.1347990
  • Flegg, J., Mallet, D., & Lupton, M. (2012). Students' perceptions of the relevance of mathematics in engineering. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 43(6), 717-732. https://doi.org/10.1080/0020739X.2011.644333
  • Furner, M. J., & Kumar, D. D. (2007). The mathematics and science integration argument: A stand for teacher education. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 3(3), 185-189. https://doi.org/10.12973/ejmste/75397
  • Glasnovic Gracin, D. (2018). Requirements in mathematics textbooks: A five dimensional analysis of textbook exercises and examples. International journal of mathematical education in science and technology, 49(7), 1003-1024. https://doi.org/10.1080/0020739X.2018.1431849
  • Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş (3. Basım). A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu (Çev. Edt.). Ankara: Anı.
  • Gürbüz, R., & Şahin, S. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin çoklu temsiller arasındaki geçiş becerileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1869-1888.
  • Harman, G. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının model ve modelleme ile ilgili bilgilerinin incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
  • Harris, D., Black, L., Hernandez-Martinez, P., Pepin, B., Williams, J., & with the TransMaths Team. (2015). Mathematics and its value for engineering students: What are the implications for teaching?. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 46(3), 321-336. https://doi.org/10.1080/0020739X.2014.979893
  • Hite, R. (2021). Differences and similarities in scientists’ images among popular USA middle grades science textbooks. European Journal of Mathematics and Science Education, 2(2), 63-83. https://doi.org/10.12973/ejmse.2.2.63
  • Howe, C., Nunes, T., & Bryant, P. (2010). Intensive quantities: Why they matter to developmental research. British Journal of Developmental Psychology, 28(2), 307-329. https://doi.org/10.1348/026151009X410362
  • İncikabi, S., & Biber, A. Ç. (2017). Ortaokul matematik ders kitaplarında yer alan temsillerin öğrenme alanlarına ve sınıflara göre incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 115-133. https://doi.org/10.29299/kefad.2017.18.3.007
  • Kabael, T., & Baran, A. A. (2016). Matematik öğretmenlerinin matematiksel iletişim becerilerinin gelişimine yönelik farkındalıklarının incelenmesi. Elementary Education Online, 15(3), 868-881. https://doi.org/10.17051/io.2016.78518
  • Kabasakalian, R. (2007). Language and thought in mathematics staff development: A problem probing protocol. Teachers College Record,109(4), 1-21. https://doi.org/10.1177/016146810710900405
  • Kalik, G., Ayhan, H., & Gören, Z. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 5. sınıf ders kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Karaçöp, A. (2016). Effects of student teams-achievement divisions cooperative learning with models on students' understanding of electrochemical cells. International Education Studies, 9(11), 104-120. https://doi.org/10.5539/ies.v9n11p104
  • Karahasanoğlu Yiğit, F. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 6. sınıf ders kitabı. Adım Adım Matbaa.
  • Kaya, D., & Aydın, H. (2016). Elementary mathematics teachers' perceptions and lived experiences on mathematical communication. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 12(6), 1619-1629. https://doi.org/10.12973/eurasia.2014.1203a
  • Kaya, D., Bozdağ, H. C., & Ok, G. (2018). Yedinci sınıf öğrencilerinin basınç konusundaki kavramsal anlamaları ve kavram yanılgılarının matematiksel hatalar açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 321-341. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017..-362113
  • Kertil, M., & Gurel, C. (2016). Mathematical modeling: A bridge to STEM education. International Journal of Education in mathematics, science and Technology, 4(1), 44-55. https://doi.org/10.18404/ijemst.95761
  • Keser, H. (2004). İlköğretim 4. sınıf bilgisayar ders kitaplarının görsel tasarım ilkelerine göre değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 261-280.
  • Keşan, C., & Kaya, D. (2018). Mathematics and science self-efficacy resources as the predictor of academic success. International Online Journal of Educational Sciences, 10(2), 45-58. https://doi.org/10.15345/iojes.2018.02.004
  • Kılıç, A., & Seven, S. (2007). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Pegem Akademi.
  • Kıymaz, Y., Kartal, B., & Morkoyunlu, Z. (2020). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının yazılı matematiksel iletişim becerilerinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 205-228. https://doi.org/10.19171/uefad.589360
  • Koloğlu, D. (2023). Matematiksel üstün yetenekli öğrencilerin matematiksel yaratıcılıklarının ve matematiksel iletişim becerilerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Koyunlu Ünlü, K., & Şen, Ö. (2018). 5. sınıf fen bilimleri ders kitabındaki etkinliklerin bilimsel araştırma ve mühendislik tasarım sürecine göre incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(4), 185-197. https://doi.org/10.19126/suje.448331
  • Kuş, E. (2024). 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin matematik okuryazarlığı problemlerinin çözüm süreçlerinde matematiksel iletişim yeterliklerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi].Ordu Üniversitesi.
  • Krippendorff, K. (2013). Content analysis: An introduction to ıts methodology. Sage.
  • Laçin Şimşek, C., Çalışkan Dedeoğlu, N., & Soysal, M. T. (2022). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarındaki matematiksel kavramların matematik dersi öğretim programı bağlamında incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 5(2), 609-628. https://doi.org/10.33400/kuje.1148775
  • Larson, L. C., & Miller, T. N. (2011). 21st Century skills: Prepare students for the future. Kappa Delta Pi Record, 47(3), 121-123. https://doi.org/10.1080/00228958.2011.10516575
  • Li, Y., Zhang, J., & Ma, T. (2009). Approaches and practices in developing school mathematics textbooks in China. ZDM - International Journal on Mathematics Education, 41(6), 733-748. https://doi.org/10.1007/s11858-009-0216-2
  • Lipeikiene, J. (2009). A wide concept of mathematical communication. C. Bardini, P. Fortin, A. Oldknow & D. Vagost (Eds.), Proceedings of the 9th international conference on technology in mathematics teaching. Metz, France: ICTMT 9.
  • Lomibao, L. S., Luna, C. A., & Namoco, R. A. (2016). The influence of mathematical communication on students’ mathematics performance and anxiety. American Journal of Educational Research, 4(5), 378-382. https://doi.org/10.12691/education-4-5-3
  • Lubben, F., Campbell, B., Kasanda, C., Kapenda, H., Gaoseb, N., & Kandjeo-Marenga, U. (2003). Teachers' use of textbooks: Practice in Namibian science classrooms. Educational studies, 29(2-3), 109-125. https://doi.org/10.1080/03055690303276
  • Marshall, C., & Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research. Sage.
  • Martinez, J. G. R. (2001). Thinking and writing mathematically: Achilles and the tortoise as an algebraic word problem. Mathematics Teacher, 94(4), 248-252. https://doi.org/10.5951/MT.94.4.0248
  • Mercer, N., & Sams, C. (2006). Teaching children how to use language to solve maths problems. Language and Education, 20(6), 507-528. https://doi.org/10.2167/le678.0
  • Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
  • Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2006). İlköğretim matematik dersi 6–8. sınıflar öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2013). Ortaokul matematik dersi (5, 6, 7 ve 8. sınıf) öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Mupanduki, B. (2009). The effectiveness of a standard-based integrated chemistry and mathematic curriculum on improving the academic achievement in chemistry for high school students in southern California. Azusa Pacific University.
  • National Council of Teachers of Mathematics [NCTM]. (2000). Principles and standards for school mathematics. Author.
  • Okan, B., & Kaya, E. (2023). 5. sınıf fen bilimleri ders kitabında bilimin doğası: Bütünsel bir yaklaşıma dayalı içerik analizi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(3), 1521-1560. https://doi.org/10.17152/gefad.1291416
  • Organisation for Economic Cooperation and Development [OECD]. (2013). PISA 2012 assessment and analytical framework: mathematics, reading, science, problem solving and financial literacy. Paris: OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264190511-en
  • Özcan, C., & Kaptan, F. (2018). 2018 Fen bilimleri öğretim programının fen bilimleri için uyarlanmış bloom taksonomisine göre incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 78-90.
  • Özdemir, E. (2023). Fen bilimleri ders kitaplarının içerdiği kök değerler açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 56, 504-528. https://doi.org/10.53444/deubefd.1211295
  • Özdiner, M. (2021). İlkokul ve ortaokul matematik ders kitaplarındaki etkinliklerin matematiksel ilişkilendirme becerisi açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
  • Özgeldi, M., & Osmanoğlu, A. (2017). Connecting Mathematics to Real Life: An Investigation on How Prospective Secondary Mathematics Teachers Build Real Life Connections. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 8(3), 438-458. https://doi.org/10.16949/turkbilmat.298081
  • Özkan, U. B. (2019). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Özmen, H., & Ayas, A. (2003). Students’difficulties in understanding of the conservation of matter in open and closed-system chemical reactions. Chemistry Education Research and Practice, 4(3), 279-290. https://doi.org/10.1039/B3RP90017G
  • Öztaş, E. T., & Güçlü, N. T. (2023). Sekizinci sınıf matematik dersi öğretim programının matematiksel iletişim becerileri açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 66, 569-599. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1148112
  • Park, D. Y., O'brien, G., Eraso, M., & McClintock, E. (2002). A scooter inquiry: An integrated science, mathematics, and technology activity. Science Activities, 39(3), 27-32. https://doi.org/10.1080/00368120209601090
  • Pektaş, M., Sadak, M., İncikabı, L., & Kayabaşı, B. (2022). Fen bilimleri ders kitaplarının matematik içeriklerinin incelenmesi: bağlantılı ders kitapları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 61, 98-121.
  • Phillips, M. C., Vowell, J. E., Lee, Y.H., & Plankis, B. J. (2015) How do elementary science textbooks present the nature of science?. The Educational Forum, 79(2), 148-162. https://doi.org/10.1080/00131725.2015.1004210
  • Rajagukguk, W. (2016). Incorporating learning motivation and self-concept in mathematical communicative ability. International Education Studies, 9(4), 155-164. https://doi.org/10.5539/ies.v9n4p155
  • Roth, W. M. (2005). Talking science: Language and learning in science classrooms. Rowman & Littlefield.
  • Sankey, M., Birch, D., & Gardiner, M. (2010). Engaging students through multimodal learning environments: The journey continues. Steel, C. H., Keppell, M. J., Gerbic, P. & Housego, S. (Ed.), Curriculum, technology and transformation for an unknown future içinde (s. 852-863). Proceedings ascilite Sydney.
  • Schmidt, W. H. (2012). Measuring content through textbooks: The cumulative effect of middle-school tracking. G. Gueudet, B. Pepin, & L. Trouche (Ed.), From text to ‘lived’ resources: Mathematics curriculum materials and teacher development içinde (s. 143-160). Springer.
  • Soslu, Ö. (2021). İlköğretim öğrencilerinin bilimin doğasına yönelik görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Active Learning, 6(2), 141-153. https://doi.org/ijal.955887
  • Svetlik, K., Japelj Pavešić, B., Kozina, A., Rožman, M., & Šteblaj, M. (2008). Naravoslovni dosežki Slovenije v raziskavi TIMSS 2007. Pedagoški inštitut.
  • Şahin, M. (2014). Sosyal bilgiler ders kitaplarının görsel tasarım ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 31-46.
  • Şirin, B., & Yıldız, A. (2020). 8. sınıf matematik ders kitabının PISA temel matematik beceri seviyelerine göre incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(4), 1158-1176. https://doi.org/10.30703/cije.676100
  • Taşdemir, M., & Taşdemir, A. (2011). İlköğretim müfredatındaki fen ve dil temelli derslerin disiplinlerarası yaklaşımla incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 217-232.
  • Temel, H. (2012). İlköğretim 4-8 fen ve teknoloji ve matematik öğretim programlarının fen ve matematik entegrasyonuna göre incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Temel, H., Dündar, S., & Şenol, A. (2015). Öğretmenlerin fen ve teknoloji dersinde matematikten kaynaklanan güçlükleri giderme yolları ve fen-matematik entegrasyonunun önemi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 153-176. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/77512
  • Thompson, D. R., & Chappell, M. F. (2007). Communication and representation as elements in mathematical literacy. Reading & Writing Quarterly, 23(2), 179-196. https://doi.org/10.1080/10573560601158495
  • Törnroos, J. (2005). Mathematics textbooks, opportunity to learn and student achievement. Studies in Educational Evaluation, 31(4), 315-327. https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2005.11.005
  • Turhan Türkkan, B., Karakuş, M., & Karakuş, F. (2017). Fen bilgisi ve ilköğretim matematik öğretmenlerinin disiplinlerarası yaklaşıma yönelik görüşlerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 16(2), 509-524. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.304714
  • Uğurel, I., & Moralı, S. (2010). Ortaöğretim matematik derslerinde oyunların kullanılabilirliği. Milli Eğitim Dergisi, 40(185), 328-352.
  • Uzun, S., Bütüner, S. Ö., & Yiğit, N., (2010). 1999-2007 TIMSS fen bilimleri ve matematik sonuçlarının karşılaştırılması: Sınavda en başarılı ilk beş ülke-Türkiye örneği. İlköğretim Online (elektronik), 9(3), 1174-1188.
  • Ültay, N., & Çalık, M. (2012). A thematic review of studies into the effectiveness of context-based chemistry curricula. Journal of Science Education and Technology, 21(6), 686-701. https://doi.org/10.1007/s10956-011-9357-5
  • Ünal, H. K. (2023). Ortaokul matematik ders kitaplarının ilişkilendirme becerisi açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
  • Ünver, E., Yancı, M. V., & Arslan, Z. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 5. sınıf ders kitabı. SDR Dikey.
  • Wang, J. (2005). Relationship between mathematics and science achievement at the 8th grade. International Online Journal Science Mathematics Education, 5, 1-17.
  • Watanabe, T., & Huntley, M. A. (1998). Connecting mathematics and science in undergraduate teacher education programs: Faculty voices from the Maryland collaborative for teacher preparation. School Science and Mathematics, 98(1), 19-25. https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.1998.tb17288.x
  • Wu, H-K., & Puntambekar, S. (2012). Pedagogical affordances of multiple external representations in scientific processes. Journal of science and educational technology, 21, 754-767. https://doi.org/10.1007/s10956-011-9363-7
  • Yancı, M. V. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 8. sınıf ders kitabı. SDR Dikey.
  • Yanık, S. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 8. sınıf ders kitabı. Adım Adım Matbaa.
  • Yıldırım, A., & Simsek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
  • Yılmaz, M., Gündüz, E., Çimen, O., & Karakaya, F. (2017). Examining of biology subjects in the science textbook for grade 7 regarding scientific content. Turkish Journal of Education, 6(3), 128-142. https://doi.org/10.19128/turje.318064
  • Zengin, Y. (2017). The potential of geogebra software for providing mathematical communication in the light of pre-service teachers’ views. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science & Mathematics Education, 11(1), 101-127. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.356141

Mathematical Communication Investigation of Secondary School Science Textbooks in the Context of Skills

Year 2025, Issue: 65, 2694 - 2727, 30.09.2025
https://doi.org/10.53444/deubefd.1542883

Abstract

The aim of this study is to analyze eight science textbooks that are decided to be taught at the middle school (5th-8th grade) level in the 2023-2024 academic year in the context of mathematical communication skills. Document analysis technique, one of the qualitative research methods, was used in the study. The data obtained within the framework of the mathematical communication skills analysis framework form developed for the research were analyzed with descriptive analysis technique. As a result of the research, it was determined that all of the textbooks included all six mathematical communication skills consisting of visual (drawing), explanation, numerical, symbol, transition between representations, and encouraging discussion. In the textbooks, the visual (drawing) and explanation categories were the most common, while the numerical category was the least common in the 5th grade textbooks and the transition between representations category was the least common in all 6th, 7th and 8th grade textbooks. No regular relationship was found between the mathematical communication skills included in the textbooks as the grade level increased, and it was determined that the highest number of mathematical communication skills were found in 8th and 6th grade textbooks, respectively. While mathematical communication skills were included in the 4th unit within the scope of the subject area matter and its nature in most of the textbooks, no order and harmony was found in the textbooks in terms of the least included unit. The mathematical communication skills included within the scope of the subject area were regular and were mostly included in the subject area of Physical Phenomena and least in the subject area of Earth and the Universe in all textbooks. In terms of the quantity of mathematical communication skills, it was determined that the 5th and 8th grade textbooks of different publishers, which were taught at the same level, were not consistent, while the 6th and 7th grade textbooks were more consistent and included a similar number of mathematical communication skills.

References

  • Adadan, E. (2013). Using multiple representations to promote grade 11 students’scientific understanding of the particle theory of matter. Research in science education, 43, 1079-1105. https://doi.org/10.1007/s11165-012-9299-9
  • Adadan, E. (2014). Model-tabanlı öğrenme ortamının kimya öğretmen adaylarının maddenin tanecikli yapısı kavramını ve bilimsel modellerin doğasını anlamaları üzerine etkisinin incelenmesi. Ondokuz Mayis University Journal of Education, 33(2), 378-403. https://doi.org/10.7822/omuefd.33.2.5
  • Akdemir, E., & Çetin Atasoy, D. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 7. sınıf ders kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Akyol, Y. (2019). Ortaokul 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında kullanılan okuma metinlerinde yer alan değerler. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 194-207.
  • Alpan, G. (2004). Ders kitaplarındaki grafik tasarımının öğrenci başarısına ve derse ilişkin tutumlarına etkisi. [Doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Arslan, S., & Özpınar, İ. (2017). Ortaokul matematik öğretmenlerinin matematiksel iletişim becerisine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies (Elektronik), 12(17), 337-356. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.11930
  • Atay, H. (2023). Matematik eğitimde öğrencilerde matematiksel iletişim becerilerindeki farkındalığı oluşturmanın önemi. Pearson Journal of Social Sciences and Humanities, 8(24), 164-176. https://doi.org/10.5281/zenodo.8077566
  • Aydın, A., Aslan, A., & Aydınbelge, B. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 6. sınıf ders kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Aydın, F., & Temel H. (2012). Fen ve teknoloji dersi ile matematik dersinin entegrasyonunun sağlanması: Üslü sayılar örneği. II. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Ayvacı, H. S., Bebek, G., & Durmuş, A. (2015). Fen bilimleri programındaki modelleme kazanımlarının önemi ve uygulanabilirliği hakkında öğretmen görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 334-350. https://doi:10.17539/aej.80580
  • Ayyıldız, H., & Aktas, M. C. (2022). 8. sınıf matematik ders kitaplarının ve LGS matematik sorularının PISA temsil yeterliği açısından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(1), 475-489. https://doi.org/10.24315/tred.910569
  • Baki, A. (2008). Kuramdan Uygulamaya Matematik Eğitimi (Geliştirilmiş Baskı). Trabzon: Harf.
  • Ball, D. L., Hill, H., & Bass, H. (2005). Knowing mathematics for teaching: Who knows mathematics well enough to teach third grade and how can we decide?. American Educator, 29(1), 12-22.
  • Baran, A. A. (2019). Matematiksel modellemeye dayalı bir öğretim deneyinde sekizinci sınıf öğrencilerinin matematiksel iletişim becerilerinin, matematik okuryazarlıklarının ve duyuşsal alan özelliklerinin incelenmesi. [Doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Bayır, E., & Kahveci, S. (2021). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarının sorgulayıcı-araştırmaya dayalı öğretim yönteminin düzeyleri açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(3), 1295-1326.
  • Berker, H. N., & Berker, Ö. (2022). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 7. sınıf ders kitabı. Ferman.
  • Brendefur, J., & Frykholm, J. (2000). Promoting mathematical communication in the classroom: Two preservice teachers' conceptions and practices. Journal of Mathematics Teacher Education, 3, 125-153. https://doi.org/10.1023/A:1009947032694
  • Bulut, S., Boz-Yaman, B., & Yavuz, F. D. (2016). 7. sınıf matematik ders kitaplarında dönüşüm geometrisi işlenişinin öğretim programları açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 15(4), 1164-1190. https://doi.org/10.17051/io.2016.86316
  • Bütüner, S. Ö., & Uzun, S. (2011). Fen öğretiminde karşılaşılan matematik temelli sıkıntılar: Fen ve teknoloji öğretmenlerinin tecrübelerinden yansımalar. Journal of Theoretical Educational Science, 4(2), 262-272.
  • Chapin, S. H., O'Connor, M. C., & Anderson, N. C. (2009). Classroom discussions: Using math talk to help students learn, Grades K-6. Math Solutions.
  • Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Sage.
  • Coyne, I. T. (1997). Sampling in qualitative research. purposeful and theoretical sampling; Merging or clear boundaries?. Journal of Advanced Nursing, 26(3), 623-630. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.1997.t01-25-00999.x
  • Çakıcı, Y., & Girgin, E. (2012). İlköğretim II. kademe fen ve teknoloji ders kitaplarındaki ünite sonu değerlendirme sorularının incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 87-110.
  • Çalık, M., Ayas, A., & Ünal, S. (2006). Çözünme kavramıyla ilgili öğrenci kavramalarının tespiti: Bir yaşlar arası karşılaştırma çalışması. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(3), 309-322.
  • Çavdar, O., Okumuş, S., & Doymuş, K. (2016). Fen eğitimi öğrencilerinin maddenin tanecikli yapısıyla ilgili anlamalarının belirlenmesi/determining understandings related to the particulate nature of matter of students at science education. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 69-93.
  • Çeken, R., & Ayas, C. (2010). Ratios and proportions in both elementary science & technology and social studies education curricula. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 669-679.
  • Çelik, Ş., Özaydın, N., & Ahmethan, N. B. (2023). Ortaokul düzeyinde kullanılan müzik ders kitapları ve içerik yönünden incelenmesi: Türkiye, İngiltere ve İtalya örneği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(3), 2329-2368. https://doi.org/10.17152/gefad.1308876
  • Dawson, C. (2009). Introduction to research methods: A practical guide for anyone undertaking a research project. How to Books Ltd.
  • de Berg, K. (2012). A study of first-year chemistry students' understanding of solution concentration at the tertiary level. Chemistry Education Research and Practice, 13(1), 8-16. https://doi.org/10.1039/C1RP90056K
  • Delice, A., & Sevimli, E. (2010). An investigation of the pre-services teachers' ability of using multiple representations in problem-solving success: The case of definite integral. Educational Sciences: Theory and Practice, 10(1), 137-149.
  • Deringöl, Y., & Gülten, D. Ç. (2016). Öğretmen adaylarının fen eğitiminde matematiğin kullanılması ile ilgili görüşleri: Bir metafor analizi çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 43-50.
  • Devetak, I., & Vogrinc, J. (2013). The criteria for evaluating the quality of the science textbooks. M. S. Khine (Ed.), Critical analysis of science textbooks: Evaluating instructional effectiveness içinde (s. 3-15). Springer.
  • Doğan, Y., & Torun, F. (2018). Sosyal bilgiler ders kitapları nereye doğru gidiyor?. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 4(2), 111-125. https://doi.org/10.34137/jilses.491670
  • Doruk, B. K. (2011). İletişim becerisinin gelişimi için etkili bir araç: Matematiksel modelleme etkinlikleri. MATDER Matematik Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-12.
  • Doymus, K. (2007). Effects of a cooperative learning strategy on teaching and learning phases of matter and one-component phase diagrams. Journal of Chemical Education, 84(11), 1857. https://doi.org/10.1021/ed084p1857
  • Dursun, F., & Eşgi, N. (2008). 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler öğretimi ders kitaplarının görsel tasarım ilkelerine göre değerlendirilmesi. G.Ü. Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 21-34.
  • Erdoğan, F., & Elmas, C. (2018). Matematik dersi öğretim programının (ortaokul 5-8. sınıflar) matematiksel model kullanımı bağlamında incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 5(3), 66-81. https://doi.org/10.33907/turkjes.452890
  • Erdoğan, S. M., Mutluoğlu, A., & Erdoğan, A. (2023). Ortaokul matematik ders kitaplarının matematiksel iletişim becerisi açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 57, 1470-1487. https://doi.org/10.53444/deubefd.1270651
  • Eroğlu, P., & Karameşe, C. İ. (2023). Ortaokul Öğrencilerinin Söz Varlığının Yaratıcı Yazma Çalışmaları Kapsamında İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (57), 2203-2229. https://doi.org/10.53444/deubefd.1347990
  • Flegg, J., Mallet, D., & Lupton, M. (2012). Students' perceptions of the relevance of mathematics in engineering. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 43(6), 717-732. https://doi.org/10.1080/0020739X.2011.644333
  • Furner, M. J., & Kumar, D. D. (2007). The mathematics and science integration argument: A stand for teacher education. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 3(3), 185-189. https://doi.org/10.12973/ejmste/75397
  • Glasnovic Gracin, D. (2018). Requirements in mathematics textbooks: A five dimensional analysis of textbook exercises and examples. International journal of mathematical education in science and technology, 49(7), 1003-1024. https://doi.org/10.1080/0020739X.2018.1431849
  • Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş (3. Basım). A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu (Çev. Edt.). Ankara: Anı.
  • Gürbüz, R., & Şahin, S. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin çoklu temsiller arasındaki geçiş becerileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1869-1888.
  • Harman, G. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının model ve modelleme ile ilgili bilgilerinin incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
  • Harris, D., Black, L., Hernandez-Martinez, P., Pepin, B., Williams, J., & with the TransMaths Team. (2015). Mathematics and its value for engineering students: What are the implications for teaching?. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 46(3), 321-336. https://doi.org/10.1080/0020739X.2014.979893
  • Hite, R. (2021). Differences and similarities in scientists’ images among popular USA middle grades science textbooks. European Journal of Mathematics and Science Education, 2(2), 63-83. https://doi.org/10.12973/ejmse.2.2.63
  • Howe, C., Nunes, T., & Bryant, P. (2010). Intensive quantities: Why they matter to developmental research. British Journal of Developmental Psychology, 28(2), 307-329. https://doi.org/10.1348/026151009X410362
  • İncikabi, S., & Biber, A. Ç. (2017). Ortaokul matematik ders kitaplarında yer alan temsillerin öğrenme alanlarına ve sınıflara göre incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 115-133. https://doi.org/10.29299/kefad.2017.18.3.007
  • Kabael, T., & Baran, A. A. (2016). Matematik öğretmenlerinin matematiksel iletişim becerilerinin gelişimine yönelik farkındalıklarının incelenmesi. Elementary Education Online, 15(3), 868-881. https://doi.org/10.17051/io.2016.78518
  • Kabasakalian, R. (2007). Language and thought in mathematics staff development: A problem probing protocol. Teachers College Record,109(4), 1-21. https://doi.org/10.1177/016146810710900405
  • Kalik, G., Ayhan, H., & Gören, Z. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 5. sınıf ders kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Karaçöp, A. (2016). Effects of student teams-achievement divisions cooperative learning with models on students' understanding of electrochemical cells. International Education Studies, 9(11), 104-120. https://doi.org/10.5539/ies.v9n11p104
  • Karahasanoğlu Yiğit, F. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 6. sınıf ders kitabı. Adım Adım Matbaa.
  • Kaya, D., & Aydın, H. (2016). Elementary mathematics teachers' perceptions and lived experiences on mathematical communication. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 12(6), 1619-1629. https://doi.org/10.12973/eurasia.2014.1203a
  • Kaya, D., Bozdağ, H. C., & Ok, G. (2018). Yedinci sınıf öğrencilerinin basınç konusundaki kavramsal anlamaları ve kavram yanılgılarının matematiksel hatalar açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 321-341. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017..-362113
  • Kertil, M., & Gurel, C. (2016). Mathematical modeling: A bridge to STEM education. International Journal of Education in mathematics, science and Technology, 4(1), 44-55. https://doi.org/10.18404/ijemst.95761
  • Keser, H. (2004). İlköğretim 4. sınıf bilgisayar ders kitaplarının görsel tasarım ilkelerine göre değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 261-280.
  • Keşan, C., & Kaya, D. (2018). Mathematics and science self-efficacy resources as the predictor of academic success. International Online Journal of Educational Sciences, 10(2), 45-58. https://doi.org/10.15345/iojes.2018.02.004
  • Kılıç, A., & Seven, S. (2007). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Pegem Akademi.
  • Kıymaz, Y., Kartal, B., & Morkoyunlu, Z. (2020). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının yazılı matematiksel iletişim becerilerinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 205-228. https://doi.org/10.19171/uefad.589360
  • Koloğlu, D. (2023). Matematiksel üstün yetenekli öğrencilerin matematiksel yaratıcılıklarının ve matematiksel iletişim becerilerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Koyunlu Ünlü, K., & Şen, Ö. (2018). 5. sınıf fen bilimleri ders kitabındaki etkinliklerin bilimsel araştırma ve mühendislik tasarım sürecine göre incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(4), 185-197. https://doi.org/10.19126/suje.448331
  • Kuş, E. (2024). 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin matematik okuryazarlığı problemlerinin çözüm süreçlerinde matematiksel iletişim yeterliklerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi].Ordu Üniversitesi.
  • Krippendorff, K. (2013). Content analysis: An introduction to ıts methodology. Sage.
  • Laçin Şimşek, C., Çalışkan Dedeoğlu, N., & Soysal, M. T. (2022). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarındaki matematiksel kavramların matematik dersi öğretim programı bağlamında incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 5(2), 609-628. https://doi.org/10.33400/kuje.1148775
  • Larson, L. C., & Miller, T. N. (2011). 21st Century skills: Prepare students for the future. Kappa Delta Pi Record, 47(3), 121-123. https://doi.org/10.1080/00228958.2011.10516575
  • Li, Y., Zhang, J., & Ma, T. (2009). Approaches and practices in developing school mathematics textbooks in China. ZDM - International Journal on Mathematics Education, 41(6), 733-748. https://doi.org/10.1007/s11858-009-0216-2
  • Lipeikiene, J. (2009). A wide concept of mathematical communication. C. Bardini, P. Fortin, A. Oldknow & D. Vagost (Eds.), Proceedings of the 9th international conference on technology in mathematics teaching. Metz, France: ICTMT 9.
  • Lomibao, L. S., Luna, C. A., & Namoco, R. A. (2016). The influence of mathematical communication on students’ mathematics performance and anxiety. American Journal of Educational Research, 4(5), 378-382. https://doi.org/10.12691/education-4-5-3
  • Lubben, F., Campbell, B., Kasanda, C., Kapenda, H., Gaoseb, N., & Kandjeo-Marenga, U. (2003). Teachers' use of textbooks: Practice in Namibian science classrooms. Educational studies, 29(2-3), 109-125. https://doi.org/10.1080/03055690303276
  • Marshall, C., & Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research. Sage.
  • Martinez, J. G. R. (2001). Thinking and writing mathematically: Achilles and the tortoise as an algebraic word problem. Mathematics Teacher, 94(4), 248-252. https://doi.org/10.5951/MT.94.4.0248
  • Mercer, N., & Sams, C. (2006). Teaching children how to use language to solve maths problems. Language and Education, 20(6), 507-528. https://doi.org/10.2167/le678.0
  • Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
  • Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2006). İlköğretim matematik dersi 6–8. sınıflar öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2013). Ortaokul matematik dersi (5, 6, 7 ve 8. sınıf) öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Mupanduki, B. (2009). The effectiveness of a standard-based integrated chemistry and mathematic curriculum on improving the academic achievement in chemistry for high school students in southern California. Azusa Pacific University.
  • National Council of Teachers of Mathematics [NCTM]. (2000). Principles and standards for school mathematics. Author.
  • Okan, B., & Kaya, E. (2023). 5. sınıf fen bilimleri ders kitabında bilimin doğası: Bütünsel bir yaklaşıma dayalı içerik analizi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(3), 1521-1560. https://doi.org/10.17152/gefad.1291416
  • Organisation for Economic Cooperation and Development [OECD]. (2013). PISA 2012 assessment and analytical framework: mathematics, reading, science, problem solving and financial literacy. Paris: OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264190511-en
  • Özcan, C., & Kaptan, F. (2018). 2018 Fen bilimleri öğretim programının fen bilimleri için uyarlanmış bloom taksonomisine göre incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 78-90.
  • Özdemir, E. (2023). Fen bilimleri ders kitaplarının içerdiği kök değerler açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 56, 504-528. https://doi.org/10.53444/deubefd.1211295
  • Özdiner, M. (2021). İlkokul ve ortaokul matematik ders kitaplarındaki etkinliklerin matematiksel ilişkilendirme becerisi açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
  • Özgeldi, M., & Osmanoğlu, A. (2017). Connecting Mathematics to Real Life: An Investigation on How Prospective Secondary Mathematics Teachers Build Real Life Connections. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 8(3), 438-458. https://doi.org/10.16949/turkbilmat.298081
  • Özkan, U. B. (2019). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Özmen, H., & Ayas, A. (2003). Students’difficulties in understanding of the conservation of matter in open and closed-system chemical reactions. Chemistry Education Research and Practice, 4(3), 279-290. https://doi.org/10.1039/B3RP90017G
  • Öztaş, E. T., & Güçlü, N. T. (2023). Sekizinci sınıf matematik dersi öğretim programının matematiksel iletişim becerileri açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 66, 569-599. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1148112
  • Park, D. Y., O'brien, G., Eraso, M., & McClintock, E. (2002). A scooter inquiry: An integrated science, mathematics, and technology activity. Science Activities, 39(3), 27-32. https://doi.org/10.1080/00368120209601090
  • Pektaş, M., Sadak, M., İncikabı, L., & Kayabaşı, B. (2022). Fen bilimleri ders kitaplarının matematik içeriklerinin incelenmesi: bağlantılı ders kitapları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 61, 98-121.
  • Phillips, M. C., Vowell, J. E., Lee, Y.H., & Plankis, B. J. (2015) How do elementary science textbooks present the nature of science?. The Educational Forum, 79(2), 148-162. https://doi.org/10.1080/00131725.2015.1004210
  • Rajagukguk, W. (2016). Incorporating learning motivation and self-concept in mathematical communicative ability. International Education Studies, 9(4), 155-164. https://doi.org/10.5539/ies.v9n4p155
  • Roth, W. M. (2005). Talking science: Language and learning in science classrooms. Rowman & Littlefield.
  • Sankey, M., Birch, D., & Gardiner, M. (2010). Engaging students through multimodal learning environments: The journey continues. Steel, C. H., Keppell, M. J., Gerbic, P. & Housego, S. (Ed.), Curriculum, technology and transformation for an unknown future içinde (s. 852-863). Proceedings ascilite Sydney.
  • Schmidt, W. H. (2012). Measuring content through textbooks: The cumulative effect of middle-school tracking. G. Gueudet, B. Pepin, & L. Trouche (Ed.), From text to ‘lived’ resources: Mathematics curriculum materials and teacher development içinde (s. 143-160). Springer.
  • Soslu, Ö. (2021). İlköğretim öğrencilerinin bilimin doğasına yönelik görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Active Learning, 6(2), 141-153. https://doi.org/ijal.955887
  • Svetlik, K., Japelj Pavešić, B., Kozina, A., Rožman, M., & Šteblaj, M. (2008). Naravoslovni dosežki Slovenije v raziskavi TIMSS 2007. Pedagoški inštitut.
  • Şahin, M. (2014). Sosyal bilgiler ders kitaplarının görsel tasarım ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 31-46.
  • Şirin, B., & Yıldız, A. (2020). 8. sınıf matematik ders kitabının PISA temel matematik beceri seviyelerine göre incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(4), 1158-1176. https://doi.org/10.30703/cije.676100
  • Taşdemir, M., & Taşdemir, A. (2011). İlköğretim müfredatındaki fen ve dil temelli derslerin disiplinlerarası yaklaşımla incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 217-232.
  • Temel, H. (2012). İlköğretim 4-8 fen ve teknoloji ve matematik öğretim programlarının fen ve matematik entegrasyonuna göre incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Temel, H., Dündar, S., & Şenol, A. (2015). Öğretmenlerin fen ve teknoloji dersinde matematikten kaynaklanan güçlükleri giderme yolları ve fen-matematik entegrasyonunun önemi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 153-176. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/77512
  • Thompson, D. R., & Chappell, M. F. (2007). Communication and representation as elements in mathematical literacy. Reading & Writing Quarterly, 23(2), 179-196. https://doi.org/10.1080/10573560601158495
  • Törnroos, J. (2005). Mathematics textbooks, opportunity to learn and student achievement. Studies in Educational Evaluation, 31(4), 315-327. https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2005.11.005
  • Turhan Türkkan, B., Karakuş, M., & Karakuş, F. (2017). Fen bilgisi ve ilköğretim matematik öğretmenlerinin disiplinlerarası yaklaşıma yönelik görüşlerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 16(2), 509-524. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.304714
  • Uğurel, I., & Moralı, S. (2010). Ortaöğretim matematik derslerinde oyunların kullanılabilirliği. Milli Eğitim Dergisi, 40(185), 328-352.
  • Uzun, S., Bütüner, S. Ö., & Yiğit, N., (2010). 1999-2007 TIMSS fen bilimleri ve matematik sonuçlarının karşılaştırılması: Sınavda en başarılı ilk beş ülke-Türkiye örneği. İlköğretim Online (elektronik), 9(3), 1174-1188.
  • Ültay, N., & Çalık, M. (2012). A thematic review of studies into the effectiveness of context-based chemistry curricula. Journal of Science Education and Technology, 21(6), 686-701. https://doi.org/10.1007/s10956-011-9357-5
  • Ünal, H. K. (2023). Ortaokul matematik ders kitaplarının ilişkilendirme becerisi açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
  • Ünver, E., Yancı, M. V., & Arslan, Z. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 5. sınıf ders kitabı. SDR Dikey.
  • Wang, J. (2005). Relationship between mathematics and science achievement at the 8th grade. International Online Journal Science Mathematics Education, 5, 1-17.
  • Watanabe, T., & Huntley, M. A. (1998). Connecting mathematics and science in undergraduate teacher education programs: Faculty voices from the Maryland collaborative for teacher preparation. School Science and Mathematics, 98(1), 19-25. https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.1998.tb17288.x
  • Wu, H-K., & Puntambekar, S. (2012). Pedagogical affordances of multiple external representations in scientific processes. Journal of science and educational technology, 21, 754-767. https://doi.org/10.1007/s10956-011-9363-7
  • Yancı, M. V. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 8. sınıf ders kitabı. SDR Dikey.
  • Yanık, S. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 8. sınıf ders kitabı. Adım Adım Matbaa.
  • Yıldırım, A., & Simsek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
  • Yılmaz, M., Gündüz, E., Çimen, O., & Karakaya, F. (2017). Examining of biology subjects in the science textbook for grade 7 regarding scientific content. Turkish Journal of Education, 6(3), 128-142. https://doi.org/10.19128/turje.318064
  • Zengin, Y. (2017). The potential of geogebra software for providing mathematical communication in the light of pre-service teachers’ views. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science & Mathematics Education, 11(1), 101-127. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.356141

Matematiksel İletişim Becerileri Bağlamında Ortaokul Fen Bilimleri Ders Kitaplarının İncelenmesi

Year 2025, Issue: 65, 2694 - 2727, 30.09.2025
https://doi.org/10.53444/deubefd.1542883

Abstract

Bu araştırmanın amacı 2023-2024 eğitim-öğretim yılında ortaokul (5-8. sınıf) düzeyinde okutulmasına karar verilen sekiz fen bilimleri ders kitabını matematiksel iletişim becerileri bağlamında analizini yapmaktır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırma için geliştirilen matematiksel iletişim becerisi analiz çerçevesi formuyla elde edilen veriler betimsel analiz tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda ders kitaplarının tamamında görsel (çizim), açıklama yapma, sayısal, sembol, temsiller arası geçiş, tartışmaya teşvik unsurlarından oluşan altı matematiksel iletişim becerisinin tamamına yer verildiği belirlenmiştir. Ders kitaplarında sırasıyla en fazla görsel (çizim), açıklama yapma becerisine yer verilirken en az 5. sınıf kitaplarında sayısal; 6, 7 ve 8. sınıf ders kitaplarının tamamında ise temsiller arası geçiş becerisine yer verilmiştir. Sınıf seviyesi arttıkça ders kitaplarında yer verilen matematiksel iletişim becerileri arasında düzenli bir ilişki bulunamamış olup en fazla sırasıyla 8 ve 6. sınıf ders kitaplarında bulunduğu belirlenmiştir. Matematiksel iletişim becerisine ders kitaplarının çoğunda Madde ve Doğası konu alanı kapsamında bulunan 4. ünitede yer verilirken en az yer verilen ünite açısından ise ders kitaplarında herhangi bir düzene ve uyuma rastlanılmamıştır. Konu alanı kapsamında yer verilen matematiksel iletişim becerileri düzenli olup ders kitaplarının tamamında en fazla Fiziksel Olaylar en az ise Dünya ve Evren konu alanında yer almıştır. Matematiksel iletişim becerileri nicelik açısından aynı kademede okutulan farklı yayınevlerine ait 5 ve 8. sınıf ders kitaplarında tutarlı olmadığı 6 ve 7. sınıf ders kitaplarının ise daha uyumlu ve birbirine yakın sayıda yer verildiği belirlenmiştir.

Ethical Statement

Araştırmanın veri kaynakları dokümanlardan oluşmaktadır. Dolayısıyla araştırma için etik kurul onayı gerekmemektedir. Ayrıca “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında bulunan kurallara uyulmuş olup eksiksiz uygulanmıştır.

Supporting Institution

-

Thanks

-

References

  • Adadan, E. (2013). Using multiple representations to promote grade 11 students’scientific understanding of the particle theory of matter. Research in science education, 43, 1079-1105. https://doi.org/10.1007/s11165-012-9299-9
  • Adadan, E. (2014). Model-tabanlı öğrenme ortamının kimya öğretmen adaylarının maddenin tanecikli yapısı kavramını ve bilimsel modellerin doğasını anlamaları üzerine etkisinin incelenmesi. Ondokuz Mayis University Journal of Education, 33(2), 378-403. https://doi.org/10.7822/omuefd.33.2.5
  • Akdemir, E., & Çetin Atasoy, D. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 7. sınıf ders kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Akyol, Y. (2019). Ortaokul 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında kullanılan okuma metinlerinde yer alan değerler. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 194-207.
  • Alpan, G. (2004). Ders kitaplarındaki grafik tasarımının öğrenci başarısına ve derse ilişkin tutumlarına etkisi. [Doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Arslan, S., & Özpınar, İ. (2017). Ortaokul matematik öğretmenlerinin matematiksel iletişim becerisine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies (Elektronik), 12(17), 337-356. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.11930
  • Atay, H. (2023). Matematik eğitimde öğrencilerde matematiksel iletişim becerilerindeki farkındalığı oluşturmanın önemi. Pearson Journal of Social Sciences and Humanities, 8(24), 164-176. https://doi.org/10.5281/zenodo.8077566
  • Aydın, A., Aslan, A., & Aydınbelge, B. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 6. sınıf ders kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Aydın, F., & Temel H. (2012). Fen ve teknoloji dersi ile matematik dersinin entegrasyonunun sağlanması: Üslü sayılar örneği. II. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Ayvacı, H. S., Bebek, G., & Durmuş, A. (2015). Fen bilimleri programındaki modelleme kazanımlarının önemi ve uygulanabilirliği hakkında öğretmen görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 334-350. https://doi:10.17539/aej.80580
  • Ayyıldız, H., & Aktas, M. C. (2022). 8. sınıf matematik ders kitaplarının ve LGS matematik sorularının PISA temsil yeterliği açısından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(1), 475-489. https://doi.org/10.24315/tred.910569
  • Baki, A. (2008). Kuramdan Uygulamaya Matematik Eğitimi (Geliştirilmiş Baskı). Trabzon: Harf.
  • Ball, D. L., Hill, H., & Bass, H. (2005). Knowing mathematics for teaching: Who knows mathematics well enough to teach third grade and how can we decide?. American Educator, 29(1), 12-22.
  • Baran, A. A. (2019). Matematiksel modellemeye dayalı bir öğretim deneyinde sekizinci sınıf öğrencilerinin matematiksel iletişim becerilerinin, matematik okuryazarlıklarının ve duyuşsal alan özelliklerinin incelenmesi. [Doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Bayır, E., & Kahveci, S. (2021). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarının sorgulayıcı-araştırmaya dayalı öğretim yönteminin düzeyleri açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(3), 1295-1326.
  • Berker, H. N., & Berker, Ö. (2022). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 7. sınıf ders kitabı. Ferman.
  • Brendefur, J., & Frykholm, J. (2000). Promoting mathematical communication in the classroom: Two preservice teachers' conceptions and practices. Journal of Mathematics Teacher Education, 3, 125-153. https://doi.org/10.1023/A:1009947032694
  • Bulut, S., Boz-Yaman, B., & Yavuz, F. D. (2016). 7. sınıf matematik ders kitaplarında dönüşüm geometrisi işlenişinin öğretim programları açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 15(4), 1164-1190. https://doi.org/10.17051/io.2016.86316
  • Bütüner, S. Ö., & Uzun, S. (2011). Fen öğretiminde karşılaşılan matematik temelli sıkıntılar: Fen ve teknoloji öğretmenlerinin tecrübelerinden yansımalar. Journal of Theoretical Educational Science, 4(2), 262-272.
  • Chapin, S. H., O'Connor, M. C., & Anderson, N. C. (2009). Classroom discussions: Using math talk to help students learn, Grades K-6. Math Solutions.
  • Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Sage.
  • Coyne, I. T. (1997). Sampling in qualitative research. purposeful and theoretical sampling; Merging or clear boundaries?. Journal of Advanced Nursing, 26(3), 623-630. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.1997.t01-25-00999.x
  • Çakıcı, Y., & Girgin, E. (2012). İlköğretim II. kademe fen ve teknoloji ders kitaplarındaki ünite sonu değerlendirme sorularının incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 87-110.
  • Çalık, M., Ayas, A., & Ünal, S. (2006). Çözünme kavramıyla ilgili öğrenci kavramalarının tespiti: Bir yaşlar arası karşılaştırma çalışması. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(3), 309-322.
  • Çavdar, O., Okumuş, S., & Doymuş, K. (2016). Fen eğitimi öğrencilerinin maddenin tanecikli yapısıyla ilgili anlamalarının belirlenmesi/determining understandings related to the particulate nature of matter of students at science education. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 69-93.
  • Çeken, R., & Ayas, C. (2010). Ratios and proportions in both elementary science & technology and social studies education curricula. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 669-679.
  • Çelik, Ş., Özaydın, N., & Ahmethan, N. B. (2023). Ortaokul düzeyinde kullanılan müzik ders kitapları ve içerik yönünden incelenmesi: Türkiye, İngiltere ve İtalya örneği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(3), 2329-2368. https://doi.org/10.17152/gefad.1308876
  • Dawson, C. (2009). Introduction to research methods: A practical guide for anyone undertaking a research project. How to Books Ltd.
  • de Berg, K. (2012). A study of first-year chemistry students' understanding of solution concentration at the tertiary level. Chemistry Education Research and Practice, 13(1), 8-16. https://doi.org/10.1039/C1RP90056K
  • Delice, A., & Sevimli, E. (2010). An investigation of the pre-services teachers' ability of using multiple representations in problem-solving success: The case of definite integral. Educational Sciences: Theory and Practice, 10(1), 137-149.
  • Deringöl, Y., & Gülten, D. Ç. (2016). Öğretmen adaylarının fen eğitiminde matematiğin kullanılması ile ilgili görüşleri: Bir metafor analizi çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 43-50.
  • Devetak, I., & Vogrinc, J. (2013). The criteria for evaluating the quality of the science textbooks. M. S. Khine (Ed.), Critical analysis of science textbooks: Evaluating instructional effectiveness içinde (s. 3-15). Springer.
  • Doğan, Y., & Torun, F. (2018). Sosyal bilgiler ders kitapları nereye doğru gidiyor?. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 4(2), 111-125. https://doi.org/10.34137/jilses.491670
  • Doruk, B. K. (2011). İletişim becerisinin gelişimi için etkili bir araç: Matematiksel modelleme etkinlikleri. MATDER Matematik Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-12.
  • Doymus, K. (2007). Effects of a cooperative learning strategy on teaching and learning phases of matter and one-component phase diagrams. Journal of Chemical Education, 84(11), 1857. https://doi.org/10.1021/ed084p1857
  • Dursun, F., & Eşgi, N. (2008). 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler öğretimi ders kitaplarının görsel tasarım ilkelerine göre değerlendirilmesi. G.Ü. Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 21-34.
  • Erdoğan, F., & Elmas, C. (2018). Matematik dersi öğretim programının (ortaokul 5-8. sınıflar) matematiksel model kullanımı bağlamında incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 5(3), 66-81. https://doi.org/10.33907/turkjes.452890
  • Erdoğan, S. M., Mutluoğlu, A., & Erdoğan, A. (2023). Ortaokul matematik ders kitaplarının matematiksel iletişim becerisi açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 57, 1470-1487. https://doi.org/10.53444/deubefd.1270651
  • Eroğlu, P., & Karameşe, C. İ. (2023). Ortaokul Öğrencilerinin Söz Varlığının Yaratıcı Yazma Çalışmaları Kapsamında İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (57), 2203-2229. https://doi.org/10.53444/deubefd.1347990
  • Flegg, J., Mallet, D., & Lupton, M. (2012). Students' perceptions of the relevance of mathematics in engineering. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 43(6), 717-732. https://doi.org/10.1080/0020739X.2011.644333
  • Furner, M. J., & Kumar, D. D. (2007). The mathematics and science integration argument: A stand for teacher education. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 3(3), 185-189. https://doi.org/10.12973/ejmste/75397
  • Glasnovic Gracin, D. (2018). Requirements in mathematics textbooks: A five dimensional analysis of textbook exercises and examples. International journal of mathematical education in science and technology, 49(7), 1003-1024. https://doi.org/10.1080/0020739X.2018.1431849
  • Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş (3. Basım). A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu (Çev. Edt.). Ankara: Anı.
  • Gürbüz, R., & Şahin, S. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin çoklu temsiller arasındaki geçiş becerileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1869-1888.
  • Harman, G. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının model ve modelleme ile ilgili bilgilerinin incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
  • Harris, D., Black, L., Hernandez-Martinez, P., Pepin, B., Williams, J., & with the TransMaths Team. (2015). Mathematics and its value for engineering students: What are the implications for teaching?. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 46(3), 321-336. https://doi.org/10.1080/0020739X.2014.979893
  • Hite, R. (2021). Differences and similarities in scientists’ images among popular USA middle grades science textbooks. European Journal of Mathematics and Science Education, 2(2), 63-83. https://doi.org/10.12973/ejmse.2.2.63
  • Howe, C., Nunes, T., & Bryant, P. (2010). Intensive quantities: Why they matter to developmental research. British Journal of Developmental Psychology, 28(2), 307-329. https://doi.org/10.1348/026151009X410362
  • İncikabi, S., & Biber, A. Ç. (2017). Ortaokul matematik ders kitaplarında yer alan temsillerin öğrenme alanlarına ve sınıflara göre incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 115-133. https://doi.org/10.29299/kefad.2017.18.3.007
  • Kabael, T., & Baran, A. A. (2016). Matematik öğretmenlerinin matematiksel iletişim becerilerinin gelişimine yönelik farkındalıklarının incelenmesi. Elementary Education Online, 15(3), 868-881. https://doi.org/10.17051/io.2016.78518
  • Kabasakalian, R. (2007). Language and thought in mathematics staff development: A problem probing protocol. Teachers College Record,109(4), 1-21. https://doi.org/10.1177/016146810710900405
  • Kalik, G., Ayhan, H., & Gören, Z. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 5. sınıf ders kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Karaçöp, A. (2016). Effects of student teams-achievement divisions cooperative learning with models on students' understanding of electrochemical cells. International Education Studies, 9(11), 104-120. https://doi.org/10.5539/ies.v9n11p104
  • Karahasanoğlu Yiğit, F. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 6. sınıf ders kitabı. Adım Adım Matbaa.
  • Kaya, D., & Aydın, H. (2016). Elementary mathematics teachers' perceptions and lived experiences on mathematical communication. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 12(6), 1619-1629. https://doi.org/10.12973/eurasia.2014.1203a
  • Kaya, D., Bozdağ, H. C., & Ok, G. (2018). Yedinci sınıf öğrencilerinin basınç konusundaki kavramsal anlamaları ve kavram yanılgılarının matematiksel hatalar açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 321-341. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017..-362113
  • Kertil, M., & Gurel, C. (2016). Mathematical modeling: A bridge to STEM education. International Journal of Education in mathematics, science and Technology, 4(1), 44-55. https://doi.org/10.18404/ijemst.95761
  • Keser, H. (2004). İlköğretim 4. sınıf bilgisayar ders kitaplarının görsel tasarım ilkelerine göre değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 261-280.
  • Keşan, C., & Kaya, D. (2018). Mathematics and science self-efficacy resources as the predictor of academic success. International Online Journal of Educational Sciences, 10(2), 45-58. https://doi.org/10.15345/iojes.2018.02.004
  • Kılıç, A., & Seven, S. (2007). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Pegem Akademi.
  • Kıymaz, Y., Kartal, B., & Morkoyunlu, Z. (2020). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının yazılı matematiksel iletişim becerilerinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 205-228. https://doi.org/10.19171/uefad.589360
  • Koloğlu, D. (2023). Matematiksel üstün yetenekli öğrencilerin matematiksel yaratıcılıklarının ve matematiksel iletişim becerilerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Koyunlu Ünlü, K., & Şen, Ö. (2018). 5. sınıf fen bilimleri ders kitabındaki etkinliklerin bilimsel araştırma ve mühendislik tasarım sürecine göre incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(4), 185-197. https://doi.org/10.19126/suje.448331
  • Kuş, E. (2024). 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin matematik okuryazarlığı problemlerinin çözüm süreçlerinde matematiksel iletişim yeterliklerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi].Ordu Üniversitesi.
  • Krippendorff, K. (2013). Content analysis: An introduction to ıts methodology. Sage.
  • Laçin Şimşek, C., Çalışkan Dedeoğlu, N., & Soysal, M. T. (2022). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarındaki matematiksel kavramların matematik dersi öğretim programı bağlamında incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 5(2), 609-628. https://doi.org/10.33400/kuje.1148775
  • Larson, L. C., & Miller, T. N. (2011). 21st Century skills: Prepare students for the future. Kappa Delta Pi Record, 47(3), 121-123. https://doi.org/10.1080/00228958.2011.10516575
  • Li, Y., Zhang, J., & Ma, T. (2009). Approaches and practices in developing school mathematics textbooks in China. ZDM - International Journal on Mathematics Education, 41(6), 733-748. https://doi.org/10.1007/s11858-009-0216-2
  • Lipeikiene, J. (2009). A wide concept of mathematical communication. C. Bardini, P. Fortin, A. Oldknow & D. Vagost (Eds.), Proceedings of the 9th international conference on technology in mathematics teaching. Metz, France: ICTMT 9.
  • Lomibao, L. S., Luna, C. A., & Namoco, R. A. (2016). The influence of mathematical communication on students’ mathematics performance and anxiety. American Journal of Educational Research, 4(5), 378-382. https://doi.org/10.12691/education-4-5-3
  • Lubben, F., Campbell, B., Kasanda, C., Kapenda, H., Gaoseb, N., & Kandjeo-Marenga, U. (2003). Teachers' use of textbooks: Practice in Namibian science classrooms. Educational studies, 29(2-3), 109-125. https://doi.org/10.1080/03055690303276
  • Marshall, C., & Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research. Sage.
  • Martinez, J. G. R. (2001). Thinking and writing mathematically: Achilles and the tortoise as an algebraic word problem. Mathematics Teacher, 94(4), 248-252. https://doi.org/10.5951/MT.94.4.0248
  • Mercer, N., & Sams, C. (2006). Teaching children how to use language to solve maths problems. Language and Education, 20(6), 507-528. https://doi.org/10.2167/le678.0
  • Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
  • Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2006). İlköğretim matematik dersi 6–8. sınıflar öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2013). Ortaokul matematik dersi (5, 6, 7 ve 8. sınıf) öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Mupanduki, B. (2009). The effectiveness of a standard-based integrated chemistry and mathematic curriculum on improving the academic achievement in chemistry for high school students in southern California. Azusa Pacific University.
  • National Council of Teachers of Mathematics [NCTM]. (2000). Principles and standards for school mathematics. Author.
  • Okan, B., & Kaya, E. (2023). 5. sınıf fen bilimleri ders kitabında bilimin doğası: Bütünsel bir yaklaşıma dayalı içerik analizi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(3), 1521-1560. https://doi.org/10.17152/gefad.1291416
  • Organisation for Economic Cooperation and Development [OECD]. (2013). PISA 2012 assessment and analytical framework: mathematics, reading, science, problem solving and financial literacy. Paris: OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264190511-en
  • Özcan, C., & Kaptan, F. (2018). 2018 Fen bilimleri öğretim programının fen bilimleri için uyarlanmış bloom taksonomisine göre incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 78-90.
  • Özdemir, E. (2023). Fen bilimleri ders kitaplarının içerdiği kök değerler açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 56, 504-528. https://doi.org/10.53444/deubefd.1211295
  • Özdiner, M. (2021). İlkokul ve ortaokul matematik ders kitaplarındaki etkinliklerin matematiksel ilişkilendirme becerisi açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
  • Özgeldi, M., & Osmanoğlu, A. (2017). Connecting Mathematics to Real Life: An Investigation on How Prospective Secondary Mathematics Teachers Build Real Life Connections. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 8(3), 438-458. https://doi.org/10.16949/turkbilmat.298081
  • Özkan, U. B. (2019). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Özmen, H., & Ayas, A. (2003). Students’difficulties in understanding of the conservation of matter in open and closed-system chemical reactions. Chemistry Education Research and Practice, 4(3), 279-290. https://doi.org/10.1039/B3RP90017G
  • Öztaş, E. T., & Güçlü, N. T. (2023). Sekizinci sınıf matematik dersi öğretim programının matematiksel iletişim becerileri açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 66, 569-599. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1148112
  • Park, D. Y., O'brien, G., Eraso, M., & McClintock, E. (2002). A scooter inquiry: An integrated science, mathematics, and technology activity. Science Activities, 39(3), 27-32. https://doi.org/10.1080/00368120209601090
  • Pektaş, M., Sadak, M., İncikabı, L., & Kayabaşı, B. (2022). Fen bilimleri ders kitaplarının matematik içeriklerinin incelenmesi: bağlantılı ders kitapları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 61, 98-121.
  • Phillips, M. C., Vowell, J. E., Lee, Y.H., & Plankis, B. J. (2015) How do elementary science textbooks present the nature of science?. The Educational Forum, 79(2), 148-162. https://doi.org/10.1080/00131725.2015.1004210
  • Rajagukguk, W. (2016). Incorporating learning motivation and self-concept in mathematical communicative ability. International Education Studies, 9(4), 155-164. https://doi.org/10.5539/ies.v9n4p155
  • Roth, W. M. (2005). Talking science: Language and learning in science classrooms. Rowman & Littlefield.
  • Sankey, M., Birch, D., & Gardiner, M. (2010). Engaging students through multimodal learning environments: The journey continues. Steel, C. H., Keppell, M. J., Gerbic, P. & Housego, S. (Ed.), Curriculum, technology and transformation for an unknown future içinde (s. 852-863). Proceedings ascilite Sydney.
  • Schmidt, W. H. (2012). Measuring content through textbooks: The cumulative effect of middle-school tracking. G. Gueudet, B. Pepin, & L. Trouche (Ed.), From text to ‘lived’ resources: Mathematics curriculum materials and teacher development içinde (s. 143-160). Springer.
  • Soslu, Ö. (2021). İlköğretim öğrencilerinin bilimin doğasına yönelik görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Active Learning, 6(2), 141-153. https://doi.org/ijal.955887
  • Svetlik, K., Japelj Pavešić, B., Kozina, A., Rožman, M., & Šteblaj, M. (2008). Naravoslovni dosežki Slovenije v raziskavi TIMSS 2007. Pedagoški inštitut.
  • Şahin, M. (2014). Sosyal bilgiler ders kitaplarının görsel tasarım ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 31-46.
  • Şirin, B., & Yıldız, A. (2020). 8. sınıf matematik ders kitabının PISA temel matematik beceri seviyelerine göre incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(4), 1158-1176. https://doi.org/10.30703/cije.676100
  • Taşdemir, M., & Taşdemir, A. (2011). İlköğretim müfredatındaki fen ve dil temelli derslerin disiplinlerarası yaklaşımla incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 217-232.
  • Temel, H. (2012). İlköğretim 4-8 fen ve teknoloji ve matematik öğretim programlarının fen ve matematik entegrasyonuna göre incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Temel, H., Dündar, S., & Şenol, A. (2015). Öğretmenlerin fen ve teknoloji dersinde matematikten kaynaklanan güçlükleri giderme yolları ve fen-matematik entegrasyonunun önemi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 153-176. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/77512
  • Thompson, D. R., & Chappell, M. F. (2007). Communication and representation as elements in mathematical literacy. Reading & Writing Quarterly, 23(2), 179-196. https://doi.org/10.1080/10573560601158495
  • Törnroos, J. (2005). Mathematics textbooks, opportunity to learn and student achievement. Studies in Educational Evaluation, 31(4), 315-327. https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2005.11.005
  • Turhan Türkkan, B., Karakuş, M., & Karakuş, F. (2017). Fen bilgisi ve ilköğretim matematik öğretmenlerinin disiplinlerarası yaklaşıma yönelik görüşlerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 16(2), 509-524. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.304714
  • Uğurel, I., & Moralı, S. (2010). Ortaöğretim matematik derslerinde oyunların kullanılabilirliği. Milli Eğitim Dergisi, 40(185), 328-352.
  • Uzun, S., Bütüner, S. Ö., & Yiğit, N., (2010). 1999-2007 TIMSS fen bilimleri ve matematik sonuçlarının karşılaştırılması: Sınavda en başarılı ilk beş ülke-Türkiye örneği. İlköğretim Online (elektronik), 9(3), 1174-1188.
  • Ültay, N., & Çalık, M. (2012). A thematic review of studies into the effectiveness of context-based chemistry curricula. Journal of Science Education and Technology, 21(6), 686-701. https://doi.org/10.1007/s10956-011-9357-5
  • Ünal, H. K. (2023). Ortaokul matematik ders kitaplarının ilişkilendirme becerisi açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
  • Ünver, E., Yancı, M. V., & Arslan, Z. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 5. sınıf ders kitabı. SDR Dikey.
  • Wang, J. (2005). Relationship between mathematics and science achievement at the 8th grade. International Online Journal Science Mathematics Education, 5, 1-17.
  • Watanabe, T., & Huntley, M. A. (1998). Connecting mathematics and science in undergraduate teacher education programs: Faculty voices from the Maryland collaborative for teacher preparation. School Science and Mathematics, 98(1), 19-25. https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.1998.tb17288.x
  • Wu, H-K., & Puntambekar, S. (2012). Pedagogical affordances of multiple external representations in scientific processes. Journal of science and educational technology, 21, 754-767. https://doi.org/10.1007/s10956-011-9363-7
  • Yancı, M. V. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 8. sınıf ders kitabı. SDR Dikey.
  • Yanık, S. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 8. sınıf ders kitabı. Adım Adım Matbaa.
  • Yıldırım, A., & Simsek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
  • Yılmaz, M., Gündüz, E., Çimen, O., & Karakaya, F. (2017). Examining of biology subjects in the science textbook for grade 7 regarding scientific content. Turkish Journal of Education, 6(3), 128-142. https://doi.org/10.19128/turje.318064
  • Zengin, Y. (2017). The potential of geogebra software for providing mathematical communication in the light of pre-service teachers’ views. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science & Mathematics Education, 11(1), 101-127. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.356141
There are 120 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Science Education, Other Fields of Education (Other)
Journal Section Articles
Authors

Emre Özdemir 0000-0002-3491-4623

Publication Date September 30, 2025
Submission Date September 3, 2024
Acceptance Date September 23, 2025
Published in Issue Year 2025 Issue: 65

Cite

APA Özdemir, E. (2025). Matematiksel İletişim Becerileri Bağlamında Ortaokul Fen Bilimleri Ders Kitaplarının İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(65), 2694-2727. https://doi.org/10.53444/deubefd.1542883