Research Article
BibTex RIS Cite

Year 2025, Issue: 65, 3386 - 3408, 30.09.2025
https://doi.org/10.53444/deubefd.1638138

Abstract

References

  • Adam-Karduz, F. F. (2019). Affetme Eğilimi Kazandırmaya Yönelik Psiko-Eğitim Programı’nın affetme eğilimi kazandırma ve beş faktör kişilik özellikleri üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Akşab, G., & Türk, F. (2022). Psikolojik danışmanların danışma öz-yeterlik algılarına ilişkin bir derleme çalışması. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 5(1), 1-40. https://dergipark.org.tr/tr/pub/opdd/issue/70744/909854
  • Aktaş, E. F., & Zorbaz, S. D. (2018). Okul psikolojik danışmanlarının çocukla psikolojik danışma yeterliklerine ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 245-256. https://doi.org/10.17679/inuefd.416003
  • Asıcı, E. (2018). Affetme odaklı grup rehberliğinin ergenlerin saldırganlık ve öznel iyi oluşları üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Aslan, G. A. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme davranışları, yaşam doyumları ve sürekli öfke düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Atik, Z. (2017). Psikolojik danışman adaylarının bireyle psikolojik danışma uygulaması ve süpervizyonuna ilişkin değerlendirmeleri. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Aydın, F. (2022). Algılanan süpervizör tarzları ile süpervizyon doyumu arasındaki ilişkide psikolojik danışma öz-yeterliğinin aracı rolü. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Trabzon Üniversitesi.
  • Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
  • Baskin, T. W., & Enright, R. D. (2004). Intervention studies on forgiveness: A meta-analysis. Journal of Counseling & Development, 82(1), 79–90. https://doi.org/10.1002/j.1556-6678.2004.tb00288.x
  • Berecz, J. M. (2001). All that glitters is not gold: Bad forgiveness in counseling and preaching. Pastoral Psychology, 49(4), 253-275. https://doi.org/10.1023/A:1004869004377
  • Besim, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde affetme, bitirilmemiş işler ve öfke. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Bingöl, T. Y. (2018). Okul psikolojik danışman adaylarının genel öz-yeterlik ve özel eğitimde rehberlik ve psikolojik danışmanlığa ilişkin öz-yeterlik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 8(15), 40-60. https://doi.org/10.26466/opus.444225
  • Bugay, A., & Demir, A. (2010). A Turkish version of Heartland Forgiveness Scale. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 5, 1927-1931. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.390
  • Bugay, A., & Demir, A. (2012). Affetme arttırılabilir mi?: Affetmeyi geliştirme grubu. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 96-106. https://hdl.handle.net/11511/76772
  • Corey, G. (2015). Psikolojik danışma kuram ve uygulamaları (T. Ergene, Çev.) Mentis Yayıncılık. (Orijinal kitabın yayın tarihi 1982)
  • Cormier, W. H., & Nurius, P. S. (2003). Interviewing and change strategies for helpers: Fundamental skills and cognitive-behavioral interventions (5th ed.). Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.
  • Çolak, T. S. (2014). Affetme esnekliği kazandırmada logoterapi yönelimli grupla psikolojik danışmanın etkililiği. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Davis, D. E., Hook, J. N., Van Tongeren, D. R., DeBlaere, C., Rice, K. G., & Worthington, E. L., Jr. (2015). Making a decision to forgive. Journal of Counseling Psychology, 62(2), 280-288. https://doi.org/10.1037/cou0000054
  • Ekşi, H., Parlak, S., & Demir-Celayir, G. (2018). Affetme Kararı Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması. 1. Uluslararası Eğitimde Yeni Arayışlar Kongresi, İstanbul.
  • Enright, R. D., & Fitzgibbons, R. P. (2000). Helping clients forgive: An empirical guide for resolving anger and restoring hope. APA.
  • Ertürk, K. (2019). Lise öğrencilerinde affetme becerisi geliştirmeye yönelik psikoeğitim programının affetme ve yaşam doyumu üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Enright, R. D. (1996). Counseling within the forgiveness triad: On forgiving, receiving forgiveness, and self-forgiveness. Counseling and Values, 40(2), 107-126. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.1996.tb00844.x
  • Enright, R. D. (2001). Forgiveness is a choice: A step-by-step process for resolving anger and restoring hope. American Psychological Association.
  • Enright, R. D., & Fitzgibbons, R. P. (2000). Helping clients forgive: An empirical guide for resolving anger and restoring hope. APA.
  • Enright, R. D., & The Human Development Study Group. (1991). The moral development of forgiveness. In W. Kurtines & J. Gerwirtz (Eds.), Handbook of moral behavior development (pp. 123-152). Lawrence Erlbaum.
  • Exline, J. J., & Baumeister, R. F. (2000). Expressing forgiveness and repentance: Benefits and barriers. In M. E. McCullough, K. Pargament, & C. Thoresen (Eds.), Forgiveness: Theory, research, and practice (pp. 133-155). Guilford.
  • Fırıncı Kodaz, A., & Vural Batık, M. (2018). Kurum deneyiminin psikolojik danışman adaylarının okul psikolojik danışmanı öz yeterlik algılarına etkisi. OPUS – Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 902-929. https://doi.org/10.26466/opus.425811
  • Field, A. (2018). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (5th ed.). Sage. Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). McGraw-Hill.
  • Freedman, S. (2018). Forgiveness as an educational goal with at-risk adolescents. Journal of Moral Education, 47, 415–431. https://doi.org/10.1080/03057240.2017.1399869
  • Freedman, S., & Knupp, A. (2003). The impact of forgiveness on adolescent adjustment to parental divorce. Journal of Divorce & Remarriage, 39(1-2), 135-165. https://doi.org/10.1300/J087v39n01_08
  • Gordon, K. C., Baucom, D. H., & Snyder, D. K. (2000). The use of forgiveness in marital therapy. In M. McCullough, K. I. Pargament, & C. E. Thoresen (Eds.), Forgiveness: Theory, research, and practice (pp. 203-227). Guilford Press.
  • Gökmen, G., & Deniz, M. E. (2020). Travma sonrası büyümenin yordayıcıları olarak öz anlayış ve affetme. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 72-93.
  • Göztepe-Gümüş, I. (2015). Evli bireylerde bağışlama, tekrarlayıcı düşünme düzeyi ile ruh sağlığı ve evlilik uyumu arasındaki ilişkiler. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Graham, V. N., Enright, R. D., & Klatt, J. S. (2012). An educational forgiveness intervention for young adult children of divorce. Journal of Divorce & Remarriage, 53, 618–638. https://doi.org/10.1080/10502556.2012.725347
  • Gull, M., & Rana, S. A. (2013). Manifestation of forgiveness, subjective well-being, and quality of life. Journal of Behavioural Sciences, 23(2), 17-36.
  • Gümüşçağlayan, G. (2018). Psikolojik danışman adaylarının affetme düzeyleri ile psikolojik belirtileri arasındaki ilişkide empatinin aracılık rolü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
  • Gündüz, Ö. (2014). Üniversite öğrencilerinde affetmeyi yordayan değişkenlerin belirlenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Gürbüz, E. (2016). Evlilik içinde aldatılan bireylerin affetmelerini yordamada bağlanma stilleri ve psikolojik sağlamlığın rolü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
  • Ha, N., Bae, S. M., & Hyun, M. H. (2019). The effect of forgiveness writing therapy on post-traumatic growth in survivors of sexual abuse. Sexual and Relationship Therapy, 34(1), 10-22.
  • Hall, J. H., & Fincham, F. D. (2008). The temporal course of self–forgiveness. Journal of Social and Clinical Psychology, 27(2), 174-202. https://doi.org/10.1521/jscp.2008.27.2.174
  • Harper, Q., Worthington, E. L., Griffin, B. J., Lavelock, C. R., Hook, J. N., Vrana, S. R., & Greer, C. L. (2014). Efficacy of a workbook to promote forgiveness: A randomized controlled trial with university students. Journal of Clinical Psychology, 70(12), 1158-1169. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24619957/
  • Hilbert, H. K. E. (2015). The impact and evaluation of forgiveness education with early adolescents. [Unpublished Master's Thesis]. University of Northern Iowa.
  • İkiz, F. E. (2017). Meslek etiği ve yasal konular. Lisans Yayıncılık.
  • İkiz, F. E., Mete-Otlu, B., & Asıcı, E. (2015). Beliefs of counselor trainees about forgiveness. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(2), 463-479.
  • Ji, M. (2013). A study on the impact of forgiveness intervention on mainland Chinese college students. [Unpublished Doctoral Dissertation]. The University of Hong Kong.
  • Ji, M., Tao, L., & Zhu, T. (2016). Piloting forgiveness education: A comparison of the impact of two brief forgiveness education programmes among Chinese college students. Asia-Pacific Education Researcher, 25(3), 483–492. https://doi.org/10.1007/s40299-016-0273-6
  • Kaleta, K., & Mroz, J. (2018). Forgiveness and life satisfaction across different age groups in adults. Personality and Individual Differences, 120, 17–23. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.08.008
  • Ladany, N., Hill, C. E., Corbett, M. M., & Nutt, E. A. (1996). Nature, extent, and importance of what psychotherapy trainees do not disclose to their supervisors. Journal of Counseling Psychology, 43(1), 10–24. https://doi.org/10.1037/0022-0167.43.1.10
  • Lawler-Row, K. A., & Piferi, R. L. (2006). The forgiving personality: Describing a life well lived? Personality and Individual Differences, 41, 1009–1020. https://doi.org/10.1016/j.paid.2006.04.007
  • Lin, W. N., Enright, R. D., & Klatt, J. S. (2013). A forgiveness intervention for Taiwanese young adults with insecure attachment. Contemporary Family Therapy, 35(1), 105–120. https://doi.org/10.1007/s10591-012-9218-2
  • McCullough, M. E., & Hoyt, W. T. (2002). Transgression-related motivational dispositions: Personality substrates of forgiveness and their links to the Big Five. Personality and Social Psychology Bulletin, 28, 1556–1573.
  • McCullough, M. E., & Worthington, E. L., Jr. (1995). Prompting forgiveness: The comparison of two brief psychoeducational interventions with a waiting-list control. Counseling and Values, 40, 55–68. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.1995.tb00387.x
  • Menahem, S., & Love, M. (2013). Forgiveness in psychotherapy: The key to healing. Journal of Clinical Psychology, 69(8), 829–835. https://doi.org/10.1002/jclp.22018
  • Murray, R. J. (2002). The therapeutic use of forgiveness in healing intergenerational pain. Counseling and Values, 46, 188–198. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.2002.tb00212.x
  • Oral, T. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme düzeylerinin öz-anlayış, kişilerarası hataya ilişkin ruminasyon ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Özgür, H., & Eldeleklioğlu, J. (2017). REACH affetme modelinin Türk kültürü üzerinde etkililiğinin incelenmesi. The Journal of Happiness & Well-Being, 5(1), 98–112.
  • Öztörel, İ. (2018). Psikolojik danışman adaylarının psikolojik sağlamlık, yaşam doyumu ve affetme düzeylerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yakın Doğu Üniversitesi.
  • Pamukçu, B., & Kağnıcı, D. Y. (2017). Beceriye dayalı grupla psikolojik danışma eğitiminin grupla psikolojik danışma becerilerine etkisinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 448–465. https://doi.org/10.17755/esosder.304685
  • Pareek, S., & Jain, M. (2012). Subjective well-being in relation to altruism and forgiveness among school-going adolescents. International Journal of Psychology and Behavioral Sciences, 2(5), 138–141.
  • Rotter, J. C. (2001). Letting go: Forgiveness in counseling. The Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families, 9(2), 174–177. https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/21457/229607
  • Sandage, S. J., & Worthington, E. L., Jr. (2010). Comparison of two group interventions to promote forgiveness: Empathy as a mediator of change. Journal of Mental Health Counseling, 32(1), 35–57. https://doi.org/10.17744/mehc.32.1.274536n518571683
  • Sarıkaya, Y. (2017). Süpervizör rolleri, tarzları ve süpervizyon terapötik ittifakının psikolojik danışma öz yeterliği ile ilişkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
  • Sarpdağ, M. (2019). Psikolojik danışman adaylarının psikolojik danışma becerilerinin yordayıcıları: Psikolojik danışma özyetkinliği, duygu yönetimi ve kişilik özellikleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
  • Satıcı, S. A. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme, intikam, sosyal bağlılık ve öznel iyi oluşları: Farklı yapısal modellerin denenmesi üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Şeker, U. (2019). Psikolojik danışman adaylarının problem çözme becerilerinin ve mesleki öz-yeterlik algılarının özerklik, süpervizyon yaşantıları ve meslek etiği ile ilişkilerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Şener, E., & Çetinkaya, F. F. (2015). Bir liderlik özelliği olarak affetme ve örgütsel düzeyde etkileri üzerine bir inceleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(4), 24–42.
  • Şentepe, A. (2016). Ruh sağlığı belirtilerinin yordayıcısı olarak affetme ve dindarlık ilişkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Thompson, L. Y., Snyder, C. R., Hoffman, L., Michael, S. T., Rasmussen, H. N., Billings, L. S., et al. (2005). Dispositional forgiveness of self, others, and situations. Journal of Personality, 73(2), 313–359. 10.1111/j.1467-6494.2005.00311.x
  • Topbaşoğlu, T. (2016). Yaşam doyumunun yordayıcısı olarak öfke ve affetme: Affetmenin düzenleyici rolü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
  • Toussaint, L., & Webb, J. R. (2005). Gender differences in the relationship between empathy and forgiveness. The Journal of Social Psychology, 145(6), 673–685. https://doi.org/10.3200/SOCP.145.6.673-686
  • Toussaint, L. L., Williams, D. R., Musick, M. A., & Everson, S. A. (2001). Forgiveness and health: Age differences in a U.S. probability sample. Journal of Adult Development, 8, 249–257. https://doi.org/10.1023/A:1011394629736
  • Tse, W. S., & Yip, T. H. J. (2009). Relationship among dispositional forgiveness of others, interpersonal adjustment and psychological well-being: Implication for interpersonal theory of depression. Personality and Individual Differences, 46, 365–368. https://doi.org/10.1016/j.paid.2008.11.001
  • Tüccar, E. (2015). Engellilerde affetme ve yaşam kalite düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Nişantaşı Üniversitesi.
  • Uyanık, N. (2021). Öğretmenlerin öz-şefkat düzeylerinin affetme özellikleri ve psikolojik dayanıklılık düzeyleriyle ilişkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
  • Vural-Batık, M. (2020). Psikolog ve psikolojik danışmanlarda affetme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 679–696. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.647345
  • Vural-Batık, M., & Afyonkale-Talay, N. (2021). The effect of a group psychoeducation program for improving forgiveness on the forgiveness levels of psychological counselor candidates. Pamukkale University Journal of Education, 51, 1–32. https://doi.org/10.9779/pauefd. 686232
  • Vural-Batık, M., & Fırıncı-Kodaz, A. (2018). Kurum deneyiminin psikolojik danışman adaylarının özel eğitim öz yeterlik algılarına etkisi. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1), 209–222. https://dergipark.org.tr/tr/pub/omuefd/issue/35216/327621
  • Vural-Batık, M., Örs-Özdil, S., & Afyonkale-Talay, N. (2023). The development of a scale of self-efficacy to work on forgiveness in counseling. International Journal of Assessment Tools in Education, 10(2), 232-256. https://doi.org/10.21449/ijate.1263121
  • Wade, N. G., Bailey, D., & Shaffer, P. (2005). Helping clients heal: Does forgiveness make a difference? Professional Psychology: Research and Practice, 36(6), 634–641. https://doi.org/10.1037/0735-7028.36.6.634
  • Wade, N. G., & Goldman, D. B. (2006). Sex, group composition, and the efficacy of group interventions to promote forgiveness. Group Dynamics: Theory, Research, and Practice, 10(4), 297–308. https://doi.org/10.1037/1089-2699.10.4.297
  • Wade, N. G., & Worthington, E. L. (2005). In search of a common core: A content analysis of interventions to promote forgiveness. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 42(2), 160–177. https://doi.org/10.1037/0033-3204.42.2.160
  • Worthington, E. L., Jr., Kurusu, T. A., Collins, W., Berry, J. W., Ripley, J. S., & Baier, S. N. (2000). Forgiving usually takes time: A lesson learned by studying interventions to promote forgiveness. Journal of Psychology and Theology, 28(1), 3–20.
  • Yayla, E., & İkiz, F. E. (2017). Psikolojik danışmanların etkili nitelikleri ile danışma öz-yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7(48), 31–44. https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/41239/488648
  • Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25, 82–91. https://doi.org/10.1006/ceps.1999.1016

Year 2025, Issue: 65, 3386 - 3408, 30.09.2025
https://doi.org/10.53444/deubefd.1638138

Abstract

References

  • Adam-Karduz, F. F. (2019). Affetme Eğilimi Kazandırmaya Yönelik Psiko-Eğitim Programı’nın affetme eğilimi kazandırma ve beş faktör kişilik özellikleri üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Akşab, G., & Türk, F. (2022). Psikolojik danışmanların danışma öz-yeterlik algılarına ilişkin bir derleme çalışması. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 5(1), 1-40. https://dergipark.org.tr/tr/pub/opdd/issue/70744/909854
  • Aktaş, E. F., & Zorbaz, S. D. (2018). Okul psikolojik danışmanlarının çocukla psikolojik danışma yeterliklerine ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 245-256. https://doi.org/10.17679/inuefd.416003
  • Asıcı, E. (2018). Affetme odaklı grup rehberliğinin ergenlerin saldırganlık ve öznel iyi oluşları üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Aslan, G. A. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme davranışları, yaşam doyumları ve sürekli öfke düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Atik, Z. (2017). Psikolojik danışman adaylarının bireyle psikolojik danışma uygulaması ve süpervizyonuna ilişkin değerlendirmeleri. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Aydın, F. (2022). Algılanan süpervizör tarzları ile süpervizyon doyumu arasındaki ilişkide psikolojik danışma öz-yeterliğinin aracı rolü. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Trabzon Üniversitesi.
  • Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
  • Baskin, T. W., & Enright, R. D. (2004). Intervention studies on forgiveness: A meta-analysis. Journal of Counseling & Development, 82(1), 79–90. https://doi.org/10.1002/j.1556-6678.2004.tb00288.x
  • Berecz, J. M. (2001). All that glitters is not gold: Bad forgiveness in counseling and preaching. Pastoral Psychology, 49(4), 253-275. https://doi.org/10.1023/A:1004869004377
  • Besim, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde affetme, bitirilmemiş işler ve öfke. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Bingöl, T. Y. (2018). Okul psikolojik danışman adaylarının genel öz-yeterlik ve özel eğitimde rehberlik ve psikolojik danışmanlığa ilişkin öz-yeterlik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 8(15), 40-60. https://doi.org/10.26466/opus.444225
  • Bugay, A., & Demir, A. (2010). A Turkish version of Heartland Forgiveness Scale. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 5, 1927-1931. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.390
  • Bugay, A., & Demir, A. (2012). Affetme arttırılabilir mi?: Affetmeyi geliştirme grubu. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 96-106. https://hdl.handle.net/11511/76772
  • Corey, G. (2015). Psikolojik danışma kuram ve uygulamaları (T. Ergene, Çev.) Mentis Yayıncılık. (Orijinal kitabın yayın tarihi 1982)
  • Cormier, W. H., & Nurius, P. S. (2003). Interviewing and change strategies for helpers: Fundamental skills and cognitive-behavioral interventions (5th ed.). Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.
  • Çolak, T. S. (2014). Affetme esnekliği kazandırmada logoterapi yönelimli grupla psikolojik danışmanın etkililiği. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Davis, D. E., Hook, J. N., Van Tongeren, D. R., DeBlaere, C., Rice, K. G., & Worthington, E. L., Jr. (2015). Making a decision to forgive. Journal of Counseling Psychology, 62(2), 280-288. https://doi.org/10.1037/cou0000054
  • Ekşi, H., Parlak, S., & Demir-Celayir, G. (2018). Affetme Kararı Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması. 1. Uluslararası Eğitimde Yeni Arayışlar Kongresi, İstanbul.
  • Enright, R. D., & Fitzgibbons, R. P. (2000). Helping clients forgive: An empirical guide for resolving anger and restoring hope. APA.
  • Ertürk, K. (2019). Lise öğrencilerinde affetme becerisi geliştirmeye yönelik psikoeğitim programının affetme ve yaşam doyumu üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Enright, R. D. (1996). Counseling within the forgiveness triad: On forgiving, receiving forgiveness, and self-forgiveness. Counseling and Values, 40(2), 107-126. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.1996.tb00844.x
  • Enright, R. D. (2001). Forgiveness is a choice: A step-by-step process for resolving anger and restoring hope. American Psychological Association.
  • Enright, R. D., & Fitzgibbons, R. P. (2000). Helping clients forgive: An empirical guide for resolving anger and restoring hope. APA.
  • Enright, R. D., & The Human Development Study Group. (1991). The moral development of forgiveness. In W. Kurtines & J. Gerwirtz (Eds.), Handbook of moral behavior development (pp. 123-152). Lawrence Erlbaum.
  • Exline, J. J., & Baumeister, R. F. (2000). Expressing forgiveness and repentance: Benefits and barriers. In M. E. McCullough, K. Pargament, & C. Thoresen (Eds.), Forgiveness: Theory, research, and practice (pp. 133-155). Guilford.
  • Fırıncı Kodaz, A., & Vural Batık, M. (2018). Kurum deneyiminin psikolojik danışman adaylarının okul psikolojik danışmanı öz yeterlik algılarına etkisi. OPUS – Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 902-929. https://doi.org/10.26466/opus.425811
  • Field, A. (2018). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (5th ed.). Sage. Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). McGraw-Hill.
  • Freedman, S. (2018). Forgiveness as an educational goal with at-risk adolescents. Journal of Moral Education, 47, 415–431. https://doi.org/10.1080/03057240.2017.1399869
  • Freedman, S., & Knupp, A. (2003). The impact of forgiveness on adolescent adjustment to parental divorce. Journal of Divorce & Remarriage, 39(1-2), 135-165. https://doi.org/10.1300/J087v39n01_08
  • Gordon, K. C., Baucom, D. H., & Snyder, D. K. (2000). The use of forgiveness in marital therapy. In M. McCullough, K. I. Pargament, & C. E. Thoresen (Eds.), Forgiveness: Theory, research, and practice (pp. 203-227). Guilford Press.
  • Gökmen, G., & Deniz, M. E. (2020). Travma sonrası büyümenin yordayıcıları olarak öz anlayış ve affetme. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 72-93.
  • Göztepe-Gümüş, I. (2015). Evli bireylerde bağışlama, tekrarlayıcı düşünme düzeyi ile ruh sağlığı ve evlilik uyumu arasındaki ilişkiler. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Graham, V. N., Enright, R. D., & Klatt, J. S. (2012). An educational forgiveness intervention for young adult children of divorce. Journal of Divorce & Remarriage, 53, 618–638. https://doi.org/10.1080/10502556.2012.725347
  • Gull, M., & Rana, S. A. (2013). Manifestation of forgiveness, subjective well-being, and quality of life. Journal of Behavioural Sciences, 23(2), 17-36.
  • Gümüşçağlayan, G. (2018). Psikolojik danışman adaylarının affetme düzeyleri ile psikolojik belirtileri arasındaki ilişkide empatinin aracılık rolü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
  • Gündüz, Ö. (2014). Üniversite öğrencilerinde affetmeyi yordayan değişkenlerin belirlenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Gürbüz, E. (2016). Evlilik içinde aldatılan bireylerin affetmelerini yordamada bağlanma stilleri ve psikolojik sağlamlığın rolü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
  • Ha, N., Bae, S. M., & Hyun, M. H. (2019). The effect of forgiveness writing therapy on post-traumatic growth in survivors of sexual abuse. Sexual and Relationship Therapy, 34(1), 10-22.
  • Hall, J. H., & Fincham, F. D. (2008). The temporal course of self–forgiveness. Journal of Social and Clinical Psychology, 27(2), 174-202. https://doi.org/10.1521/jscp.2008.27.2.174
  • Harper, Q., Worthington, E. L., Griffin, B. J., Lavelock, C. R., Hook, J. N., Vrana, S. R., & Greer, C. L. (2014). Efficacy of a workbook to promote forgiveness: A randomized controlled trial with university students. Journal of Clinical Psychology, 70(12), 1158-1169. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24619957/
  • Hilbert, H. K. E. (2015). The impact and evaluation of forgiveness education with early adolescents. [Unpublished Master's Thesis]. University of Northern Iowa.
  • İkiz, F. E. (2017). Meslek etiği ve yasal konular. Lisans Yayıncılık.
  • İkiz, F. E., Mete-Otlu, B., & Asıcı, E. (2015). Beliefs of counselor trainees about forgiveness. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(2), 463-479.
  • Ji, M. (2013). A study on the impact of forgiveness intervention on mainland Chinese college students. [Unpublished Doctoral Dissertation]. The University of Hong Kong.
  • Ji, M., Tao, L., & Zhu, T. (2016). Piloting forgiveness education: A comparison of the impact of two brief forgiveness education programmes among Chinese college students. Asia-Pacific Education Researcher, 25(3), 483–492. https://doi.org/10.1007/s40299-016-0273-6
  • Kaleta, K., & Mroz, J. (2018). Forgiveness and life satisfaction across different age groups in adults. Personality and Individual Differences, 120, 17–23. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.08.008
  • Ladany, N., Hill, C. E., Corbett, M. M., & Nutt, E. A. (1996). Nature, extent, and importance of what psychotherapy trainees do not disclose to their supervisors. Journal of Counseling Psychology, 43(1), 10–24. https://doi.org/10.1037/0022-0167.43.1.10
  • Lawler-Row, K. A., & Piferi, R. L. (2006). The forgiving personality: Describing a life well lived? Personality and Individual Differences, 41, 1009–1020. https://doi.org/10.1016/j.paid.2006.04.007
  • Lin, W. N., Enright, R. D., & Klatt, J. S. (2013). A forgiveness intervention for Taiwanese young adults with insecure attachment. Contemporary Family Therapy, 35(1), 105–120. https://doi.org/10.1007/s10591-012-9218-2
  • McCullough, M. E., & Hoyt, W. T. (2002). Transgression-related motivational dispositions: Personality substrates of forgiveness and their links to the Big Five. Personality and Social Psychology Bulletin, 28, 1556–1573.
  • McCullough, M. E., & Worthington, E. L., Jr. (1995). Prompting forgiveness: The comparison of two brief psychoeducational interventions with a waiting-list control. Counseling and Values, 40, 55–68. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.1995.tb00387.x
  • Menahem, S., & Love, M. (2013). Forgiveness in psychotherapy: The key to healing. Journal of Clinical Psychology, 69(8), 829–835. https://doi.org/10.1002/jclp.22018
  • Murray, R. J. (2002). The therapeutic use of forgiveness in healing intergenerational pain. Counseling and Values, 46, 188–198. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.2002.tb00212.x
  • Oral, T. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme düzeylerinin öz-anlayış, kişilerarası hataya ilişkin ruminasyon ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Özgür, H., & Eldeleklioğlu, J. (2017). REACH affetme modelinin Türk kültürü üzerinde etkililiğinin incelenmesi. The Journal of Happiness & Well-Being, 5(1), 98–112.
  • Öztörel, İ. (2018). Psikolojik danışman adaylarının psikolojik sağlamlık, yaşam doyumu ve affetme düzeylerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yakın Doğu Üniversitesi.
  • Pamukçu, B., & Kağnıcı, D. Y. (2017). Beceriye dayalı grupla psikolojik danışma eğitiminin grupla psikolojik danışma becerilerine etkisinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 448–465. https://doi.org/10.17755/esosder.304685
  • Pareek, S., & Jain, M. (2012). Subjective well-being in relation to altruism and forgiveness among school-going adolescents. International Journal of Psychology and Behavioral Sciences, 2(5), 138–141.
  • Rotter, J. C. (2001). Letting go: Forgiveness in counseling. The Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families, 9(2), 174–177. https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/21457/229607
  • Sandage, S. J., & Worthington, E. L., Jr. (2010). Comparison of two group interventions to promote forgiveness: Empathy as a mediator of change. Journal of Mental Health Counseling, 32(1), 35–57. https://doi.org/10.17744/mehc.32.1.274536n518571683
  • Sarıkaya, Y. (2017). Süpervizör rolleri, tarzları ve süpervizyon terapötik ittifakının psikolojik danışma öz yeterliği ile ilişkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
  • Sarpdağ, M. (2019). Psikolojik danışman adaylarının psikolojik danışma becerilerinin yordayıcıları: Psikolojik danışma özyetkinliği, duygu yönetimi ve kişilik özellikleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
  • Satıcı, S. A. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme, intikam, sosyal bağlılık ve öznel iyi oluşları: Farklı yapısal modellerin denenmesi üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Şeker, U. (2019). Psikolojik danışman adaylarının problem çözme becerilerinin ve mesleki öz-yeterlik algılarının özerklik, süpervizyon yaşantıları ve meslek etiği ile ilişkilerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Şener, E., & Çetinkaya, F. F. (2015). Bir liderlik özelliği olarak affetme ve örgütsel düzeyde etkileri üzerine bir inceleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(4), 24–42.
  • Şentepe, A. (2016). Ruh sağlığı belirtilerinin yordayıcısı olarak affetme ve dindarlık ilişkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Thompson, L. Y., Snyder, C. R., Hoffman, L., Michael, S. T., Rasmussen, H. N., Billings, L. S., et al. (2005). Dispositional forgiveness of self, others, and situations. Journal of Personality, 73(2), 313–359. 10.1111/j.1467-6494.2005.00311.x
  • Topbaşoğlu, T. (2016). Yaşam doyumunun yordayıcısı olarak öfke ve affetme: Affetmenin düzenleyici rolü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
  • Toussaint, L., & Webb, J. R. (2005). Gender differences in the relationship between empathy and forgiveness. The Journal of Social Psychology, 145(6), 673–685. https://doi.org/10.3200/SOCP.145.6.673-686
  • Toussaint, L. L., Williams, D. R., Musick, M. A., & Everson, S. A. (2001). Forgiveness and health: Age differences in a U.S. probability sample. Journal of Adult Development, 8, 249–257. https://doi.org/10.1023/A:1011394629736
  • Tse, W. S., & Yip, T. H. J. (2009). Relationship among dispositional forgiveness of others, interpersonal adjustment and psychological well-being: Implication for interpersonal theory of depression. Personality and Individual Differences, 46, 365–368. https://doi.org/10.1016/j.paid.2008.11.001
  • Tüccar, E. (2015). Engellilerde affetme ve yaşam kalite düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Nişantaşı Üniversitesi.
  • Uyanık, N. (2021). Öğretmenlerin öz-şefkat düzeylerinin affetme özellikleri ve psikolojik dayanıklılık düzeyleriyle ilişkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
  • Vural-Batık, M. (2020). Psikolog ve psikolojik danışmanlarda affetme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 679–696. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.647345
  • Vural-Batık, M., & Afyonkale-Talay, N. (2021). The effect of a group psychoeducation program for improving forgiveness on the forgiveness levels of psychological counselor candidates. Pamukkale University Journal of Education, 51, 1–32. https://doi.org/10.9779/pauefd. 686232
  • Vural-Batık, M., & Fırıncı-Kodaz, A. (2018). Kurum deneyiminin psikolojik danışman adaylarının özel eğitim öz yeterlik algılarına etkisi. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1), 209–222. https://dergipark.org.tr/tr/pub/omuefd/issue/35216/327621
  • Vural-Batık, M., Örs-Özdil, S., & Afyonkale-Talay, N. (2023). The development of a scale of self-efficacy to work on forgiveness in counseling. International Journal of Assessment Tools in Education, 10(2), 232-256. https://doi.org/10.21449/ijate.1263121
  • Wade, N. G., Bailey, D., & Shaffer, P. (2005). Helping clients heal: Does forgiveness make a difference? Professional Psychology: Research and Practice, 36(6), 634–641. https://doi.org/10.1037/0735-7028.36.6.634
  • Wade, N. G., & Goldman, D. B. (2006). Sex, group composition, and the efficacy of group interventions to promote forgiveness. Group Dynamics: Theory, Research, and Practice, 10(4), 297–308. https://doi.org/10.1037/1089-2699.10.4.297
  • Wade, N. G., & Worthington, E. L. (2005). In search of a common core: A content analysis of interventions to promote forgiveness. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 42(2), 160–177. https://doi.org/10.1037/0033-3204.42.2.160
  • Worthington, E. L., Jr., Kurusu, T. A., Collins, W., Berry, J. W., Ripley, J. S., & Baier, S. N. (2000). Forgiving usually takes time: A lesson learned by studying interventions to promote forgiveness. Journal of Psychology and Theology, 28(1), 3–20.
  • Yayla, E., & İkiz, F. E. (2017). Psikolojik danışmanların etkili nitelikleri ile danışma öz-yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7(48), 31–44. https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/41239/488648
  • Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25, 82–91. https://doi.org/10.1006/ceps.1999.1016

The Effect of Training and Supervision On Increasing The Self-Efficacy of Psychological Counselors to Work on Forgiveness in Individual Counseling

Year 2025, Issue: 65, 3386 - 3408, 30.09.2025
https://doi.org/10.53444/deubefd.1638138

Abstract

The aim of this research is to examine the effectiveness of the training program designed to increase the self-efficacy of psychological counselors in working on forgiveness in psychological counseling, and the effectiveness of supervision related to individual practices. A 3x3 quasi-experimental design (with 2 experimental and 1 control groups, measured at 3 different times) was used in this study. The research was conducted with psychological counselors working in Atakum district, Samsun. The “Scale of Self-Efficacy to Work on Forgiveness in Counseling” was used to determine the counselors' self-efficacy in working on forgiveness. A 10-session “Working on Forgiveness in Individual Counseling Program” was developed by the researchers. Psychological counselors in the experimental group participated to the training program about working on forgiveness in individual counseling. One experimental group received only the training, while the other received both the training and supervision after the training. The results showed that although the self-efficacy of the counselors who received only the training significantly increased compared to before the training, there was a significant decrease in their self-efficacy after a certain period. On the other hand, the self-efficacy scores of the psychological counselors who both practiced after the training and received supervision support significantly increased. The importance of structured training programs that combine theoretical knowledge, practice, and supervision for the development of professional skills in psychological counselor education was discussed.

References

  • Adam-Karduz, F. F. (2019). Affetme Eğilimi Kazandırmaya Yönelik Psiko-Eğitim Programı’nın affetme eğilimi kazandırma ve beş faktör kişilik özellikleri üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Akşab, G., & Türk, F. (2022). Psikolojik danışmanların danışma öz-yeterlik algılarına ilişkin bir derleme çalışması. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 5(1), 1-40. https://dergipark.org.tr/tr/pub/opdd/issue/70744/909854
  • Aktaş, E. F., & Zorbaz, S. D. (2018). Okul psikolojik danışmanlarının çocukla psikolojik danışma yeterliklerine ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 245-256. https://doi.org/10.17679/inuefd.416003
  • Asıcı, E. (2018). Affetme odaklı grup rehberliğinin ergenlerin saldırganlık ve öznel iyi oluşları üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Aslan, G. A. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme davranışları, yaşam doyumları ve sürekli öfke düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Atik, Z. (2017). Psikolojik danışman adaylarının bireyle psikolojik danışma uygulaması ve süpervizyonuna ilişkin değerlendirmeleri. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Aydın, F. (2022). Algılanan süpervizör tarzları ile süpervizyon doyumu arasındaki ilişkide psikolojik danışma öz-yeterliğinin aracı rolü. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Trabzon Üniversitesi.
  • Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
  • Baskin, T. W., & Enright, R. D. (2004). Intervention studies on forgiveness: A meta-analysis. Journal of Counseling & Development, 82(1), 79–90. https://doi.org/10.1002/j.1556-6678.2004.tb00288.x
  • Berecz, J. M. (2001). All that glitters is not gold: Bad forgiveness in counseling and preaching. Pastoral Psychology, 49(4), 253-275. https://doi.org/10.1023/A:1004869004377
  • Besim, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde affetme, bitirilmemiş işler ve öfke. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Bingöl, T. Y. (2018). Okul psikolojik danışman adaylarının genel öz-yeterlik ve özel eğitimde rehberlik ve psikolojik danışmanlığa ilişkin öz-yeterlik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 8(15), 40-60. https://doi.org/10.26466/opus.444225
  • Bugay, A., & Demir, A. (2010). A Turkish version of Heartland Forgiveness Scale. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 5, 1927-1931. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.390
  • Bugay, A., & Demir, A. (2012). Affetme arttırılabilir mi?: Affetmeyi geliştirme grubu. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 96-106. https://hdl.handle.net/11511/76772
  • Corey, G. (2015). Psikolojik danışma kuram ve uygulamaları (T. Ergene, Çev.) Mentis Yayıncılık. (Orijinal kitabın yayın tarihi 1982)
  • Cormier, W. H., & Nurius, P. S. (2003). Interviewing and change strategies for helpers: Fundamental skills and cognitive-behavioral interventions (5th ed.). Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.
  • Çolak, T. S. (2014). Affetme esnekliği kazandırmada logoterapi yönelimli grupla psikolojik danışmanın etkililiği. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Davis, D. E., Hook, J. N., Van Tongeren, D. R., DeBlaere, C., Rice, K. G., & Worthington, E. L., Jr. (2015). Making a decision to forgive. Journal of Counseling Psychology, 62(2), 280-288. https://doi.org/10.1037/cou0000054
  • Ekşi, H., Parlak, S., & Demir-Celayir, G. (2018). Affetme Kararı Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması. 1. Uluslararası Eğitimde Yeni Arayışlar Kongresi, İstanbul.
  • Enright, R. D., & Fitzgibbons, R. P. (2000). Helping clients forgive: An empirical guide for resolving anger and restoring hope. APA.
  • Ertürk, K. (2019). Lise öğrencilerinde affetme becerisi geliştirmeye yönelik psikoeğitim programının affetme ve yaşam doyumu üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Enright, R. D. (1996). Counseling within the forgiveness triad: On forgiving, receiving forgiveness, and self-forgiveness. Counseling and Values, 40(2), 107-126. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.1996.tb00844.x
  • Enright, R. D. (2001). Forgiveness is a choice: A step-by-step process for resolving anger and restoring hope. American Psychological Association.
  • Enright, R. D., & Fitzgibbons, R. P. (2000). Helping clients forgive: An empirical guide for resolving anger and restoring hope. APA.
  • Enright, R. D., & The Human Development Study Group. (1991). The moral development of forgiveness. In W. Kurtines & J. Gerwirtz (Eds.), Handbook of moral behavior development (pp. 123-152). Lawrence Erlbaum.
  • Exline, J. J., & Baumeister, R. F. (2000). Expressing forgiveness and repentance: Benefits and barriers. In M. E. McCullough, K. Pargament, & C. Thoresen (Eds.), Forgiveness: Theory, research, and practice (pp. 133-155). Guilford.
  • Fırıncı Kodaz, A., & Vural Batık, M. (2018). Kurum deneyiminin psikolojik danışman adaylarının okul psikolojik danışmanı öz yeterlik algılarına etkisi. OPUS – Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 902-929. https://doi.org/10.26466/opus.425811
  • Field, A. (2018). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (5th ed.). Sage. Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). McGraw-Hill.
  • Freedman, S. (2018). Forgiveness as an educational goal with at-risk adolescents. Journal of Moral Education, 47, 415–431. https://doi.org/10.1080/03057240.2017.1399869
  • Freedman, S., & Knupp, A. (2003). The impact of forgiveness on adolescent adjustment to parental divorce. Journal of Divorce & Remarriage, 39(1-2), 135-165. https://doi.org/10.1300/J087v39n01_08
  • Gordon, K. C., Baucom, D. H., & Snyder, D. K. (2000). The use of forgiveness in marital therapy. In M. McCullough, K. I. Pargament, & C. E. Thoresen (Eds.), Forgiveness: Theory, research, and practice (pp. 203-227). Guilford Press.
  • Gökmen, G., & Deniz, M. E. (2020). Travma sonrası büyümenin yordayıcıları olarak öz anlayış ve affetme. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 72-93.
  • Göztepe-Gümüş, I. (2015). Evli bireylerde bağışlama, tekrarlayıcı düşünme düzeyi ile ruh sağlığı ve evlilik uyumu arasındaki ilişkiler. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Graham, V. N., Enright, R. D., & Klatt, J. S. (2012). An educational forgiveness intervention for young adult children of divorce. Journal of Divorce & Remarriage, 53, 618–638. https://doi.org/10.1080/10502556.2012.725347
  • Gull, M., & Rana, S. A. (2013). Manifestation of forgiveness, subjective well-being, and quality of life. Journal of Behavioural Sciences, 23(2), 17-36.
  • Gümüşçağlayan, G. (2018). Psikolojik danışman adaylarının affetme düzeyleri ile psikolojik belirtileri arasındaki ilişkide empatinin aracılık rolü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
  • Gündüz, Ö. (2014). Üniversite öğrencilerinde affetmeyi yordayan değişkenlerin belirlenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Gürbüz, E. (2016). Evlilik içinde aldatılan bireylerin affetmelerini yordamada bağlanma stilleri ve psikolojik sağlamlığın rolü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
  • Ha, N., Bae, S. M., & Hyun, M. H. (2019). The effect of forgiveness writing therapy on post-traumatic growth in survivors of sexual abuse. Sexual and Relationship Therapy, 34(1), 10-22.
  • Hall, J. H., & Fincham, F. D. (2008). The temporal course of self–forgiveness. Journal of Social and Clinical Psychology, 27(2), 174-202. https://doi.org/10.1521/jscp.2008.27.2.174
  • Harper, Q., Worthington, E. L., Griffin, B. J., Lavelock, C. R., Hook, J. N., Vrana, S. R., & Greer, C. L. (2014). Efficacy of a workbook to promote forgiveness: A randomized controlled trial with university students. Journal of Clinical Psychology, 70(12), 1158-1169. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24619957/
  • Hilbert, H. K. E. (2015). The impact and evaluation of forgiveness education with early adolescents. [Unpublished Master's Thesis]. University of Northern Iowa.
  • İkiz, F. E. (2017). Meslek etiği ve yasal konular. Lisans Yayıncılık.
  • İkiz, F. E., Mete-Otlu, B., & Asıcı, E. (2015). Beliefs of counselor trainees about forgiveness. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(2), 463-479.
  • Ji, M. (2013). A study on the impact of forgiveness intervention on mainland Chinese college students. [Unpublished Doctoral Dissertation]. The University of Hong Kong.
  • Ji, M., Tao, L., & Zhu, T. (2016). Piloting forgiveness education: A comparison of the impact of two brief forgiveness education programmes among Chinese college students. Asia-Pacific Education Researcher, 25(3), 483–492. https://doi.org/10.1007/s40299-016-0273-6
  • Kaleta, K., & Mroz, J. (2018). Forgiveness and life satisfaction across different age groups in adults. Personality and Individual Differences, 120, 17–23. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.08.008
  • Ladany, N., Hill, C. E., Corbett, M. M., & Nutt, E. A. (1996). Nature, extent, and importance of what psychotherapy trainees do not disclose to their supervisors. Journal of Counseling Psychology, 43(1), 10–24. https://doi.org/10.1037/0022-0167.43.1.10
  • Lawler-Row, K. A., & Piferi, R. L. (2006). The forgiving personality: Describing a life well lived? Personality and Individual Differences, 41, 1009–1020. https://doi.org/10.1016/j.paid.2006.04.007
  • Lin, W. N., Enright, R. D., & Klatt, J. S. (2013). A forgiveness intervention for Taiwanese young adults with insecure attachment. Contemporary Family Therapy, 35(1), 105–120. https://doi.org/10.1007/s10591-012-9218-2
  • McCullough, M. E., & Hoyt, W. T. (2002). Transgression-related motivational dispositions: Personality substrates of forgiveness and their links to the Big Five. Personality and Social Psychology Bulletin, 28, 1556–1573.
  • McCullough, M. E., & Worthington, E. L., Jr. (1995). Prompting forgiveness: The comparison of two brief psychoeducational interventions with a waiting-list control. Counseling and Values, 40, 55–68. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.1995.tb00387.x
  • Menahem, S., & Love, M. (2013). Forgiveness in psychotherapy: The key to healing. Journal of Clinical Psychology, 69(8), 829–835. https://doi.org/10.1002/jclp.22018
  • Murray, R. J. (2002). The therapeutic use of forgiveness in healing intergenerational pain. Counseling and Values, 46, 188–198. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.2002.tb00212.x
  • Oral, T. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme düzeylerinin öz-anlayış, kişilerarası hataya ilişkin ruminasyon ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Özgür, H., & Eldeleklioğlu, J. (2017). REACH affetme modelinin Türk kültürü üzerinde etkililiğinin incelenmesi. The Journal of Happiness & Well-Being, 5(1), 98–112.
  • Öztörel, İ. (2018). Psikolojik danışman adaylarının psikolojik sağlamlık, yaşam doyumu ve affetme düzeylerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yakın Doğu Üniversitesi.
  • Pamukçu, B., & Kağnıcı, D. Y. (2017). Beceriye dayalı grupla psikolojik danışma eğitiminin grupla psikolojik danışma becerilerine etkisinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 448–465. https://doi.org/10.17755/esosder.304685
  • Pareek, S., & Jain, M. (2012). Subjective well-being in relation to altruism and forgiveness among school-going adolescents. International Journal of Psychology and Behavioral Sciences, 2(5), 138–141.
  • Rotter, J. C. (2001). Letting go: Forgiveness in counseling. The Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families, 9(2), 174–177. https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/21457/229607
  • Sandage, S. J., & Worthington, E. L., Jr. (2010). Comparison of two group interventions to promote forgiveness: Empathy as a mediator of change. Journal of Mental Health Counseling, 32(1), 35–57. https://doi.org/10.17744/mehc.32.1.274536n518571683
  • Sarıkaya, Y. (2017). Süpervizör rolleri, tarzları ve süpervizyon terapötik ittifakının psikolojik danışma öz yeterliği ile ilişkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
  • Sarpdağ, M. (2019). Psikolojik danışman adaylarının psikolojik danışma becerilerinin yordayıcıları: Psikolojik danışma özyetkinliği, duygu yönetimi ve kişilik özellikleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
  • Satıcı, S. A. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme, intikam, sosyal bağlılık ve öznel iyi oluşları: Farklı yapısal modellerin denenmesi üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Şeker, U. (2019). Psikolojik danışman adaylarının problem çözme becerilerinin ve mesleki öz-yeterlik algılarının özerklik, süpervizyon yaşantıları ve meslek etiği ile ilişkilerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Şener, E., & Çetinkaya, F. F. (2015). Bir liderlik özelliği olarak affetme ve örgütsel düzeyde etkileri üzerine bir inceleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(4), 24–42.
  • Şentepe, A. (2016). Ruh sağlığı belirtilerinin yordayıcısı olarak affetme ve dindarlık ilişkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Thompson, L. Y., Snyder, C. R., Hoffman, L., Michael, S. T., Rasmussen, H. N., Billings, L. S., et al. (2005). Dispositional forgiveness of self, others, and situations. Journal of Personality, 73(2), 313–359. 10.1111/j.1467-6494.2005.00311.x
  • Topbaşoğlu, T. (2016). Yaşam doyumunun yordayıcısı olarak öfke ve affetme: Affetmenin düzenleyici rolü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
  • Toussaint, L., & Webb, J. R. (2005). Gender differences in the relationship between empathy and forgiveness. The Journal of Social Psychology, 145(6), 673–685. https://doi.org/10.3200/SOCP.145.6.673-686
  • Toussaint, L. L., Williams, D. R., Musick, M. A., & Everson, S. A. (2001). Forgiveness and health: Age differences in a U.S. probability sample. Journal of Adult Development, 8, 249–257. https://doi.org/10.1023/A:1011394629736
  • Tse, W. S., & Yip, T. H. J. (2009). Relationship among dispositional forgiveness of others, interpersonal adjustment and psychological well-being: Implication for interpersonal theory of depression. Personality and Individual Differences, 46, 365–368. https://doi.org/10.1016/j.paid.2008.11.001
  • Tüccar, E. (2015). Engellilerde affetme ve yaşam kalite düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Nişantaşı Üniversitesi.
  • Uyanık, N. (2021). Öğretmenlerin öz-şefkat düzeylerinin affetme özellikleri ve psikolojik dayanıklılık düzeyleriyle ilişkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
  • Vural-Batık, M. (2020). Psikolog ve psikolojik danışmanlarda affetme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 679–696. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.647345
  • Vural-Batık, M., & Afyonkale-Talay, N. (2021). The effect of a group psychoeducation program for improving forgiveness on the forgiveness levels of psychological counselor candidates. Pamukkale University Journal of Education, 51, 1–32. https://doi.org/10.9779/pauefd. 686232
  • Vural-Batık, M., & Fırıncı-Kodaz, A. (2018). Kurum deneyiminin psikolojik danışman adaylarının özel eğitim öz yeterlik algılarına etkisi. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1), 209–222. https://dergipark.org.tr/tr/pub/omuefd/issue/35216/327621
  • Vural-Batık, M., Örs-Özdil, S., & Afyonkale-Talay, N. (2023). The development of a scale of self-efficacy to work on forgiveness in counseling. International Journal of Assessment Tools in Education, 10(2), 232-256. https://doi.org/10.21449/ijate.1263121
  • Wade, N. G., Bailey, D., & Shaffer, P. (2005). Helping clients heal: Does forgiveness make a difference? Professional Psychology: Research and Practice, 36(6), 634–641. https://doi.org/10.1037/0735-7028.36.6.634
  • Wade, N. G., & Goldman, D. B. (2006). Sex, group composition, and the efficacy of group interventions to promote forgiveness. Group Dynamics: Theory, Research, and Practice, 10(4), 297–308. https://doi.org/10.1037/1089-2699.10.4.297
  • Wade, N. G., & Worthington, E. L. (2005). In search of a common core: A content analysis of interventions to promote forgiveness. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 42(2), 160–177. https://doi.org/10.1037/0033-3204.42.2.160
  • Worthington, E. L., Jr., Kurusu, T. A., Collins, W., Berry, J. W., Ripley, J. S., & Baier, S. N. (2000). Forgiving usually takes time: A lesson learned by studying interventions to promote forgiveness. Journal of Psychology and Theology, 28(1), 3–20.
  • Yayla, E., & İkiz, F. E. (2017). Psikolojik danışmanların etkili nitelikleri ile danışma öz-yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7(48), 31–44. https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/41239/488648
  • Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25, 82–91. https://doi.org/10.1006/ceps.1999.1016

Bireysel Psikolojik Danışmada Affetmeyi Çalışabilme Öz-Yeterliğinin Artırılmasında Eğitimin ve Süpervizyonun Etkisi

Year 2025, Issue: 65, 3386 - 3408, 30.09.2025
https://doi.org/10.53444/deubefd.1638138

Abstract

Bu araştırmanın amacı, psikolojik danışmanlarının psikolojik danışmada affetmeyi çalışabilme öz-yeterliklerinin artırılmasına yönelik hazırlanan eğitim programının ve bireysel uygulamalara ilişkin süpervizyonların etkililiğini incelemektir. Bu araştırmada yarı deneysel desenlerden 3x3’lük (2 deney-1 kontrol gruplu ile 3 farklı zamanda ölçüm) desen kullanılmıştır. Araştırma, Samsun ili Atakum ilçesinde görev yapmakta olan psikolojik danışmanlarla yürütülmüştür. Psikolojik danışmanların affetmeyi çalışabilme yeterlik düzeyini belirlemek amacıyla Psikolojik Danışmada Affetmeyi Çalışabilme Öz-Yeterliği Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmacılar tarafından 10 seanstan oluşan Bireysel Psikolojik Danışmada Affetmeyi Çalışma Programı geliştirilmiştir. Deney grubunda yer alan psikolojik danışmanlara bu programın anlatıldığı Bireysel Psikolojik Danışmada Affetmeyi Çalışma (PDAÇ) Psikolojik Danışman Eğitimi verilmiştir. Deney gruplardan biri sadece eğitim almış, diğeri ise eğitim sonrası uygulama yaparak süpervizyon desteği almıştır. Araştırma sonucunda, sadece eğitim alan psikolojik danışmanların eğitim öncesine göre affetmeyle çalışabilme öz-yeterliği anlamlı ölçüde artsa da belirli bir süre sonra öz-yeterlik düzeylerinde anlamlı bir düşüş olmuştur. Eğitimden sonra uygulama yapan ve süpervizyon desteği alan psikolojik danışmanların ise psikolojik danışmada affetmeyi çalışabilme özyeterlik puanları, anlamlı ölçüde artmıştır. Psikolojik danışman eğitimlerinde mesleki becerilerinin geliştirilmesine yönelik teorik bilgi, uygulama ve süpervizyonun bir arada sunulduğu yapılandırılmış eğitimlerin yer almasının önemi tartışılmıştır.

Ethical Statement

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu’ndan (28.01.2022 tarihli 2022-64 sayılı karar) izin alınmıştır.

Thanks

Atakum RAM ve katılımcılara katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

References

  • Adam-Karduz, F. F. (2019). Affetme Eğilimi Kazandırmaya Yönelik Psiko-Eğitim Programı’nın affetme eğilimi kazandırma ve beş faktör kişilik özellikleri üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Akşab, G., & Türk, F. (2022). Psikolojik danışmanların danışma öz-yeterlik algılarına ilişkin bir derleme çalışması. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 5(1), 1-40. https://dergipark.org.tr/tr/pub/opdd/issue/70744/909854
  • Aktaş, E. F., & Zorbaz, S. D. (2018). Okul psikolojik danışmanlarının çocukla psikolojik danışma yeterliklerine ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 245-256. https://doi.org/10.17679/inuefd.416003
  • Asıcı, E. (2018). Affetme odaklı grup rehberliğinin ergenlerin saldırganlık ve öznel iyi oluşları üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Aslan, G. A. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme davranışları, yaşam doyumları ve sürekli öfke düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Atik, Z. (2017). Psikolojik danışman adaylarının bireyle psikolojik danışma uygulaması ve süpervizyonuna ilişkin değerlendirmeleri. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Aydın, F. (2022). Algılanan süpervizör tarzları ile süpervizyon doyumu arasındaki ilişkide psikolojik danışma öz-yeterliğinin aracı rolü. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Trabzon Üniversitesi.
  • Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
  • Baskin, T. W., & Enright, R. D. (2004). Intervention studies on forgiveness: A meta-analysis. Journal of Counseling & Development, 82(1), 79–90. https://doi.org/10.1002/j.1556-6678.2004.tb00288.x
  • Berecz, J. M. (2001). All that glitters is not gold: Bad forgiveness in counseling and preaching. Pastoral Psychology, 49(4), 253-275. https://doi.org/10.1023/A:1004869004377
  • Besim, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde affetme, bitirilmemiş işler ve öfke. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Bingöl, T. Y. (2018). Okul psikolojik danışman adaylarının genel öz-yeterlik ve özel eğitimde rehberlik ve psikolojik danışmanlığa ilişkin öz-yeterlik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 8(15), 40-60. https://doi.org/10.26466/opus.444225
  • Bugay, A., & Demir, A. (2010). A Turkish version of Heartland Forgiveness Scale. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 5, 1927-1931. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.390
  • Bugay, A., & Demir, A. (2012). Affetme arttırılabilir mi?: Affetmeyi geliştirme grubu. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 96-106. https://hdl.handle.net/11511/76772
  • Corey, G. (2015). Psikolojik danışma kuram ve uygulamaları (T. Ergene, Çev.) Mentis Yayıncılık. (Orijinal kitabın yayın tarihi 1982)
  • Cormier, W. H., & Nurius, P. S. (2003). Interviewing and change strategies for helpers: Fundamental skills and cognitive-behavioral interventions (5th ed.). Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.
  • Çolak, T. S. (2014). Affetme esnekliği kazandırmada logoterapi yönelimli grupla psikolojik danışmanın etkililiği. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Davis, D. E., Hook, J. N., Van Tongeren, D. R., DeBlaere, C., Rice, K. G., & Worthington, E. L., Jr. (2015). Making a decision to forgive. Journal of Counseling Psychology, 62(2), 280-288. https://doi.org/10.1037/cou0000054
  • Ekşi, H., Parlak, S., & Demir-Celayir, G. (2018). Affetme Kararı Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması. 1. Uluslararası Eğitimde Yeni Arayışlar Kongresi, İstanbul.
  • Enright, R. D., & Fitzgibbons, R. P. (2000). Helping clients forgive: An empirical guide for resolving anger and restoring hope. APA.
  • Ertürk, K. (2019). Lise öğrencilerinde affetme becerisi geliştirmeye yönelik psikoeğitim programının affetme ve yaşam doyumu üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Enright, R. D. (1996). Counseling within the forgiveness triad: On forgiving, receiving forgiveness, and self-forgiveness. Counseling and Values, 40(2), 107-126. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.1996.tb00844.x
  • Enright, R. D. (2001). Forgiveness is a choice: A step-by-step process for resolving anger and restoring hope. American Psychological Association.
  • Enright, R. D., & Fitzgibbons, R. P. (2000). Helping clients forgive: An empirical guide for resolving anger and restoring hope. APA.
  • Enright, R. D., & The Human Development Study Group. (1991). The moral development of forgiveness. In W. Kurtines & J. Gerwirtz (Eds.), Handbook of moral behavior development (pp. 123-152). Lawrence Erlbaum.
  • Exline, J. J., & Baumeister, R. F. (2000). Expressing forgiveness and repentance: Benefits and barriers. In M. E. McCullough, K. Pargament, & C. Thoresen (Eds.), Forgiveness: Theory, research, and practice (pp. 133-155). Guilford.
  • Fırıncı Kodaz, A., & Vural Batık, M. (2018). Kurum deneyiminin psikolojik danışman adaylarının okul psikolojik danışmanı öz yeterlik algılarına etkisi. OPUS – Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 902-929. https://doi.org/10.26466/opus.425811
  • Field, A. (2018). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (5th ed.). Sage. Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). McGraw-Hill.
  • Freedman, S. (2018). Forgiveness as an educational goal with at-risk adolescents. Journal of Moral Education, 47, 415–431. https://doi.org/10.1080/03057240.2017.1399869
  • Freedman, S., & Knupp, A. (2003). The impact of forgiveness on adolescent adjustment to parental divorce. Journal of Divorce & Remarriage, 39(1-2), 135-165. https://doi.org/10.1300/J087v39n01_08
  • Gordon, K. C., Baucom, D. H., & Snyder, D. K. (2000). The use of forgiveness in marital therapy. In M. McCullough, K. I. Pargament, & C. E. Thoresen (Eds.), Forgiveness: Theory, research, and practice (pp. 203-227). Guilford Press.
  • Gökmen, G., & Deniz, M. E. (2020). Travma sonrası büyümenin yordayıcıları olarak öz anlayış ve affetme. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 72-93.
  • Göztepe-Gümüş, I. (2015). Evli bireylerde bağışlama, tekrarlayıcı düşünme düzeyi ile ruh sağlığı ve evlilik uyumu arasındaki ilişkiler. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Graham, V. N., Enright, R. D., & Klatt, J. S. (2012). An educational forgiveness intervention for young adult children of divorce. Journal of Divorce & Remarriage, 53, 618–638. https://doi.org/10.1080/10502556.2012.725347
  • Gull, M., & Rana, S. A. (2013). Manifestation of forgiveness, subjective well-being, and quality of life. Journal of Behavioural Sciences, 23(2), 17-36.
  • Gümüşçağlayan, G. (2018). Psikolojik danışman adaylarının affetme düzeyleri ile psikolojik belirtileri arasındaki ilişkide empatinin aracılık rolü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
  • Gündüz, Ö. (2014). Üniversite öğrencilerinde affetmeyi yordayan değişkenlerin belirlenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Gürbüz, E. (2016). Evlilik içinde aldatılan bireylerin affetmelerini yordamada bağlanma stilleri ve psikolojik sağlamlığın rolü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
  • Ha, N., Bae, S. M., & Hyun, M. H. (2019). The effect of forgiveness writing therapy on post-traumatic growth in survivors of sexual abuse. Sexual and Relationship Therapy, 34(1), 10-22.
  • Hall, J. H., & Fincham, F. D. (2008). The temporal course of self–forgiveness. Journal of Social and Clinical Psychology, 27(2), 174-202. https://doi.org/10.1521/jscp.2008.27.2.174
  • Harper, Q., Worthington, E. L., Griffin, B. J., Lavelock, C. R., Hook, J. N., Vrana, S. R., & Greer, C. L. (2014). Efficacy of a workbook to promote forgiveness: A randomized controlled trial with university students. Journal of Clinical Psychology, 70(12), 1158-1169. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24619957/
  • Hilbert, H. K. E. (2015). The impact and evaluation of forgiveness education with early adolescents. [Unpublished Master's Thesis]. University of Northern Iowa.
  • İkiz, F. E. (2017). Meslek etiği ve yasal konular. Lisans Yayıncılık.
  • İkiz, F. E., Mete-Otlu, B., & Asıcı, E. (2015). Beliefs of counselor trainees about forgiveness. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(2), 463-479.
  • Ji, M. (2013). A study on the impact of forgiveness intervention on mainland Chinese college students. [Unpublished Doctoral Dissertation]. The University of Hong Kong.
  • Ji, M., Tao, L., & Zhu, T. (2016). Piloting forgiveness education: A comparison of the impact of two brief forgiveness education programmes among Chinese college students. Asia-Pacific Education Researcher, 25(3), 483–492. https://doi.org/10.1007/s40299-016-0273-6
  • Kaleta, K., & Mroz, J. (2018). Forgiveness and life satisfaction across different age groups in adults. Personality and Individual Differences, 120, 17–23. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.08.008
  • Ladany, N., Hill, C. E., Corbett, M. M., & Nutt, E. A. (1996). Nature, extent, and importance of what psychotherapy trainees do not disclose to their supervisors. Journal of Counseling Psychology, 43(1), 10–24. https://doi.org/10.1037/0022-0167.43.1.10
  • Lawler-Row, K. A., & Piferi, R. L. (2006). The forgiving personality: Describing a life well lived? Personality and Individual Differences, 41, 1009–1020. https://doi.org/10.1016/j.paid.2006.04.007
  • Lin, W. N., Enright, R. D., & Klatt, J. S. (2013). A forgiveness intervention for Taiwanese young adults with insecure attachment. Contemporary Family Therapy, 35(1), 105–120. https://doi.org/10.1007/s10591-012-9218-2
  • McCullough, M. E., & Hoyt, W. T. (2002). Transgression-related motivational dispositions: Personality substrates of forgiveness and their links to the Big Five. Personality and Social Psychology Bulletin, 28, 1556–1573.
  • McCullough, M. E., & Worthington, E. L., Jr. (1995). Prompting forgiveness: The comparison of two brief psychoeducational interventions with a waiting-list control. Counseling and Values, 40, 55–68. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.1995.tb00387.x
  • Menahem, S., & Love, M. (2013). Forgiveness in psychotherapy: The key to healing. Journal of Clinical Psychology, 69(8), 829–835. https://doi.org/10.1002/jclp.22018
  • Murray, R. J. (2002). The therapeutic use of forgiveness in healing intergenerational pain. Counseling and Values, 46, 188–198. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.2002.tb00212.x
  • Oral, T. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme düzeylerinin öz-anlayış, kişilerarası hataya ilişkin ruminasyon ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Özgür, H., & Eldeleklioğlu, J. (2017). REACH affetme modelinin Türk kültürü üzerinde etkililiğinin incelenmesi. The Journal of Happiness & Well-Being, 5(1), 98–112.
  • Öztörel, İ. (2018). Psikolojik danışman adaylarının psikolojik sağlamlık, yaşam doyumu ve affetme düzeylerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yakın Doğu Üniversitesi.
  • Pamukçu, B., & Kağnıcı, D. Y. (2017). Beceriye dayalı grupla psikolojik danışma eğitiminin grupla psikolojik danışma becerilerine etkisinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 448–465. https://doi.org/10.17755/esosder.304685
  • Pareek, S., & Jain, M. (2012). Subjective well-being in relation to altruism and forgiveness among school-going adolescents. International Journal of Psychology and Behavioral Sciences, 2(5), 138–141.
  • Rotter, J. C. (2001). Letting go: Forgiveness in counseling. The Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families, 9(2), 174–177. https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/21457/229607
  • Sandage, S. J., & Worthington, E. L., Jr. (2010). Comparison of two group interventions to promote forgiveness: Empathy as a mediator of change. Journal of Mental Health Counseling, 32(1), 35–57. https://doi.org/10.17744/mehc.32.1.274536n518571683
  • Sarıkaya, Y. (2017). Süpervizör rolleri, tarzları ve süpervizyon terapötik ittifakının psikolojik danışma öz yeterliği ile ilişkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
  • Sarpdağ, M. (2019). Psikolojik danışman adaylarının psikolojik danışma becerilerinin yordayıcıları: Psikolojik danışma özyetkinliği, duygu yönetimi ve kişilik özellikleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
  • Satıcı, S. A. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme, intikam, sosyal bağlılık ve öznel iyi oluşları: Farklı yapısal modellerin denenmesi üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Şeker, U. (2019). Psikolojik danışman adaylarının problem çözme becerilerinin ve mesleki öz-yeterlik algılarının özerklik, süpervizyon yaşantıları ve meslek etiği ile ilişkilerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Şener, E., & Çetinkaya, F. F. (2015). Bir liderlik özelliği olarak affetme ve örgütsel düzeyde etkileri üzerine bir inceleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(4), 24–42.
  • Şentepe, A. (2016). Ruh sağlığı belirtilerinin yordayıcısı olarak affetme ve dindarlık ilişkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Thompson, L. Y., Snyder, C. R., Hoffman, L., Michael, S. T., Rasmussen, H. N., Billings, L. S., et al. (2005). Dispositional forgiveness of self, others, and situations. Journal of Personality, 73(2), 313–359. 10.1111/j.1467-6494.2005.00311.x
  • Topbaşoğlu, T. (2016). Yaşam doyumunun yordayıcısı olarak öfke ve affetme: Affetmenin düzenleyici rolü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
  • Toussaint, L., & Webb, J. R. (2005). Gender differences in the relationship between empathy and forgiveness. The Journal of Social Psychology, 145(6), 673–685. https://doi.org/10.3200/SOCP.145.6.673-686
  • Toussaint, L. L., Williams, D. R., Musick, M. A., & Everson, S. A. (2001). Forgiveness and health: Age differences in a U.S. probability sample. Journal of Adult Development, 8, 249–257. https://doi.org/10.1023/A:1011394629736
  • Tse, W. S., & Yip, T. H. J. (2009). Relationship among dispositional forgiveness of others, interpersonal adjustment and psychological well-being: Implication for interpersonal theory of depression. Personality and Individual Differences, 46, 365–368. https://doi.org/10.1016/j.paid.2008.11.001
  • Tüccar, E. (2015). Engellilerde affetme ve yaşam kalite düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Nişantaşı Üniversitesi.
  • Uyanık, N. (2021). Öğretmenlerin öz-şefkat düzeylerinin affetme özellikleri ve psikolojik dayanıklılık düzeyleriyle ilişkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
  • Vural-Batık, M. (2020). Psikolog ve psikolojik danışmanlarda affetme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 679–696. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.647345
  • Vural-Batık, M., & Afyonkale-Talay, N. (2021). The effect of a group psychoeducation program for improving forgiveness on the forgiveness levels of psychological counselor candidates. Pamukkale University Journal of Education, 51, 1–32. https://doi.org/10.9779/pauefd. 686232
  • Vural-Batık, M., & Fırıncı-Kodaz, A. (2018). Kurum deneyiminin psikolojik danışman adaylarının özel eğitim öz yeterlik algılarına etkisi. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1), 209–222. https://dergipark.org.tr/tr/pub/omuefd/issue/35216/327621
  • Vural-Batık, M., Örs-Özdil, S., & Afyonkale-Talay, N. (2023). The development of a scale of self-efficacy to work on forgiveness in counseling. International Journal of Assessment Tools in Education, 10(2), 232-256. https://doi.org/10.21449/ijate.1263121
  • Wade, N. G., Bailey, D., & Shaffer, P. (2005). Helping clients heal: Does forgiveness make a difference? Professional Psychology: Research and Practice, 36(6), 634–641. https://doi.org/10.1037/0735-7028.36.6.634
  • Wade, N. G., & Goldman, D. B. (2006). Sex, group composition, and the efficacy of group interventions to promote forgiveness. Group Dynamics: Theory, Research, and Practice, 10(4), 297–308. https://doi.org/10.1037/1089-2699.10.4.297
  • Wade, N. G., & Worthington, E. L. (2005). In search of a common core: A content analysis of interventions to promote forgiveness. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 42(2), 160–177. https://doi.org/10.1037/0033-3204.42.2.160
  • Worthington, E. L., Jr., Kurusu, T. A., Collins, W., Berry, J. W., Ripley, J. S., & Baier, S. N. (2000). Forgiving usually takes time: A lesson learned by studying interventions to promote forgiveness. Journal of Psychology and Theology, 28(1), 3–20.
  • Yayla, E., & İkiz, F. E. (2017). Psikolojik danışmanların etkili nitelikleri ile danışma öz-yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7(48), 31–44. https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/41239/488648
  • Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25, 82–91. https://doi.org/10.1006/ceps.1999.1016
There are 84 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Psychological Counseling Education
Journal Section Articles
Authors

Necla Afyonkale Talay 0000-0002-9835-2340

Meryem Vural Batık 0000-0002-7836-7289

Selda Örs Özdil 0000-0002-7134-5896

Publication Date September 30, 2025
Submission Date February 11, 2025
Acceptance Date September 21, 2025
Published in Issue Year 2025 Issue: 65

Cite

APA Afyonkale Talay, N., Vural Batık, M., & Örs Özdil, S. (2025). Bireysel Psikolojik Danışmada Affetmeyi Çalışabilme Öz-Yeterliğinin Artırılmasında Eğitimin ve Süpervizyonun Etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(65), 3386-3408. https://doi.org/10.53444/deubefd.1638138