Bartın Yöresinde Ahşap Tekne Yapımcılığı

Yıl 2013, Cilt: 5 Sayı: 1, 23 - 52, 01.03.2013

Mahmut Davulcu

Öz

As in every area, the industrial revolution also led to radicalchanges in the field of boat building, and there were major innovations inboat building technology and materials. In this context, from the XIXthcentury onwards, iron and steel framed vessels began to quickly replacewooden boats and ships. However, the building of boats and ship usingwoods does still continue in this century.The region of Bartın is one of the last remaining centres on the coastof Turkey where the building of wooden boats stil continues in a dynamicmanner, with the use of traditional techniques, methods and materials. Thisarticle has been prepared in the light of the information obtained throughKTB-Halk Kültürü Araştırmacısı.field research in the Bartın region, and comprises the analysis of the culturaland traditional dimensions of boat building as a traditional craft.

Anahtar Kelimeler

Wooden boat building, traditional crafts, intangiblecultural heritage, marine culture, folklore.

Bartın Yöresinde Ahşap Tekne Yapımcılığı

Öz

Endüstri devrimi her alanda olduğu gibi tekne yapımcılığıkonusunda da köklü değişiklikler yaşanmasına neden olmuş, tekne inşateknolojisi ve malzemelerinde de büyük yenilikler meydana getirmiştir. Budoğrultuda XIX. yüzyıldan itibaren ahşap tekne ve gemilerin yerini hızlademir ve çelik gövdeli taşıtlar almaya başlamıştır. Bununla birlikte ahşapmalzemeden tekne ve gemi yapımı, içerisinde yaşadığımız yüzyılda dahisürmektedir.Bartın yöresi, Türkiye kıyılarında ahşap tekne yapımcılığınıngeleneksel teknik, yöntem ve malzemelerle canlı bir şekilde icra edildiği sonmerkezlerdendir. Bu çalışma, Bartın yöresinde gerçekleştirilen alanaraştırmalarında elde edilen bilgiler ışığında hazırlanmış olup geleneksel birmeslek olan tekne yapımcılığının kültürel ve geleneksel boyutlarıyla analiziniiçermektedir.

Anahtar Kelimeler

Ahşap tekne yapımcılığı, geleneksel meslekler, somut olmayan kültürel miras, deniz kültürü, halkbilim.

Kaynakça

• ALİŞ, İ.C. (1975). Gemi Atması, Bartın Gazetesi, 2515, 2.
• AŞÇIOĞLU, E. (1984). Bartın, Bartın: Ticaret ve Sanayi Odası Yayınları
• AYDIN, Y.A. (2007). Osmanlı Denizciliği (1700-1770), Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• BATMAZ, Ş. (2007). Tersâne-i Âmire’de Gemilerin Denize İndirilme Merasimi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt.10, No. 2, ss.157-176.
• BEYDİZ, M.G. (2008). XVI. Yüzyıldan XIX. Yüzyıla Osmanlı Gemi Tasvirleri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• BOSTAN, İ. (1992). Osmanlı Bahriye Teşkilatı: XVII. Yüzyılda Tersane-i Amire, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• BOSTAN, İ. (2007). Osmanlılar ve Deniz; Deniz Politikaları, Teşkilat, Gemiler, İstanbul: Küre Yayınları.
• ÇAKIR, İ.E. (2009). İnebahtı (Lepanto) Savaşı ve Osmanlı Donanmasının Yeniden İnşası Üzerine Bazı Bilgiler, Turkish Studies, Vol. 4, No. 3, pp. 512-521.
• ÇİLSÜLEYMANOĞLU, S. (Haz.) (1996). Bartın Halk Kültürü, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• ÇOBAN, H. (1995). Ağacın Suyuna Gitmek, Bilim ve Teknik Dergisi, 28 (333), 30-38.
• ÇOBAN, H. (1999). Kurucaşile’de Ahşap Gemi Yapımcılığı, Geçmişten Bugüne Kurucaşile, Ankara: Önder Matbaası.
• ELMACI, E. (2007). Bir Liman Kenti Bartın (1830-1923), Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• EVLİYA ÇELEBİ (1998). Evliya Çelebi Seyahatnamesi, 2. Kitap, İstanbul: YKY Yayınları.
• İHSANOĞLU, E. (1994). Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi, İstanbul: IRCICA Yayınları.
• KAYGIN, B. ve AYTEKİN, A. (2005). Ahşap Tekne Konstrüksiyonu, ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, Cilt.7, No. 7, ss. 14-23.
• McGRAIL, S. (2004). Boats of the World, Oxford: Oxford University Press.
• MISIR, S. (2008). Karadeniz Bölgesi Balıkçı Tekneleri, Sümae Yunus Araştırma Bülteni, Cilt.8, No. 1, ss.13-16.
• NUTKİ, S. (2011). Kamus-i Bahri/Deniz Sözlüğü (Haz.M.Pultar), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• ÖZDEMİR G. (2010). Osmanlı’da Gemilerin Denize İndirilmesi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt.8, No.1, ss.15-36.
• ÖZDEMİR, Ü. (2003). Kurucaşile İlçesinde Geleneksel Ahşap Tekne Yapımı, Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt.11, No.16, ss.193-210.
• SAMANCIOĞLU, K. (1942). İktisat ve Ticaret Bakımından Bartın, Ankara: Ticaret ve Sanayi Odası Yayınları.
• TOKSOY, L. (2009). Amasra Tarihine Denizden Bakış, İstanbul: Deniz Kuvvetleri Komutanlığı.
• YAZICI, H. (1998). Ahşap Tekne Yapımında Kullanılan ve Doğal Olarak Eğri Büyümüş Kestane (Castanea Sativa Mill.) Ağaçlarının Bazı Fiziksel ve Mekaniksel Özellikleri, Yüksek Lisans Tezi, Bartın: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi. http://bartin.yerelnet.org.tr/
• Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezi: YB2000011, BVB200075, BVB200076, BVB200077, BVB200078, CD2011.0062, CD2011.0064.