ÇALIŞMA YAŞAMINDA ORTA DÜZEY YÖNETİCİLERİN ÇATIŞMA OLGUSUNA YÖNELİK ALGI VE DENEYİMLERİ

Year 2025, Volume: 12 Issue: 2, 847 - 887

Sultan Ergun

https://doi.org/10.69878/deuefad.1689984

Abstract

Bu çalışma, çalışma yaşamında, orta düzey yöneticilerin çatışma olgusuna yönelik algı ve deneyimlerine odaklanmaktadır. Orta düzey yöneticilerin algı ve deneyimleri yorumlanırken; duygusal zekâ bileşenleri, temel insani ihtiyaç teorisi, örgüt ve iletişim sosyolojisi kuramları esas alınmıştır. Öztürk’e göre sosyoloji ve iletişim bilimleri her ne kadar farklı yaklaşıma ve bakış açılarına sahip olsalar da özünde “insan davranışlarını” merkeze alan disiplinlerdir. İnsan davranışlarını anlamak, yorumlamak ve açıklamak noktasında, ortak bir zeminde buluştukları vurgulanmaktadır. Bu yaklaşımın etkisiyle; Maslow (1970), Bar-On (2005), George Herbert Mead ve Talcott Parsons (1964)’ın toplumu ve insanı anlamak için literatüre kazandırdığı bakış açılarından yararlanılmıştır. Bu araştırma, nitel bir çalışmadır. Fenomenolojik desen bu çalışmaya uygun bir temel oluşturmaktadır. İzmir, Türkiye’de faaliyet gösteren bir tekstil firmasında çalışan, 23 orta düzey yönetici ile bire bir görüşmeler yapılmıştır. Görüşmelerde yarı yapılandırılmış soru formu kullanılmıştır. Elde edilen veri kodları, dokuz ana kategori altında toplanmıştır. Nitel veri işleme yazılımı olarak MAXQDA 2024 sürümünden faydalanılmıştır. Veriler, betimleyici kodlama yöntemiyle kodlanmıştır. Bu doğrultuda ana kategoriler; “Çatışma Algısı”, “Kişilerarası Çatışmalar”, “Fiziksel Etkiler”, “Duygusal Etkiler”, “Aile İlişkileri”, “Sosyal Yaşam”, “İş Konsantrasyonu”, “Verimlilik” ve “Bağlılık ve Adanmışlık” olarak belirlenmiştir. Araştırma ve söz konusu şirkette yapılan görüşmeler sonucunda, çatışma kavramının; fikir ayrılığı, kendi düşüncesini kabul ettirme çabası ve tartışma olarak algılandığı, çatışma kaynaklarının; farklı bakış açıları, iletişim eksikliği ve tecrübe farklılıkları olduğu, çatışmanın, fiziksel ve duygusal boyutlarda etkilediği, çatışmanın, aile ilişkilerine yansıtıldığı durumlar olabildiği gibi yansıtılmadığı durumların da olduğu, çatışmanın, sosyal ilişkileri güçlendirdiği gibi sosyal izolasyonu tetiklediği, iş konsantrasyonunu hem olumsuz hem de olumlu yönde etkilediği, üretkenlik ve aidiyet duygularını da benzer şekilde hem olumsuz hem de olumlu yönde etkilediği saptanmıştır.

Keywords

Temel İnsani İhtiyaç Teorisi , Örgütsel Sosyoloji , İletişim Sosyolojisi , Duygusal-Sosyal Zekâ , Çalışma Yaşamında Çatışma , Orta-Düzey Yöneticiler

Ethical Statement

Bu araştırma Dokuz Eylül Üniversitesi'nin 26.04.2023 tarihli ve E- 14975886-099-585852 sayılı yazının etik kurul onayı alınarak gerçekleştirilmiştir

PERCEPTIONS AND EXPERIENCES OF MIDDLE-LEVEL MANAGERS TOWARDS CONFLICT PHENOMENON IN WORKING LIFE

Abstract

This study focuses on the perceptions and experiences of middle-level managers regarding the phenomenon of conflict in their working lives.The components of emotional intelligence, basic human needs theory, and the theories of organization and communication sociology were taken as a basis when interpreting the perceptions and experiences of middle level managers. According to Öztürk, although sociology and communication sciences have different approaches and perspectives, they are essentially disciplines that focus on “human behaviours”. It is emphasized that they meet on a common ground in terms of understanding, interpreting and explaining human behaviours. With the influence of this approach the perspectives that Maslow, Bar-On, George Herbert Mead, and Talcott Parsons brought to the literature to understand society and human beings have been utilized. This research is a qualitative study. The phenomenological design constitutes a suitable basis for the study. One-on-one interviews were conducted with 23 middle-level managers working in a textile company operating in İzmir, Türkiye. A semi-structured questionnaire was used in the interviews. The data codes obtained were collected under nine main categories. Tha MAXQDA 2024 version was used as qualitative data processing software. The data were coded using the descriptive coding method. Accordingly, the main categories were determined as “Perception of Conflict”, “Interpersonal Conflicts”, “Physical Effects”, “Emotional Effects”, “Family Relations”, “Social Life”, “Work Concentration”, “Productivity” and “Loyalty and Dedication”. As a result of the research, it was determined that the concept of conflict was perceived as disagreement, the effort to impose one’s own opinion, and discussion as a result of the interviews conducted in the company in question; that the sources of conflict were different perspectives, lack of communication, and differences in experience; that conflict affected physical and emotional dimensions; that were cases where conflict was reflected in family relations, as well as cases where it was not reflected; that conflict strengthened social relations as well as triggered social isolation ; that it affected work concentration both negatively and positively; and that it similarly affected productivity and feelings of belonging both negatively and positively.

Keywords

Basic Human Needs Theory , Organizational Sociology , Sociology of Communication , Emotional-Social Intelligence , Conflict at Work , Middle-level Managers

References

• Abiodun, S. (2021). Conflict avoidence and its impact on performance in the Nigerian Civil Service. International Journal of Research Publication and Reviews, 2(7),1483-1487
• Adler, P.S., & Kwon, S.W. (2002). Social capital: Prospects for a new concept. Academy of Management Review, 27(1), 17-41. https://doi.org/10.5465/amr.2002.5922314
• Aslan, C. (2023). Örgüt sosyolojisi üzerine, In M. Avcı & E. Kara (Eds.), Birey, örgüt ve toplum. Eğitim Yayınevi
• Barki, H. & Hartwick, J. (2001). Interpersonal conflict and its management in information system development. Information Systems Research, 12(2),194-228. https://doi.org/10.128/isre.12.2.194
• Bar-On, R. (2005). The Bar-On model of emotional-social intelligence. In P. Fernandéz-Berrocal and N. Extremera (Guest Editors), Special Issue on Emotional Intelligence. Psicothema, 17
• Bollen, K., Euwema, M., & Munduate, L. (Eds.). (2016). Advancing workplace mediation through integrationof theory and practice. Springer. https://doi.org./10.1007/978-3-319-42842-0
• Bradbury, H. & Lichtensein, B.M.B. (2000). Relationality in organizational research: Exploring the space-between. Organization Science, 11(5), 551-564. https://doi.org/10.1287/orsc.11.5.551.15203
• Crawford, W.R. (1935). Mead, George H. Mind, Self and Society, from the Standpoint of a Social behaviourist. The Annals of the American Academy of Political and Social Sciences. 179(1), 152-153. https://doi.org/10.1177/000271623517900175
• Creswell, J.W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (M. Bütün & S. B. Demir Eds.; 3. baskı). Siyasal Kitapevi, Ankara
• Danna, K., & Griffin, R. W. (1999). Health and well-being in the workplace: A review and synthesis of the literature. Journal of Management, 25(3), 357-384. https://doi.org/10.1177/014920639902500305
• Dijkstra, M. T. M., Dierendonck, D., & Evers, A. (2005). Responding to conflict at work and ivdividual well-being: The mediating role of flight behaviour and feelings of helplessness. European Journal of Work and Organizational Psychology, 14(2), 119-136. https://doi.org/10.1080/13594320444000254
• Dreu, C. K. W., Dierendonck, D., & Dijkstra, M.T.M. (2004). Conflict at work and individual well-being. International Journal of Conflict Management. Vo.15(1), 6-26 https://doi.org/10.1002/0470013400.ch23
• Dreu, C. K. W., & Beersma, B. (2005). Conflict in Organizations: Beyond effectiveness and performance. European Journal of Work and Organizational Psychology., 14(2), 105-117. https://doi.org/10.1080/13594320444000227
• Erdoğan, E. & Semerci, P. U. (2021). Toplumsal araştırma yöntemleri için bir rehber: gereklilikler, sınırlılıklar ve incelikler. 1. Baskı İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Gerstner, C. H., & Day, D. V. (1997). Meta-analytic review of leader-member exchange theory: Correlates and construct issues. Journal of Applied Psychology, 82(6), 827-844
• Gökulu, G. (2019). Sembolik etkileşimci teorinin günlük yaşam sosyolojisine katkıları. Ekev Akademi Dergisi, 23(80),173-190.
• Henry, O. (2008). Organisational conflict and its effect on organisational performance. Research Journal of Business Management, 2(1), 16-24.
• İlies, R., Johnson, M. D., Judge, T.A. & Keeney, J. (2011). A within-individual study of interpersonal conflict as a work stressor: Dispositional and situational moderators. Journal of Organizational Behaviour, 32(1), 44-64. https://doi.org/10.1002/job.677
• İngeç, K. (2022). Talcott Parsons’ın toplumsal eylem kuramı bağlamında halkla ilişkiler. DTFC Dergisi, 62(2), 1498-1514. https://doi.org/10.33171/dtcfjournal.2022.62.2.29
• Karasek, R. A. (1979). Job demands, job decision latitude, and mental strain: implications for job redesign. Administrative Science Quarterly, 24(2), 285-308.
• Korkmazyürek, H., & Hazır, K. (2014). Algı, tutum ve duygular. In Ü. Sığrı & S. Gürbüz (Eds.), Örgütsel davranış (45-92). Beta Yayınları
• Kramer, R. M. (1999). Trust and distrust in organisations: Emerging perspectives, enduring questions. Annual Review of Psychology, 50(1), 569-598
• Kumar, R. G., Sujatha, L., & Guru, K. (2021). Effectiveness of conflict management games and activities in workplace. Turkish Journal of Computer and mathematics Education, 12(11), 395-400.
• Kuriakose, V. (2019). The Effect of workplace conflict types on employee well-being: Examining the mechanism and the role of moderators (Doktora Tezi: Cochin University of Science and Technology)
• Maslach, C., & Leiter, M. (2007). Burn out. In G. Fink (ed.). Encylopedia of stress (2nd ed., Vol. 1, ss.358-362). Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-800951-2.00044-3
• Maslow, A. H. (1970). Motivation and Personality, (2nd ed.) Harper & Row
• McEwen, B.S. (1998). Protective and damaging effects of stress mediators. New England Journal of Medicine, 338(3), 171-179
• McGuigan, R., & Popp, N. (2012). Consciousnes and conflict (explained better?). Conflict Resolution Quarterly, 29(3), 227-260. https://doi.org/10.1002/crq.21042
• Meier, L.L., Gross, S:, Spector, P.E., & Semmer, N.K. (2013). Relationship and task conflict at work: interactive short-term effects on angry mood and somatic complaints. Journal of organizational health Psychology, 18(2), 144-156
• Meier, L.L., Semmer, N. K., & Gross, S. (2014). The effect of conflict at work on well-being: Depressive symptoms as a vulnerability factor. Work & Stress, 28(1), 31-48. https://doi.org./10.1080/02678373.2013.876691
• Merriam, S.B. (2013). Nitel Araştırma. S. Turan, Çev.) Nobel
• Nagar, H. (2004). Workplace motivation theories and their practical applications-examining different motivation theories like Maslow’s hierarchy of needs or Herzberg’s two factor theory, and their effectiveness in modern workplaces. International Journal of Advances in Engineering and Management, 6(8), 122-124.
• Oktosatrio, S. (2018). Investigating the relationdhip between work-life balance and motivation of the employees: Evidences from the local government of Jakarta ( MPRA Paper No. 85084). Munich Personel RePEc Archive. https://mpra.ub.ıni-muenchen.de/85084/
• Oladimeji, M. S., Adeoti, O., & Babatunde, M. O. (2020). Organizational conflict and organizational performance in multinational companies. African Journal of Institutions and Development, 9(1), 341-355.
• Öztürk, E. (2018). George Herbert Mead’in sosyal davranışçılık devrimi: Sosyolojizm ve psikolojizm kıskacında bir “ilişkisel faillik” denemesi. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 21(2),253-284
• Parsons, T. (1964). Structure and process in modern societies. The Free Press of Glencoe
• Paşamehmetoğlu, A., & Yeloğlu, H.O. (2014). Motivasyon. In S. Gürbüz & Ü. Sığrı (Eds.), Örgütsel davranış (ss.141-165). Beta Yayınları
• Pinheiro, M. D. C., Torres, C., Neto, A., & Gedrat, D. C. (2023). Causes and reflexes of physical and psychological health in high school teachers. Health Sciences, 46(1), 1-11
• Pondy, L. R. (1967). Organizational conflict: Concepts and models. Administrative Science Quarterly, 12(2), 296-320.
• Rahim, M. A. (2011). Managing conflict in organizations (4th ed.). Transaction Publishers.
• Riaz, M. K., & Junaid, F. ( 2013). Workplace conflict: Constructive or destructive. ResearchGate. https://www.researchgate.net/publication/254968171
• Saldana, J. (2019). Nitel araştırmacılar için kodlama el kitabı (A. Gümüş & E. S. Altuntaş, Çev.; 3. baskı) Nobel Akademik Yayıncılık
• Smith, H. A., & Mckeen, J. D. (1992). Computerization and management: A study of conflict and change. Information & Management, 22(1), 53-64
• Smith, K. (2009). Work-life balance perspectives of future making professionals. SSRN. http://ssrn.com/abstract=1322563
• Sonnentag, S., Mojza, E.J., & Binnewies, C. (2010). Staying well and engaged when demands are high: The role of psychological detachment. Journal of Applied Psychology, 95(5), 965-976. https://doi.org/10.1037/a0020032
• Steen, A., & Shinkai, K. (2020). Understanding individual and gender differences in cobflict resolution: A critical leadership skill. International Journal of Women’s dermotology, 6(1), 50-53
• Thakore, D. (2013). Conflict and conflict management. IOSR Journal of Business and Management, 8(6),7-16
• Tidwell, A.C. (1998). Conflict resolved? A critical assessment of conflict resolution. Continuum.
• Wall, J. A., & Callister, R.R. (1995). Conflict and its management. Journal of Management, 21(3), 515-558.
• Winefield, H. R.., Boyd, C., & Winefield, A. H. (2014). Work-family conflict and well-being in university employees. The Journal of Psychology, 148(6), 683-697. https://doi.org/10.1080/00223980.2013.822343
• Wong, P.T., & Low, A. (2018). Improving workplace productivity: Applications of Maslow’s need theory and Locke’s goal-setting theory. Psychology & Psychological Research International Journal, 3(8),1-13. https://doi.org/10.23880/ppij-16000189
• Yıldırım, A. (2007). Örgüt teorisinde Parsons’cu işlevselcilik ve gerilim yönetimi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 51, 153-167
• Yıldırım, E. (2002). “Cognito ergo sum’dan vivo ergo sum’a” Örgütsel analiz. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2),155-185
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları