LESSOR’S NON-COMPETITION OBLIGATION UNDER TURKISH AND GERMAN LAW

Yıl 2024, , 801 - 823, 30.05.2024

Gözdenur Güllü İmamoğlu

https://doi.org/10.33717/deuhfd.1407424

Öz

In terms of roofed workplace lease and usufructuary lease, the lessor's primary performance obligation is to deliver the leased premises in a manner suitable for use in accordance with the purpose of the contract and to keep it in this condition for the duration of the contract. Although there is not a legal regulation, it is accepted in both Turkish and German law that the lessor must refrain from competition while fulfilling this obligation. If the lessor owns more than one immovable property, he should not engage in behaviors that would constitute competition with the lessee in the other immovable properties than he leased. The lessor should not lease his other immovable properties to third parties who may engage in behaviors that may constitute competition with the lessee. There are various opinions in the doctrine regarding the legal nature of this obligation. The lessor's non-competition obligation may arise from the nature of the contract or may be agreed upon by the parties. The scope of the non-competition obligation should be determined according to each concrete case, considering the interests of the parties. In addition, this obligation must be limited in terms of place, time and subject.

Anahtar Kelimeler

Non-competition obligation, Roofed workplace lease, Usufructuary lease, Warranty against defects, Ancillary liability

TÜRK VE ALMAN HUKUKLARINDA KİRAYA VERENİN REKABET ETMEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Öz

Çatılı işyeri kirası ve ürün kirası bakımından kiraya verenin asli edim yükümlülüğü, kiralananın sözleşmenin amacına uygun olarak kullanılmaya elverişli bir biçimde teslimi ve sözleşme süresince bu şekilde bulundurulmasıdır. Her ne kadar kanuni düzenlemeye sahip olmasa da, kiraya verenin bu yükümlülüğünü yerine getirirken rekabetten kaçınması gerektiği, hem Türk hem de Alman hukukunda kabul edilmektedir. Kiraya verenin birden fazla taşınmazı olması halinde kiraya verdiği taşınmaz dışındaki taşınmazlarda kiracıyla rekabet oluşturacak davranışlarda bulunmamalıdır. Kiraya veren diğer taşınmazlarını kiracıyla rekabet teşkil edecek davranışlarda bulunma ihtimali olan üçüncü kişilere de kiraya vermemelidir. Bu yükümlülüğün hukuki niteliğine ilişkin öğretide çeşitli görüşler bulunmakatadır. Kiraya verenin rekabet etmeme yükümlülüğü sözleşmenin doğasından kaynaklanabileceği gibi taraflarca da kararlaştırılabilir. Rekabet etmeme yükümlülüğünün kapsamı her somut olaya göre tarafların menfaati göz önünde bulundurularak belirlenmelidir. Ayrıca bu yükümlülüğün yer, zaman ve konu olarak sınırlandırılmış olması gerekir.

Anahtar Kelimeler

Rekabet etmeme yükümlülüğü, Çatılı işyeri kirası, Ürün kirası, Ayıba karşı tekeffül, Yan yükümlülük

Kaynakça

• Aker, Halit: Ticari İşletme Kirası, Yetkin, Ankara 2012.
• Altaş, Hüseyin: Hasılat ve Şirket Kirası, Yetkin, Ankara 2009.
• Arkan Serim, Azra: Hasılat Kirasında Tarafların Hak ve Borçları, Beşir Kitabevi, İstanbul 2010.
• Başpınar, Veysel: Borç Sözleşmelerinin Kısmi Butlanı, 1. Baskı, Bankacılık ve Ticaret Hukuku Enstitüsü, Ankara 1998.
• Bittner, Mark: “Der Konkurrenzschutz im gewerblichen Mietrecht”, Monatsschrift für deutsches Recht: MdR; Zeitschrift für Zivil- und Zivilverfahrensrecht, 62(2008), 21, Seite 1201-1203.
• Bub, Wolf-Rüdiger/Treier, Gerhard: Handbuch der Geschäfts- und Wohnraummiete, 3. Auflage, C.H. Beck, München 1999.
• Çabri, Sezer: Kiraya Verenin Ayıptan Sorumluluğu, Adalet, Ankara 2023.
• Emmerich/Sonnenschein: Miete Handkommentar, 10. Auflage, De Gruyter, Berlin 2011.
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Yetkin, Ankara 2020.
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24. Baskı, Yetkin, Ankara 2019. (Eren, Genel) Eren, Fikret/Dönmez, Ünsal: Eren Borçlar Hukuku Şerhi, Cilt I, 2. Baskı, Yetkin, Ankara 2023.
• Eren, Fikret/Dönmez, Ünsal: Eren Borçlar Hukuku Şerhi, Cilt IV, Yetkin, Ankara 2023.
• Erman, Walter (Hrsg.): Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band I: §§ 1-778, Ottoschmidt Verlag, Köln 2020.
• Esser, Josef/Weyers, Hans-Leo: Schuldrecht Band II Besonderer Teil, C.F. Müller Verlag, Heidelberg 1998.
• Gather, Hans-Herbert: “Konkurrenzschutz des Gewerbemieters : Ist vertraglicher Ausschluß möglich?”, Das Grundeigentum (1998), 4, Seite 220-221. (Gather, 1998)
• Gather, Hans-Herbert: “Der Konkurrenzschutz bei der Geschäftsraummiete”, Festschrift für Hanns Seuß zum 80. Geburtstag, Berlin 2007, Seite, 301-310.
• Guhling, Hartmut/Günter, Peter: Gewerberaummiete, C.H. Beck, München 2019.
• Harke, Jan Dirk: Münchener Kommentar zum BGB, 9. Auflage, C.H. Beck, München 2023.
• Haug, André: Miet- und Pachtvertragsrecht, 2. Auflage, Berlin 2002.
• İnceoğlu, Murat: Kira Hukuku (2 Cilt), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2014.
• Kern, Christoph: Pachtrecht, Kommentar, Das gesamte Pachtrecht mit Nebengebieten, Berlin 2012.
• Kılıçoğlu, Ahmet M.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. Bası, Turhan, Ankara 2018.
• Kinne, Harald: “Konkurrenzschutz für Gewerberäume”, Das Grundeigentum, (1996), 9, Seite. 566-570.
• Lindner-Figura/Oprée/Stellmann: Geschäftsraummiete, C.H. Beck, München 2008.
• Looschelders, Dirk: Schuldrecht Besonderer Teil, Verlag Franz Vahlen, München 2023.
• Menn, Isabelle: “Konkurrenzschutz in der Gewerberaummiete”, NZM 2017, s. 688-695.
• Neuhaus, Kai-Jochen: Handbuch der Geschäftsraummiete, Wolters Kluver, 2022.
• Kaşak, Fahri Erdem: Sözleşme Özgürlüğünün Sınırı Olarak Kanunun Emredici Hükümlerine Aykırılık, 2. Baskı, Onikilevha, Ankara 2021.
• Kırkbeşoğlu, Nagehan: Türk Özel Hukukunda Kısmi Hükümsüzlük, 1. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2011.
• Klein-Blenkers, Friederich: Nomos Kommentar, Hrsg. Dauner-Lieb/Langen, 4. Auflage, Nomos, Baden Baden 2021.
• Oppenländer, Frank: Die Unternehmenspacht, insbesondere das Verhältnis von Pächter und Verpächter bei der Verpachtung eines Unternehmens, Stuttgart 1974.
• Özdemir, Hayrunnisa/Küçükçapraz, Serhat: “Kiraya Verenin Ayıptan Doğan Sorumluluğu”, TAAD, Yıl: 12, Sayı: 47 (Temmuz 2021), s. 85-118.
• Schmidt, Horst A.: Die Geschäftsraummiete, August 1993.
• Schmidt-Futterer/Lehmann-Richter: Mietrecht Kommentar, 16. Auflage, C.H. Beck, München 2024.
• Soergel/Heintzmann: BGB Kommentar, 13. Auflage, Kohlhammer, Stuttgart 2007.
• Staudinger/V Emmerich: Kommentar zum BGB, De Gruyter, Berlin 2021.
• Staudinger/Schaub: Kommentar zum BGB, De Gruyter, Berlin 2018.
• Sternel, Friedemann: Mietrecht, 3. Auflage, Verlag Dr. Otto Schmidt KG, Köln 1998.
• Strobel, Lothar: Die Unternehmenspacht im deutschen, französischen und italienischen Recht, Dissertation, Bochum 1972.
• Wolf, Eckhard/Eckert, Hans-Georg/Ball, Wolfgang: Handbuch des gewerblichen Miet-, Pacht- und Leasingrechts, 9. Auflage, Köln 2004.