YARGITAY’IN BAĞIŞLAMA YAKLAŞIMI ÇERÇEVESİNDE MEHİR VE MEHRİN GERİ ALINMASI

Yıl 2020, , 541 - 576, 20.11.2020

Ahmet Türkmen

https://doi.org/10.33717/deuhfd.791399

Cited By: 4

Öz

Şer’î hukuk ve Osmanlı hukuku döneminde bir aile hukuku müessesesi
olarak kabul edilen mehir pozitif hukukumuzda yasalarda düzenlenmemiştir.
Buna rağmen toplumumuzda mehir sözleşmeleri akdetme geleneği sona ermemiş
ve mehirle ilgili uyuşmazlıklar mahkemelere yansımaya devam etmiştir.
Yargıtay, pozitif hukuk içinde mehirle ilgili uyuşmazlıklara Türk Borçlar
Kanununun bağışlama sözleşmesi hükümleri (TBK m. 285-298) çerçevesinde
çözüm bulmaya çalışmaktadır. Yargıtay mehri muaccele elden bağışlama, mehri
müeccele ise bağışlama sözü verme hükümlerini uygulamaktadır.
Bu çalışmada mehir, Yargıtay’ın bağışlama yaklaşımının hukukî temelleri,
bunun eleştirisi ve özellikle mehri muaccel ve mehri müeccelin geri alınması
bağışlama sözleşmesi hükümleri çerçevesinde ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mehir, Bağışlama, Bağışlama Sözü Verme, Mehrin Geri Alınması, Yargıtay

Kaynakça

• Acar, H. İbrahim: “Mehrin İslâm Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, Sayı 17, 2011, s. 367-388.
• Akçaal, Mehmet: “Düğünde Takılan Ziynet Eşyasının İadesi”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 14, Sayı 2, 2019, s. 265-301.
• Akyüz, Jülide: “Evlenme Sözleşmesinin Önemli Bir Öğesi Olan Mehir Hakkında Bazı Düşünceler”, Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt 24, Sayı 37, 2005, s. 213-230.
• Aral, Fahrettin/Ayrancı, Hasan: Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, 11. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2018.
• Aydın, M. Akif: “Hukuk-ı Aile Kararnamesi”, İslâm Ansiklopedisi, Cilt 18, Türkiye Diyanet Vakfı, İslâm Araştırmaları Merkezi, İstanbul 1998, s. 314-318 (Kısaltma: Kararname).
• Aydın, M. Akif: “Mehir”, İslâm Ansiklopedisi, Cilt 28, Türkiye Diyanet Vakfı, İslâm Araştırmaları Merkezi, Ankara 2003, s. 389-391 (Kısaltma: Mehir).
• Aydoğdu, Murat/Kahveci, Nalan: Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 4. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2019.
• Bardakoğlu, Ali: “Hibe”, Cilt 17, İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı, İslâm Araştırmaları Merkezi, İstanbul 1998, s. 421-426.
• Bilge, Necip: Borçlar Hukuku, Özel Borç Münasebetleri, Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü Yayınları, Ankara 1971.
• Bilmen, Ömer Nasuhi: Hukuk-ı İslâmiyye ve Istılahât-ı Fıkhıyye Kâmusu, Cilt 2, İstanbul 1950.
• Bucher, Eugen: Obligationenrecht, Besonderer Teil, 3. Auflage, Schulthess Verlag, Zürich 1988.
• Buz, Vedat: Yenilik Doğuran Haklar, Yetkin Yayınları, Ankara 2005.
• Cin, Halil: İslâm ve Osmanlı Hukukunda Evlenme, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Yayınları, Ankara 1974 (Kısaltma: Evlenme).
• Cin, Halil: “İslâm Hukukunda Mehr”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 1, 1972, s. 199-254 (Kısaltma: Mehir).
• Çakırca, Seda İrem: “Mehir Sözleşmesinin Hukuki Niteliği”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 9, Sayı 121-122, Eylül-Ekim 2014, s. 89-116.
• Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan/Gümüş, Mustafa Alper: Türk Özel Hukuku, Cilt III, Aile Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul 2018.
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 23. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2018 (Kısaltma: Genel).
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2018 (Kısaltma: Özel).
• Guhl, Theo/Koller, Alfred: Das Schweizerische Obligationenrecht mit Einschluss des Handels- und Wertpapierrechts, 9. Auflage, Schulthess Verlag, Zürich 2000.
• Gümüş, M. Alper: İstanbul Şerhi, Türk Borçlar Kanunu, Cilt -2, Özel Borç İlişkileri, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2018, s. 1503-1574.
• Hatemi, Hüseyin: Hukuka ve Ahlâka Aykırılık Kavramı ve Sonuçları (Özellikle BK m. 65), Sulhi Garan Matbaası, İstanbul 1976.
• Hatemi, Hüseyin/Kalkan Oğuztürk, Burcu: Aile Hukuku, 4. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014.
• Huguenin, Claire: Obligationenrecht, Allgemeiner und Besonderer Teil, 1. Auflage, Schulthess Verlag, Zürich 2012.
• Kılınç, Ayşe Nur/Kılınç, Ahmet: “Mehrin Türk Pozitif Hukuku Açısından Yeniden Değerlendirilmesi Gerekliliği”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, 2019, s. 103-118.
• Maissen, Sandra: Der Schenkungsvertrag im schweizerischen Recht, Universitätsverlag, Freiburg Schweiz 1996.
• Meier, Walter Heinrich: Der Widerruf von Schenkungen im schweizerischen Recht, Verlag P.G. Keller, Winterthur 1958.
• Oğuzman, M. Kemal/Öz, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt 2, 14. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2018.
• Okur Gümrükçüoğlu, Saliha: “İslâm Aile Hukukunda Kadının Mehir Hakkına Toplumun Bakış Açısı Üzerine Bir Değerlendirme”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 27, S. 4, 2013, s. 223-256.
• Öztan, Bilge: “Resmî Nikâhtan Sonra Yapılan Mehir Anlaşması Geçerli midir?”, Prof. Dr. Ali Bozer’e Armağan, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 1998, s. 389-397.
• Pürselim-Arning, Hatice Selin: “Türk ve Alman Milletlerarası Özel Hukuklarında Mehir Kavramının Vasıflandırılması”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Cilt: 33, Sayı: 2, 2013, s. 137-151.
• Reisoğlu, Safa: “Mihri Müeccele Müteallik 2.12.1959 tarihli Tevhidi İçtihad Kararı Hakkında (1)”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı 3, 1960, s. 78-82.
• Sağlam, Hadi: “İslâm Hukukunda Mehir Evlilik Sigortası mıdır?”, Universal Journal of Theology, Cilt 1, Sayı 1, 2016, s. 1- 19.
• Schmid, Hans: Die Schenkung nach dem schweizerischen Zivilgesetzbuch, Buchdruckerei J. Spalti, Glarus 1909.
• Serozan, Rona: Sözleşmeden Dönme, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2007 (Kısaltma: Dönme).
• Serozan, Rona: Borçlar Hukuku Özel Bölüm, 3. Bası, (Yayına Hazırlayanlar: Serozan, Rona/Baysal, Başak/Sanlı, Kerem Cem), On İki Levha Yayınları, İstanbul 2018 (Kısaltma: Borçlar Özel).
• Serozan, Rona/Başoğlu, Başak/Kapancı, Kadir Berk: “Aile Hukukunun Özellikleri, İlkeleri ve Gelişimi”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. İlhan Ulusan’a Armağan, Cilt 15, Sayı 2, Özel Sayı Armağan Cilt II, Temmuz 2016, s. 531-560.
• Sirmen, Lale: Türk Özel Hukukunda Şart, Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü Yayınları, Ankara 1992.
• Şener, Abdulkadir: İslâm Hukukunda Hibe, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1984.
• Şirin, Şükrü: “İslâm Hukukunda Mehir Davaları”, Marife Dinî Araştırmalar Dergisi, Cilt 15, Sayı 2, Kış 2015, s. 298-319.
• Tandoğan, Halûk: Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, Cilt I/1, 4. Bası, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 1985.
• Tunçomağ, Kenan: Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, II. Cilt, 2. Bası, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1974.
• Türkmen, Ahmet: Bağışlamanın Geri Alınması, Adalet Yayınevi, Ankara 2019.
• Tüzüner, Özlem: “Türk ve İslâm Hukuku Bakış Açısından Evlenmenin Hukukî Niteliği Hakkında Bir İnceleme”,+ Ankara Barosu Dergisi, Cilt 71, Sayı 1, 2013, s. 127-147.
• Vardar Hamamcıoğlu, Gülşah: Bağışlama Sözleşmesi, Adalet Yayınevi, Ankara 2016.
• Vogt, Nedim Peter/Vogt, Annäig L.: Basler Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Obligationenrecht I, Art. 1-529, 6. Auflage, (Hrsg. Honsell, Heinrich/Vogt, Nedim Peter/Wiegand, Wolfgang), Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel 2015.
• Yılmaz, Merve: Bağışlama Sözleşmesinin Sona Ermesi, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2011.
• Zevkliler, Aydın/Gökyayla, K. Emre: Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, 14. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2016.