POSTMORTAL TEMSİL YETKİLERİ ve TİCARİ MÜMESSİLLİK

Yıl 2009, Cilt: 11 Sayı: 1, 113 - 170, 01.06.2009

Oruç Hami Şener

Öz

Bağlı tacir yardımcılarının en önemlisi kuşkusuz ticari mümessildir.
Kanun koyucu BK 456/II’de (BK Tasarısı
554/II) özel bir kural getirerek,
işletme sahibinin ölümünün ticari mümessilliği sona erdirmeyeceğini hükme
bağlamıştır. Bu çalışmada özellikle bu kuraldan hareketle işletme sahibinin
ölümünün ticari mümessilin temsil yetkisi üzerindeki etkilerinin incelenmesi
amaçlanmıştır.
Bu amaçla çalışmada önce, BK’nun genel hükümlerinde düzenlenmiş
basit temsil
bakımından, temsil olunanın ölümünün temsilcinin temsil
yetkisine etkisine ilişkin BK 35 (BK Tasarısı 43) ile getirilen kuralın ne
anlama geldiği açıklanacak, daha sonra bu hükümden hareketle postmortal
temsil yetkileri üzerinde durulacaktır. Bu anlatımları takiben ticari mümessillikte postmortal temsil yetkilerinin, yani özellikle BK 456/II (BK Tasarısı
554/II) düzenlemesinin ve ölümden itibaren etki etmek üzere verilen temsil
yetkisinin önemi, anlamı, hüküm ve sonuçları incelenecektir. Çalışma sonuç
kısmıyla tamamlanacaktır.

Kaynakça

• • Akyol, Şener: Türk Medeni Hukukunda Temsil, İstanbul 2009.
• • Antalya, Gökhan: Miras Hukuku, İstanbul 2003.
• • Arkan, Sabih: Ticari İşletme Hukuku, 13. Baskı, Ankara 2009.
• • Ayan, Mehmet: Miras Hukuku, 4.Baskı, Konya 2007.
• • Ayhan, Rıza/Çağlar, Hayrettin/Özdamar, Mehmet: Ticari İşletme Hukuku, Genel Esaslar, Ankara 2009.
• • Basler Kommentar: Obligationenrecht I, Art. 1-529 OR, 4.Auf, Basel 2007 (Anılış: Basler Komm./İlgili Bölümün Yazarı).
• • Becker, Hermann: Berner Kommentar, Obligationenrecht, II. Abteilung, Die einzelnen Vertragsverhältnisse, Bern 1934.
• • Berger, Bernhard: Allgemeines Schuldrecht, Bern 2008.
• • CHK: Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Zürich 2007 (Anılış: CHK-İlgili Bölümün Yazarı).
• • Dalamanlı, Lütfü/Kazancı, Faruk/Kazancı, Muharrem: İlmi ve Kazai İçtihatlarla Açıklamalı Borçlar Kanunu, C. I, İstanbul 1990.
• • Erb, Felix: Die Bankvollmacht, Diss. Zürich 1974.
• • Erem, Turgut S.: Ticaret Hukuku Prensipleri, C. I, Ticari İşletme, 9.Baskı, İstanbul 1981.
• • Eren, Fikret: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 10. Baskı, İstanbul 2008.
• • Escher, Arnold: Zürcher Kommentar, zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Erbrecht, Zweite Abteilung; Der Erbgang (Art. 537-640), 3. Auf, Zürich 1960.
• • Esener, Turhan: Salâhiyete Müstenit Temsil, Ankara 1961.
• • Ensthaler, Jürgen (herausgegeben): Gemeinschaftskommentar zum Handelsgesetzbuch mit UN-Kaufrecht, 7. Auf, Neuwied 2007 (Anılış: Ensthaler/İlgili Bölümün Yazarı).
• Eriş, Gönen: Türk Ticaret Kanunu, C. I, 2. Baskı, Ankara 2010.
• • Feyzioğlu, Feyzi Necmettin: “Ticari Mümessiler ve Diğer Ticari Vekiller”, Ord. Prof. Dr. Halil Arslanlı’nın Anısına Armağan, İstanbul 1978, s. 407-443.
• • Gauch, Peter/Schluep, Walter Rene/Schmidt, Jörg: Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil, Band:I, 9. Auf, Zürich 2008.
• • Guggenheim, Daniel: Die Verträge der schweizerischen Bankpraxis, Zürich 1986.
• • Gürsoy, Kemal Tahir: “Vekalet Akdinin Ölüm Nedeniyle Sona Ermesi ve Sonuçları”, Temsil ve Vekalete İlişkin Sorunlar Sempozyumu, İstanbul 1977, s. 1-34.
• • Haegele, Karl: “Möglichkeit und Grenzen der postmortalen Vollmacht”, Rpfleger 1968, s. 345-348.
• • Hatemi, Hüseyin: Miras Hukuku, 3. Baskı, İstanbul 2004.
• • Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona/Arpacı, Abdülkadir: Borçlar Hukuku, Özel Bölüm, İstanbul 1992.
• • HK-BGB (Handkommentar Bürgerliches Gesetzbuch), 6. Auf, Baden Baden 2009 (Anılış: HK-BGB/İlgili Bölümün Yazarı).
• • İnan, Ali Naim/Ertaş, Şeref/Albaş, Hakan: İnan Türk Medeni Hukuku, Miras Hukuku, 5. Baskı, Ankara 2005.
• • İnceoğlu, M. Murat: Borçlar Hukukunda Doğrudan Temsil, İstanbul 2009.
• • Jauernig Bürgerliches Gesetzbuch, 13. Auf, München 2009 (Anılış: Jauernig/İlgili Bölümün Yazarı).
• • Karahan, Sami: Ticari İşletme Hukuku, 19. Baskı, Konya 2010. • Kırca, İsmail: Ticari Mümessillik, Ankara 1996.
• • Kocayusufpaşaoğlu, Necip: Borçlar Hukuku, Genel Bölüm, C. I, Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme, 4. Baskı, İstanbul 2008
• • Koller, Ingo/Roth, Wulf-Henning/Morck, Winfried: Handelsgesetzbuch Kommentar 6. Auflage, München 2007.
• • KUKO: Kurz Kommentar OR, Art. 1-529, Basel 2008 (Anılış: KUKOİlgili Bölümün Yazarı).
• • Kurze, Dietmar: “Die Vollmacht nach dem Erbfall” ZErb 2008, s.399- 411.
• • Münc. Komm: Münchener Kommentar Bürgerliches Gesetzbuch, Allgemeiner Teil, Band. 1, 1. Halbbant § 1-240, 5.Auflage, München 2006 (Anılış: Münc. Komm/İlgili Bölümün Yazarı).
• • OFK-OR: Orell Füsslich Kommentar-Obligationenrecht, 2.Auf, Zürich 2009 (Anılış: OFK-OR/İlgili Bölümün Yazarı).
• • Oğuzman, Kemal/Öz, M. Turgut: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 6. Baskı, İstanbul 2009.
• • Özkaya, Eraslan: Vekalet Sözleşmesi ve Kötüye Kullanılması, 2. Baskı, Ankara 2005.
• • Poroy, Reha/Yasaman, Hamdi: Ticari İşletme Hukuku, 13. Baskı, İstanbul 2010.
• • Rötricht, Volker/Graf von Westphalen, Friedrich (herausgegeben): Handelsgesetzbuch, 3. Auf, Köln 2008 (Anılış: Rötricht/Graf von Westphalen/İlgili Bölümün Yazarı)
• • Rychner, Hans: “Die Vollmacht über den Tod hinaus”, SJZ 1956, s. 222-224.
• • Schebesta, Michael: “Vollmachten im Bankverkehr”, BI 1995, s. 66-71.
• • Schlegelberger Handelsgesetzbuch Kommentar, Band: II, 5. Auf, §§ 48-104, München 1973 (Anılış: Schlegelberger/İlgili Bölümün Yazarı).
• • Serozan, Rona: Sağlararası İşlem Yoluyla Ölüme Bağlı Kazandırma, İstanbul 1999.
• • Soergel, Kohlhammer Kommentar, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 2, Allgemeiner Teil 2, § 104-240, 13. Auf, Stutgart 1999 (Anılış: Soergel/İlgili Bölümün Yazarı).
• • Staub (Joost) Handelsgesetzbuch, Groβkommentar, 5. Auf, 2. Band, §§ 48-104, Berlin 2008 (Anılış: Staub/İlgili Bölümün Yazarı).
• • Staudinger, J. Von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzes, 13. Auf, Berlin 1995 (Anılış: Staudinger/İlgili Bölümün Yazarı).
• • Sungurbey, Ayfer Kutlu: Yetkisiz Temsil, İstanbul 1988.
• • Teoman, Ömer: “Tacir Yardımcıları”, Doç. Dr. Mehmet Somer’e Armağan, İstanbul 2006, s. 221-304.
• • Tuor, Peter/Picenoni, Vito: Berner Kommentar, Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Erbrecht, 2. Abteilung, Der Erbgang, Artikel: 537-640 ZGB, Bern 1966.
• • von Tuhr, Andreas/Peter, Hans: Allgemeiner Teil des Schweizerischen Obligationenrechts, Band I, 3. Auf., Zürich 1979.
• • Uyar, Talih: Türk Medeni Kanunu, Gerekçeli-İçtihatlı, Miras Hukuku, C. III (MK 495-682), Ankara 2002.
• • Ülgen, Hüseyin/Teoman, Ömer/Helvacı, Mehmet/Kendigelen, Abuzer/Kaya, Arslan/Nomer Ertan, Füsun: Ticari İşletme Hukuku, 3. Tıpkı Baskı, İstanbul 2009.
• • von Westphalen, Friedrich Graf: “Die Prokura-Erteilung, Umfang, Missbrauch und Erlöschen”, DStR 1993, s. 1186-1188.
• • Zäch, Roger: Berner Kommentar, Kommentar zum Sachweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Band VI,1. Abteilung: Allgemeiner Teil, 2. Teilband, 2. Unterteilband: Stellvertretung, Kommentar zu Art. 32-40 OR, Bern 1990.
• • Zevkliler, Aydın/Gökyayla, Emre K.: Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, 11.Baskı, Ankara 2010.