TÜRK TİCARET KANUNU GEÇİCİ MADDE 13 HÜKMÜ İLE ANONİM ŞİRKETLERİN KÂR PAYI DAĞITIM KARARLARININ SINIRLANDIRILMASI

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 2, 1021 - 1051, 20.11.2020

Muzaffer Eroğlu Duygu Demirel Özdemir

https://doi.org/10.33717/deuhfd.793100

Cited By: 2

Öz

Tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 virüsü, ekonomik açıdan finans
ve reel sektör piyasalarına doğrudan etki etmiş ve şirketlerin ekonomik devamlılığı açısından bir tehlike oluşturmaya başlamıştır. Pandemi sürecinin sermaye
şirketleri üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla öngörülen ekonomik
tedbirlerden birisi de Türk Ticaret Kanunu’na (TTK) eklenen geçici m. 13
hükmü ile sermaye şirketleri bakımından getirilen kâr payı dağıtım kararlarının
kısıtlanmasıdır. Bu makale çalışmasındaki amacımız, anonim şirketler açısından
pay sahiplerinin en önemli haklarından birisini oluşturan kâr payına getirilen
sınırlama ve yasaklara dair görüşlerimizi sunmak, bu sınırlamanın düzenlenme
amacını gerçekleştirmeye elverişli olup olmadığını tespit ederek bu müdahalenin
gerekliliği üzerinde durmak ve bu düzenlemeyi objektif bir bakış açısıyla incelemektir. Bu amaçla çalışmamızda kâr payı ve kâr payı avansı kavramları hakkında bilgi verilerek, TTK geçici m. 13 hükmü ve bu hükmün uygulanmasına
dair usul ve esasları düzenleyen tebliğ hükümleri detaylı bir şekilde incelenmiş
ve bu hükümlerin oluşturabileceği muhtemel sorunlara işaret edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Anonim Şirketler, Kâr Payı, Kâr Payı Avansı, TTK Geçici Madde 13, Kâr Payı Dağıtımının Sınırlandırılması

Kaynakça

• Akın, Murat Yusuf: “Ticaret Bakanlığının 31.03.2020 tarihli Kâr Payı Dağıtımına İlişkin Yazısı Üzerine Düşünceler”, (http://www.ticaretkanunu .net/murat-yusuf-akin-ticaret-bakanliginin-31-03-2020-tarihli-kar-payidagitimina-iliskin-yazisi-uzerine-dusunceler/) (Erişim Tarihi 03.07.2020). (Kâr Payı Dağıtımı)
• Arslanlı, Halil: Anonim Şirketler, Umumi Hükümler, C. 1, İstanbul 1959.
• Ateşağaoğlu, Erdem: Vergi Hukuku Bakımından Anonim Şirketlerde Kâr Payı Dağıtımı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2012.
• Ayan, Mehmet/Ayan, Nurşen: Medeni Hukuka Giriş, 12. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016.
• Aydoğan, Fatih: “Anonim Şirketlerde Kar Payının Ödenmesine Mahkemece Karar Verilip Verilemeyeceği Meselesi”, Yürürlüğünün 5. Yılında ve Yargıtay Kararları Işığında Türk Ticaret Kanunu Sempozyumu (Tebliğler ve Tartışmalar), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018, s. 115-127.
• Ayhan, Rıza/Çağlar, Hayrettin/Özdamar, Mehmet: Şirketler Hukuku Genel Esaslar, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020.
• Bahtiyar, Mehmet: Ortaklıklar Hukuku, Güncellenmiş 14. Bası, Beta Yayıncılık, İstanbul 2020.
• Başaran Yavaşlar, Funda: “Anonim Şirketlerde Kâr Payı Dağıtımı Sınırlaması/Yasağı ve Buna Uyulmamasının Vergi Hukuku Bakımından Sonuçları”, Vergi Sorunları Dergisi, S. 380, Mayıs 2020, s. 9-18.
• Baysal, Başak: “Kanunların Zaman Açısından Yürürlüğü”, Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu için Armağan, İstanbul 2004, s. 475-503.
• Bilgin, Yüksel: Anonim Ortaklıklarda Kâr Dağıtımı ve Kâra Katılan Kişiler, İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, Yayın No:189, Ankara 1982.
• Birsel, Mahmut T: Anonim Şirketler Hukukunda Kâr Kavramı, İzmir 1973.
• Bora, Sevda: Şirkete Borçlanma Yasağı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2017.
• Çamoğlu, Ersin: Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu, 3. Baskı, Vedat Yayıncılık, İstanbul 2010.
• Canözü, Salih: Anonim Şirketlerde Kâr Payının Tespiti ve Dağıtılması, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2015.
• Çonkar, M. Halil: Anonim Ortaklıkta Ayni Sermaye, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2016.
• Demirel, Duygu: Ticaret Sicili, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016.
• Domaniç, Hayri: Anonim Şirketler Hukuku ve Uygulamaları, TTK Şerhi, C. II, İstanbul 1988.
• Dural, H. Ali: “COVID-19 Salgını Nedeniyle Türk Ticaret Kanunu’na 7244 Sayılı Kanunla Eklenen Geçici 13. Madde ile Sermaye Şirketlerinde Kâr Dağıtımına Getirilen Sınırlamalar”, https://blog.lexpera.com.tr/ covid-19-salgini-nedeniyle-turk-ticaret-kanununa-eklenen-gecici-13- madde-ile-sermaye-sirketlerinde-kar-dagitimina-getirilen-sinirlamalar/ (Erişim Tarihi 03.07.2020). (Geçici m. 13)
• Eminoğlu, Cafer: Türk Ticaret Kanunu’nda Kurumsal Yönetim (Corporate Governance), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2014.
• Eroğlu, Muzaffer: “Payları Borsada İşlem Gören Halka Açık Şirketlerde Kurumsal Yönetim İlkelerine İlişkin Yeni Sistem”, Legal Hukuk Dergisi, C. 12, S. 136, 2014, s. 31-71.
• Eroğlu, Muzaffer/Ararat, Melsa: “Yönetişim (Kurumsal Yönetim) Kalitesi Açısından İcra ve Kontrol İşlevlerinin Ayrılığı ve Türkiye’deki Geleneksel Yapılanmaların Şirket Performansına Etkisi”, 30 Haziran 2017, s. 1-12; https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id= 3009739 (Erişim Tarihi 03.07.2020).
• Eroğlu, Muzaffer/Demir, Aybüke: “Anonim Şirkette Organlar Arası İşbölümü ve Genel Kurulun Devredilemez Yetkileri”, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 2, Aralık 2014, s. 79-99.
• Geçgel, Ercan: Anonim Şirketlerde Kâr Payı Avansı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018.
• Gemalmaz, Burak: Mülkiyet Hakkı, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi-6, Avrupa İnsan Hakları Konseyi, Ankara 2018.
• Gözler, Kemal: Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Cilt II, 2. Baskı, Ekin Yayıncılık, Bursa 2020.
• Gürbüz Usluel, Aslı: Anonim Şirketlerde Pay Sahibinin Kâr Payı Alma Hakkı. Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 2016.
• Helvacı, Serap/Erlüle, Fulya: Medeni Hukuk, 4. Bası, Legal Yayıncılık, İstanbul 2016.
• İmregün, Oğuz: Anonim Ortaklıklar, İstanbul 1989. (Ortaklıklar)
• İmregün, Oğuz: “Anonim Ortaklıkta Pay Sahibinin Kâr Payı (Temettü) Hakkı”, Ömer Teoman’a 55. Yaş Günü Armağanı, C. I, İstanbul 2002, s. 413-434. (Kâr Payı)
• Karan, Ulaş: “Bireysel Başvuru Kararlarında Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik İlkesi”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 32, 2015, s. 235-306.
• Karasu, Rauf: Anonim Şirketlerde Emredici Hükümler İlkesi, Güncelleştirilmiş 2. Bası, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2015.
• Karslıoğlu, Hasan: “Anonim Şirketlerde Kâr Payının Hesaplanması ve Dağıtım İlkeleri”, Ankara Barosu Dergisi, S. 3, 2019, s. 181-227.
• Kendigelen, Abuzer/Çonkar, Halil: “Zamanaşımına Uğrayan Kâr Payı Alacağı Konusundaki Özel Düzenleme”, İÜHFM, C. LXXI, S. 2, 2013, s. 205-224.
• Kırca, İsmail: “Anonim Şirket Yönetim Kurulu Kararlarında Takdir YetkisiÖzen Borcu”, BATİDER, C. XXII, S. 3, 2004, s. 85-96.
• Kırca, İsmail/Şehirali Çelik, F. H./Manavgat, Çağlar: Anonim Şirketler Hukuku, C. 1, Temel Kavram ve İlkeler Kuruluş Yönetim Kurulu, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2013.
• Kırca, İsmail/Şehirali Çelik, F. H./Manavgat, Çağlar: Anonim Şirketler Hukuku, C. 2/2, Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2016.
• Kırkbeşoğlu, Nagehan: Türk Özel Hukukunda Kısmi Hükümsüzlük, Yayınlanmış Doktora Tezi, İstanbul 2010.
• Korhan, Gökhan/Ak, Emrah: “Vergi Kanunları Açısından Geçmiş Yıl Karları ve Vergilendirilmesi Hususunda Mevcut Sorunlar”, http://www.alomaliye.com/2014/03/04/vergi-kanunlari-acisindangecmis-yil-karlari-ve-vergilendirilmesi-hususunda-mevcut-sorunlar/ (Erişim Tarihi 03.07.2020). (Geçmiş Yıl Kârları)
• Korkut, Ömer: 6102 Sayılı TTK’na Göre Anonim Şirketlerde Genel Kurul Kararlarının Butlanı, Karahan Kitapevi, Adana 2012.
• Moroğlu, Erdoğan: Anonim Ortaklıkta Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 7. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2014. (Hükümsüzlük)
• Moroğlu, Erdoğan: Anonim Ortaklıklarda Sermaye Artırımı, Güncelleştirilmiş 4. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018. (Sermaye Artırımı)
• Oğuzman, M. Kemal/Barlas, Nami: Medeni Hukuk, Giriş Kaynaklar Temel Kavramlar, 22. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2016.
• Özdemir, Semih Sırrı: İş Adamı Kararı İlkesi (Business Judgment Rule) ve Türk Hukukunda Uygulanabilirliği, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017.
• Paslı, Ali: Anonim Ortaklık Kurumsal Yönetimi, Güncelleştirilmiş 2. Bası, Çağa Hukuk Vakfı Yayınları, İstanbul 2005.
• Pekdinçer, R. Tamer/Yılmaz, Abdüssamet: “Anonim Ortaklıkların 2019 Yılı Olağan Genel Kurul Toplantılarında Dağıtabilecekleri Kar Payı Oranına İlişkin Ticaret Bakanlığı Duyurusunun Değerlendirilmesi”, (https://blog.lexpera.com.tr/anonim-ortakliklarin-dagitabilecekleri-karpayi-oranina-iliskin-ticaret-bakanligi-duyurusunun-degerlendirilmesi/) (Erişim Tarihi 03.07.2020). (Ticaret Bakanlığı Duyurusu)
• Poroy, Reha/Tekinalp, Ünal/Çamoğlu, Ersin: Ortaklıklar Hukuku I, Güncellenmiş, Yeniden Yazılmış 14. Bası, Vedat Yayıncılık, İstanbul 2019.
• Pulaşlı, Hasan: Şirketler Hukuku Şerhi, C. II, Tamamen Yenilenmiş ve Genişletilmiş 3. Baskı, Adalet Yayıncılık, Ankara 2018.
• Sarıkaya, Sinan: “Koronavirüs (COVID-19) Salgını Sebebiyle Ticaret Bakanlığı’nın Sermaye Şirketlerinde Kâr ve Kâr Payı Avansı Dağıtımı Hakkındaki Duyurusu Üzerine Düşünceler”, (https://blog.lexpera. com.tr/covid-salgini-nedeniyle-ticaret-bakanliginin-duyurusu-uzerinedusunceler/) (Erişim Tarihi 03.07.2020). (Kâr ve Kâr Payı Avansı)
• Sayın, Hediye Bahar: Pay Sahibi Haklarının Korunması Kapsamında Anonim Şirket Yönetim Kurulu Kararlarının Butlanı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2015.
• Seçer, Öz: Anonim Ortaklıkta Pay Sahibinin Kâr Payı Hakkının Sınırlandırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2007.
• Sevi, Ali Murat: Anonim Ortaklıkta Sermayenin Oluşturulması ve Pay Sahiplerine İade Edilmesi Yasağı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2013.
• Sümer, Haluk Hadi: Hukuka Giriş, Kavramlar ve Kurumlar, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2017.
• Tiryaki, Cüneyd/Çakır, Rasim Can: “Sermaye Şirketlerinin 2020 Yılı İçerisinde Alacakları Kar Dağıtım Kararlarının Akıbeti - Türkiye ve Dünyadaki Genel Durum”, http://www.ticaretkanunu.net/sermaye- sirketlerinin-2020-yili-icerisinde-alacaklari-kar-dagitim-kararlarininakibeti/ (Erişim Tarihi 03.07.2020). (Sermaye Şirketleri)
• Tiryaki, Cüneyd M./Çakır, Rasim Can: “Geçici Madde 13 İle Getirilen Kâr Payı Dağıtım Sınırlaması Üzerine Ek Değerlendirme”, http://www.ticaretkanunu.net/gecici-madde-13-ile-getirilen-kar-payidagitim-sinirlamasi-uzerine-ek-degerlendirme/ (Erişim Tarihi 03.07.2020). (Geçici m. 13)
• TÜRMOB: Mevzuat Sirküleri, 03.04.2020/87, (https://www.turmob.org.tr/ ekutuphane/Read/69e64753-9b1d-495a-a3f9-06a504eb35e0) (Erişim Tarihi 03.07.2020).
• Ülgen, Hüseyin/Helvacı, Mehmet/Kendigelen, Abuzer/Kaya, Arslan/ Nomer Ertan, Füsun: Ticari İşletme Hukuku, 4. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2015.
• Yanlı, Veliye: “Kâr Payı Avansı Dağıtımı Hakkındaki Düzenleme”, Türk Ticaret Kanunu’na İlişkin İkincil Mevzuatın Değerlendirilmesi Sempozyumu, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ocak 2014, s. 15- 32.
• Yaşar Bozkurt, Sevgi: Anonim Şirketlerde İş adamı Kararı İlkesinin (Business Judgment Rule) Uygulaması, Beta Yayıncılık, İstanbul 2015.