GÖREV SÜRESİ SONA EREN YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HUKUKİ STATÜLERİNİN TÜRK VE İSVİÇRE YARGI KARARLARI IŞIĞINDA KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ VE TESPİT EDİLEN SORUNLARA İLİŞKİN ÖNERİLER

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 2, 1661 - 1701, 26.11.2024

Emek Toraman Çolgar

https://doi.org/10.33717/deuhfd.1537199

Öz

Bu makalede, görev süresi biten ve yeniden seçilmeyen yönetim kurulu üyelerinin hukuki durumları tespit edilmiş ve bu tespitin yaratacağı çeşitli sorunlara Türk ve İsviçre yargı kararları ışığında çözüm önerileri paylaşılmıştır. TTK ile OR hükümlerindeki parallelik nedeniyle karşılaştırma için İsviçre hukuku seçilmiştir. Ancak anılan hükümlerdeki benzerliklere rağmen, Türk ve İsviçre mahkemeleri ile öğretisinin konuyu çok farklı bakış açısıyla ele almaları dikkat çekicidir ve bu nedenle karşılaştırmalı analizi yapılmaya değerdir. Konu, Türk öğreti ve yargısını uzun yıllardır meşgul eden, üzerinde çokça tartışılan ve hakkında kıymetli eserler verilen bir konudur. Öte yandan bu çalışma ile mevcut bilimsel birikimden yararlanılarak, özellikle süresi bitmesine rağmen şirketi fiilen yöneten kişilerin görev, yetki ve hukuki sorumlulukları tartışılmış, benimsenen bakış açısının şirketin temsili ile diğer menfaat sahiplerinin menfaatleri için yaratacağı sorunlara çözüm bulunmaya çaba gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yönetim kurulu, fiili organ, görev süresi, görev ve yetkiler, sınırlı yetkili temsilciler.

COMPARATIVE ANALYSIS OF THE LEGAL STATUS OF BOARD MEMBERS WHOSE TERM OF OFFICE HAS EXPIRED IN THE LIGHT OF TURKISH AND SWISS COURT RULINGS AND PROPOSALS IN RELATION TO THE PROBLEMS IDENTIFIED

Öz

This article determines the legal status of directors whose term of office expires and who are not re-elected and provides solutions to various problems arising from this determination in the light of Turkish and Swiss case law. Swiss law has been chosen for comparison because of the parallelism between the provisions of the TCC and the OR. However, despite the similarities in the aforementioned provisions, it is noteworthy that the Turkish and Swiss courts and doctrine approach the issue from very different perspectives and therefore it is worthy of comparative analysis. The subject in question has been widely discussed in the Turkish academic and judicial agenda for many years, and valuable works have been published on it. On the other hand, this paper, based on the existing scientific accumulation, discusses the duties, powers and legal responsibilities of the persons who actually manage the company despite the expiry of the term and tries to find solutions to the problems that the adopted point of view will create for the representation of the company and the interests of other stakeholders.

Anahtar Kelimeler

Board of directors, de facto BoD, period of the authority, duties and responsibilities, managers with a limited authority.

Kaynakça

• Akdağ Güney, Necla: Şirket Yönetim Kurulu, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2016.
• Akın, Murat Yusuf/Kuru, Özge: “Anonim Şirketlerde Fiili Organın Temsil Yetkisinin Varlığı Sorunu: İsviçre Federal Mahkemesi’nin 9 Ekim 2019 Tarihli Kararı Çerçevesinde Bir Değerlendirme (BGE 146 III 37)”, İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2022, C. 8 S. 1, s. 17-42.
• Alışkan, Murat: “Görev Süresi Dolan Anonim Şirket Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkilerinin Devam Etmesi”, XXXIII. Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 2021, s. 9-49.
• Altınok Ormancı, Pınar: “Tüzel Kişilerde Fiili Organ Kavramı ve Fiili Organın Hukuka Aykırı Fiilleri ile Hukuki İşlemlerinin Doğurduğu Sonuçlar”, İHM, C. 79, S. 4, 2021, s. 1261-1283.
• Arıcı, Mehmet Fatih: “Ticaret Ortaklığınca Avukata Vekâlet (Temsil Yetkisi) Verilmesi ve Bu Vekâlete, Organ Temsilcinin Yetkisinin Sona Ermesinin veya Sınırlanmasının Etkisi”, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan, Cilt I, İstanbul 2007, s. 127-170.
• Arslanlı, Halil: Anonim Şirketler, C. II, Anonim Şirketin Organizasyonu ve Tahviller, İstanbul 1960.
• Ayan, Özge: Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Sadakat Yükümlülüğü ve Bu Yükümlülüğün İhlalinin Sonuçları, Ankara 2013.
• Ayhan, Rıza/Çağlar, Hayrettin/Özdamar, Mehmet: Şirketler Hukuku Genel Esaslar, Yetkin Yayınları, 4. Bası, Ankara 2022.
• Bahtiyar, Mehmet: Ortaklıklar Hukuku, 7. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul 2012.
• Bahtiyar, Mehmet/Hamamcıoğlu, Esra: Yeni TTK’ya Göre Anonim Ortaklık Genel Kurul Toplantıları, Beta Yayınevi, İstanbul 2014.
• Bauen, Marc/Venturi, Silvio: Swiss Board of Directors Organisation Powers Liability Corporate Governance, Schulthess, Zürih Basel Cenevre 2009.
• Böckli, Peter: Schweizer Aktienrecht, 5. Bası, 2022.
• Büchler, Christoph B.: ZK - Zürcher Kommentar, Herausgeber: Lukas Handschin, 3. Bası, Schultess, Zürih Basel Cenevre 2018.
• von der Crone, Hans Caspar/Trautmann, Matthias: “Organisationsmängel und Pattsituationen in der Aktiengesellschaft”, SZW, S. 5, 2012, s. 461-476.
• Domaniç, Hayri: Anonim Şirketler Hukuku ve Uygulaması TTK Şerhi-II, Temel Yayınları, İstanbul 1988.
• Druey, Jean Nicholas/Druey Just, Eva/Glanzmann, Lukas: Corporate and Commercial Law, 12. Bası, Schulthess, Zürih 2021.
• Eminoğlu, Cafer: Şirketler Hukuku Şerhi, Ed. Kemal Şenocak, Cilt 2, Seçkin Yayınları, Ankara 2023 (Şerh).
• Eminoğlu, Cafer: Anonim Şirket Özelinde Fiilî Yönetim Organı, Adalet Yayınevi, Ankara 2022 (Fiilî Organ).
• Eminoğlu, Cafer: Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Görev Sürelerinin Dolması Bağlamında Organ Yokluğu Sorunsalı, XXXIII. Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2021, s. 53-84 (Organ Yokluğu).
• Eriş, Gönen: Ticari İşletme ve Şirketler, 3. Bası, Cilt II, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2017 (2017).
• Eriş, Gönen: Ticari İşletme ve Şirketler, 2. Bası, Cilt I, En-Kay Yayınevi, Adana 1992 (1992).
• Facincani, Nicolas/Wissler, Seline: “BGer 4A_496/2021: Keine stillschweigende Verlängerung des Verwaltungsratsmandates”, AJP, S. 3, 2022, s. 279-283.
• Facincani, Nicolas/Plüss, Adrian: Personengesellschaften und Aktiengesellschaft Art. 530-771 OR, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, 4. Bası, Schulthess, Zürih Basel Cenevre 2024.
• Fleischer, Holger: “Zur aktienrechtlichen Verantwortlichkeit faktischer Organe”, AG, C. 10, 2004, s. 517-528.
• Forstmoser, Peter/Untersander, Oliver: “Entwicklungen im Gesellschaftsrecht -- Handelsgesellschaften und Genossenschaften -- und im Wertpapierrecht”, SJZ, S. 95, 1999, s. 470-477.
• Forstmoser, Peter/Meier-Hayoz, Arthur/Nobel, Peter: Schweizerisches Aktienrecht, Bern 1996.
• Günaydın, Burcu: Anonim Şirkette Zorunlu Organ Eksikliğine Dayanan Fesih Davası, Beta Yayınevi, İstanbul 2012.
• İzmirli, Yadigâr: Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulunun Organ Niteliğini Kaybetmesinin Hukuki Sonuçları, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2001.
• Häusermann, Daniel M./Müller, Matthias, P. A.: “Ende der Amtszeit des nicht rechtzeitig wiedergewaehlten Verwaltungsrates”, GesKR 2022, S. 2, s. 278-285.
• Helvacı, Mehmet: Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu, 2. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul 2001. Kayıklık, Abdurrahman: Anonim Şirketin Temsili, İstanbul 2024.
• Kırca, İsmail/Şehirali Çelik, Feyzan Hayal/Manavgat, Çağlar: Anonim Şirketler Hukuku C. I, Temel Kavram ve İlkeler Kuruluş Yönetim Kurulu, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2013.
• Kilchmann, Jörg: “Stillschweigende Verlängerung Des Verwaltungsratsmandats”, EF 10/22, s. 503-507.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip/Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona/Arpacı, Abdülkadir: Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Birinci Cilt, Borçlar Hukukuna Giriş Hukukî İşlem Sözleşme, 4. Bası’dan 7. Tıpkı Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2017.
• Kortunay, Ayhan: 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu ve Üyelerin Bilgi Alma Hakkı, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2015.
• Krneta, Georg: Verwaltungsrat, 2. Bası, Stämpfli, Bern 2005.
• Moroğlu, Erdoğan: “Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyeleri ile Denetçilerinin Görev Süreleri”, Makaleler I, 3. Bası, Arıkan Yayınevi, İstanbul 2006, s. 389-400.
• Müller, Karin/Lang, Michèle: Die gesellschaftsrechtliche Rechtsprechung des Bundesgerichts im Jahr 2022, ZBJV 160/2024, s. 1-27.
• Müller, Roland/Lipp, Lorenz/Plüss, Adrian: Der Verwaltungsrat, 5. Bası, Schulthess, Zürih Basel Cenevre 2021.
• Özdin, Funda: “Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Seçimine İlişkin Genel Kurul Kararının Hükümsüzlüğünün Yönetim Kurulunca Alınan Kararlara ve Bu Kararlara Dayanılarak Yapılan İşlemlere Etkisi”, TFM, C. 9, S. 2, 2023, s. 285-305.
• Paslı, Ali: “COVID-19 Salgınının Anonim ve Limited Ortaklık Yıllık Olağan Genel Kurul Toplantılarına Etkisi: Güncel Koşullar Sürerken Genel Kurul Kararı Alınabilir Mi?,” Ticaret Kanunu.Net , C.1, S.1, 2020.
• Plüss, Adrian: § 13 Der Verwaltungsrat Art. 707-722, 726 OR, Das Aktienrecht Kommentar der ersten Stunde BK Berner Kommentar, Stämpfli, Bern 2023.
• Poroy, Reha/Tekinalp, Ünal/Çamoğlu, Ersin: Ortaklıklar Hukuku I, 14. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2019.
• Pulaşlı, Hasan: Şirketler Hukuku Şerhi, Cilt II, 4. Bası, Adalet Yayınevi, Ankara 2022 (Şerh).
• Pulaşlı, Hasan: Şirketler Hukuku Genel Esaslar, 8. Bası, Adalet Yayınevi, Ankara 2022 (Genel Esaslar).
• Pulaşlı, Hasan: “Anonim Şirketin Hukuki İşlemlerde Fiili Organ Tarafından Temsil Edilip Edilemeyeceği Sorunu”, Prof. Dr. Rıza Ayhan’a Armağan, Yetkin Yayınları, Ankara 2022, s. 493-523 (Fiili Organ).
• Sarıkaya, Merve: Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyeliği Sıfatının Sona Ermesi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2024.
• Sethe, Rolf/Humbel, Claude: “Entwicklungen im Gesellschafts- und Wertpapierrecht”, SJZ S. 118, 2022, s. 1017-1026.
• Soykan, İsmail Cem: Anonim Ortaklıklarda Organ Yokluğu, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2012.
• Stach, Patrick: Kommentar zum Schweizerischen Obligationenrecht OFK - Orell Füssli Kommentar, 4. Bası, Zürih 2023.
• Sunaric, Predrag: Kurzkommentar OR Obligationen-recht, Hrsg. Henrich Honsell, Basel 2014.
• Tekinalp, Ünal: Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, 5. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2020.
• Teoman, Ömer: “Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyelerinin Görev Süresinin Sona Ermesine İlişkin Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi”, Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu XXV, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 2012, 11-27 (Süre).
• Teoman, Ömer: “Türk Ticaret Kanunu Tasarısının Anonim Ortaklık Yönetim Kuruluna İlişkin Bazı Hükümlerinin Değerlendirilmesi”, Tüm Makalelerim C. III: 2002-2010, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2010 (YK).
• Üçışık, Güzin/Çelik, Aydın: Anonim Ortaklıklar Hukuku I. Cilt, Adalet Yayınevi, Ankara 2013.
• Vischer, Markus/Hohler, Dominik/Eckert, Fabrice: “Organisationsmangel nach Nichtwahl des Verwaltungsrats”, GesKR, S. 3, 2014 s. 405-410.