Kars İlinde Doğum Sonu Dönemde Yenidoğan Bakımına Yönelik Yapılan Geleneksel Uygulamaların Belirlenmesi

Yıl 2014, Cilt: 7 Sayı: 4, 295 - 302, 01.11.2014

Özlem Karabulutlu

Öz

Amaç: Bu çalışma, kadınların doğum sonu dönemde yenidoğan bakımına yönelik yaptıkları geleneksel uygulamaları belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Yöntem: Ocak-Nisan 2013 tarihleri arasında bir hastanesinin doğum servisinde yatan en az bir canlı doğum yapmış loğusa kadınlardan çalışmaya katılmayı kabul eden 500 kadın araştırma kapsamına alınmıştır. Veriler araştırmacı tarafından hazırlanan anket formu ile toplanmıştır. Form kadınlara yüz yüze görüşme yöntemi ile uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik dağılımlar kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan kadınların %70’inin farklı derecelerde geleneksel uygulamalara önem verdiği ve %80’inin yenidoğan bakımı ile ilgili geleneksel bir uygulama yaptığı belirlenmiştir. Kadınların yenidoğan bakımına yönelik yaptıkları geleneksel uygulamalar arasında ise ilk sıralarda bebeğin kırkını çıkarmak (%97.8) ve bebeği nazardan korumak için (%93) yapılan uygulamaların yer aldığı belirlenmiştir. Ayrıca %66.1’i kundağa sarılan bebeklerin bacaklarının düzgün olacağına inandıklarını belirtmişlerdir. Çalışmada 30 yaş üzerinde olan, eğitim düzeyi düşük olan ve gelirini giderden az olarak tanımlayan kadınların yenidoğan sağlığı ile ilgili geleneksel uygulamaları daha fazla oranda yaptıkları saptanmıştır. Sonuç: Araştırma kapsamında yer alan kadınların doğum sonu dönemde yenidoğan bakımına yönelik bazı geleneksel uygulamaları sürdürdükleri bulunmuştur. Kadınlara bebek bakımı konusunda eğitim verilerek yanlış geleneksel uygulamalar konusunda bilgilendirilmesi ve eğitimlerin sürekli ve düzenli yapılması önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

Doğum sonu dönem, Yenidoğan bakımı, Geleneksel uygulamalar

Determining of the Traditional Practices at Postpartum Period Which is Applied to Maintenance of Infant in Kars

Öz

Aim:This search has been done to determine the traditional practices at postpartum period which is applied to maintance of infant in Kars. Method: A total of 500 women attending in the obstetrics department of a hospital who had at least one living birth between January and April 2013 and accepting to participate in this study were included in this study. A questionnaire, prepared by the researcher, was used to collect data. The form has been filled through applying face to face negotiating method to the women. Percentage distributions were used in the analysis of the collected data. Results: 70% of the women participating in the study consider important to some traditional practices in different levels. It was determined that during their postpartum period 80% conducted traditional practices related to infant care. It has been determined the traditional practices at postpartum period which is applied to maintenance of infant as follows: making the forties of infant (97.8%) and the applications to keep evil eye of infant (93%). Also 66.1% stated that the baby’s legs were swaddled for obtaining normal shape. In the research the women older than 30, low levels of education, and whose income is less than outcome, apply traditional practices associated with infant health more than other women do. Conclusion: it has been found that the women in the scope of the search consider maintenance some traditional practices to infant care at the postpartum period. Women were educated about infant care and training consistently and regularly informed about the wrong traditional practices is recommended

Anahtar Kelimeler

Postpartum period, Infant care, Traditional practices

Kaynakça

• Artun, E. (2005). Doğum. Türk Halk Bilimi. Kitabevi, İstanbul.
• Atıcı, İ. (2000). Doğum sonu dönemde erken taburculukta lohusalara verilecek sağlık eğitimi ve evde bakımın postpartum komplikasyonlara ve anksiyete düzeyine etkisi. Bilim Uzmanlığı Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Erzurum, Türkiye.
• Bahar, Z., Bayık, A. (1985). Doğanlar Mahallesinde Annelerin Çocuk Bakımına İlişkin Geleneksel Davranışlarının related to the traditional folk methods used by mothers for child care in Doganlar District.) I. Ulusal Hemşirelik Kongresi Bildirileri Kitabı (1st National Nursing Congress Book) İzmir; Sep 14-15: 241-51. (Observations
• Bahar Z, Okçay H, Özbıçakçı Ş, Beşer A, Üstün B, Öztürk M. (2005). The effects of Islam and traditional practices on women’s health and reproduction. Nursing Ethics, 12(6), 557-570.
• Balkaya, N. (2002). Postpartum dönemde annelerin bakım gereksinimleri ebe ve hemşirenin roller. Yüksekokulu Dergisi, 6(2), 42-49.
• Bayık, A., Bahar, Z. (1985). Doğurgan çağdaki kadınların geleneksel uygulamalarına ilişkin bir çalışma. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 1(1), 1-13.
• Bayık, T, A. (2008). Kültürlerarası (çok kültürlü) hemşirelik eğitimi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11( 2), 92-101.
• Bekar, M. (2001). Kültürlerarası (transkültürel) hemşirelik. Toplum ve Hekim, 16, 136-141.
• Bilaloğlu, P., Ünlübay, D. G., Tunçbilek, I. (2001) Doğumsal kalça çıkığı tanısında ultrasonografi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 10(5), 183-186.
• Biltekin, Ö., Boran, D. (2004). Naldöken sağlık bölgesinde 0-11 aylık bebeği olan annelerin doğum öncesi dönem ve bebek bakımında geleneksel uygulamaları. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 13(5), 166-168.
• Bölükbaş, N., Erbil, N., Altunbaş, H., Arslan, Z. (2009). 0- 12 aylık bebeği olan annelerin çocuk bakımında başvurdukları geleneksel uygulamalar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 164- 176.
• Conseil Sante, SOFRECO, EDUSER (2007). Sağlık arama davranışı araştırması. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü ve Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu, Ankara.
• Çetinkaya, A., Özmen, D., Cambaz, S. (2008). Manisa’da çocuğu olan 15-49 yaş kadınların doğum sonu dönemde yenidoğan sağlığı ile ilgili geleneksel Üniversitesi, Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(2), 39-46. Cumhuriyet
• Çıblak, N. (2004). Halk kültüründe nazar, nazarlık inancı ve bunlara bağlı uygulamalar. Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR), 15, 103-125.
• Dinç, S. (2005). Şanlıurfa merkezde bulunan 4 numaralı sağlık ocağı’na kayıtlı 0-1 yaş çocuğa sahip olan annelerin çocuklarının bakımında uyguladıkları Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 7(1/2), 53-63. uygulamalar.
• Eğri, G., Gölbaşı, Z. (2006). Tokat İli bir sağlık ocağı bölgesindeki 15-49 yaş grubu evli kadınların doğum sonu dönemde anne ve bebek bakımına yönelik geleneksel uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas, Türkiye.
• Eğri, G., Gölbaşı, Z. (2007). 15-49 yaş grubu evli kadınların doğum sonu dönemde bebek bakımına yönelik geleneksel uygulamaları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(5), 313-320.
• Ersin, F., Bahar, Z. (2011). Inhibiting and Facilitating Factors Concerning Breast Cancer Early Diagnosis Behavior in Turkish Women: A
• Qualitative Study According to the Health Belief and Health Development Models.Asian Pacific Journal of Cancer Prevention,12, 1849-54.
• Ersin, F., Bahar Z. (2013). Odak Grup Görüşmeleri ve Kültürel Bakım Farklılık-Evrensellik Teorisi İlişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6(3),172-175
• Geçkil, E., Şahin, T., Ege, E. (2009). Traditional postpartum practices of women and infants and the factors influencing such practices in South Eastern Turkey. Midwifery, 25, 62-71.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2008). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması- 2008, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Devlet Planlama Teşkilatı ve TÜBİTAK. Ankara, Türkiye.
• Hotun, N., Çoskun, A. (1990). İstanbul ili Halkalı yöresindeki kadınların gebelik ve doğuma ilişkin geleneksel inanç ve uygulamaları, II. Ulusal
• Hemşirelik Kongresi Bildirileri, İzmir Ege Üniversitesi Basımevi, 696-706.
• Işık, M. T., Akçınar, M., Kadıoğlu, S. (2010). Mersin ilinde gebelik, doğum ve loğusalık dönemlerinde anneye ve yenidoğana yönelik geleneksel uygulamalar. Uluslararası İnsan Bilimleri 10.03.2013. http://www.insanbilimleri.com 63-84. Erişim
• Jarrah, S., Bond, A. E. (2007). Jordanian women’s postpartum beliefs: An exploratory study. International Journal of Nursing Practice, 13, 289–295.
• Kaewsom, P., Moyle, W., Creedy, O. (2003) .Traidional postpartum practices among thai women. Journal of Advanced Nursing, 41(4), 358-366.
• Kahriman İ. (2007). Trabzon İl Merkezinde 6-12 aylık çocuğu olan annelerin bebek bakımına ilişkin geleneksel uygulamaları, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Türkiye.
• Maimbolwa, M. C., Yamba, B., Diwan, V., Arvidson, R. B. A. (2003). Cultural childbirth practices and beliefs in Zambia. Journal of Advanced Nursing, 43(3), 263–274.
• Meriç, M., Elçioğlu, O. (2004). Halk tababetinin çocuklara yönelik uygulamaları. I. Halk Bilim Sempozyumu. Eskişehir. Osmangazi Üniversitesi Basımevi. 133-141.
• Özyazıcıoğlu, N., Polat, S. (2004). 12 aylık çocuğu olan annelerin sağlık sorunlarında başvurdukları geleneksel uygulamalar. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 7(2), 30-8.
• Öncel, S. (2009). Çocuk bakımında bazı kültürel yaklaşımlar. Hemşirelik ve Ebelikte Kültürlerarası Yaklaşımlar sempozyumu, 9-10 Nisan 2009, 70-78.
• Polat, H. H. (1995). Sivas Ulaş’ta Halk Hekimliği Uygulamaları. (104-105). Ankara: Ürün Yayıncılık.Ltd.Şti,.
• Şenol, V., Ünalan, D., Çetinkaya, F., Öztürk, Y. (2004). Kayseri ilinde halk ebeliği ile ilgili geleneksel uygulamalar. Klinik Gelişim, 17(3-4), 47-55.
• Şenses, M., Yıldızoğlu, İ. (2002). Sekiz ayrı ildeki kaynana ve gelinlerin loğusalık ve çocuk bakımında geleneksel uygulamaları. Çocuk Forumu, 5(2), 44-48.
• Tanrıverdi, G., Seviğ, Ü., Bayat, M., Birkök, MC.(2009). Hemşirelik bakımında kültürel özellikleri tanılama rehberi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1):793-806.
• Tortumluoğlu, G., Okanlı, A., Özer, N. (2004). Cultural approach and its importance in nursing. International Journal of Human Sciences, 1(1):1- 12.
• Tortumluoglu, G.(2008). Heritage of Turkish people. Trascultural Health Care: A Culturally Competent Approach. Purnell L, Paulanca BJ, (Editors). Philadelphia: F. A. Davis Plus.
• Uğurlu E., Başbakkal, Z., Dayılar, H., Çoban V., Ada, Z. (2013). Ödemişte bulunan annelerin bebek bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemlerin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), 342- 60.
• Yalçın, H. (2007). Çocuk sağlığı ve bakımıyla ilgili geleneksel uygulamalar. Güncel Pediatri, 14, 198.
• Yalçın, H. (2012). Gebelik, doğum, lohusalık ve bebek bakımına ilişkin geleneksel uygulamalar (Karaman örneği). Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 55, 19-31.
• Yılmaz, M. A. (2005). Aladağ halk kültürü araştırması. Türk Dili Ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, Türkiye.
• Yücel, Ü., Şenol, S. (2004). Neonatal tetanonozun önlenmesinde ebe ve hemşirenin rolü. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 20(1), 139-147.