Türk Kadınlarının Sağlığı Geliştirme Davranışları

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 1, 9 - 16, 01.02.2013

Zuhal Bahar Ayşe Beşer Şeyda Özbıçakçı Meryem Öztürk Haney

Öz

Giriş: Kadınların sağlığı geliştirme davranşlarının araştırılması halk sağlığı hemşirelerine sağlığı geliştirme aktivitelerine yönelik eğitim ve
danışmanlık yaparken yardımcı olacaktır. Amaç: Bu çalışmanın amacı, 210 Türk kadınının sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını tanımlamak
ve onları sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeğinin kullanıldığı diğer çalışmaların sonuçları ile karşılaştırmaktır. Yöntem: Bu tanımlayıcı
çalışmanın örneklemini 15- 65 yaşları arasındaki 210 kadın oluşturmuştur. Veriler araştırmacılar tarafından oluşturulan sosyodemografik
özellikler anketi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Grup karşılaştırmaları için t testi ve Anova testi
kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan kadınlar kişilerarası destek ve kendini gerçekleştirme alt ölçeklerinden yüksek puanlar aldı.
Buna rağmen, sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği toplam puanları ve diğer alt ölçeklerin puanları genellikle diğer çalışmlarda belirtilen
değerlerle aynı idi ve kadınların egzersiz puanları düşüktü. Eğitim düzeyi egzersiz, sağlık sorumluluğu ve stress yönetimi puanlarında
istatistiksel olarak anlamlı bir katkı sağladı (p<0.01). Evliliği bozulan kadınların daha fazla kişilerarası desteğe ihtiyacı vardı. (p<0.05). Aile
gelirinin düşük olması kadınların sağlık davranışları üzerinde olumsuz bir etkiye sahipdi (p<0.01). Sonuç: Sonuçlara bakıldığında, kadınların
sağlık davranışlarını geliştirmek ve gerekli bakımı sağlamak için halk sağlığı hemşirelerinin toplumun kültürü, inançları, ve değerlerini
bilmesi gerektiğini önerebiliriz

Anahtar Kelimeler

Kültür, kadın, sağlığı geliştirme, halk sağlığı hemşireliği, kadın sağlığı

Health Promotion Behaviors of Turkish Women

Öz

Background: Exploration of health promotion practices of women will help community nurses when educating and counseling these
individuals about health-promoting activities. Aim: The aim of this study was to describe health-promoting life-style behaviors of 210
Turkish women and to compare them with those reported from other published studies that used Health-Promoting Life-style Profile.
Methods: Sample of this descriptive study included 210 women aged 15-65 years. Data were collected using a questionnaire about sociodemographic features developed by the investigators and Health Promoting Lifestyle Profile. T test and Anova test were used for group
comparisons. Results: The women included in this study got the highest scores of interpersonal support and self-actualization. However,
their total Health Promoting Lifestyle Profile and other subscale scores were generally the same as those reported from other studies and they
had the lowest scores of exercise. Education made a statistically significant contribution to exercise, health responsibility and stress
management scores (p<0.01). Women with broken marriages need more interpersonal support (p<0.05). Low family income has a negative
effect on health behaviors of women (p<0.01). Conclusion: In view of the results, we can suggest that community nurses should be aware
of culture, beliefs, and values of the community for which they provide care and make effort to promote health behaviors of women

Anahtar Kelimeler

Culture, Women, Health promotion, Public health nursing, Women’s health.

Kaynakça

• Ahijevych, K., & Bernhard, L. (1994). Health promoting behaviors of African-American women. Nursing Research, 42(2), 86-89.
• Akça, Ş. (1998). Üniversite öğretim elemanlarının sağlığı geliştirme davranışları ve bunu etkileyen etmenlerin değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi, İzmir.
• Al Ma’aitah, R., & Haddad, L. (1999). Health promotion behaviors of Jordanian women. Health Care for Women International, 20(6), 533-547.
• Baltaş, Z. (2000). Sağlık psikolojisi halk sağlığında davranış bilimleri. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Chen, M.Y. (1999). The effectiveness of health promoting counseling to family caregivers. Public Health Nursing, 16(2), 125-132.
• Choudhry, U.K. (1998). Health promotion among immigrant women from India living in Canada. Journal of Nursing Scholarship, 30(3), 269-274.
• Delaney, F.G. (1994). Nursing and health promotion: conceptual concerns. Journal of Advanced Nursing, 20, 828-835.
• Duffy, E.M., Rossow, R.,& Hernandez, M. (1996). Correlates of health-promotion activites in employed MexicanAmerican Women. Nursing Research, 45(1), 18- 24.
• Edelman, C.L., & Mandle, C.L. (1994). Health promotion through the life Span. 4nd ed. St.Louis: Mosby A Harcourt Health Sciences Company.
• Esin, N. (1994). Türk kadınlarının sağlık danışmanlarının değerlendirilmesi. VI.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kitabı. Adana,pp. 52-5.
• Esin, N. (1997). Endüstriyel alanda çalışan işçilerin sağlık davranışlarının saptanması ve geliştirilmesi. Istanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Gözüm, S., & Tezel. A. (2000). Yurtta kalan üniversite öğrencilerinin sağlık davranışını etkileyen faktörlerin path analizi ile açıklanması. I.Uluslararası ve VIII. Ulusal Hemşirelik Kongresi Özet Kitabı, Antalya.
• Heiss, G., & Walden, L.S. (2000). Health promotion and risk reduction in the community In: CM Smith, FA Maurer. 2nd ed. Community health nursing theory and practice. Philadelphia: WB Saunders Company, pp.447-466.
• Jhonson, J., Ratner, P.A., Bottorff, J.L.,& Hayduk, L.A. (1993). An exploration of Pender’s health promotion model using lirsel. Nursing Research, 42(3),132-137.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1982). Türkiye’de Çocuğun Değeri, Kadının Rolü ve Doğurganlığı. Unat NA. Editors. Türk Toplumunda Kadın . İstanbul: Kent Basımevi, pp. 73-96.
• Kuster, A., & Fong, C. (1993). Further psychometric evaluation of the Spanish language health promotion lifestyle profile. Nursing Research, 42,266-269.
• Pender, N.J., Walker, S.N., Sechrist, K.R., & Stromborg, M.F.(1990). Predicting health-promoting life-styles in the workplace. Nursing Research, 39(6),326-332.
• Pender, N.J., Barkauskas, V.H., Hayman, L., Rice, V.H., & Anderson, E.T. (1992). Health promotion and disease prevention: toward excellence in nursing practice and education. Nursing Outlook, 40(3), 106-112.
• Resnick, B. (2003). Health promotion practices of older adults: model testing. Public Health Nursing, 20(1), 2-12.
• TC Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı(1997). 21.Yüzyılın eşiğinde örf ve adetlerimiz Türk töresi.Ankara, pp.149.
• Tezcan, S. (1982). Türk kadının sağlık sorunları. N.A Unat. editors. Türk Toplumunda Kadın. İstanbul: Kent Basımevi.pp. 59-72.
• Tokgöz, E .(2002). Kadın öğretim elemanlarının sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen etmenlerin değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
• Volden, C., Longemo, D., Adamson, M., & Oechsle, L. (1990). The relationship of age,gender and exercise practices to measure of health. lifestyle, self esteem. Applied Nursing Research, 3(1), 20-6.
• Walker, S.N., Sechrist, K.R., & Pender, N.J. (1987). The health promoting lifestyle profil development and psychometric characteristics. Nursing Research,36(2):76-80.
• Walker, S.N., Volkan, K., Sechrist, K.R., & Pender, N.J. (1988). Health-promoting lifestyles of older adults: comparision with young and middle aged adults, correlates and patterns. Advanced in Nursing Science,11,76-90.
• Walker, S.N., & Hill-Polerecky, D.M. (1996). Psychometric evaluation of the Health Promoting Lifestyle Profile II. Unpublished manuscript, University of Nebraska Medical Center.
• Wang, H.H. (1999). Predictors of health promotion lifestyle among three ethnic groups of elderly rural women in Taiwan. Public Health Nursing,16(5),321-328.
• Wang, H.H. (2001). A comparison of two models of healthpromoting lifestyle in rural elderly Taiwanese women. Public Health Nursing,18(3), 204-211.