DİNLEME BECERİSİ: ARAPÇA KONUŞMAYANLAR İÇİN ARAP DİLİ ÖĞRETİMİ İLE İLGİLİ BİR ARAŞTIRMA

Year 2014, Issue: 39, 251 - 275, 07.06.2014

Besme El-ulwâni

Abstract

u inceleme, Arapça konuşmayanlara Arap Dilinin en kolay yoldan öğretilmesini amaçlayan sürekli bir araştırmanın çerçevesi içinde yer almaktadır. Araştırmamızda dilin uygulamalı olarak öğretilmesi hususunda daima dil becerileri üzerinde yoğunlaştık. Dil becerilerinin bölümlere ayrılmasının, gerek öğretim gerekse öğrenim açısından; hem öğretmen hem öğretim metotlarını ortaya koyan hem de öğrenci açısından yararlı olacağı hemen hemen herkesin malumudur. 

Araştırmaya, bu becerinin tanımı ve onun bileşenleri ile başladık. Sonra dil becerileri ve çerçevelerinin belirlenmesi konusuna geçtik. 

Bundan sonra da dinleme becerisi konusuna geçtik. Bu beceriyi tanımlayarak beceriyi oluşturan bileşenlerini belirledik. Bilahare, dinleme becerisi ile diğer dil becerileri arasındaki ilişkiye ışık tuttuk. Aynı şekilde, öğretmenin sınıf içinde öğrencilerine eğitim verirken vurgu yapması gereken yönlerden söz ettik. Sonra, dil seviyelerinde (mübtedi/yeni başlayanlar, mutavassıt/orta seviye ve ileri seviye) dinleme becerisi kapsamında yer alan en önemli yeteneklerle ilgi geniş bir sunum hazırladık. Bu yetenekleri ortaya koyduktan sonra bunlardan uygun gördüğümüzü seçtik.  

Dinleme becerisi ile ilgili sözlerimizi bitirdikten sonra, Arapçayı öğrenen yabancı öğrencilerin dinleme becerisinden nasıl sınava tabi tutulacağı konusuna geçtik. Bununla ilgili olarak seslerin biri birinden ayırt edilebilmesine, işitilenlerin anlaşılıp anlaşılmadığına yönelik sorularla sınavda kullanabileceğimiz çeşitli soru tiplerini sunmaya çalıştık.  

Keywords

Arapça, Dinleme, Dil becerileri

ﻣَﻬﺎرةُ اﻻﺳﺘِﻤﺎع دراﺳﺔٌ ﻓﻲ ﻣَﺠﺎلِ ﺗﻌﻠﻴﻢِ اﻟﻠﻐﺔِ اﻟﻌﺮﺑﻴّﺔِ ﻟﻐﻴﺮِ اﻟﻨﺎﻃِﻘِﻴﻦَ ﺑِﻬﺎ.

Abstract

ﺗﺄﰐ ﻫﺬﻩ اﻟﺪراﺳﺔ ﰲ إﻃﺎر ﲝﺜﻨﺎ اﳌﺘﻮاﺻﻞ ﻋﻦ أﻳﺴﺮ اﻟﻄﺮق ﻟﺘﻌﻠﻴﻢ اﻟﻠﻐﺔ اﻟﻌﺮﺑﻴّﺔ ﻟﻐﲑ اﻟﻨﺎﻃﻘﲔ 􀀁ﺎ، وﻗﺪ رﻛﺰّﻧﺎ داﺋﻤًﺎ ﰲ دراﺳﺘﻨﺎ ﰲ ﻋﻠﻢ اﻟﻠﻐﺔ اﻟﺘﻄﺒﻴﻘﻲ ﻋﻠﻰ اﳌﻬﺎرات اﻟﻠﻐﻮﻳّﺔ، وﻻ ﳜﻔﻰ ﻋﻠﻰ أﺣﺪ ﻣﺎ ﻟﺘﻘﺴﻴﻢ اﳌﻬﺎرات اﻟﻠﻐﻮﻳّﺔ ﻣﻦ ﻓﻮاﺋﺪ ﺗﻌﻠﻴﻤﻴّﺔ وﺗﻌﻠّﻤﻴّﺔ، 

ﻟﻠﻤﻌﻠّﻢ وواﺿﻊ اﳌﻨﺎﻫﺞ واﻟﻄﺎﻟﺐ. 

ﺑﺪأﻧﺎ اﻟﺪراﺳﺔ ﺑﺘﻌﺮﻳﻒ ﻟﻠﻤﻬﺎرة وﻣﻜﻮّﻧﺎ􀀂ﺎ، ﰒّ اﻧﺘﻘﻠﻨﺎ إﱃ اﳊﺪﻳﺚ ﻋﻦ اﳌﻬﺎرات اﻟﻠﻐﻮﻳّﺔ وﲢﺪﻳﺪﻫﺎ.  

اﻧﺘﻘﻠﻨﺎ ﺑﻌﺪ ذﻟﻚ إﱃ اﳊﺪﻳﺚ ﻋﻦ ﻣﻬﺎرة اﻻﺳﺘﻤﺎع، ﻓﻌﺮّﻓﻨﺎﻫﺎ وﺣﺪّدﻧﺎ ﻣﻜﻮّﻧﺎ􀀂ﺎ ﰒّ أﻟﻘﻴﻨﺎ اﻟﻀﻮء ﻋﻠﻰ ﻋﻼﻗﺔ ﻣﻬﺎرة اﻻﺳﺘﻤﺎع ﺑﺎﳌﻬﺎرات اﻟﻠﻐﻮﻳّﺔ اﻷﺧﺮى. وﲢﺪّﺛﻨﺎ أﻳﻀًﺎ ﻋﻦ اﳉﻮاﻧﺐ اﻟﱵ ﳚﺐ أن ﻳﺮﻛّﺰ ﻋﻠﻴﻬﺎ اﳌﻌﻠّﻢ ﻋﻨﺪ ﺗﺪرﻳﺒﻪ ﻃﻼّ ﺑﻪ داﺧﻞ ﺣﺠﺮة اﻟﺼﻒ

ﰒّ ﻗﻤﻨﺎ ﺑﻌﺮض ﻣﻮﺳّﻊ ﻷﻫﻢّ اﻟﻘﺪرات اﻟﱵ ﺗﻨﺪرج ﲢﺖ ﻣﻬﺎرة اﻻﺳﺘﻤﺎع ﰲ اﳌﺴﺘﻮﻳﺎت اﻟﻠﻐﻮﻳّﺔ ) اﳌﺒﺘﺪئ - اﳌﺘﻮﺳّﻂ – اﳌﺘﻘﺪّم

 وﺑﻌﺪ أن ﻋﺮﺿﻨﺎ ﻫﺬﻩ اﻟﻘﺪرات ﻗﻤﻨﺎ ﺑﺎﺧﺘﻴﺎر ﻣﺎ ﻧﺮاﻩ ﻣﻨﺎﺳﺒًﺎ ﻣﻨﻬﺎ. 

ﺑﻌﺪ اﻻﻧﺘﻬﺎء ﻣﻦ اﻟﻜﻼم ﻋﻦ ﻣﻬﺎرة اﻻﺳﺘﻤﺎع اﻧﺘﻘﻠﻨﺎ إﱃ اﳊﺪﻳﺚ ﻋﻦ ﻛﻴﻔﻴّﺔ اﺧﺘﺒﺎر ﻣﻬﺎرة اﻻﺳﺘﻤﺎع ﻋﻨﺪ ﻃﺎﻟﺐ اﻟﻠﻐﺔ اﻟﻌﺮﺑﻴّﺔ 

اﻷﺟﻨﱯ، ﻓﻌﺮﺿﻨﺎ اﳉﻮاﻧﺐ اﻟﱵ ﺳﺘُﺨﺘﱪ ﻣﻦ ﲤﻴﻴﺰ ﻟﻸﺻﻮات وﻓﻬﻢ ﻟﻠﻤﺴﻤﻮع، وأﻧﻮاع اﻷﺳﺌﻠﺔ اﻟﱵ ﲤﻜّﻨﻨﺎ ﻣﻦ اﻻﺧﺘﺒﺎر. اﻟﻜﻠﻤﺎت اﻟﻤﻔﺘﺎﺣﻴﺔ: اﻻﺳﺘﻤﺎع، اﳌﻬﺎرات اﻟﻠﻐﻮﻳّﺔ، ﻋﻠﻢ اﻟﻠﻐﺔ اﻟﺘﻄﺒﻴﻘﻲ. 

References

• الجرجاني (السيد الشريف)، التعريفات، (طبعة استانبول)، 1837 م.