Öz
Bu incelemenin
konusu, İran Türk ağızlarında kullanılan –AnA birleşik zarf-fiil eki ile
ilgilidir. Azerbaycan ve Türkiye Türkçesi üzerine yapılan dilbilgisi
çalışmalarında -Ana zarf-fiil eki yer almamaktadır. Kimi İran Türk ağızlarında
kullanılan -Ana zarf-fiil eki, zaman bildiren zarf-fiil eki olup ölçünlü
Türkiye Türkçesinde kullanılan -(y)IncA, -(U)ncA ve -r, -Ar, -xr… -mAz birleşik
zarf gruplarının işlevlerini yerine getirmektedir. İran Türk ağızlarında
kullanılan -AnA ekinin bir zarf-fiil eki olup olmadığı durumuna Türkçenin
birleşik zarf-fiil eki türetme yollarıyla bu ekin sözdizimindeki işlevlerinden
hareketle açıklık getirilecektir. -AnA zarf-fiil ekinin kullanıldığı ağızlarda
-AnA + kimi/kimin birleşik zarf
grubu da aynı işlevlerde kullanılmaktadır. Bu incelemede -AnA + kimi/kimin birleşik zarf grubu ile
-AnA zarf-fiil ekinin hangisinin daha arkaik olduğu da ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler
-AnA Zarf-Fiil Eki İran Türk Ağızları Birleşik Zarf-Fiil Ekleri Halhal Ağızlar
Kaynakça
- Çakmak, C. (2013). Birleşik zarf-fiil kavramı ve çağdaş Türk lehçelerindeki görünümleri. Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 3 (6): 13-30.
- Ergin, M. (2000). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Yay.
- Karahan, L. (1996). Anadolu ağızlarının sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
- Karahan, L. (2009). “Türkçede şahıs ve işaret zamirlerinin yönelme hâlindeki genişlemeler”. III. Uluslararası Türkoloji Kongresi, Ahmet Yesevi Üniversitesi Türkistan.
- Karini, J. (2009). Erdebil ili ağızları, Ankara. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi grameri (Şekil bilgisi). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
- Öner, M. (1998). Bugünkü Kıpçak Türkçesi. Ankara, Türk Dil Kurumu Yay.
- Öner, M. (1998). -matı/-meti zarf-fiili hakkında. III. Uluslararası Türk Dil Kurultayı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Öz
This study investigates the compound gerundive suffix -AnA in Turkish
dialects of Iran. -AnA gerundive suffix
indicates temporality and functions as –(y)IncA / -(y)UncA kadar ve –r,
-Ar, –xr… -mAz gerundive suffix groups of Standard Turkish of Turkish Republic.
Here, it is aimed to answer if this suffix is a gerundive suffix or not by
exploring the ways of constructing gerundive suffixes in Turkish. In the
dialects having -AnA gerundive suffix, the compound gerundive suffix
group AnA + kimi/kimin is also
used with the same function. This study also tries to find out which one of
these suffixes is more archaic.
Anahtar Kelimeler
-AnA Gerundive Suffix Turkish Dialects of Iran Compound Gerundive Suffixes
Kaynakça
- Çakmak, C. (2013). Birleşik zarf-fiil kavramı ve çağdaş Türk lehçelerindeki görünümleri. Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 3 (6): 13-30.
- Ergin, M. (2000). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Yay.
- Karahan, L. (1996). Anadolu ağızlarının sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
- Karahan, L. (2009). “Türkçede şahıs ve işaret zamirlerinin yönelme hâlindeki genişlemeler”. III. Uluslararası Türkoloji Kongresi, Ahmet Yesevi Üniversitesi Türkistan.
- Karini, J. (2009). Erdebil ili ağızları, Ankara. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi grameri (Şekil bilgisi). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
- Öner, M. (1998). Bugünkü Kıpçak Türkçesi. Ankara, Türk Dil Kurumu Yay.
- Öner, M. (1998). -matı/-meti zarf-fiili hakkında. III. Uluslararası Türk Dil Kurultayı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 17 Ağustos 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 7 Haziran 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 20 Sayı: 2 |