The role of regional development agencies for elim inating regional development disparities in Turkey: Case of izka financial support programs

Yıl 2013, Cilt: 15 Sayı: 1, 73 - 101, 01.02.2013

Davuthan Günaydın

Öz

Regional development, which has been considered as part of economic development, is also an important instrument in providing community equity.It, especially after World War II, has taken an important role in fixing communal catastrophe that the war created. In fact, regional development approach is not thought to be apart from Keynesian economic model. Implementations of regional development policy can be observed in developed countries as much as in developing countries today. Many policies aiming to eliminate regional development diversities in Turkey have been put into practise especially by the beginning of planned development period. Yet it is hard to say that this has been accomplished so far. It was decided to set up development agencies intended for regional development. Thanks to development agencies, regional development can be assured by putting forward the regional dynamics. In this study financial support of Izmir Development Agency is examined. As a result of the support of financial support program, employment increase was seen and positive changes were detected in the production and production capacity.

Anahtar Kelimeler

Regional Development, Regional Development Agencies, Regional Disparities, Regional Development Policies.

Türkiye'de bölgeler arası gelişmişlik farkların giderilmesinde kalkınma ajansların yeri: İzka mali destek programları örneği

Öz

Ekonomik kalkınmanın bir parçası olarak değerlendirilen bölgesel kalkınma, aynı zamanda toplumsal adaletin sağlanmasında da önemli araçlardan biridir. Özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrası, savaşın neden olduğu toplumsal yıkımların giderilmesinde önemli bir rol üstlenmiştir. Gerçekte bölgesel kalkınma anlayışı, Keynesyen müdahaleci ekonomi anlayışından ayrı düşünülmemektedir. Günümüzde gelişmekte olan ülkeler kadar gelişmiş ülkelerde de bölgesel kalkınma politikalarının uygulanmakta olduğu görülmektedir. Türkiye'de de bölgesel kalkınma farklarını gidermeye yönelik pek çok politika, özellikle planlı kalkınma döneminin başından itibaren hayata geçirilmiştir. Fakat bugüne kadar istenilen başarının elde edildiğini söylemek güçtür. Bölgesel gelişmenin sağlanmasına yönelik olarak, 2006 yılından itibaren kalkınma ajanslarının kurulmasına karar verilmiştir. Kalkınma ajansları sayesinde bölge dinamiklerinin ön plana çıkarılması ve bu suretle de bölgesel kalkınmanın sağlanması beklenmektedir. Bu çalışmada İzmir Kalkınma Ajansının uyguladığı mali destek programları incelenmiştir. Mali Destek Programı ile yapılan desteklemeler sonucunda istihdam artışı sağlandığı ve üretim ve üretim kapasitesinde olumlu değişimler yaşandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bölgesel Kalkınma, Bölgesel Kalkınma Ajansları, Bölgesel Farklılıklar, Bölgesel Kalkınma Politikaları.

Kaynakça

• Akpınar, R. (2010). Türkiye’de kalkınma ajanslarınca hazırlanan bölge planlarına dair bir kritik: İzka’nın İzmir bölge planı (2010-2013) örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (4): 07-18. Anselmo, A. D. ve Cascio, L. L. (2011). Towards a new era for regional development: investing in leadership. Local Economy, 26 (6-7): 467472. Dawkins, C. J. (2003). Regional development theory: conceptual foundations, classic works and recent developments. Journal of Planning Literature 18 (2): 131-172.
• (1963). Birinci beş yıllık kalkınma planı, 02011).
• DPT, (1968). İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebIcerikGosterim.aspx?Enc= 83D5A6FF03C7B4FC3712B3AA8761DC70455EDD505C91856E7FE60BFD028
• C293DDPT, ( 2011). DPT, (1973). Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı, http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebIcerikGosterim.aspx?Enc= 83D5A6FF03C7B4FC3712B3AA8761DC70455EDD505C91856E7FE60BFD028
• C293D, ( 2011). DPT, (1979). Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı, http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebIcerikGosterim.aspx?Enc= 83D5A6FF03C7B4FC3712B3AA8761DC70455EDD505C91856E7FE60BFD028
• C293D, ( 2011). DPT, (1985). Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebIcerikGosterim.aspx?Enc= 83D5A6FF03C7B4FC3712B3AA8761DC70455EDD505C91856E7FE60BFD028
• C293D, ( 2011). DPT, (1990). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı, http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebIcerikGosterim.aspx?Enc= 83D5A6FF03C7B4FC3712B3AA8761DC70455EDD505C91856E7FE60BFD028
• C293D, ( 2011). DPT, (1996).Yedinci beş yıllık kalkınma planı, http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebIcerikGosterim.aspx?Enc= 83D5A6FF03C7B4FC3712B3AA8761DC70455EDD505C91856E7FE60BFD028
• C293D, ( 2011). DPT, (2000a). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Bölgesel Gelişme Özel İhtisas Komisyonu Raporu, http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/ WebIcerikGosterim.aspx?Enc=83D5A6FF03C7B4FC49C855C86828FA2E, ( 02011 ). DPT, (2000b). Doğu Karadeniz Bölgesel Gelişme Planı (DOKAP) Nihai Plan, Cilt II, www.dokap.gov.tr/wp-content/dosya/rapor/Yönetici%20özeti.pdf, (02011). DPT, (2001). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebIcerikGosterim.aspx?Enc= 83D5A6FF03C7B4FC3712B3AA8761DC70455EDD505C91856E7FE60BFD028 C293D, ( 2011).
• (2007a). Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı, 2011).
• DPT, (2007b). Yeni Bölgesel Gelişme Politika ve Uygulamaları, http://ekutup.dpt.gov.tr/bolgesel/politika/uygulama.pdf , ( 2011). DPT, (2006). 5449 Sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun Genel Gerekçesi, www.kudaka.org.tr/mevzuatdetay.asp?ContentId=10, ( 202011 ). DPT, (2008). Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı, Bölgesel Gelişme Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara: Yayın No: DPT 27 www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebIcerikGosterim.aspx?Enc=83D5
• A6FF03C7B4FC49C855C86828FA2E, (01.11.2011). DPT, ( 2010). Doğu Anadolu projesi ana planı, www.kalkinma.gov.tr/DocObjects/Download/8076/ozet.pdf, (15.11.2011). Elvan, L., Sorguç, N., Kazancık, L. ve Bilencik, Ö. A. (2005). Türkiye’de bölgesel gelişme politikaları sektör-bölge yığınlaşmaları. TÜSİAD Büyüme Stratejileri Dizisi No 4, Yayın No. TÜSİAD T/2005-09/408. Filiztekin, A. (2008). Türkiye’de bölgesel farklar ve politikalar. İstanbul: TÜSİAD Yayın No: TÜSİAD-T/2008-09/471. Förster, M., Jesuit, D. ve Smeeding, T. (2003). Regional poverty and income inequality in central and Eastern Europe evidence from the Luxembourg income study. United Nations University Discussion Paper, No. 2003/65. Günaydın, D. (2011). Küreselleşmenin refah devleti sağlık politikalarına etkileri: Türkiye örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Halkier, H. (2006). “Regional Development Agencies and Multilevel Governance: European Perspectives”, ODTÜ Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, 7-8 Eylül, Ankara, Türkiye. Hummelbrunner, R. ve Lukesch, R. (2002). Instruments to work with social systems in regional development, Graz: ÖAR-Regionalberatung GmbH. İZKA, (2009). İzmir Kalkınma Ajansı 2008 Yılı Ajans Faaliyet Raporu, www.izka.org.tr/galeri/dokuman-merkezi/mali-destek-programlari-belgeleri/, (02011). İZKA, (2008). Sosyal Kalkınma Mali Destek Programı Proje Teklif Mali Destek Programı Başvuru Rehberi. www.izka.org.tr/galeri/dokuman-merkezi/malidestek-programlari-belgeleri/, (25.09.2011).
• İZKA ve TÜİK, (2011). 2008 Yılı Mali Destek Programları Yararlanıcı Memnuniyet Araştırması Raporu. www.izka.org.tr/galeri/dokuman-merkezi/malidestek-programlari-belgeleri, (25.09.2011). Kargı, N. (2009). Bölgesel kalkınma yaklaşımlarındaki gelişmeler ve AB perspektifi altında Türkiye’nin bölgesel politika analizi. International Journal of Economic and Administrative Studies, 1(3): 19-39. Karaalp, H. ve Simay, F. E. (2009). “Türkiye’de İller ve Bölgeler Arasında Gelir Farklılıkları: Bir Sigma Yakınsama Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Uluslararası Davraz Kongresi, 24-27 Eylül, Denizli, Türkiye. Kayasü, S. ve Yaşar, S. S. (2006). (2006). “Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde Kalkınma Politikaları: Yasal Ve Kurumsal Dönüşümler”, ODTÜ Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, 7-8 Eylül, Ankara, Türkiye. Kızıltan, A. ve Ersungur, M. (2007). Türkiye’de iller ve bölgelerin ekonomik gelişme düzeyleri arasındaki uzun dönemli ilişkiler. A. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (2): 269-286. OECD, (2001). Territorial outlook, Territorial Economy. France: OECD Publications Service. OECD, (2009). The English regional development agencies, governing regional development policy the use of performance indicators. France: OECD Publications Service. Spiezia,V. (2003). Measuring regional economies. OECD, Statistics Brief No www.oecd.org/std/15918996.pdf , (2011). TÜİK, www.tuik.gov.tr/MetaVeri.do?tb_id=56&ust_id=16, (15.11.2011 ). TÜSİAD, (2005). Türkiye’de bölgesel gelişme politikaları, sektör bölge yığınlaşmaları. İstanbul: TÜSİAD Büyüme Stratejileri Dizisi No 4.
• Walburn, D. ve Saublens, C. (2011). Regional economic development policy in Europe: where next? Local Economy, 26 (6-7): 473-485.
• Walburn, D. (2006). “Regional Development Agencies: The Tool to Timulate Economic Development in Regions”, ODTÜ Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, 7-8 Eylül, Ankara, Türkiye.