MARLA TAŞININ YAPI MALZEMESİ OLARAK KULLANIMI; İNEBOLU’DA ÇATI MALZEMESİ OLARAK KULLANIM ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 1, 147 - 166, 30.03.2022

Hicran Hanım Halaç , Hilal Dağlı

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1012761

Öz

Çalışmada, kültürel miras niteliği taşıyan marla taşının tanıtımı ve İnebolu tescilli yapılarında çatı örtü malzemesi olarak kullanımının tescil fişleri üzerinden analiz edilerek belgelenmesi amaçlanmaktadır. Marla taşı ile ilgili literatürde var olan bilgiler aktarılarak örneklemden elde edilen bulgular sunulmuştur. Çalışma kapsamında 314 adet kültürel mirasın çatı örtü malzemeleri incelenmiştir. Bu inceleme tescil fişleri üzerinden gerçekleştirilmiştir. Betimleyici araştırma tipinde olan bu çalışmada belgeler içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Tescil listesinden gelen veriden kopmamak adına kültürel miraslar işlevlerine göre sınıflandırılmıştır. Çatı örtü malzemeleri tespiti ve kategorilendirmesi yapılmıştır. Analiz sonucunda, dört farklı örtü malzemesi türü tespit edilmiştir. Tek bir örtü türünün kullanıldığı yapıların yanında birden fazla örtü türünün aynı yapıda kullanıldığı da görülmüştür. Örtü türleri belirtilmeyen tescilli taşınmazlar olduğu gibi çatısının çöktüğü belirtilen taşınmazlarda mevcuttur. Çalışma sonucunda %37,5’lik oranla en fazla marla taşının örtü malzemesi olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Marlanın diğer örtü türleriyle birlikte kullanımı da eklendiğinde bu oran %41,9’a yükselmektedir. Veriler doğrultusunda marlanın, İnebolu’da özgün çatı kaplama malzemesi olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çatı Örtü Malzemesi, İnebolu, Marla, Kültürel Miras, Belgeleme

Kaynakça

• Ahunbay, Z. (2009). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. İstanbul: YEM Yayın.
• Altınçekiç, H. (2001). Bazı Doğal Taşların İrdelenmesi ve Peyzaj Düzenlemelerinde Kullanım Olanakları. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 51(1), 49-58.
• Arduvaz. (t.y.). https://pixabay.com/tr/images/search/arduvaz/ (Erişim tarihi: 03.05.2020).
• Arslan Abay, N. (2019). Kentsel Alanların Korunması Bağlamında İnebolu Geleneksel Konut Mimarisi Değerlendirmesi (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Aytekin, R. (2007). Bodrum Yalıçiftlik Beldesi Alazeytin Köyü Kayrak Taşlarının Fiziko – Mekanik Özellikleri ve Değerlendirilebilirliği (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Bingöl Üniversitesi. (t.y.). Erişim adresi: http://www.bingol.edu.tr/media/205521/sayt-bolum9-Arastirma-Yontem-ve-Tekniklerinin-Secimi.pdf
• Çelik, M. Y. (2003a). Dekoratif Doğal Yapı Taşlarının Kullanım Alanları ve Çeşitleri. Bilimsel Madencilik Dergisi, 42 (1), 3-15.
• Çelik, M. Y. (2003b). Taş Duvar Elemanı Olarak Doğal Yapı Taşları İşleme Teknikleri. Mermer, 35, 52-58.
• Çelik, M. Y. ve Kavuşan, G. (2001). Doğal taş ve mermerlere uygulanan yüzey şekillendirme teknikleri. 4. Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, 77-86.
• Çelik, S. ve Akgün, L. (t.y.). Örnekleme Yöntemleri. [Ders notu], Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Atatürk Üniversitesi, Erzurum. Erişim adresi: https://egitimdearastirmayontemleri.files.wordpress.com/2012/02/hafta_9_arac59ftc4b1rmalarda-c3b6rnekleme2.pdf
• Devlet Planlama Teşkilatı, Endüstriyel Hammaddeler Alt Komisyonu Çalışma Grubu. (2001). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Raporu Yapı Malzemeleri II. Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/08_Madencilik_SanayiHammaddeleri_Yap%C4%B1_MermerGranitYapiTaslariArduvazSleyt.pdf
• Güleç Korumaz, A., Dülgerler, O. N. ve Yakar, M. (2011). Kültürel Mirasın Belgelenmesinde Dijital Yaklaşımlar. Selçuk Üniversitesi Mühendislik, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 26 (3), 67-83. Hürriyet. (2016, 13 Şubat). Erişim adresi: https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/haydarpasa-gar-olarak-kaldi-40054184
• Isoline Sistemiyle Arduvaz. (t.y.). İstanbul: Onduline. Erişim adresi: https://docs.google.com/a/tr.onduline.com/viewer?url=https://tr.onduline.com/sites/onduline_tr/files/2019-07/arduvaz_brosur_2016.pdf
• Işık, V. (2019). Kayrak Taşı Adlandırması, Jeolojisi ve Kullanım Alanlarına Genel Bakış. Mavi Gezegen, 26, 54-63.
• İnebolu. (t.y.). Erişim adresi: https://tr.pinterest.com/pin/849843392173639800/
• Janis, I.L. (1949). The Problem of Validating Content Analysis. H.D. Lasswell et al. (Eds.). The Language of Politics: Studies in Quantitative Semantics (p. 55-82). New York: George Stewart
• Karahan, D. S. (2018). Dünyada ve Türkiye'de Doğal Taşlar. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü. Erişim adresi: https://www.mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/bilgi-merkezi/maden-serisi/dogaltas.pdf
• Kırık, F. (2019). Tarihi İnebolu Evleri (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Marmara Taş Kaplama. (t.y.). Erişim adresi: https://www.marmarataskaplama.com/urun-kategori/duvar-doseme/kayrak-tasi/?product_count=120
• MTA Genel Müdürlüğü. (t.y.). Maden İhracatının Geçen Yıla Göre Değişimi (2018). Erişim adresi: https://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/2018-maden-ihracat-degerleri Ondokuz Mayıs Üniversitesi. (t.y.). Erişim adresi: https://personel.omu.edu.tr/docs/ders_dokumanlari/8367_33708_1655.pdf
• Onduline. (t.y.). Arduvaz Avrupa’nın Prestijli Çatı Kaplama Malzemesi. Erişim adresi: https://tr.onduline.com/tr/son-kullanici/urunler/arduvaz-0
• Online Zeka. Com. (2018). Erişim adresi: https://www.onlinezeka.com/acik-ocak-nedir-acik-ocak-madenciligi/
• Soykan, O. (2012). Polyester Esaslı Taneli Kompozitlerin (Mermerit) Bazı Fiziksel Ve Mekanik Özelliklerine Bileşenlerinin Etkisi (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp Soykan, O., Özel, C. ve Öcal, C. (2015). Arduvaz ve Andezit'in Beton Agregası Olarak Kullanılabilirliğinin Araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 19(1), 69-74.
• T.C. Ticaret Bakanlığı, Maden, Metal ve Orman Ürünleri Dairesi. (2020). Doğal Taşlar Sektör Raporu. Erişim adresi: https://ticaret.gov.tr/data/5b87000813b8761450e18d7b/Dogal_Taslar_2020.pdf
• Taşlıgil, N. ve Şahin, G. (2016). Yapı Malzemesi Olarak Kullanılan Türkiye Doğal Taşlarının İktisadi Coğrafya Odağında Analizi. Marmara Coğrafya Dergisi, (33), 607-640.