WORK IN THE HISTORICAL PROCESS AND GIG ECONOMY

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: ÖZEL SAYI, 337 - 350, 28.12.2022

Sevim Dilekoğlu Çalca , Üzeyir Aydın

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1191105

Öz

With technological developments and digitalization, human life is constantly changing in many ways. One of these changes has occurred in working life. With the increasing internet access and the use of social media, there are great changes in the traditional business and working understanding. Long-term business understanding leaves its place for short-term jobs. Today, many people work in non-permanent jobs online or through any other medium. Now, those who need a job and those who demand a job can come together very quickly through various platforms, and the job in question is completed in a much shorter time. The gig is just one of the concepts that can be used to describe the new way of working that has emerged with the increase of one-time or temporary jobs in this. The gig economy is defined as a working system based on people who each receive separate wages, have temporary jobs, or do separate jobs, rather than working for an employer. In this respect, the gig economy has been increasingly the subject of research in recent years and has become an indispensable part of the economy. In fact, it is a situation that has existed for a long time that the developments experienced also create a change in the working life. Short-term, one-time, or contract-based work is not a new form of work, it has always existed in many sectors of the economy. However, this way of working is undergoing a transformation with today's technology, and this transformation results in the spread of the gig economy. The aim of this study is to deal with the change of the study in a historical process, to analyze the gig economy comprehensively, and to contribute to the domestic literature. For this purpose, the transformation of the work from the past to the present is evaluated, the scope, rise, advantages and disadvantages of the gig economy are examined and the functioning of the gig economy is included.

Anahtar Kelimeler

Gig Economy, Platform Economy, Working Life

TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE ÇALIŞMA VE GİG EKONOMİSİ

Öz

Teknolojik gelişmeler ve dijitalleşme ile insan yaşamı pek çok açıdan sürekli değişime uğramaktadır. Bu değişimlerden biri de çalışma yaşamında meydana gelmiştir. Artan internet erişimi ve sosyal medya kullanımıyla geleneksel iş ve çalışma anlayışında büyük değişimler yaşanmaktadır. Uzun süreli iş anlayışı yerini kısa süreli işlere bırakmaktadır. Günümüzde, pek çok insan internet üzerinden veya başka bir aracı ile daimî olmayan işlerde çalışmaktadır. Artık işe ihtiyacı olan ile iş talep edenler çok hızlı bir şekilde çeşitli platformlar aracılığı ile bir araya gelebilmekte ve bahse konu olan iş çok daha kısa sürede tamamlanmaktadır. Gig ekonomisi, bu süreçte tek seferlik veya geçici işlerde çalışanların her geçen gün artmasıyla ortaya çıkan yeni çalışma biçimini tanımlamak için kullanılabilecek kavramlardan yalnızca biridir. Gig ekonomisi bir işveren için çalışmaktan ziyade, her biri ayrı ücret alan, geçici işleri olan veya ayrı işler yapan kişilere dayalı bir çalışma sistemi olarak tanımlanmaktadır. Bu yönüyle gig ekonomisi, son yıllarda giderek artan şekilde araştırmalara konu olmakta ve ekonominin göz ardı edilemeyecek bir parçası haline gelmektedir. Yaşanan gelişmelerin çalışma hayatında da değişim yaratması aslında eskiden beri var olan bir durumdur. Kısa süreli, tek seferlik veya sözleşmeye dayalı çalışma yeni oluşan bir çalışma biçimi değildir, ekonominin birçok sektöründe her zaman var olmuştur. Fakat söz konusu çalışma biçimi günümüz teknolojisi ile bir dönüşüm geçirmekte ve bu dönüşüm gig ekonomisinin yaygınlaşması ile sonuçlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, çalışmanın değişimini tarihsel bir süreç içerisinde ele almak, gig ekonomisini analiz etmek ve yerli literatüre katkı sağlamaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada geçmişten günümüze çalışmanın dönüşümü değerlendirilmekte, gig ekonomisinin kapsamı, yükselişi, avantaj ve dezavantajları incelenmekte ve gig ekonomisi işleyişine yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Gig ekonomisi, platform ekonomisi, çalışma hayatı

Kaynakça

• Abraham, K. G., Haltiwanger, J., Sandusky, K., & Spletzer, J. (2019). The rise of the gig economy: Fact or fiction? In AEA Papers and Proceedings, 357-361.
• Acuner, S., & Acuner, E. (2017). Turizmde paylaşım ekonomisi ve vergilendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5 (12), 188-212.
• Adıgüzel, O., & Yüksel, H. (2011). Tarihsel süreçte çalışma kavramı ve bir kırılma noktası olarak sanayi devrimi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 48 (553), 69-81.
• Aydemir, C., & Genç, S. Y. (2011). Orta çağın sosyoekonomik düzeni: Feodalizm. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (36), 226-241.
• Ayrangöl, Z. (2019). Gig ekonomisinde vergileme. Vergi Sorunları Dergisi (368), 135-141.
• Cambridge Dictionary (2022) https://dictionary.cambridge.org/tr/, (Erişim Tarihi:24.09.2022).
• Çiğdem, S. (2019). Endüstri 4.0 ve dijital emek platformlarının insana yakışır iş bağlamında değerlendirilmesi. Journal of Social Policy Conferences (77), 157-199.
• Çiğdem, S., & Koç, İ. (2019). Dijital platform çalışanları ve yeni örgütlenme modelleri. 10. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi (01-03 Kasım 2019) Bildirileri içerisinde, (s. 767-781). Bandırma.
• Degryse, C. (2016). Digitalisation of the economy and its impact on labour markets. ETUI research paper-working paper.
• Erdoğan, E., & Çiğdem, S. (2018). Gig ekonomisi ve freelance iş gücünün yükselişi: Freelancer.com üzerinden bir değerlendirme. Sakarya Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Seçme Yazılar-II, 229-261.
• Erkan, H. (1994). Bilgi toplumu ve ekonomik gelişme. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Erol, A. (2021). Dijitalleşme çağında işyerinin değişimi: Sebepleri ve sonuçları. İnsan ve İnsan, 8 (30), 97-113.
• Fabo, B., Karanovic, J., & Dukova, K. (2017). In search of an adequate European policy response to the platform economy. Transfer: European Review of Labour and Research, 23 (2), 163-175.
• Friedman, G. (2014). Workers without employers: Shadow corporations and the rise of the gig economy. Review of Keynesian Economics, 2 (2), 171-188.
• Graham, M., & Woodcock, J. (2018). Towards a fairer platform economy: Introducing the fairwork foundation. Alternate Routes (29), 242-253.
• Horowitz, S. (2011). The freelance surge ıs the ındustrial revolution of our time. The Atlantic, https://www.theatlantic.com/business/archive/2011/09/the-freelance-surge-is-the-industrial-revolution-of-our-time/244229/, (Erişim tarihi: 22.09.2022).
• Investopedia. (2022). Gig Economy. https://www.investopedia.com/terms/g/gig-economy.asp, (Erişim tarihi: 23.09.2022).
• Kenney, M., & Zysman, J. (2016). The Rise of the platform economy. Issues in Science and Technology, 32 (3), 61-69.
• Kuzgun, İ. (2004). türkiye’de esnek istihdam biçimlerinin düzenlenmesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (2), 17-31.
• Mahiroğulları, A. (2005). Endüstri devrimi sonrasında emeğin istismarını belgeleyen iki eser: Germinal ve dokumacılar. Istanbul Journal of Sociological Studies (32), 41-53.
• Öcal, F. M., & Altıntaş, K. (2018). Dördüncü sanayi devriminin emek piyasaları üzerindeki olası etkilerinin incelenmesi ve çözüm önerileri. OPUS International Journal of Society Researches, 8 (15), 2066-2092.
• Ören, K., & Hasan, Y. (2012). Geçmişten günümüze çalışma hayatı. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 1 (1), 35-59.
• Özbilgin, M., & Erbil, C. (2021). Post-hümanist inovasyon: Gig ekonomi özelinde moto kuryeli teslimat sektörü örneklemi. Sosyal Mucit Academic Review, 2 (1), 22-41.
• Sherk, J. (2016). The rise of the “gig” economy: Good for workers and consumers. The Heritage Foundation, 1-8.
• Sinicki, A. (2019). Thriving in The Gig Economy. Bicester, UK: Apress.
• Stewart, A., & Stanford, J. (2017). Regulating work in the gig economy: What are the options? The Economic and Labour Relations Review, 28 (3), 420-437.
• Taş, H. Y. (2018). Dördüncü sanayi devriminin (endüstri 4.0) çalışma hayatına ve istihdama muhtemel etkileri. OPUS International Journal of Society Researches, 9 (16), 1817-1836.
• Woodcock, J., & Graham, M. (2020). The gig economy: A critical ıntroduction. UK: Polity.
• Yankın, F. B. (2019). Dijital dönüşüm sürecinde çalışma yaşamı. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7 (2), 1-32.