EXAMINATION OF ACTIVE AGING DETERMINANTS: THE CASE OF ANKARA

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 3, 974 - 993, 15.09.2023

Didem Demir Erbil , Oya Hazer

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1254578

Cited By: 1

Öz

With the demographic change in our country and in the world, there has been a significant increase in the proportion of the elderly population. There is a growing need to ensure that the elderly population remains active and healthy. The aging population will need more and more special attention not only to achieve an increase in life expectancy, but also to live better in line with the principles of active aging. Therefore, examining the determinants affecting active aging is important in terms of improving individual and social opportunities. In this context, 280 individuals aged 65 and over participated in the study, which collected data by quantitative method. Independent sample t-test and one-way anova test were used in the analysis of the data. According to the results of the research, older adults want to do activities that determine active aging and their functional capacities are higher than the opportunities and activities they perceive. In addition, there is a statistically significant difference between active aging level and gender, perceived income, employment status, education level, marital status, lifestyle, place of spending time outside the home, perceived health status, regular exercise, alcohol use and seminar, conference etc. education attendance status (p<0,05). Providing services, resources and opportunities to the older adults by taking into account each determinant of active aging will contribute to improving the quality of life of the older adults.

Anahtar Kelimeler

Aging, Active Aging, Determinations of Active Aging, Older Adults.

AKTİF YAŞLANMA BELİRLEYİCİLERİNİN İNCELENMESİ: ANKARA ÖRNEĞİ

Öz

Ülkemizde ve dünyada yaşanan demografik değişimle birlikte yaşlı nüfus oranlarında önemli bir artış meydana gelmiştir. Yaşlı nüfusun aktif ve sağlıklı kalmasını sağlamak için artan bir ihtiyaç söz konusudur. Yaşlanan nüfus, yalnızca yaşam beklentisinde bir artışa ulaşmak için değil, aktif yaşlanma ilkeleri doğrultusunda daha kaliteli yaşayabilmek için giderek daha fazla özel ilgiye ihtiyaç duyacaktır. Bu nedenle aktif yaşlanmayı etkileyen belirleyicileri incelemek, bireysel ve toplumsal fırsatları geliştirmek açısından önem arz etmektedir. Bu kapsamda, nicel yöntemle veri toplanan araştırmaya 65 yaş ve üzeri 280 birey katılmıştır. Verilerin analizinde bağımsız örneklem t testi ve one way anova testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, yaşlı bireyler aktif yaşlanmayı belirleyen aktiviteleri yapmak istemekte ve fonksiyonel kapasiteleri algıladıkları fırsatlara ve aktivitelere göre fazladır. Ayrıca aktif yaşlanma düzeyi ile cinsiyet, algılanan gelir düzeyi, çalışma durumu, eğitim durumu, medeni durum, yaşam şekli, ev dışında zaman geçirilen yer, algılanan sağlık durumu, düzenli egzersiz yapma, alkol kullanma ve seminer, konferans vb. eğitim katılım durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Aktif yaşlanmanın her bir belirleyicisini dikkate alarak yaşlılara hizmet, kaynak ve fırsat sağlamak yaşlıların yaşam kalitesinin yükseltilmesine katkıda bulunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yaşlanma, aktif yaşlanma, yaşlılar., aktif yaşlanma belirleyicileri

Kaynakça

• Angevaren, M., Aufdemkampe, G., Verhaar, H. J. J., Aleman, A. & Vanhees, L. (2008). Physical activity and enhanced fitness to improve cognitive function in older people without known cognitive impairment. Cochrane Database of Systematic Reviews, 16 (3), 53-81.
• Baş, Ş.A. (2019). Evde yaşayan yaşlıların aktif yaşlanma ve yaşam kalitesi yönünden değerlendirilmesi: Nazilli örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Bonnefoy, M. (2001). Physical activity and aging. Rev Mal Respir, 18 (2), 41- 42.
• Bravata, D. M., Smith-Spangler, C., Sundaram, V., Gienger, A. L., Lin, N., Lewis, R., et al. (2007). Using pedometers to increase physical activity and improve health - A systematic review. Jama-Journal of the American Medical Association, 298 (19), 2296-2304.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E. & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (2. Baskı), Pegem Akademi.
• Calasanti, T. (2012). Gender and aging in the context of globalization. In the SAGE Handbook of Social Gerontology; Dannefer, D., Phillipson,C., Eds; SAGE: London, UK,137-149.
• Canatan, Ü. & Boz, H. (2019). Hayat boyu öğrenme etkinliklerine katılımın aktif yaşlanmanın desteklenmesindeki rolü. Turkish Studies-Social Sciences 14(3), 343-363.
• Chen, G. & Gao, Y.(2013). Changes in Social Participation of Older Adults in Beijing. Ageing International., 38(1), 15–27.
• Clarke, A. & Warren, L. (2007). Hopes, fears and expectations about the future: what do older people's stories tell us about active ageing? Ageing & Society, 27 (4), 465-488.
• Colcombe, S. J. & Kramer, A. S. (2006). Fitness effects on the cognitive function of older adults: A metaanalytic study. Psychological Science, 14 (2), 125- 130.
• Çuhadar, S. G. (2019). Türkiye’de Demografik Dönüşüm ve Aktif Yaşlanma İlişkisi; Kocaeli Örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Demirbaş, Ö. (2020). Halk Eğitim Merkezi Çalışanları ve Kursiyerlerinin Aktif Yaşlanma Algıları: Çanakkale İli Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Demirbilek, S. (2005). Sosyal Güvenlik Sosyolojisi. Legal Yayıncılık.
• Demir Erbil, D. & Hazer, O. (2019). University of Jyvaskyla Active Aging Scale: The study of vcoalidity and reliability. International Journal of Eurasia Social Science, 10 (38), 1157-1175.
• Emmanuelle B., Tamer Ahmed, M.P.H., Johanne F., Hsiu-Ting Y. & Maria Victoria Z. (2017). An Empirical Comparison of Different Models of Active Aging in Canada: The International Mobility in Aging Study, The Gerontologist, 57 (2), 197- 205.
• Foster, L. & Walker A. (2015). Special Issue: Successful Aging Active and Successful Aging: A European Policy Perspective. The Gerontologist, 55 (1), 83–90.
• Genç, Y., Pak, M. & Pehlivan, M. (2018). Aktif Yaşlanma Politikası: Huzurevinde Kalan ve Evde Bakım Aylığı ile Ailesi Yanında Desteklenen Yaşlı Bireylerin Aktif Yaşlanma Algısı. International Journal of Social Science, 68(1), 299-320.
• Görgün-Baran, A., Günay B., Bereketli B. & Işık I. (2020). Sosyal sermaye, güven ve yalnızlık açısından yaşlıların yaşam deneyimleri üzerine nitel bir araştırma. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD),13 (2), 72-89.
• Hsu, H. C., Liang, J., Luh, D. L., Chen, C. F., & Wang, Y. W. (2019). Social determinants and disparities in active aging among older Taiwanese. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(16), 3005.
• Knodel, J. & Ofstedal, M.B. (2003). Gender and Aging in the developing World: Where Are the Men? Population and Development Reveiw the Population Council, Inc 29(4), 677-698.
• Kurtkapan, H. (2018). Kentte yaşlılık ve yerel yönetim uygulamaları. Nobel Yayıncılık.
• Lak, A., Rashidghalam, P., Myint, P.K. et al. (2020). Comprehensive 5P framework for active aging using the ecological approach: an iterative systematic review. BMC Public Health, 20, 33.
• Miller, R. G. (1969). Simultaneous statistical inference. New York: McGraw-Hill.
• Morrow-Howell, N. (2000). Productive engagement of older adults: Effects on well-being. St. Louis, Missouri: Center for Social Development.
• Naah, F. L., Njong A. M. & Kimengsi J. N. (2020). Determinants of Active and Healthy Aging in Sub-Saharan Africa: Evidence from Cameroon. Int. J. Environ. Res. Public Health 17(9), 3038.
• Özmete, E. (2016). Türkiye Aktif ve Sağlıklı Yaşlanma Araştırması. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü. Ankara. https://onikinciplan.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/12/Turkiye-Aktif-Ve-Saglikli-Yaslanma-Arastirmasi.pdf (Erişim Tarihi: 12.12.2022).
• Palaz F. S. (2015). Hollanda'da yaşayan Türk vatandaşlarının aktif yaşlanma süreci: Nitel bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Rantanen, T., Portegijs, E., Kokko, K., Rantakokko, M., Törmäkangas,T. & Saajanaho, M. (2018). Developing an Assessment Method of Active Aging: University of Jyvaskyla Active Aging Scale. Journal of Aging and Health, 31(6), 1002-1024.
• Stenner, P., McFarquhar, T. & Bowling, A. (2011). Older people and ‘active ageing’: subjective aspects of ageing actively. Journal of Health Psychology, 16 (3), 467–477.
• Tabachnick B.G. & Fidell L.S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.) Pearson, Boston.
• Tesch-Roemer, C. (2012). Active ageing and quality of life in old age. United Nations Economic Commission for Europe, New York and Geneva.
• Tesch-Roemer, C. & Kondratowitz, H.J. (2006). Comparative ageing research: A flourishing field in need of theoretical cultivation. European Journal of Ageing, 3, 155-167.
• Tufan, İ. (2002). Antikçağdan Günümüze Yaşlılık. Aykırı Yayıncılık.
• Tukey, J. W. (1949). Comparing ındividual means in the analyses of variance. Biometrics, 5, 99- 114. TÜİK (2020). İstatistiklerle yaşlılar, 2021. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33712, (Erişim Tarihi: 08.10.2022).
• TÜİK (2023). İstatistiklerle yaşlılar, 2022. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2022-49667, (Erişim Tarihi: 28.03.2023).
• UNECE (2016), The Actıve Ageıng Index Pilot Studies For Serbia And Turkey, Unece Population Unit.
• Uysal, M. S. (2022). Edirne il merkezinde yaşlı bireylerin aktif yaşlanma düzeylerinin değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı Uzmanlık Tezi.
• Wahl, H. W. & Oswald, F. (2010). Environmental perspectives on aging. In D. Dannefer & C. Phillipson (Eds.), The SAGE handbook of social gerontology (pp. 111-124). London: Sage.
• WHO (1994). World Health Organization. Regional Office for Europe. Health for all targets: the health policy for Europe. World Health Organization. Regional Office for Europe. https://apps.who.int/iris/handle/10665/341920 , (Erişim Tarihi: 02.02.2023).
• WHO (2002). Active ageing: A policy framework. https://apps.who.int/iris/handle/10665/67215, (Erişim Tarihi: 05.02.2023).
• Yağcı, U. & Kapıkıran, Ş. (2019). Aktif yaş alma: Müzik etkinliklerine katılan ve katılmayan bireylerin sosyal destek, yalnızlık ve yaşam doyumu. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD), 12(2), 113-120.
• Zaidi, A., Gasior, K., Hofmarcher, M.M., Lelkes, O., Marin, B., Rodrigues, R., Schmidt, A., Vanhuysse, P. & Zólyomi, E. (2012). Active Ageing Index 2012. Concept, Methodology and Final Results. Vienna: European Centre.