MERKEZİYETSİZ OTONOM KURULUŞLAR (DAO) VE VADEDİLEN YENİ YÖNETİM ANLAYIŞI ÜZERİNE BİR LİTERATÜR TARAMASI

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 4, 1923 - 1934, 20.12.2023

Yasemin Karatekin Alkoç

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1279201

Cited By: 1

Öz

Çağımızın artan dijitalleşme yönelimleriyle birlikte, bireylerin, ekiplerin ve örgütlerin iş yapış şekilleri, yönetimleri, eğilimleri ve iletişim şekilleri de değişime uğramaktadır. Söz konusu bu değişimlere paralel olarak “Merkeziyetsiz Otonom Kuruluşlar (DAO)” olarak ifade edilen yeni örgüt yapılanmaları ortaya çıktığı görülmektedir. DAO kavramının uluslararası yazında ivme kazandığı görülse de, ulusal yazında henüz yeni yeni yer bulduğu ve konuyla ilgili çalışmaların sınırlı sayıda olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın temel gayesi, DAO kavramının tanımının, kapsamının, işleyiş sürecinin, avantaj ve dezavantajlarının ve vaat edilen yeni yönetim anlayışı konularının ilgili yazın bağlamında değerlendirilip, ulusal yazına kazandırılması olmaktadır. Bu amaçla çalışma, DAO’lara yönelik ilgili yazında yer alan kavramsal ve görgül çalışmalar belirli anahtar kelimeler aracılığıyla taranarak, ilaveten konunun güncel bir konu olması hasebiyle de ilgili web sayfaları incelenerek hazırlanmıştır. Gelecekte yapılacak çalışmalarda DAO’ların araştırılmasının, yönetim ve organizasyon araştırmaları için kıymetli olduğu düşünülmektedir. Bu noktada, DAO’nun geleneksel örgüt yönetimi üzerindeki tesirinin tespitinin yapılması mühim gibi görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

dao, merkeziyetsiz otonom kuruluşlar, akıllı sözleşmeler, yönetim, dijitalleşme

A LITERATURE REVIEW ON DECENTRALIZED AUTONOMOUS ORGANIZATIONS (DAO) AND THE PROMISED NEW MANAGEMENT APPROACH

Öz

With the increasing digitalization trends in our age, the way individuals, teams and organizations do business, their management, tendencies and communication styles are also changing. In parallel with these changes, new organizational structures called “Decentralized Autonomous Organizations (DAO)” have emerged. Although it is seen that the concept of DAO has gained momentum in the international literature, it is seen that it has only recently found a place in the national literature and the relevant studies are limited. The main purpose of this study is to evaluate the definition, scope, functioning process, advantages and disadvantages, legal place and promised new management understanding issues of the concept of DAO in the context of the relevant literature and to bring them to the national literature. Research on DAOs in future studies is considered to be valuable for management and organizational research. At this point, it seems important to determine the impact of DAO on traditional organizational management.

Anahtar Kelimeler

Decentralized Autonomous Organizations, Smart Contracts, Management, Digitalization.

Kaynakça

• Bellavitis, C., Fisch, C. & Momtaz, P.P. (2022). The rise of decentralized autonomous organizations (DAOs): A first empirical glimpse. https://www.researchgate.net/publication/359712137_The_rise_of_decentralized_auton (Erişim Tarihi: 01.06.2022).
• Bilgi Platformu, (2021). DAO (Decentralized Autonomous Organization) nedir?. https://www.btcturk.com/bilgi-platformu/dao-nedir/ (Erişim Tarihi: 01.06.2022).
• Blemus, S. & Guegan, D. (2020). Initial crypto-asset offerings (ICOs), tokenization and corporate governance. Capital Markets Law Journal, 15 (2), s. 191-223.
• Blockchain Türkiye, (2022). DAO (Merkeziyetsiz Otonom Organizasyonlar), Türkiye Bilişim Vakfı, s. 1-22.
• Buterin, V. (2014). DAOs, DACs, DAs and more: An incomplete terminology guide. https://blog.ethereum.org/2014/05/06/daos-dacs-das-and-more-an-incompleteterminology-guide/ (Erişim Tarihi: 02.03.2023).
• Cointelegraph Türkiye, (2023). Merkezi olmayan otonom organizasyon (DAO) nedir?. https://tr.cointelegraph.com/learn/what-is-a-decentralized-autonomous-organization-and-how-does-a-dao-work (Erişim Tarihi: 02.03.2023).
• El Faqir, Y., Arroyo, J. & Hassan, S. (2020). An overview of decentralized autonomous organizations on the blockchain, Open Sym., August 25-27, Virtual conferance Spain. https://www.researchgate.net/publication/346223158_An_overview_of_decentralized_autonomous_organizations_on_the_blockchain.pdf (Erişim Tarihi: 04.03.2023).
• Eles, R. (2022). DAO nedir? DAO’lar nasıl çalışırlar?, https://www.coinkolik.com/dao-nedir-daolar-nasil-çalisirlar/#:~:text=Wikipedia%2C%20DAO'yu%20(Merkezi,etkilenmeyen%20bir%20kurulu%C5%9F%20olarak%20tan%C4%B1mlar (Erişim Tarihi: 02.04.2023).
• Goldberg, M. & Schar, F. (2023). Metaverse governance: An empirical analysis of voting within Decentralized Autonomous Organizations. Journal of Business Research, 160, s.113764.
• Göğüş, A. (2022). DAO’lar geniş kitleleri nasıl etkiler?. https://bigpara.hurriyet.com.tr/bigpara-yazarlari/alphan-gogus/dao-lar-genis-kitleleri-nasil-etkiler_ID986554/ (Erişim Tarihi: 01.04.2023).
• Hasan O. (2022). DAO nedir: organizasyonel yönetimin merkeziyetsizleştirilmesi. https://phemex.com/tr/academy/dao-nedir-organizasyonel-yonetimin-merkeziyetsizlestirilmesi (Erişim Tarihi: 05.04.2023).
• Hassan, S. & De Filippi, P. (2021). Decentralized autonomous organization. Internet Policy Review, 10 (2), s.1-10.
• Hsieh, Y.Y. & Vergne, J.P. (2023). The future of the web? The coordination and early‐stage growth of decentralized platforms. Strategic Management Journal, 44 (3), s.829-857.
• Hsieh, Y., Vergne, J., Anderson, P., Lakhani, K. & Reitzig, M. (2018). Bitcoin and the rise of decentralized autonomous organizations. Journal of Organization Design, 7 (14), s.1-16.
• İçözü, T. (2022). DAO nedir? nasıl çalışır? DAO'lar markalar için ne vadediyor?, Webrazzi, https://webrazzi.com/2022/03/02/dao-nedir-nasil-calisir/ (Erişim Tarihi: 04.03.2023).
• Kolber, Adam J. (2018). Not-so-smart blockchain contracts and artificial responsibility. Stanford Technology Law Review, 21 (2), s. 198-234.
• Larimer, S. (2013). Bitcoin and the three laws of robotics. Let’s talk bitcoin. https://letstalkbitcoin.com/blog/post/bitcoin-and-the-three-laws-of-robotics, (Erişim Tarihi: 02.03.2023).
• Madhusudan, S. & Shiho, K. (2019). Blockchain technology for decentralized autonomous organizations. In Advances in Computers, 115, s.115-140.
• Metader, (2023). Dao nedir? https://metader.org.tr/dao-nedir/ (Erişim Tarihi: 04.03.2023).
• Murray, A., Kuban, S., Josefy, M. & Anderson, J. (2021). Contracting in the smart era: The implications of blockchain and decentralized autonomous organizations for contracting and corporate governance. Academy of Management Perspectives, 35 (4), s. 1-53.
• Öztürk, C. (2021). DAO, DAC ve LAO, https://celilozturk.com/dao-dac-ve-lao/ (Erişim Tarihi: 04.03.2023).
• Schmeiss, J., Hoelzle, K., & Tech, R.P. (2019). Designing governance mechanisms in platform ecosystems: Addressing the paradox of openness through blockchain technology. California Management Review, 62 (1), s.121-143.
• Sulkowski, A. (2019). The tao of dao: hardcoding business ethics on blockchain. The Business and Finance Law Review, 3 (2), s. 146-169.
• Şirin, Alp M. (2023). DAO’lar: yöneticinin olmadığı bir gelecek mümkün mü?. https://www.plumemag.com/daolar-yoneticinin-olmadigi-bir-gelecek-mumkun-mu/ (Erişim Tarihi: 03.04.2023).
• Taşyaka, Ö. (2021). DAO nedir? geleceği nasıl şekillendirecek?. https://www.ozgurtaskaya.com/p/dao-nedir-gelecegi-nasl-sekillendirecek (Erişim Tarihi: 03.04.2023).
• Ulukapı Yılmaz, H. (2022). Merkezi olmayan otonom kuruluşlar (DAO): kavramsal bir çalışma, 14th SCF International Conference on Economic, Social, and Environmental Sustainability in the Post Covid-19 World (13-16 Ekim 2022) bildirileri içinde (s.195-203). Antalya, Türkiye.
• Wang, S., Ding, W., Li, J., Yuan, Y., Ouyang, L. & Wang, F. (2019). Decentralized autonomous organizations: concept, model, and applications. IEEE Transactions on Computational Social Systems, 6 (5), s.870-878.
• Yıldızlı, A. (2021). Patronsuz şirketler DAO. https://www.bloomberght.com/yorum/dr-aytunc-yildizli/2294223-patronsuz-sirketler-dao (Erişim Tarihi: 01.04.2023).
• Yılmaz Orhan, B. Z., (2022), Merkeziyetsiz otonom organizasyonlar, kurumsal yönetim ve blokzincir, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2, s.153-164.
• Young, J. (2023). DAO’lar tamamen merkeziyetsiz olmak zorunda değiller, https://www.coindeskturkiye.com/yazarlar/james-young/daolar-tamamen-merkeziyetsiz-olmak-zorunda-degiller-3682 (Erişim Tarihi: 04.03.2023).