A COMPARATIVE READING OF MACBETH AND IV. MURAT PLAYS IN THE CONTEXT OF WOMEN’S POWER

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 4, 1455 - 1480, 12.12.2024

Hanife Şahin

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1527284

Öz

Comparative literature is an attempt to reveal the similar and different aspects of works from different countries and to compare and examine two or more works that have similar themes, events or concepts from the same country. Comparative reading can be applied to simultaneous works or to works published at different times. In the study, the concept of power and the struggles of female characters for power in William Shakespeare’s play Macbeth and Ahmet Turan Oflazoğlu’s play IV. Murat were tried to be read comparatively. It can be said that the concept of power has a place in almost every field of literature. The concept of power sometimes manifests itself as a administration and sometimes as a struggle to obtain the administration. The focus is on the similarities between Lady Macbeth and Kösem Sultan in the context of women and power. The plots of the plays, the internal crises of the characters, the dark image of the female characters and the endings of the characters are emphasized. In both plays, physical and mental battles for power are mentioned. In addition, it has been observed that the characters who entered into an all-out struggle for power died because they could no longer withstand the psychological crises.

Anahtar Kelimeler

Comparative Literature, Women’s Power

KADIN İKTİDARI BAĞLAMINDA MACBETH VE IV. MURAT OYUNLARINI KARŞILAŞTIRMALI BİR OKUMA

Öz

Karşılaştırmalı edebiyat, hem farklı ülkelere ait eserlerin benzer ve farklı yönlerini ortaya koymaya çalışması hem de aynı ülkeye ait benzer tema, olay veya kavramlara sahip olan iki veya daha fazla eserin mukayese edilerek incelenmesidir. Karşılaştırmalı okuma, eş zamanlı eserlere uygulanabileceği gibi farklı zamanlarda yayımlanan eserlere de uygulanabilir. Çalışmada, William Shakespeare’in Macbeth oyunuyla Ahmet Turan Oflazoğlu’nun IV. Murat oyununda iktidar kavramı ve kadın karakterlerin iktidar uğruna verdiği mücadeleler karşılaştırmalı olarak okunmaya çalışılmıştır. İktidar kavramının edebiyatın hemen her alanında kendine yer edindiği söylenebilir. İktidar kavramı, bazen bir yönetim bazen yönetimi elde etmek için verilen mücadele şeklinde kendini gösterir. Kadın ve iktidar bağlamında Lady Macbeth ile Kösem Sultan arasındaki benzerlikler üzerinde yoğunlaşılmıştır. Oyunların kurguları, karakterlerin iç bunalımları, kadın karakterlerin temsil ettikleri karanlık imgesi ve kişilerin sonları üzerinde durulmuştur. Her iki oyunda da iktidar için verilen fiziksel ve zihinsel savaşlardan bahsedilmiştir. Ayrıca iktidar için topyekûn bir mücadele içine giren karakterlerin psikolojik bunalımlara daha fazla dayanamayarak öldükleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Karşılaştırmalı Edebiyat, Lady Macbeth, Kösem Sultan, Kadın İktidarı

Kaynakça

• Aksoy, E. G. (2008). Oya Baydar’ın Eserlerinde Kadın ve İktidar İlişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Akyüz, M. (2017). Karşılaştırmalı Edebiyat Açısından Necip Fazıl’ın Yunus Emre Tiyatrosu ile Nihat Asya’nın Yunus Diye Göründüm Tiyatrosunun İncelemesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5 (4), 880-887.
• And, M. (1973). 50 Yılın Türk Tiyatrosu. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Aristoteles. (2020). Poetika Şiir Sanatı Üzerine. (S. Rifat, Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Aytaç, G. (1997). Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Bayram, A. K. (2024). Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/iktidar. (Erişim Tarihi: 08.05.2024).
• Coşkun, S. (2011). Bir Mutlak Avcısı A. Turan Oflazoğlu. İstanbul: Kitapevi Yayınları.
• Enginün, İ. (1992). Mukayeseli Edebiyat. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Enginün, İ. (2008). Türkçede Shakespeare. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Enginün, İ. (2015). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Güçbilmez, K. B. (2005). İktidar ve Kadın “İktidar Kavramının Kadın Araştırmaları Çerçevesinde Yeniden Çözümlenmesi” (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kacıroğlu, M. (2006). Turan Oflazoğlu’nun “İktidar Üçlemesi” Üzerine Bir İnceleme. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (31), 295-311.
• Mertoğlu, M. S. (2019). Shakespeare’in Lady Macbeth Karakterinin Kadın ve İktidar Bağlamında İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Moran, B. (2014). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Oflazoğlu, A. T. (2018). IV. Murat. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Oflazoğlu, A. T. (1987). Tragedya Sanatı. Türk Dili Dergisi, 54 (432), 275-291.
• Rousseau, A. M., & Pichois, Cl. (1994). Karşılaştırmalı Edebiyat. (M. Yazgan, Çev.). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Shakespeare, W. (2022). Macbeth. (S. Eyüboğlu, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Weber, M. (2004). Sosyoloji Yazıları. (T. Parla, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Wellek, R. & Warren, A. (2019). Edebiyat Teorisi. (Ö. F. Huyugüzel, Çev.). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• (2024). “İktidar”. Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/. (Erişim Tarihi: 08.04.2024).