DİYARBAKIR HALK KÜLTÜRÜNDE ÖLÜMLE İLGİLİ İNANIŞ, ADET VE PRATİKLER

Year 2022, Volume: 24 Issue: 1, 223 - 251, 26.06.2022

Asım Demir

Abstract

İnsan yaşamındaki geçiş dönemlerinin sonuncusu olan ölümle ilgili inanış ve uygulamalar toplumların önemli birer kültür göstergeleridir. Bunlar bize toplumların hem gelenekleri hem de inançları hakkında sosyolojik veriler sunar. Ölümle ilgili her toplumun kendine özgü geleneksel ve dini uygulamaları olmakla birlikte farklı inançlara mensup toplumlarda da benzer hatta aynı uygulamalara rastlamak mümkündür. Bu bağlamda ölüm etrafında oluşmuş geleneği ortaya koyma adına Diyarbakır’da yaşayan Hristiyan, Sünni Müslüman ve Alevilerin ölüm ve buna bağlı geleneksel ve dini uygulamaları, bu uygulamalar arasındaki benzerlikler ve farklılıklar araştırma konusu yapılarak verilmeye çalışılmıştır.

Keywords

Ölüm, Ağıt, Yas, Alevi, Sunni, Diyarbakır Hristiyanları

Supporting Institution

yok

Project Number

yok

References

• BAŞTANÇELİK, Ayşe, Adana Halk Kültüründe Doğum-Evlenme-Ölüm, Altın Koza Yayınları 50, Ulusoy Ofset, Adana, Aralık 2009 CANAN, İbrahim, Hadis Ansiklopedisi Kütüb-i Sitte, Akçağ Yayınları, İstanbul 1995
• Cenaze Hizmetleri Rehberi, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2008
• Dini Kavramlar Sözlüğü, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2010
• Diyanet İslam İlmihali, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2010 Örnek, Sedat Veyis, Türk Halk Bilimi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1995
• ZUHAYLİ, Vehbe, İslam Fıkıh Ansiklopedisi, Risale Yayınları, İstanbul 1994
• CiHAN, Ahmet, “Diyarbakır’da Ölüm Sonrası Gerçekleştirilen Taziye Geleneği ve Seremoniler”, SBArD, Mart 2006, Sayı 7, s. 1 – 23
• ÇIBLAK, Nilgün, “Anadolu’da Ölüm Sonrası Mezarlıklar Çevresinde Oluşan İnanç ve Pratikler”, Türk Kültürü, Sayı 474, 2002, s.605–614.
• KESKİN, Yusuf Ziya, “Şanlıurfa Halk Kültüründe Ölüm”, Harran Ünv. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Temmuz-Aralık 2006, s.7- 41
• ÖZÇETİN, Adnan, “Diyarbakır Bölgesinde Yas ve Din İlişkisi”, Düşünen Adam, 2000 Sayı 13, s.12–18
• THOMAS Louis-Vincent, Funeral Rites, Çev. Nermin Öztürk, (Cenaze ayinleri), Necmettin Erbakan Üniv.İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl 2003, ss.237–253
• YILMAZ, Harun, Alevi Geleneğinde Ölüm ve Sonrası Tören ve Ritüeller, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından 25–26 Kasım 2004 tarihinde düzenlenmiş olan “Uluslararası Türk Kültüründe Ölüm Sempozyumu’na yazar tarafından sunulan “Alevi Geleneğinde Ölüm ve Ölüm Sonrası Uygulamalar” başlıklı bildiri
• KARA, Zülküf, “Ölüm Fenomeni Üzerine Bir Din Sosyolojisi Araştırması –Kayseri Örneği” (Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü-Yayınlanmamış Doktora Tezi) Kayseri, Şubat 2009
• ÖLMEZ, Özlem, “Türk Folklorunda Ölüm Üzerine Sosyolojik Bir Çalışma”, (Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü-Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya 2008 1- http://www.suryaniler.com/kultur-sanat.asp?id=372