DİYARBAKIR KENT DOKUSUNUN OSMANLI DÖNEMİNDEKİ GELİŞİMİ

Yıl 2014, Sayı: 12, 47 - 67, 01.12.2014

Nursel Karaca

Öz

Geniş bölgeleri birbirine bağlayan ana yolların kesiştiği noktada bulunan Diyarbakır, stratejik konumundan dolayı her dönemde önemli bir merkez niteliğindedir. Çeşitli dönemlerin izlerini taşıyan Diyarbakır kent dokusu, büyük ölçüde korunduğundan; farklı yönetimler ve kültürlerin, farklı mimari değerlerini de gözler önüne sermektedir. Bıraktıkları farklı kültür ve mimari değerlerle Diyarbakır‟da kent dokusu üzerinde izleri büyük olan yönetimler Artuklu, Akkoyunlu ve Osmanlı yönetimleridir. Bugün kentte varlığını sürdüren yapıtlar da bu dönemlerin eserleri olup, büyük ölçüde Osmanlı Dönemini temsil etmektedir

Anahtar Kelimeler

Diyarbakır Kent Gelişimi, Osmanlı Dönemi, Seyyahlar, Seyahatnameler

DIYARBAKIR URBAN DEVELOPMENT IN OTTOMAN PERIOD

Öz

Diyarbakır, having been in the junction of the main roads that connects the wide areas, has always carried an important role of center in each period due to its strategical location. Diyarbakır‟s urban texture having traces of various periods because of being largely preserved; has illustrated the different architectural values of different administrations and different cultures. Artuqid, Akkoyunlu and the Ottoman administrations had left larger traces on the urban texture with their different cultural and architectural values. Today, the works surviving in the city are the works of this period, and largely represent the Ottoman period

Anahtar Kelimeler

Diyarbakır Urban Development, Ottoman Period, Travellers, Travel Books.

Kaynakça

• Akbulut, İlhan, (1998), Diyarbakır, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi
• Yayını, No:8, Cansan Basımevi, İstanbul. Bell, Gertrude Lowthian, (1911), Amurath to Amurath, W. Heinemann London.
• Beysanoğlu, Şevket, (2003), Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi
• C.2, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Yayını, Ankara. Beysanoğlu, Şevket, (1996), Diyarbakır Tarihi, Diyarbakır Büyükşehir
• Belediyesi Yayını, Ankara. Bruinessen, Martin Van, Boeschoten, Hendrik, (2003), Evliya Çelebi
• Diyarbakır’da, (Çev.) Tansel Güney, İletişim Yayınları, İstanbul. Buckingham, James Silk, (1827), Travels in Mesopotamia and Asia Minor
• Henry Colburn, New Burlington Street, London. Eti, Usman, (1938 ), “Diyarbakırlı Melek Ahmet Paşa ve Eserleri”
• Karacadağ, S.I-2, Diyarbakır, s.10-11. Garden, Robert Jones, (1999 ), “Diyarbakır”, (Çev.) Hamdi Can Tuncer
• Diyarbakır: Müze Şehir, Yapı Kredi Yayınları, No:1271, İstanbul.
• Göyünç, Nejat, (1994), “Diyarbakır” mad., DİA, C.9, Türkiye Diyanet
• Vakfı Yayınları, İstanbul. Günkut, Bedri, (1937), Diyarbekir Tarihi, Diyarbekir Halkevi Yayını, Diyarbakır.
• Heude, William, (1820), Voyage de La Cota de Malabor a Constantinople
• Librairie de Gide Fils, Paris. İlhan, M. Mehdi, (1994 ), “XVI. Yüzyılın İlk Yarısında Diyarbakır
• Şehrinin Nüfusu ve Vakıfları: 1518 ve 1540 Tarihli Tapu Tahrir
• Defterlerinden Notlar”, A. Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi 1992-1994, C.XVI, S.27, s. 45-113.
• Kuban, Doğan, (1968 ), “Anadolu-Türk Şehri Tarihi Gelişmesi, Sosyal ve Fizikî Özellikleri Üzerinde Bazı Gelişmeler”, Vakıflar Dergisi, S.7, Baha
• Matbaası, İstanbul, s. 53-73. Lucas, Paul, (1708), Reise nach der Levante 1701/04. Armenien, Persien
• Türckey und Griechenland, Hamburg. Niebuhr Carsten, Jasper Seetzen Ulrich, Lepsius Richard, Brugsch Heinrich, (1962), Reisen im Orient, (Ed.) Herbert Scurla, 2. Baskı, Veerlag der Nation, Berlin.
• Niebuhr, Carsten, (1968), Reisebeschreibung nach Arabien, (Yay. Dietmar Henze), Graz, Austria.
• Özdeş, Gündüz, (1997), “Kent”, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, C.2, YEM Yayını, İstanbul.
• Pınar, İlhan, (1998), “Diyarbakır”, (Der. ve çev.) İlhan Pınar, 19. yüzyıl
• Anadolu Şehirleri. Manisa, Edirne, Kütahya, Ankara, İstanbul, Trabzon, Antalya, Diyarbakır, Konya, İzmir, Akademi Kitabevi, İzmir. Pınar, İlhan, (1999), “Gezginlerin Gözüyle Diyarbakır (1701-1924)”
• Diyarbakır: Müze Şehir, Yapı Kredi Yayınları, No:1271, İstanbul.