VON WRIGHT’TA AÇIKLAMA VE ANLAMA

Yıl 2015, Sayı: 14, 16 - 41, 01.12.2015

Ayhan Dereko

Öz

Bu makalede, mantığın alanı içinde ihmal edilmiş olduğu halde, olgusal ilişkileri biçimsel incelemeye imkan veren güçlü bir enstrüman olarak, von Wright'ın koşullar mantığını öne sürmesi üzerinde duruluyor. Yine bu bağlamda, koşullar mantığına ilişkin, burada yeni bir sembolizm öneriliyor. Koşullar mantığının nedensel açıklamaya ve insan eylemleri alanına nasıl uygulandığının örnekleri üzerinde duruluyor. Bu biçimsel mantıkçı yaklaşımın, insan bilimleri alanında, anlama ve açıklama edimleri için nasıl bir model ortaya koyduğu gösteriliyor. Son olarak, tarihsel anlama konusunda Ricoeur'ün öne çıkardığı anlatısallık yaklaşımının bakış açısından, bu biçimsel mantık yaklaşımının eksikleri ve yetersizlikleri ele alınıyor

Anahtar Kelimeler

Koşullar mantığı, nedensellik, eylem, niyetlilik, erekbilimsel açıklama, anlatısallık

VON WRIGHT ON EXPLANATION AND UNDERSTANDING

Öz

In this article, I focus on von Wright's presenting the logic of conditionship, even though it is neglected in the field of logic, as a powerful instrument allowing formal investigation of factual relations. In this context, I propose a new symbolism regarding the logic of conditionship. Examples are taken into account of how the logic of conditionship is implemented on causal explanation and on the field of human actions. It is demonstrated, how a model this formal logical approach produces for acts of understanding and of explaining in the field of human sciences. Finally, there is a discussion on shortcomings and inadequacies of this formal logic approach, from the perspective of narrativity approach, which is Ricoeur's approach on historical understanding

Anahtar Kelimeler

The theory of condition concepts, causality, action, intentionality, teleological explanation, narrativity

Kaynakça

• von Wright, Georg Henrik. (1971), Explanation and Understanding, Routledge & Kegan Paul, London.
• Ricoeur, Paul. (1990), Time and Narrative, vol.1, (Trans.) Kathleen McLaughlin, David Pellauer, The University of Chicago Pres, U.S.A.
• Hempel, Carl G., (Jan. 1942), “The Function of General Laws in History”, The Journal of Philosophy, Vol. 39, No. 2, s.35-48.