İNGİLİZCE DEYİMLERİN TÜRKÇEYE ÇEVİRİSİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM YOLLARI

Yıl 2015, Sayı: 14, 112 - 128, 01.12.2015

Mehmet İli

Öz

Deyimler dilin vazgeçilmez parçalarıdır. Deyimleri oluşturan sözcüklerin gerçek anlamlarından farklı bir anlama sahip olmalarının yanında toplumların farklı kültür ve deneyimleri hem anlama hem de çeviri sürecinde problemler yaşanmasına sebep olmaktadır. Bazen de kaynak dildeki bir deyimin eşdeğeri erek dilde bulunmayabilir. Örneğin "harama uçkur çözmek", "kocaya varmak" gibi deyimler tamamen kültür odaklı deyimlerdir. Çevirinin kaynak dildeki bir metnin başka bir dile aktarımı olduğunu ve toplumların örf, adet, gelenek, görenekleri ve yaşam biçimleri dikkate alındığında çeviri tanımının kültürle bağdaştırılmasının kaçınılmaz olduğunu düşünebiliriz. Geçerli bir çeviride kaynak dil okuyucularında yaratılan etkinin aynısının veya en azından benzerinin erek dil okuyucularında da yaratılması beklenir. Bu noktadan hareketle, bu makaledeki amacımız deyimlerin çevirisinde karşılaşılan sorunları ortaya koymak ve bu sorunlara çözüm yolları üretmekolarak belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Deyim, çeviri, deyim çevirisi, çeviri sorunları ve çözüm yolları

COMMON PROBLEMS IN TRANSLATION OF ENGLISH IDIOMS INTO TURKISH AND SOLUTIONS

Öz

Idioms are indispensable parts of a language. Besides the words forming idioms have different meanings from their real meanings, different culture and experiences of societies cause troubles both in understanding and translation process. Sometimes, the equivalent of the idiom in source language can not be found in target language. For example, idioms like ―harama uçkur çözmek‖, ―kocaya varmak‖ are completely culture oriented idioms. We can consider that translation is transferring a text in source language to another and it is inavitable to relate the translation with culture when customs, traditions and life styles are taken into consideration. In an acceptable translation, it is expected that the effect created for source language readers should be the same or at least similar for target language readers. In this respect, our aim in this article was determined to put forward the problems occuring in idiom translation and find solutions

Anahtar Kelimeler

Idiom, translation, idiom translation, translation difficulties and solutions

Kaynakça

• Aksan, D. (1998), Anlambilim, Engin Yayınevi, Ankara.
• Aksan, D. (2000), Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, Atatürk
• Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu TDK Yay.,:439, Ankara. Aksan, D. (2013), Türkçenin Gücü, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Aksoy, N.B. (2002), Geçmişten Günümüze Yazın Çevirisi, İmge Kitabevi, Ankara.
• Aksoy, Ö. A. (1988), Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, 2 Deyimler Sözlüğü
• İnkılâp Kitabevi, İstanbul. Baker, M. (1992), In other words: A Coursebook On Translation, Routledge, London and New York.
• Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 14, s. 177-197. Bell, Roger T. (1993), Translation and Translating, Longman Group Ltd., New York.
• Glucksberg, S. (2001), Understanding Figurative Language. From Metaphors to
• İdioms, Oxford University Press, New York. Göktürk, A. (2013), Çeviri, Dillerin Dili, 10. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Jakopson, R. (1959), On Linguistic Aspects of Translation. On Translation, (Ed. R.A.Brower), MA: Harward University Press, Cambridge.
• Kunin, A.V. (1984), English –Russian Phraseological Dictionary, 4th ed., Moscow.
• Larson, M.L. (1984), Meaning Based Translation: A Guide to Cross Language
• Equivalence, University Press of America, London and New York. Longman Dictionary of Contemprory English (2006), Pearson Education Limited, Englang: Essex.
• Newmark, P. (1988), A Textbook of Translation, Prentice Hall International, G.B.
• Özdemir, E. (2000), Deyimler Sözlüğü, 8. Baskı, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Suçin, M. H. (2013), Öteki Dilde Var Olmak, 2. Baskı, Say Yayınları, İstanbul.
• Stolze, R. (2013), Çeviri Kuramları, (Çev.) Emra Durukan, Değişim Yayınları, İstanbul.
• TDK. (2005), Türkçe Sözlük, 10. Baskı, Türk Dil Kurumu, Ankara.
• Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 30, S.2, s.223-23 http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GT S.54a2d04a7ed7f2.49572815 (erişim: 2.9.2014) http://www.bachelorsdegree.org/2011/01/30/30-common-english-idioms-and-the- history- behind-them/ (erişim: 18.11.2014) http://yasinhaboglu.com/461-2/ (erişim: 19.11.2014)