KORKU ENDEKSİ (VIX) İLE EMTİA PİYASALARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ

Yıl 2022, Sayı: 31, 87 - 103, 26.10.2022

Burak Sertkaya

Öz

Uluslararası finansal piyasalarda meydana gelen risklerin temel ölçütlerinden birisi, küresel finans piyasalarında önemli görülen ve yakından takip edilen VIX endeksidir. Yatırımcıların korku endeksi olarak adlandırdığı VIX endeksi stratejik öneme sahip emtia piyasalarından doğrudan etkilenmektedir. Bu çalışmada VIX korku endeksi üzerinde etkili olduğu düşünülen stratejik emtia ürünlerinden altın, petrol ve buğday fiyatlarının etkisi araştırılmıştır. VIX endeksinin bağımlı değişken olduğu ve 2015:01-2022:02 yılları arasında haftalık verilerin kullanıldığı çalışmada değişkenler arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişki ARDL sınır testi yaklaşımıyla analiz edilmiştir. Buna göre VIX endeksi ile stratejik emtia değişkenleri arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Altın fiyatının VIX korku endeksi üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif bir etkisinin olduğu saptanmıştır. Uzun dönemde altın fiyatında meydana gelen bir artışın VIX korku endeksini artırması beklenmektedir. Aynı şekilde brent petrolün VIX endeksi üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve negatif bir etkisinin olduğu görülmüştür. Uzun dönemde brent petrol fiyatında yaşanacak bir artışın VIX korku endeksini düşürmesi beklenmektedir. Buğday değişkeni için elde edilen katsayının ise istatistiki olarak anlamlı olmadığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

VIX Korku Endeksi, Altın Fiyatları, Petrol Fiyatları, Buğday Fiyatları, ARDL Sınır Testi

Kaynakça

• Aboura, S. & Chevallier, J. (2015). Volatility returns with vengeance: Financial markets vs. commodities. Res. Int. Bus. Financ. 33, 334–354.
• Basher, S. A. & Sadorsky. P. (2016). Hedging Emerging Market Stock Prices with Oil, Gold, VIX, and Bonds: A Comparison Between DCC, ADCC and GO-GARCH, Energy Economics, 54, 235-247.
• Bouri, E., Jain, A., Biswal, P. C. & Roubaud, D. (2017). Cointegration and nonlinear causality amongst gold, oil, and the Indian stock market: Evidence from implied volatility indices. Resources Policy, 52, 201-206.
• Çikot, Ö. (2010). Emtia Borsaları, Sermaye piyasalarında gündem, TSPAKB, Sayı 90.
• Gazel, S. (2017). Stratejik emtialar ve finansal değişkenler: Türkiye için bir ardl sınır testi yaklaşımı. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 544-563.
• Dickey, D. A. & Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49(4).
• Gozgor, G. & Kaplamaci, B. (2014), The linkage between oil and agricultural commodity prices in the light of the perceived global risk, Agricultural Economics, 60, 332-342.
• Gujarati, D. N. & Porter, D. C. (1999). Essentials of econometrics, Irwin/McGraw-Hill, 4th. Edition, Boston. Alınan yer Academia
• Hammoudeh, S., Sarı, R. & Ewing, B.T. (2009). Relationships among strategic commodities and with financial variables: A new look, Contemporary Economic Policy, 27(2) 251-264.
• Jubinski, D. & Lipton, A. F. (2013). VIX, gold, silver, and oil: How do commodities react to financial market volatility?, Journal of Accounting and Finance, 13(1): 70-88.
• Kavaz, İ., Ceylan, F. & Ünlü, M. (2021). Korku indeksi (Vıx) ile petrol ve altın fiyatları arasındaki ilişkinin ampirik bir analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 58(657), 165-188.
• Le, T. H. & Chang, Y. (2016). Dynamics between strategic commodities and financial variables: Evidence from Japan, Resources Policy, 50, 1-9.
• Liu, M. L., Ji, Q. & Fan, Y. (2013). How does oil market uncertainty interact with other markets? An empirical analysis of implied volatility index. Energy, 55, 860-868.
• Moran, M. T. & Liu, B. (2020). The VIX Index and Volatility-Based Global Indexes and Trading Instruments: A Guide to Investment and Trading Features. CFA Institute Research Foundation.
• Pesaran, M. H., Shin, Y. & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics 16 (3), 289–326.
• Phillips, P. C. B. & Perron, P. (1988). Testing for unit roots in time series regression. Biometrika, 75, 335–346.
• Raza, N., Shahzad, S. J. H., Tiwari, A. K. & Shahbaz, M. (2016). Asymmetric impact of gold, oil prices and their volatilities on stock prices of emerging markets. Resources Policy, 49, 290-301.
• Oteng-Abayie, E. F. & Frimpong, J. M. (2006). Aggregate import demand and expenditure components in Ghana: An econometric analysis. MPRA Paper No. 599,10.
• Öner, H. (2018). Altın, petrol, döviz kuru, faiz ve korku endeksi arasındaki ilişki üzerine bir çalışma. Akademik araştırmalar ve çalışmalar dergisi, 10(19), 396-404.
• Qadan, M. & Cohen, G. (2011). Is It Profitable to Invest According to the VIX Fear Index. Journal of Modern Accounting and Auditing, 7(1), 86-90.
• Sarı, S. S. & Kartal, T. (2020). Covid-19 salgınının altın fiyatları, petrol fiyatları ve vix endeksi ile arasındaki ilişki. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 93-109.
• Sarwar, G. & Khan, W. (2017). The effect of us stock market uncertainty on emerging market returns, Emerging Markets Finance and Trade, 53(8), 1796-1811.
• Tuncel, M. B., Alptürk, Y., Yılmaz, T. & Bekci, İ. (2021). Korku endeksi (Vix) ile kıymetli madenler arasındaki ilişki üzerine ekonometrik bir çalışma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(3), 1069-1083.
• Whaley, R. E. (2000). The investor fear gauge. Journal of Portfolio Management, 26, 12–17.
• World Bank Group (2021). Commodity Markets Outlook: Urbanization and Commodity Demand, October 2021. World Bank, Washington.
• World Bank Group (2022). Commodity Markets Outlook: The Impact of the War in Ukraine on Commodity Markets, April 2022. World Bank, Washington.