DÖKÜMANTASYON: BİR SANAT PRATİĞİ

Yıl 2023, Sayı: 32 (Dicle Üniversitesi'nin 50. Yılına Özel 50 Makale), 786 - 804, 01.03.2023

Songül Mollaoğlu , Tansel Türkdoğan

Öz

Genel anlamda dokümantasyon, ileriye dönük bir yatırım veya faaliyettir. Sanatsal dökümantasyon ise, sanat objesini kendi döneminin ilerisinde bir döneme ulaştıran ölümsüzleştirme aracıdır. Üretildiği dönemin dokusu ve dokusundaki tüm bilgileri, verileri taşıyan sanatsal dökümantasyon zamana ve akımlara göre farklı özellikler sergiler. Yazı bulunmadan önce mağara duvarlarına, taş yüzeylere yapılan kuralsız, estetik kaygısız, disiplinsiz bir dizi figürlerin çizildiği günden bugüne sanatsal dökümanterler farklı aşamalardan geçerek değişik formlara bürünmüştür. 20. Yüzyılda ise sanat eseri dekoratif bir öğe olma kaygısından arındırılmış ve eser mekan arasında bütünleşik içsel bir sunuş şeklini almıştır. Aynı yüzyılda postmodern sanat anlayışı ile sanat mekanının transformasyonu, canlı performanslar, müze yapısındaki fiziki değişimler, hazır nesnenin sanat üretimi olarak sergilerde yerini alması sanatsal dökümantasyonun yeniden tanımlanmasını, sorgulanmasının yolunu açmış ve sanatsal dökümantasyon belgelerinin birer sanat pratiği olarak değerlendirilmesi anlayışını güçlendirmiştir. Bu bağlamda, literatür bilgisine dayalı yapılan bu çalışmanın amacı, sanat dokümantasyonunun önemine, geçmiş ve bir sanat pratiği olma özelliğine dikkat çekmektir.

Anahtar Kelimeler

Sanatsal dökümantasyon, müzecilik, Arşivleme, belgeleme

Kaynakça

• Acar, S., Acar, Ö., Çetinceli, K. (2020). Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Eğitiminin Ve Mesleki Uygulama Sorunlarının Güncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (36), 164-176.
• Antmen, Ahu. (2013). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Artan Oskay, B. (2018). Sonrası kavramsal sanatının günümüz resim sanatına etkileri. İdil, 7, (47), 803-809. Artist Ai Weiwei has draped Berlin's concert hall with 14,000 refugee life jackets. Erişim: 06.07.2022. https://qz.com/616552/photos-artist-ai-weiwei-has-draped-berlins-concert-hall-with-14000-refugee-life-jackets/
• Ataseven, S.Y./ 2018. Modernizmin Sanatsal ve Toplumsal Gelişimi. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 68, 173-182.
• Avcı, S., Uslu, M. (2019). A! Weiwei’nin Muhalif Sanatı. Akdeniz Sanat Dergisi. 13,23:19-29.
• Aydoğdu, Y. (2017). Postmodern anlatıda bir imkân olarak üstkurmaca (metafiction) ve Murathan Mungan Öykülerine Yansımaları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10, (52), 57-68.
• Banksy (2019). Göçmen Çocuk. Venedik, İtalya, 15 Kasım 2019. https://www.ilfattoquotidiano.it/2019/05/23/banksy-porta-dipinto-in-piazza-a-venezia-i-vigili-non-lo-riconoscono-e-lo-cacciano-perche-era-senza-permesso-di-vendita/5201264/
• Barthes, Roland. (2014) Dilin Çalışma Sesi ( Çev. Ayşe Ece, Necmettin Kâmil Sevil&Elif Gökteke). Yapı Kredi Yayınları.
• Barthes, Roland. (2016) Yazı Üzerine Çeşitlemeler- Metnin Hazzı. ( Çev:Şule Demirkol). Yapı Kredi Yayınları
• Briet, Suzanne. (2006). What Is Documentation?, (Trans: Ronald E. Day, Laurent Martinet, Hermina G. B., Anghelescu Langham, M.D). Scarecrow Press.
• Buskirk, Martha. (2003). The Contingent Object of Contemporary Art. Cambridge: MA: MIT Press.
• Burunsuz, M. (2020). Postmodern sanatta eser ve kavram bileşenleri üzerine bir değerlendirme.
• Yıldız Journal Of Art And Design, 7, 2, 100- 120.
• Çeber, T. (2017). İzleyiciyi izlemek; sanat eseri, sanatçı ve izleyici ilişkisi üzerine. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 38, 87-97.
• Çizgen, Gültekin.(1998). Fotoğrafın Görsel Dili. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Esanu, O. (2012). What was contemporary art?. Art Margins, 1, (1), 5-28.
• Farthing, Stephen.(2012). Sanatın tüm öyküsü. ( Çev:G.Aldoğan, F.Candil Çulcu). Hayalperest Yayınevi.
• Francis, Alys. (1997). Kartpostaldan detay. Erişim: 12.10.2022. http://some-landscapes.blogspot.com.tr/2010/08/sometimes-doing-something-leads-to.html.
• Gombrich, Ernist. (2015). Sanatın öyküsü. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Groys, Boris. (2008). Art Power. Cambridge, MA: MIT Press.
• Guzman, Manuel.B,& Verstappen, Bert. (2001). Dökümantasyon Nedir?. Cenevre: Huridocs.
• İlkyaz, A. ve Şahin, D. (2014). Fotoğrafın Sanat Serüveni. idil, 3 (14), 159- 172.
• Kitamura, Kazuki. (2010). Recreating Chaos: Jeremy Deller’s the battle of or greave. I. McCalman ve P. A. Pickering (Editörler). Historical Reenactment: From Realism To The Affective Turn. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Koca, B. (2017). Kavramsal sanat. inönü üniversitesi kültür ve sanat dergisi. İnönü University Journal of Culture and Art, 3 (2), 97-103.
• Latham, K.F. (2012). Museum Object as Document. Journal of Documentation. 68, 1: 45–71.
• LeWitt, Sol. (1980). Kavramsal Sanat Üzerine Paragraflar. Sanat Olarak Betik içinde (s. 19-23). İstanbul:STT Yayınları.
• Lynton, N. (2015). Modern Sanatın Öyküsü (Çev. Cevat Çapan, Sadi Öziş), Remzi Kitabevi Yayınları: İstanbul.
• Odabaş, H. (2003). Kurumsal bilgi yönetimi. Türk Kütüphaneciliği, 17, 357- 368.
• Oken-Wright, P.( 2001). Documentation: Both mirror and light. Innovations in Early Education. The International Reggio Exchange,8 (4),5–15.
• Oskay Malicki, H.E. (2017). Sanat dökümantasyonundan bürokratik dökümantasyona: Bir döngü. STD (Haziran sayısı), 89-101.
• Özdemir, M. (2021). Mağara Resimleri Bize Ne Anlatır? Paleolitik Çağ Mağara Resimleri
• Bağlamında Tarih Öncesi İnancına İlişkin Bazı Sorgulamalar. Tarih ve Gelecek Dergisi 7,4,825-843.
• Pala, A. (2010). Toplam Kalite Yönetimi Çerçevesinde Bilişim Sistemlerinin Etkin Dökümantasyon Amacıyla Kullanılması: Elektronik Döküman Yönetimi İçin Bir Uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Platt, E. (2010). ‘Telling stories with a life of their own: Francis Alÿs’.Tate Etc. issue 19: Summer 2010. Erişim: 12.09.2022 http://www.tate.org.uk/context-comment/articles/telling-storieslife-their-own.
• Steadman, Sheran. (2016). The Archaeology Of Religion -Cultures and Theiır Beliefs In Worldwide Context- , Newyork: Cambridge Scholars Publishing.
• Şahin, Hikmet.(2012). Postmodern Sanat. İdil Sanat Dergisi. 1( 5),90-111.
• Tatar, O. (2020). 2. Uluslararası Multidisipliner Sosyal Bilimler Kongresi. Tam Metinler Kitabı (s. 31-45), Ankara,
• Toprak, B. (2021). Sanatın ve Dinin Kökenini Mağarada Aramak: Kaya Resimleri Üzerine Bazı Düşünceler. İçinde: İbrahim Özcoşar vd. (ed.). Kozmolojik Dengenin Sanatsal Tezahürleri İslam Sanatları, İstanbul.
• Türkdoğan, Tansel. (2014). Bir bağlam olarak politika ve sanat. Kontrast, 40, 21-28
• Türkdoğan, Tansel. (2014). Sanat Kültür Politika. Ankara: Nobel.
• Uyar, Saime. ( 2021). Mülteci Sorunlarının Sanatsal Anlatımı. (Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi). Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.Ankara.
• Benjamin, Walter. (2013). Fotoğrafın Kısa Tarihi-Teknik Araçlarla Yeniden-Üretim (Çoğaltma) Çağında Sanat Eseri. (Çev. O. Akınhay), Agora Kitaplığı: İstanbul.
• Yağmur, Ö.ve Arslan, İ.(2021). Aylan Kurdi’den sonra: Sanatta göçün kaydı. GSED, 27, 46, 249-257.
• Yenidoğan, S.,Çırakoğlu, S. (2019). Basım sanayi ve matbaa sektöründe iş sağlığı ve güvenliği kanununun getirdiği yasal zorunluluklar. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology. 10, 37, 57-72. DOI: 10.5824/1309-1581.2019.2.004.x
• Yılmaz, M. (2006). Modernizmden Postmodernizme Sanat. Ankara: Ütopya Yayınları.