GAİPTEN BİR HABER VAR: ESKİ MEZOPOTAMYA’DA RUH ÇAĞIRMA RİTÜELİ

Year 2025, Issue: 40, 316 - 332, 25.10.2025

Abdulgani Kaçar

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1658297

Abstract

İnsan, yeryüzünde verdiği hayatta kalma mücadelesinde, kendisini daha fazla güvende hissedebilmek için tarihin en erken dönemlerinden beri gelecekte ne olacağını öğrenme arzusu içerisinde olmuştur. Bu amaçla, insan toplulukları, altyapısını mitolojik ve dini hikayelerin oluşturduğu zihin yapılarına uygun olarak çeşitli yöntemler geliştirmiş ve sonraki süreçte Mezopotamya’da yazının bulunmasıyla bunlar kayda geçirilmiştir. Eski Mezopotamya’dan günümüze ulaşan çivi yazılı belgeler incelendiğinde, gök cisimlerine, bir hayvanın karaciğerine ya da doğa olaylarına bakılarak gelecekte ne olacağına dair yorum yapıldığı görülmektedir. Genel olarak kehanet başlığı altında değerlendirilen bu yöntemlerden biri de modern literatürde “nekromansi” olarak geçen ölmüş bir insanın ruhunu, bazı büyülü yöntemlerle Yeraltı Dünyası’ndan çağırarak ona gelecekle ilgili sorular sormaktır. Bu makalenin amacı, insanın ruh ve bedenden oluştuğu, ruhun ölümsüz olduğu ve onunla belirli bazı yöntemlerle iletişime geçilebileceği düşüncesinin, insanlığın erken tarihindeki kökenlerinin arkeolojik veriler üzerinden değerlendirmesini yapmak ve sonrasında Eski Mezopotamya’da ruha inancının mahiyetini ve bu inanca bağlı olarak ortaya çıkan ruh çağırma ritüllerinin içeriğini, çivi yazılı belgeler ışığında açıklamaktır.

Keywords

Eski Mezopotamya , Sümer , Akkad , Babil , Büyü , Ruh Çağırma , Nekromansi.

THERE IS NEWS FROM THE INVISIBLE WORLD: NECROMANCY RITUAL IN ANCIENT MESOPOTAMIA

Abstract

Obtaining information about what will happen in the future has been a power that people have wanted to have since ancient times. People who developed many methods for this purpose recorded them after the invention of the writing system. When the written documents that have survived from ancient Mesopotamia are examined, it is seen that comments are made about what will happen in the future by looking at celestial bodies, the liver of an animal or natural events. One of these methods, which is generally considered under the title of divination, is spirit invocation, which is called "necromancy" in modern literature. In rituals organized for this purpose, the soul of a dead person was summoned from the Underworld by some magical methods and asked questions about the future. Based on this, it is understood that ancient people believed in the existence of the soul. The aim of this article is to reveal the archaeological traces of the origins of the idea in human history that the soul is immortal and that it can be communicated with, and then to investigate the source of the soul belief in Ancient Mesopotamia and to explain how soul calling rituals were performed.

Keywords

Ancient Mesopotamia , Sumer , Akkad , Babylon , Magic , Evocation , Necromancy.

References

• Arslantaş, Y. (2014). Paleolitik Ve Mezolitik (Epi-Paleolitik) Çağ’da Barınma, Fırat Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 319-343. Ayaz, O. (2023). Göbekli Tepe Kültürü’nün Din Sosyolojisi Perspektifinden Yorumlanması, Din Sosyolojisi Araştırmaları, 3(5), 40-58.
• Baytak, İ. (2023). Tarih Öncesi Çağlarda Ergani Ve Yakın Çevre Kültürlerde Ölü Gömme Gelenekleri. In O. Bozan, A. Ertekin (Eds.). Çayönü’nden Osmanlı’ya Ergani, (ss. 1-23). Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Black, J., & Green, A. (2003). Mezopotamya Mitolojisi Sözlüğü Tanrılar İfritler Semboller. Aram Yayıncılık.
• Bottero, J. (2012). Mezopotamya: Yazı, Akıl Ve Tanrılar. Dost Kitabevi.
• Cad: The Assyrian Dictionary Of The Oriental Institute Of The University Of Chicago. Chicago 1956–2010.
• Del Olmo Lete, G. (2015). The Marzeaḥ And The Ugaritic Magic Ritual System, A Close Reading Of Ktu 1.114. Aula Orientalis. 33(2), 221-241.
• Finkel, I. L. (1983/84). Necromancy İn Ancient Mesopotamia. Archiv Für Orientforschung (Afo), 29/30, 1-17.
• Foxvog, D. A. (2011). Elementary Sumerian Glossary. University Of California.
• Kahya, Ö. (2018). Ölüm Sonrası Hayat: Sumerce Metinlerde Öteki Dünya. Tarih Araştırmaları Dergisi (Tad), 37(63), 49-76.
• Kapcár, A. (2015). The Origins Of Necromancy Or How We Learned To Speak To The Dead. Sacra, 13(2), 30-58.
• Katz, D. (2021). Beyond The Future Mesopotamian Perceptions of the Very End. In H. Marlow, K. Pollmann, H. Van Norden (Eds). Eshatology in Antiquity, Forms and Functions, (ss. 19-33). Routledge.
• Klein E. (2023). Oil Lamps, Spearheads And Skulls: Possible Evidence of Necromancy During Late Antiquity in The Te’omim Cave, Judean Hills. Htr, 116(3), 399–421.
• Kramer, S.N. (2002). Sümerler. (Çev. Özcan Buze). Kabalcı Yayınevi.
• Novikova (Новикова) А. А. (2018). Некромантия Как Неотъемлемая Часть Культуры. Научно-Теоретический Журнал, 10, 29-50.
• Scurlock, J.A. (1995). Magical Uses Of Ancient Mesopotamian Festivals Of The Dead. Ancient Magic And Ritual Power, (Ed.) Marvin Meyer, Paul Mirecki, E.J. Brıll Leıden New York Köln., Pp. 93-107.
• Scurlock, J.A. (2016). Mortal And Immortal Souls, Ghosts And The Restless Dead in Ancient Mesopotamia. Religion Compass, 10(4), 77–82.
• Sonia, K. M. (2022). Caring For The Dead İn The Israelite Household. Metatron, 2(1), 1-11.
• Ulanowski, K. (2014). Mesopotamian Divination. Some Historical, Religious and Anthropological Remarks. Miscellanea Anthropologica et Sociologica, 15(4), 13-28.
• Ulanowski, K. (2022). Between Divinatory And Magical Practices in Mesopotamia. Przegląd Religioznawczy, Polskie Towarzystwo Religioznawcze, 4(286), 187-209.
• Wİggermann, F.A.M. (2011). The Mesopotamian Pandemonium, A Provisional Ensus. Smsr 77, 298-322.
• Yılmaz, D. (2023). Ölü Gömme Gelenekleri Işığında Kimliklendirme: Güç, Statü ve Cinsiyet. Antropoloji. 45, 15–33.
• https://etcsl.orinst.ox.ac.uk/
• https://www.kchanson.com/