COVID-19 Pandemisi Kapanmalarının Obez Çocukların Yaşam Tarzları ve Beden Kitle İndeksleri Üzerindeki Etkileri

Year 2024, , 106 - 116, 14.03.2024

Ceren Ceylan Kıraç Pelin Bilir

https://doi.org/10.5798/dicletip.1451710

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı, COVİD-19 pandemisi kapanmalarının; okul çocuklarının yaşam tarzı, BKI (Beden Kitle İndeksi) ve obezite düzeylerini etkileyip etkilemediğini saptamaktır.
Yöntemler: Kesitsel/tanımlayıcı tipteki araştırmanın evrenini Bir Üniversitenin Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları hastanesinde izlenen 89 obez ve 79 gönüllü çocuk oluşturmuştur. Katılımcılara yapılandırılmış bir anket uygulanmıştır. Katılımcıların hasta dosyaları taranarak pandemi öncesi ve kapanma dönemindeki muayene bulguları elde edilmiştir.
Verilerde sürekli değişkenler ortalama, (x¯) ± standart sapma (SD), kesikli değişkenler ise sayı (n) ve yüzde (%) dağılımı şeklinde gösterilmiştir. Katılımcıların COVID-19 pandemisi öncesi ve kapanma dönemindeki boy, vücut ağırlığı, BKI, RBKI vb değerleri ortalamaları karşılaştırılmıştır.
Bulgular: Kapanma döneminde obez grupta ortalama vücut ağırlığı 67,5’den 80,0’e, kontrol grubunda ise, 39,5’den 46,2’ye çıkmıştır (p=0,000).
Obez grupta BKI ortalaması pandemi öncesi 28,10 iken kapanma döneminde 30,46’ya, kontrol grubunda ise, 18,92’den 19,76’ya yükselmiştir (p=0,01). Obez grupta RBKI ortalaması kapanma öncesinde 145,81, kapanma döneminde 151,14 (p=0,000) bulunmuştur.
Heriki grupta da kapanma döneminde günlük ana öğün ve ara öğün sayıları, aburcubur gıda tüketim sıklığı artmıştır. Her iki grupta da BKI ortalaması artışı ile abur-cubur gıda tüketimi arasında, ekran süresi ile ana öğün, ara öğün ve abur-cubur gıda tüketimi arasında pozitif korelasyon bulunmuştur.
Kapanma döneminde her iki grubun ekran süreleri (p<0,000), günlük uyku süreleri (p=0,000) artmış, özellikle obez grubun haftalık egzersiz süreleri azalmıştır (p=0,000).
Sonuç: Kapanma dönemi ile birlikte çocukların yaşam düzeninin önemli ölçüde değiştiği, bu süreçte çocukların geç yatıp, geç uyanmasının ve çok uyumasının yeme alışkanlıklarını da etkileyerek hareketsiz kalmalarına, ekran sürelerinin artmasına, fazla kilo alımına ve obeziteye yol açabildiği saptanmıştır. Literatürde de görüldüğü gibi okul hayatı, düzenli fiziksel aktivite, düzenli yeme, düzenli uyku alışkanlığı kazanmaları için özellikle ergenlik döneminde çok önemlidir.

Keywords

Obezite, Okul çağı çocukları, BKI artışı COVID-19 pandemisi, okul kapanması, fizik aktivite azlığı

References

• 1.Köksal G, Dökmen ÖH. Çocukluk ve ergenlikdöneminde obezite. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 729Baskı: Klasmat Matbaacılık. Şubat 2008. ISBN: 978-975-590-245-6.
• 2.Erkuran H, Karadeniz H. Çocukluk ÇağındaObezite. Sağlık ve Toplum. 2019; 29(3):12-19.
• 3.Yanovski JA. Pediatric obesity. An introduction.Appetite, 2015 Oct;93:3-12.
• 4.Ng M, Fleming T, Robinson M, at all. Globalregional and national prevalence of overweight andobesity in children and adults during 1980-2013: Asystematic analysis for the Global Burden of DiseaseStudy 2013. Lancet 2014;384:766-81.
• 5.T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Beslenme ve SağlıkAraştırması 2010: Beslenme Durumu veAlışkanlıklarının Değerlendirilmesi SonuçRaporu;2014.
• 6.T.C. Sağlık Bakanlığı. Temel Sağlık HizmetleriGenel Müdürlüğü. Türkiye’de okul çağı çocuklarındabüyümenin izlenmesi projesi araştırma raporu.Ankara. 2011:1-121. http://beslenme.gov.tr/content/ files/yayinlar/kitaplar/diger_kitaplar/tocbi_kitap.pdf
• 7.Erten Bucaktepe PG. Obezite patogenezi ve riskfaktörleri. İçinde Ed Haspolat YK. Çocuk veErgenlerde Obezite. Orient yayınları Yayın no: 106.2019. s:93-104. ISBN:987-975-6124-65-9.
• 8.Şengül E, Ünal E. COVID-19 Salgınında Halk SağlığıYönetimi; Med. Res. Rep, 2020. 3(1), 162-71.
• 9. http://people.cst.cmich.edu/lee1c/spss/Prjs_DataSets.htm Erişim tarihi 10.05.2022
• 10.http://arastirmayontemleri.org/normal-dagilim-testleri/ Erişim tarihi 10.05.2022
• 11.Gillis L, McDowell M, Bar-Or O. Relationshipbetween summer vacation weight gain and lack ofsuccess in a pediatric weight control program. EatBehav 2005;6(2):137–43
• 12.Franckle R, Adler R, Davison K. AcceleratedWeight Gain Among Children During SummerVersus School Year and Related Racial/EthnicDisparities: A Systematic Review. Prev Chronic Dis.2014; 11: E101.
• 13.Lange SJ, Kompaniyets L, Freedman DS, et al.Longitudinal Trends in Body Mass Index Before andDuring the COVID-19 Pandemic Among PersonsAged 2–19 Years — United States, 2018–2020.Weekly / September 17, 2021 / 70(37);1278–83.
• 14.Woolford SJ, Sidell M, Li X, et al. Changes in bodymass index among children and adolescents duringDicle Tıp Dergisi / Dicle Med J (2024) 51 (1) : 106-116 the COVID-19 pandemic. JAMA. 2021 Oct 12; 326(14): 1434–6. https://doi.org/10.1001/ jama.2021.15036
• 15.Chang TS, Chen YC, Chen WY, et al. Age- andweight group-specific weight gain patterns inchildren and adolescents during the 15 years beforeand during the COVID-19 pandemic. Int J Obes(Lond). 2022 Jan;46(1):144-52.
• 16.Weaver RG, Hunt ET, Armstrong B, et al. COVID-19 leads to accelerated increases in children’s BKI z-score gain: an interrupted time-series study. Am JPrev Med. 2021;61:e161–e169.
• 17.Workman J. How much may COVID-19 schoolclosures increase childhood obesity? Obesity (SilverSpring). 2020;28(10):1787.
• 18.An R. Projecting the impact of the coronavirusdisease-2019 pandemic on childhood obesity in theUnited States: a microsimulation model. J SportHealth Sci. 2020;9(4):302–12.
• 19.Pujia R, Ferro Y, Maurotti S, et al. The Effects ofCOVID-19 on the Eating Habits of Children andAdolescents in Italy: A Pilot Survey Study Nutrients2021 Jul 30;13(8):2641. doi: 10.3390/nu13082641.
• 20.Pietrobelli A, Pecoraro L, Ferruzzi A, at al.Heymsfield Effects of COVID-19 Lockdown onLifestyle Behaviors in Children with Obesity Livingin Verona, Italy: A Longitudinal Study. Obesity(Silver Spring) 2020. Aug;28(8):1382-5.
• 21.Appelhans BM, Fitzpatrick LS, Li H, at al. Thehome environment and childhood obesity in low-income households: indirect effects via sleepduration and screen time BMC Public Health 2014,14:1160
• 22.Maltoni G, Zioutas M, Deiana G, et al. Genderdifferences in weight gain during lockdown due toCOVID-19 pandemic in adolescents with obesity.Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2021; 31:2181–5.