HADITHS USED BY SEZAI KARAKOÇ IN HIS WORKS AND THE COMMENTS ON THEM

Year 2023, Volume: 59 Issue: 2, 579 - 612, 19.06.2023

İbrahim Saylan

Abstract

Sezai Karakoç (d. 2021), who is a poet, thinker, artist and many more, saw himself as a revivalist and defined himself as a worker carrying stones in the footsteps of the prophets. He explained the idea of awakening as taking shelter under the banner of the last prophet and reviving his sunnah. However, the author directly did not use the way of transmitting narrations from the Prophet much. Whether an intellectual who has no close relationship with the science of hadith included hadiths in his works; If he gave a place to which hadiths and to what extent, it aroused our curiosity. In some of his works, Karakoç presented narrations with phrases such as “The Great Prophet commanded”, “It is mentioned in the hadith” or “As the Great Prophet commanded”. He also offers his own interpretations of hadiths, such as his interpretation of the hadith on “correcting evil” as “not getting used to an evil just because you cannot eliminate it” and his explanation of the “great jihad” as “breaking the idol within oneself” for believers. Therefore, in this study, not only the sources and authenticity of the hadiths used by Karakoç in his works are examined, but also the interpretations he provides for them are identified.

Keywords

Hadith, Sezai Karakoç, Revival, Great Prophet, Comment.

SEZAİ KARAKOÇ’UN ESERLERİNDE KULLANDIĞI RİVAYETLER VE BUNLARA GETİRDİĞİ YORUMLAR

Abstract

Şair, mütefekkir, sanatkâr ve daha birçok özelliğe sahip Sezai Karakoç (ö. 2021); kendisini bir diriliş eri olarak görmüş ve peygamberlerin izinde taş taşıyan bir işçi olarak tanımlamıştır. O, diriliş mefkûresini, son peygamberin sancağı altına sığınma ve sünnetini ihya etme olarak açıklamıştır. Bununla beraber Karakoç, doğrudan Hz. Peygamber’den (s.a.s.) rivayet aktarma yoluna fazla başvurmamıştır. Hadis ilmiyle yakın münasebeti olmayan bir fikir insanının eserlerinde hadislere yer verip vermediği; verdi ise hangi hadislere ne ölçüde yer verdiği merakımızı celp etmiştir. Karakoç bazı eserlerinde “Ulu Peygamber buyurmuştur”, “hadisi şerifte gelmiştir” veya “Büyük Peygamberin buyurduğu şekilde” gibi ifade kalıplarıyla rivayetler takdim etmiştir. Karakoç’un “kötülüğün düzeltilmesi” hadisini, “kötülüğü yok etmeye gücün yetmedi diye bir kötülüğe alışma” şeklindeki yorumu; “büyük cihad”ı, “inanan kişinin kendi içindeki putu kırma” olarak açıklaması ve bunların dışında başka hadislere getirdiği yorumlar dikkat çekmektedir. Bu nedenle çalışmada Karakoç’un eserlerinde kullandığı rivayetlerin kaynakları ve sıhhatinin yanı sıra bunlara getirdiği yorumlar da tespit edilmiştir.

Keywords

Hadis, Sezai Karakoç, Diriliş, Ulu Peygamber, Yorum.

References

• Aclûnî, İsmâil b. Muhammed. Keşfü’l-ḫafâʾ ve müzîlü’l-ilbâs ʿamme’ş-tehere mine’l-eḥâdîs̱ ʿalâ elsineti’n-nâs. 2 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Kudsî, 1351/1954.
• Ağırakça, Ahmet. “Kostantiniyye Fethi Hadisinin İslâm Fetih Hareketlerine Etkisi ve Oluşturduğu Motivasyon”. I. Uluslararası İstanbul’un Fethi Konferansı (24-25 Mayıs 1996).
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed. el-Müsned. thk. Şuayb el-Arnaût vd. 47 Cilt. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1421/2001.
• Akpınar, Ömer Faruk. “Şems-i Tebrîzî’nin Makâlat’ında Hadis Kullanımı”. Selçuklu Medeniyeti Araştırmaları Dergisi (SEMA) 6 (Aralık 2021), 83-110.
• Alî el-Kārî, Nûrüddîn Alî b. Sultân Muhammed el-Herevî. Mirʾâtü’l-mefâtîḥ şerḥi Mişkâti’l-Meṣâbîḥ. 9 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Fikr, 1422/2002.
• Ataş, Haci. “Vâkıdî ile Muhaddislerin Bazı Ortak Rivayetleri”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 6/78 ((Eylül 2018), 532-555.
• Atmaca, Veli. “Hadisleri Bakımından Cevahiru’l-Ebrar Min Emvaci’l-Bihar (Yesevi Menakıbnamesi) Üzerine Bir İnceleme”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11/2 (2001), 327-344.
• Aydınlı, Abdullah. Hadis Istılahları Sözlüğü. İstanbul: İFAV, 2011.
• Bağdâdî, Ahmed b. Alî b. Sâbit el-Hatîb. Târîḫu Bağdâd ve Zeylihi. thk. Abdulbaki Atâ. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1417/1996.
• Bağdâdî, Ahmed b. Alî b. Sâbit Hatîb. Telḫîṣü’l-müteşâbih fi’r-resm ve himâyetü mâ eşkele minhü ʿan bevâdiri’t-taṣḥîf ve’l-vehm. thk. Sukeyne eş-Şihâbî. 2 Cilt. Dımeşk: Talâs lid-Dirâsâti ve’t-Tercemeti ve’n-Neşr, 1406/1985.
• Begavî, Abdullah b. Muhammed. Muʿcemü’s-Sahâbe. thk. Muhammed el-Emîn b. Muhammed. 5 Cilt. Kuveyt: Dârü’l-Beyân, 1421/2000.
• Belâzürî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir. Fütûhu’l-büldân. Beyrût: Dârü Mektebeti’l-Hilâl, 1408/1988.
• Beyhakî, Ahmed b. Hüseyin. Şuʿabü’l-îmân. thk. Abülali Abdülhumeyd. 14Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1423/2003.
• Beyhakî, Ahmed b. Hüseyin. es-Sünenü’l-kebîr. thk. Abdülkâdir Atâ. 10 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1424/2003.
• Beyhakî, Ahmed b. Hüseyin. Maʿrifetü’s-sünen ve’l-âs̱âr. thk. Abdülmuʿtî Emîn. 15 Cilt. Haleb: Dârü’l-Vaʿî, 1412/1991.
• Beyhakî, Ahmed b. Hüseyin b. Alî. ez-Zühdü’l-kebîr. thk. Amir Ahmed Haydar. Beyrût: Dârü’l-Cinân Müessesetü’l-Kitâbi’s-Sekâfiyye, 1987/1408.
• Bezzâr, Ahmed b. ʿAmr. el-Müsned. thk. Mahfûzurrahmân Zeynullâh vd. 18 Cilt. Medine-i Münevvere: Mektebetü’l-ʿUlûm, 1424/2003.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. thk. Züheyr b. Nâsır. 9 Cilt. b.y.: Dârü Tavki’n-Necât, 1422/2002.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. et-Târîḫu’l-kebîr. thk. Muhammed Abdulmuʿîd Han. 8 Cilt. Haydarâbâd: Dâiretü’l-Meʿârifi’l-ʿUsmâniyye, ts.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. el-Edebü’l-müfred. thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkī. Beyrût: Dârü’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 1409/1989.
• Buhârî, Alâüddîn Abdülazîz b. Ahmed. Keşfü’l-esrâr fî şerhi Usûli’l-Pezdevî. 4 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabî, ts.
• Bursevî, İsmail Hakkı. Rûḥu’l-beyân. 10 Cilt. Beyrût: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-ʿArabî, ts.
• Cüveynî, İmâmü’l-Haremeyn Abdülmelik b. Abdillâh. Nihâyetü’l-maṭlab fî dirâyeti’l-meẕheb. thk. Abdülazîm Mahmûd ed-Dîb. 20 Cilt. Cidde: Dârü’l-Minhâc, 1428/2007.
• Çakan, İsmail Lütfi. “Fetih Hadisi ve Akşemseddin’in Fetihteki Yeri”. Akşemseddin Sempozyumu Bildirileri. 1990.
• Çam, Süleyman. “İman-Amel Bağlamında Dindarlık Ahlâk İlişkisi”. İslâm ve Yorum IV. ed. Veysel Özdemir-Mehmet Öztürk. 1/101-122. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınları, 2020.
• Çoban, Mustafa. Sezai Karakoç’un Eserlerinde Dînî Referanslar. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2001.
• Dârimî, Abdullah b. Abdirrahman b. el-Fazl. es-Sünen. thk. Hüseyin Selîm Esed. 4 Cilt. Riyad: Dârü’l-Muğnî, 1421/2000.
• Davudoğlu, Ahmed. Sahîh-i Müslim Tercüme ve Şerhi. 12 Cilt. İstanbul: Sönmez Neşriyat, 1983.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eşʿas es-Sicistânî. es-Sünen. thk. Şuayb el-Arnaût vd.. 7 Cilt. Suriye: Dârü’r-Risâti’l-Âlemiyye, 5. Basım, 1430/2009.
• Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdullah el-İsbehânî. Ḥilyetü’l-evliyâʾ ve ṭabaḳâtü’lasfiyâʾ. 10 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Fikr, 1416/1996.
• Elbânî, Muhammed Nâsırüddîn. Silsiletü’l-eḥâdîs̱i’ḍ -ḍaʿîfe ve’l- mevḍûʿa ve es̱eruhe’s-seyyiʾü fi’l-ümme. 14 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Meʿârif, 1412/1992.
• Elbânî, Muhammed Nâsırüddîn. Silsiletü’l-eḥâdîs̱i’ṣ-ṣaḥîḥa ve şeyʾün min fıḳhihâ ve fevâʾidihâ, 6 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Meʿârif, 1415/1995.
• Elbânî, Muhammed Nâsırüddîn. Ṣaḥîḥ ve ḍaʿîf süneni Tirmizî. 8. Cilt. İskenderiyye: Merkezu Nûri’l-İslâm, ts.
• Ezrakî, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Abdullah. Aḫbâru Mekke ve mâ câʾe fîhâ mine’l-âs̱âr. thk. Rüşdî es-Sâlih. 2 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Endelüs, 3. Basım, 1403/1983.
• Fettenî, Muhammed Tâhir b. Alî. Teẕkiretü’l-mevḍûʿât. Beyrût: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-ʿArabî, 2. Basım, 1399/1979.
• Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed. İḥyâʾü ʿulûmi’d-dîn. 4. Cilt. Beyrût: Dârü’l-Maʿrife, ts.
• Hâkim, Muhammed b. Abdillah el-Hâkim en-Nîsâbûrî. el-Müstedrek ʿale’ṣ-Ṣaḥîḥayn. thk. Mustafa Abdulkadir Atâ. 4 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1411/1990.
• Heysemî, Nûrüddîn Alî b. Ebî Bekr b. Süleymân. Mecmaʿu’z-zevâʾid ve menbaʿu’l-fevâʾid. thk. Husâmuddîn el-Kudsî. 10 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Kudsî, 1414/ 1994.
• https://www.internethaber.com/adalet-mulkun-temelidir-sozu-kime-ait-566370h.htm (Erişim Tarihi: 13.05.2022)
• İbn Abdilberr, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdillah b. Muhammed el-Kurtubî. El-İstîʿâb fî maʿrifeti’l-aṣḥâb. thk. Ali Muhammed el-Becâvî. 4 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Cîl, 1412/1992.
• İbn Adî, Abdullah b. Adî b. Abdillâh el-Cürcânî. el-Kâmil fî ḍuʿafâʾi’rricâl. thk. Adil Ahmed Abdülmevcûd vd. 9 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1418/1997.
• İbn Battâl, Alî b. Halef b. Abdilmelik b. Battâl el-Kurtubî. Şerḥu İbn Baṭṭâl ʿalâ Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. thk. Yâsir b. İbrahim. 10 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1423/2003.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed b. Ebî Şeybe. el-Muṣannef fi’l-eḥâdîs̱ ve’l-âs̱âr. thk. Kemâl Yûsuf el-Hût. 7 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1409/1989.
• İbn Hacer, Şihâbüddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî. Taḳrîbü’t-Tehẕîb. thk. Muhammed Avvâme. Suriye: Dârü’r-Raşîd, 1406/1986.
• İbn Hâleveyh, el-Hüseyn b. Ahmed b. Hâleveyh el-Hemedânî. el-Ḥücce fi’l-ḳırâʾâti’s-sebʿa. thk. Abdülâl Sâlim Mekrem. Beyrût: Dârü’ş-Şurûk, 4. Basım, 1401/1981.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân el-Bustî. Ṣaḥîḥu İbn Hibbân bi tertîbi İbn Balabân. thk. Şuayb el-Arnaût. 18 Cilt. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 2. Basım, 1414/1993.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân el-Bustî. es-Sikât. thk. Muhammed Abdulmuʿîd Han. 9 Cilt. Haydarâbâd: Dâiretü’l-Meʿârifi’l-ʿUsmâniyye, 1393/1973.
• İbn Mâce, Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî. es-Sünen. thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkī. 2 Cilt. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kutubi’l-Arabiyye, 1336/1918.
• İbn Mâce, Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî. es-Sünen. thk. Şuayb el-Arnaût vd.. 5 Cilt. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 2. Basım, 1430/2009.
• İbn Reslân, Şihâbuddîn Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Husayn b. Ali. Şerhu Sünen-i Ebî Dâvûd. 20 Cilt. Mısır: Dâru’l-Felâh, 1437/2016.
• İbnü’l-Esîr, İzzüddîn Alî b. Muhammed. Üsdü’l-ġābe fî maʿrifeti’ṣ-ṣaḥâbe. thk. Ali Muhammed Muʿavvız-ʿÂdil Ahmed Abdulmecîd. 8 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1415/1994.
• İbnü’l-Mülakkın, Ömer b. Alî b. Ahmed. et-Tavḍîḥ fî şerḥi’l-Câmiʿi’ṣ-ṣaḥîḥ. 36 Cilt. Suriye: Dârü’n-Nevâdir, 1429/2008.
• İbnü’l-Mülakkın, Ebû Hafs Sirâcüddîn Ömer b. Alî. el-Muʿîn alâ tefehhumi’l-erbaʿîn. thk. Dağaş b. Şebîbilacemî. Kuveyt: Mektebetü’l-Ehli’l-Eser, 1433/2012.
• Kādî Iyâd, Ebü’l-Fadl el-Yahsubî. İkmâlu’l-Mu‘lim bi fevâidi Muslim. thk. Yahya İsmail. 8 Cilt. Mısır: Dârü’l-Vefâ, 1419/1998.
• Karakoç, Sezai. Gündönümü. İstanbul: Diriliş Yayınları, 5. Basım, 1995.
• Karakoç, Sezai, Diriliş Neslinin Amentüsü. İstanbul: Diriliş Yayınları, 7. Basım, 1998.
• Karakoç, Sezai. Edebiyat Yazıları II. İstanbul: Diriliş Yayınları, 5. Basım, 2014.
• Karakoç, Sezai. Farklar. İstanbul: Diriliş Yayınları, 6. Basım, 2011.
• Karakoç, Sezai. Ruhun Dirilişi. İstanbul: Diriliş Yayınları, 8. Basım, 2007.
• Karakoç, Sezai. Yitik Cennet. İstanbul: Diriliş Yayınları, 13. Basım, 2012.
• Karakoç, Sezai. Dirilişin Çevresinde. İstanbul: Diriliş Yayınları, 4. Basım, 1988.
• Karakoç, Sezai. Gün Saati. İstanbul: Diriliş Yayınları, 4. Basım, 2015.
• Karakoç, Sezai. Sûr. İstanbul: Diriliş Yayınları, 7. Basım, 2017.
• Karakoç, Sezai. Sütun. İstanbul: Diriliş Yayınları, 9. Basım, 2017.
• Karakoç, Sezai. İnsanlığın Dirilişi. İstanbul: Diriliş Yayınları, 5. Basım, 1987.
• Karakoç, Sezai. Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi II. İstanbul: Diriliş Yayınları, 5. Basım, 2015.
• Karakoç, Sezai. Yapı Taşları I. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2. Basım, 1999.
• Karakoç, Sezai. Yapı Taşları II. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2. Basım, 1999.
• Karakoç, Sezai. Çıkış Yolu II. İstanbul: Diriliş Yayınları, 6. Basım, 2017.
• Karakoç, Sezai. Çıkış Yolu III. İstanbul: Diriliş Yayınları, 5. Basım, 2015.
• Karakoç, Sezai. Unutuş ve Hatırlayış. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2. Basım, 1998.
• Karataş, Turan. Sezai Karakoç (Hayat-Sanat-Tenkit). Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1994.
• Kudâî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Selâme b. Caʿfer. Müsnedü’ş-Şihâb. thk. Hamdî b. Abdilmecîd es-Selefî. 2 Cilt. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1407/1986.
• Kulat, Mehmet Ali. “İstanbul’un Fethini Müjdeleyen Hadisin Değerlendirilmesi”. Diyanet İlmî Dergi 37/2 (2001).
• Kurʾân Yolu. Erişim 16 Ekim 2022. https://kuran.diyanet.gov.tr
• Kuşeyrî, Zeynülislâm Abdülkerîm b. Hevâzin. er-Risâle. thk. Abdülhalim Mahmûd vd. Kahire: Dârü’l-Meʿârif, ts.
• Mâverdî, Alî b. Muhammed. el-Ḥâvi’l-kebîr. thk. Alî Muhammed Mu‘avvaz vd. 19 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1419/1999.
• Münâvî, Zeynuddin Muhammed Abdürraûf. Feyżü’l-kadîr şerhu’l-Câmiʿi’ssaġîr. 6 Cilt. Mısır: Mektebetü’t-Ticariyyeti’l-Kübrâ, 1356/1937.
• Müslim, Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Neysâbûrî. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkī. 5 Cilt. Beyrût: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-ʿArabî, ts.
• Nesâî, Ahmed b. Şuayb. es-Sünen (el-Müctebâ). thk. Abdulfettâh Ebû Gudde. 9 Cilt. Halep: Mektebetü’l-İslâmiyye, 1406/1986.
• Nesâî, Ahmed b. Şuayb. es-Sünenü’l-kübrâ. thk. Abdulmunʿim Şelebî. 10 Cilt. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1421/2001.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref. el-Minhâc fî şerḥi Ṣaḥîḥi Müslim b. Ḥaccâc. 18 Cilt. Beyrût: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-ʿArabî, 1392/1972.
• Râzî, Fahrüddîn Muhammed b. Ömer et-Tâberistânî. Mefâtîḥu’l-ġayb/et-Tefsîrü’l-kebîr. 32 Cilt. Beyrût: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-ʿArabî, 1420/1999.
• Ukaylî, Ebû Caʿfer Muhammed b. Mûsâ. ed-Duʿafâu’l-kebîr. 4 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1404/1984.
• Sagânî, Hasan b. Muhammed. el-Mevḍûʿât. thk. Necm Abdurrahmân Halef. Dımeşk: Dârü’l-Meʿmûn li Turâs, 1405/1984.
• Saylan, İbrahim. “Tedvin Döneminin Son Ürünlerinden Ebü’l-Yemân’ın Hadis Cüz’ü”. Hicrî İkinci Asırda İslâmî İlimler 3. ed. Hidayet Aydar vd. 4. Cilt. Ankara: İksad Uluslararası Yayınevi, 2022.
• Sehâvî, Şemsüddîn Muhammed b. Abdurrahmân. el-Maḳâṣıdü’l-ḥasene fî beyâni kes̱îrin mine’l-eḥâdîs̱i’l-müştehire ʿale’l-elsine. thk. Mahammed Osman el-Haşet. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-Arabî, 1405/1985.
• Süyûtî, Abdurrahmân Celalüddîn. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaġîr. 2 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1436/2015.
• Şevkânî, Muhammed b. Alî es-Sanʿânî. el-Fevâʾidü’l-mecmûʿa fi’l-eḥâdîs̱i’l-mevḍûʿâ. thk. Abdurrahman b. Yahya el-Maʿlemî. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, ts.
• Taberânî, Ebü’l-Kāsım Süleymân b. Ahmed. el-Muʿcemü’l-kebîr. thk. Hamdî b. Abdilmecîd es-Selefî. 25 Cilt. Kahire: Mektebetu İbn Teymiyye, ts.
• Taberânî, Ebü’l-Kāsım Süleymân b. Ahmed. el-Muʿcemü’l-evsaṭ. thk. Târık b. Avadillah vd. 10 Cilt. Kahire: Dârü’l-Haremeyn, 1415/1994.
• Tahâvî, Ebû Caʿfer Ahmed b. Muhammed b. Selâme. Şerḥu Müşkili’l-âs̱âr. thk. Şuayb el-Arnaût. 16 Cilt. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1415/1994.
• Tahâvî, Ebû Caʿfer Ahmed b. Muhammed b. Selâme. Şerḥu Meʿâni’l-âs̱âr. thk. Muhammed Zührî en-Neccâr vd. 5 Cilt. Mısır: ʿAlemü’l-Kütüb, 1414/1994.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. es-Sünen. thk. Ahmed Muhammed Şâkir vd. 5 Cilt. Mısır: Mektebetü Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1395/1975.
• Vâkidî, Muhammed b. Ömer. Kitâbü’l-Meġâzî. thk. Marsden Jones. 3 Cilt. Beyrût: Dârü’l- ʿAlamî, 1409/1989.
• Yardım, Ali. “Fetih Hadisi Üzerine Bir Araştırma”. Diyanet Dergisi 8/2 (1974).
• Yıldırım, Ahmet. Tasavvufun Temel Öğretilerinin Hadislerdeki Dayanakları. Ankara: TDV. Yay., 2000.
• Yıldırım, Enbiya. Hadisler ve Zihinlerdeki Sorular. İstanbul: Rağbet Yay., 2011.
• Yıldırım, Ahmet. Tasavvufun Temel Öğretilerinin Hadislerdeki Dayanakları. Ankara: TDV. Yay., 2000.
• Yıldırım, Enbiya. Hadisler ve Zihinlerdeki Sorular. İstanbul: Rağbet Yay., 2011.
• Yüceer, Mustafa. “Mevlânâ’nın Fîhi Mâ Fîh İsimli Eserinde Hadis Kullanımı (Tahrîc ve Tenkîd Bağlamında)”. Artvin Çoruh Üniversitesi İlahiyat Araştırmaları Dergisi 2/2 (197-237), 2018.
• Zehebî, Şemsuddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân. Mîzânü’l-iʿtidâl fî naḳdi’r-ricâl. thk. Ali Muhammed el-Buhârî. 4 Cilt. Beyrût: Beyrût: Dârü’l-Maʿrife, 1382/1963.
• Zerkeşî, Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır. et-Teẕkire fi’l-eḥâdîs̱i’l-müştehire. thk. Mustafa Abdülkâdir Atâ. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye,1406/1986.