Research Article
BibTex RIS Cite

Year 2025, Volume: 61 Issue: 3, 1309 - 1340, 25.09.2025
https://doi.org/10.61304/did.1667606

Abstract

References

  • Aras, Sümeyye. Diyanet İşleri Başkanlığının Sosyal Medya Kullanımı - Twitter Örneği-. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ TezGoster?key=8tbPippmWV_b-Irrn9YEAshjuVDI21J1g3mPOi3JUMsjz2lxumal27 HJVBWw9V-D
  • Arslan, Lokman. “Dini İçerikli Yayıncılıkta Diyanet Tecrübesi”. VIII. Dini Yayınlar Kongresi Dijital Yayıncılık. ed. Fatih Kurt v.dğr. 291-308. Ankara: DİB Yayınları, 2021.
  • Aydın, Hakan. “Diyanet İşleri Başkanlığı Merkez ve Taşra Teşkilatının Sosyal Medya Kullanımı Üzerine Bir İnceleme”. NWSA Academic Journals 11/3 (2016), 203- 212.
  • Aydın, Hakan - Eken, Metin. “Din Görevlilerinin Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıkları”. Medya ve Din. ed. Mete Çamdereli v.dğr. 377-405. İstanbul: Köprü Kitapları, 2014.
  • Aziz, Aysel. Araştırma Yöntemleri - Teknikleri ve İletişim. Ankara: İletişim Araştırmaları Derneği (İLAD), 1990.
  • Bardakoğlu, Ali. “Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Bardakoğlu: ‘Din Hizmetinin Birinci Ayağı İnsan Sevgisi, İkinci Ayağıysa Doğru Bilgidir’”. Diyanet Aylık Dergi 207 (Mart 2008), 24-27.
  • Bardakoğlu, Ali. “Doğru Bilgi ve Toplumsal Kaynaşma Bağlamında Medya ve Din”. Diyanet Aylık Dergi 212 (Ağustos 2008), 3.
  • Boz, Nevfel - Erşahin, Zehra. “Digital Media and The Sacred”. The Routledge Handbook of Language and Religion. ed. Stephen Pihlaja - Helen Ringrow. 39-52. New York: Routledge, 2024.
  • Cumhurbaşkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı. “On Birinci Kalkınma Planı (2019- 2023)”. Erişim 18 Mart 2025. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/ On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf
  • Çeliksoy, Emine - Akça, Ali. “Türkiye’de Kamu Yönetiminde Yaşanan Dijital Dönüşüm Süreci”. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15/2 (2024), 445-. https://doi.org/10.54558/jiss.1426480
  • Çuhadar, Mustafa. “Dijitalleşen Din ve Diyanet”. Dijitalleşen Din (Medya ve Din 2). ed. Mete Çamdereli v.dğr. 175-222. İstanbul: Köprü Yayınları, 2015.
  • Çuhadar, Mustafa. “Yöndeşmenin Dini Yayıncılığa Sunduğu Fırsatlar: Diyanet TV Sosyal Medya Hesapları Üzerine Bir İnceleme”. VIII. Dini Yayınlar Kongresi Dijital Yayıncılık. ed. Fatih Kurt v.dğr. 163-209. Ankara: DİB Yayınları, 2021.
  • Demir, Ali Eren. “Modern Zamanlarda Salgın ve Dinin Yeni Rolü: Diyanet İşleri Başkanlığı Twitter Hesabı Örneği”. Anadolu 7. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi. ed. Gültekin Gürçay - Khorram Manafidizaji. 124-140. UBAK Publications, 2021. https:// www.anadolukongre.org/_files/ugd/7cf5ba_2e3c3b9a3ad74f53b7ffaa9e5d33103d.pdf
  • Dereli, Mustafa Derviş. “Dijital Dünyada Dinî Kurumların Geleceği: Diyanet İşleri Başkanlığı Örneği”. Yeni Türkiye Yüzyılında Diyanet. ed. Mustafa Bakırcı. 301-329. Ankara: İlâhiyât Yayınları, 2025.
  • DİB. “Diyanet İşleri Başkanlığı 2020 Ocak - Haziran Faaliyet Raporu”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 2020.
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Âdâb-ı Muâşerette de Rehberimiz Allah Resûlü (S.A.S)’dir.” Diyanet İşleri Başkanlığı, 23 Ağustos 2024. https:// dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/%C3%82d%C3%A2b-%C4%B1%20 M u % C 3 % A 2 % C 5 % 9 F e r e t t e % 2 0 d e % 2 0 R e h b e r i m i z % 2 0 A l l a h % 2 0 Resul%C3%BC%20(s.a.s)’dir.pdf
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Camiler ve Din Görevlileri: Hayrın Anahtarı, Şerrin Kilidi”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 06 Ekim 2023. https://dinhizmetleri. diyanet.gov.tr/Documents/Camiler%20ve%20Din%20G%C3%B6revlileri,%20 Hayr%C4%B1n%20Anahtar%C4%B1,%20%C5%9Eerrin%20Kilidi.pdf
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Dil, İnsanın Ya Cenneti Ya da Cehennemidir”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 07 Şubat 2025. https://dinhizmetleri.diyanet. gov.tr/Documents/Dil,%20%C4%B0nsan%C4%B1n%20ya%20Cenneti%20ya%20 da%20Cehennemidir.pdf
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Gaybın Bilgisi Yalnızca Allah’a Aittir”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 21 Şubat 2025. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/ Gayb%C4%B1n%20Bilgisi%20Yaln%C4%B1zca%20Allah’a%20Aittir.pdf
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “İyilik Köprüsü: Zekât ve Fıtır Sadakası”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 14 Mart 2025. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/ Documents/%C4%B0yilik%20K%C3%B6pr%C3%BCs%C3%BC,%20Zekat%20 ve%20F%C4%B1t%C4%B1r%20Sadakas%C4%B1.pdf
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Mahremiyet İnsanı Saygın Kılar”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 14 Şubat 2025. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/ Mahremiyet,%20%C4%B0nsan%C4%B1%20Sayg%C4%B1n%20K%C4%B1lar.pdf
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet İşleri Başkanı Erbaş, Diyanet’in Yeni Dijital Platformunu Duyurdu”. Diyanet İşleri Başkanlığı. 30 Nisan 2021. Erişim 18 Mart 2025. https://diyanet.gov.tr/tr-TR/Kurumsal/Detay/32358/diyanet-isleri-baskanierbas- diyanetin-yeni-dijital-platformunu-duyurdu
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet İşleri Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönergesi”. Diyanet İşleri Başkanlığı, ts. 18.03.2028. https://hukukmusavirligi.diyanet. gov.tr/Documents/G%C3%B6rev%20ve%20%C3%87al%C4%B1%C5%9Fma%20 Y%C3%B6nergesi.pdf
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet İşleri Başkanlığı ile TÜBİTAK Arasında ‘Açık Kaynak ve PARDUS Dönüşümü İş Birliği Protokolü’ İmzalandı”. www.diyanet. gov.tr. 23 Haziran 2020. Erişim 31 Mart 2025. https://www.diyanet.gov.tr/tr-tr/ Kurumsal/Detay/29631/diyanet-isleri-baskanligi-ile-tubitak-arasinda-acik-kaynak-vepardus- donusumu-is-birligi-protokolu-imzalandi
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet İşleri Başkanlığı Yayın Yönetmeliği”. Resmî Gazete (Tarih: 05.10.2019 Sayı 30909). Erişim 30 Mart 2025. https://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/10/20191005.pdf
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet, Sosyal Medyada”. www.diyanet.gov.tr. 18 Şubat 2012. Erişim 24 Mart 2025. https://diyanet.gov.tr/tr-TR/Kurumsal/Detay/514/ diyanet-sosyal-medyada
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. Hizmetler ve Projeler 2003-2010. Ankara: DİB Yayınları, t.y.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “I. Din Şûrası Kararları”. II/699-704. Ankara: DİB Yayınları, 1995.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. Kuruluşundan Günümüze Diyanet İşleri Başkanlığı Tarihçe-Teşkilat-Hizmet ve Faaliyetler (1924-1997). Ankara: DİB Yayınları, 1999.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. Son 10 Yılda Diyanet İşleri Başkanlığı Önemli Hizmetler. Ankara: DİB Yayınları, 2002.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. T.C. Cumhurbaşkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı Stratejik Plan 2019-2023. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2018.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. T.C. Cumhurbaşkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı Stratejik Plan (2024-2028). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2024. https:// stratejigelistirme.diyanet.gov.tr/Documents/2024-2028_YILI_STRATEJ%C4%B0K_ PLAN_Ver.4.pdf
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Vaaz ve İrşad Hizmetlerinde Dijital Mecralar Daha Etkin Kullanılacak”. www.diyanet.gov.tr. 18 Nisan 2020. Erişim 18 Mart 2025. https:// diyanet.gov.tr/tr-TR/Kurumsal/Detay/29487/vaaz-ve-irsad-hizmetlerinde-dijitalmecralar- daha-etkin-kullanilacak
  • Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Dijital Dünyada Değerleriyle Aile Olmak”, 25 Mayıs 2022. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/Dijital%20 D%C3%BCnyada%20De%C4%9Ferleriyle%20Aile%20Olmak.pdf
  • Erbaş, Ali. “Dijital Mecralarda da Çalışmalar Yapmak Bizim En Temel Sorumluluğumuzdur”. www.diyanet.gov.tr. 07 Kasım 2023. Erişim 18 Mart 2025. https://www.diyanet.gov.tr/tr-TR/Kisi/Baskan/35956/dijital-mecralarda-da-calismalaryapmak- bizim-en-temel-sorumlulugumuzdur
  • Erbaş, Ali. “Hayatın, Kur’an ve Sünnet Rehberliğinde Yeniden İnşası İçin Dijital Ortamda da Gayret Göstermeliyiz”. www.diyanet.gov.tr. 25 Mayıs 2023. Erişim 18 Mart 2025. https://www.diyanet.gov.tr/tr-tr/Kurumsal/Detay/35507/hayatin-kuran-vesunnet- rehberliginde-yeniden-insasi-icin-dijital-ortamda-da-gayret-gostermeliyiz
  • Erbaş, Ali. “Radikalizm”. Diyanet Aylık Dergi 367 (Temmuz 2012), 4-5.
  • Erbaş, Ali. “Tebliğde Dil ve Üslup”. Diyanet Aylık Dergi 330 (Haziran 2018), 4-5.
  • Geray, Haluk. Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş İletişim Alanından Örneklerle. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2004.
  • Göksu, Oğuz. “Dinin Dijitalleşmesi: Dinin İletişiminde ve Öğretilmesinde Kullanılan Dijital Araçlar Bağlamında Diyanet İşleri Başkanlığı ve Çay House Örnekleri”. İletişimin Dijital Boyutu. ed. Oğuz Göksu. 11-40. Konya: Literatürk Yayınları, 2019.
  • Görmez, Mehmet. “Sanal Dünyada Gerçeklik”. Diyanet Aylık Dergi 315 (Mart 2017), 4-5.
  • Görmez, Mehmet. “Söz Medeniyeti”. Diyanet Aylık Dergi 300 (Aralık 2015), 4-5. Güler, Ahmet v.dğr. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2. Basım, 2015.
  • Koçyiğit, Ahmet. “Formation and Change of Beliefs through Online Environments: Analysis on the ‘Diyanet English’ X Account”. Journal of Media and Religion Studies 7/2 (2024), 123-443. https://doi.org/10.47951/mediad.1524457
  • Köse, İbrahim. “Diyanet İşleri Başkanlığı Pardus ve Açık Kaynak Dönüşümü Başarı Hikayesi”. https://www.pardus.org.tr/roportajlar/diyanet-isleri-baskanligipardus- ve-acik-kaynak-donusumu-basari-hikayesi/
  • Kurt, Fatih v.dğr. (ed.). “8. Dini Yayınlar Kongresi Dijital Yayıncılık”. Ankara: DİB Yayınları, 2021. https://yayin.diyanet.gov.tr/File/Download?path=4119_1. pdf&id=4119
  • Metin, Osman - Ünal, Şükriye. “İçerik Analizi Tekniği: İletişim Bilimlerinde ve Sosyolojide Doktora Tezlerinde Kullanımı”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 22/Özel Sayı 2 (2022), 273-294.
  • Neuman, W. Lawrance. Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi, Gözden Geçirilmiş 2. Basım, 2022.
  • Okumuş, Meryem. “Bir Dini Diplomasi Aktörü Olarak Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Dijital Hesaplarının Diyalogsal İlişki Açısından Analizi”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 4/1 (2021), 153-170. https://doi.org/10.47951/mediad.937314
  • Paçacı, İbrahim - Memiş, Sedat. “Diyanet İşleri Başkanlığı Araştırma, Geliştirme ve Dokümantasyon Merkezi (ARGED)”. Diyanet Aylık Dergi 136 (Nisan 2002), 51-56.
  • Sayan, Yunus Emre. “Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Sosyal Medya Kullanımı: Başkanlık ve Birimleri Üzerine Bir Araştırma”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 4/2 (2021), 317-340. https://doi.org/10.47951/mediad.1006864
  • TÜİK. “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. https://data.tuik. gov.tr/. 2014
  • TÜİK. “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. https://data.tuik. gov.tr/. 2016
  • TÜİK. “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. https://data.tuik. gov.tr/. 2018
  • TÜİK. “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. https://data.tuik. gov.tr/. 2020
  • TÜİK. Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması. Türkiye İstatistik Kurumu, 2022. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=bilgi-teknolojileri-vebilgi- toplumu-102&dil=1
  • TÜİK. “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. https://data.tuik. gov.tr/. 2024
  • Uslu, Hüseyin. “Dijital Dönüşüm ve Kamu Hizmetleri Yönetimde Yenilikçi Yaklaşımlar ve Zorluklar”. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi 9/3 (2023), 15- 31. https://doi.org/10.25272/icps.1354693
  • Yılmaz, Mehmet Nuri. “Basın ve Din Hizmetleri”. Diyanet Aylık Dergi 66 (Haziran 1996), 4-9.
  • Yılmaz, Mehmet Nuri. “Din Hizmetlerinde Medyanın Yeri”. Diyanet Aylık Dergi 66 (Haziran 1996), n.y.
  • “Dijital Dini Yayınlar”. Medya ve Din. Ankara: Diyanet TV. Yayın Tarihi 10 Nisan 2020. https://diyanet.tv/medya-ve-din/video/dijital-dini-yayinlar-medya-ve-din-30- bolum
  • “Dijital Yayınlar Daire Başkanlığı’nın Faaliyetleri”. Diyanet Gündemi. Ankara: Diyanet TV. Yayın Tarihi 14 Ekim 2024. https://diyanet.tv/diyanet-gundemi/video/ dijital-yayinlar-daire-baskanliginin-faaliyetleri-diyanet-gundemi-46-bolum
  • Diyanet Aylık Dergi (1991 ile 2023 arası tüm sayılar)

The Impact of Digital Transformation on the Publications of the Presidency of Religious Affairs: A Content Analysis of Diyanet Monthly Magazine

Year 2025, Volume: 61 Issue: 3, 1309 - 1340, 25.09.2025
https://doi.org/10.61304/did.1667606

Abstract

The rising effectiveness of internet-related technologies in Türkiye, especially since the 2000s, has propelled public institutions into the digital world. As communication technologies have diversified and become more widespread, institutions that provide services and activities related to religious life have also restructured themselves. In this study, the digital transformation of the Presidency of Religious Affairs, which uses communication technologies with the reference of informing the people about religion, is discussed. Digital change is not only a technical transformation but also affects thoughts, opinions and perceptions. The problem of this study is the evolution in the institution’s view of digital technologies. Focusing on this problematic, Diyanet Aylık Journal, the official publication of the institution, was included in the scope of the study. All issues of the journal between 1991 and 2023 are the population of the study, and the articles in which the subject of digitalization is covered according to the purposive sampling technique constitute the sample of the study. In this regard, 87 articles related to digitalization were analyzed using a content analysis form. It was seen that the articles could be divided into two periods and period-oriented comparisons were made while analyzing the findings. As a result of the study, as the use of digital technology increased, there was a decrease in the number of messages in the articles about having a distant attitude towards digital media.

References

  • Aras, Sümeyye. Diyanet İşleri Başkanlığının Sosyal Medya Kullanımı - Twitter Örneği-. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ TezGoster?key=8tbPippmWV_b-Irrn9YEAshjuVDI21J1g3mPOi3JUMsjz2lxumal27 HJVBWw9V-D
  • Arslan, Lokman. “Dini İçerikli Yayıncılıkta Diyanet Tecrübesi”. VIII. Dini Yayınlar Kongresi Dijital Yayıncılık. ed. Fatih Kurt v.dğr. 291-308. Ankara: DİB Yayınları, 2021.
  • Aydın, Hakan. “Diyanet İşleri Başkanlığı Merkez ve Taşra Teşkilatının Sosyal Medya Kullanımı Üzerine Bir İnceleme”. NWSA Academic Journals 11/3 (2016), 203- 212.
  • Aydın, Hakan - Eken, Metin. “Din Görevlilerinin Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıkları”. Medya ve Din. ed. Mete Çamdereli v.dğr. 377-405. İstanbul: Köprü Kitapları, 2014.
  • Aziz, Aysel. Araştırma Yöntemleri - Teknikleri ve İletişim. Ankara: İletişim Araştırmaları Derneği (İLAD), 1990.
  • Bardakoğlu, Ali. “Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Bardakoğlu: ‘Din Hizmetinin Birinci Ayağı İnsan Sevgisi, İkinci Ayağıysa Doğru Bilgidir’”. Diyanet Aylık Dergi 207 (Mart 2008), 24-27.
  • Bardakoğlu, Ali. “Doğru Bilgi ve Toplumsal Kaynaşma Bağlamında Medya ve Din”. Diyanet Aylık Dergi 212 (Ağustos 2008), 3.
  • Boz, Nevfel - Erşahin, Zehra. “Digital Media and The Sacred”. The Routledge Handbook of Language and Religion. ed. Stephen Pihlaja - Helen Ringrow. 39-52. New York: Routledge, 2024.
  • Cumhurbaşkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı. “On Birinci Kalkınma Planı (2019- 2023)”. Erişim 18 Mart 2025. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/ On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf
  • Çeliksoy, Emine - Akça, Ali. “Türkiye’de Kamu Yönetiminde Yaşanan Dijital Dönüşüm Süreci”. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15/2 (2024), 445-. https://doi.org/10.54558/jiss.1426480
  • Çuhadar, Mustafa. “Dijitalleşen Din ve Diyanet”. Dijitalleşen Din (Medya ve Din 2). ed. Mete Çamdereli v.dğr. 175-222. İstanbul: Köprü Yayınları, 2015.
  • Çuhadar, Mustafa. “Yöndeşmenin Dini Yayıncılığa Sunduğu Fırsatlar: Diyanet TV Sosyal Medya Hesapları Üzerine Bir İnceleme”. VIII. Dini Yayınlar Kongresi Dijital Yayıncılık. ed. Fatih Kurt v.dğr. 163-209. Ankara: DİB Yayınları, 2021.
  • Demir, Ali Eren. “Modern Zamanlarda Salgın ve Dinin Yeni Rolü: Diyanet İşleri Başkanlığı Twitter Hesabı Örneği”. Anadolu 7. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi. ed. Gültekin Gürçay - Khorram Manafidizaji. 124-140. UBAK Publications, 2021. https:// www.anadolukongre.org/_files/ugd/7cf5ba_2e3c3b9a3ad74f53b7ffaa9e5d33103d.pdf
  • Dereli, Mustafa Derviş. “Dijital Dünyada Dinî Kurumların Geleceği: Diyanet İşleri Başkanlığı Örneği”. Yeni Türkiye Yüzyılında Diyanet. ed. Mustafa Bakırcı. 301-329. Ankara: İlâhiyât Yayınları, 2025.
  • DİB. “Diyanet İşleri Başkanlığı 2020 Ocak - Haziran Faaliyet Raporu”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 2020.
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Âdâb-ı Muâşerette de Rehberimiz Allah Resûlü (S.A.S)’dir.” Diyanet İşleri Başkanlığı, 23 Ağustos 2024. https:// dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/%C3%82d%C3%A2b-%C4%B1%20 M u % C 3 % A 2 % C 5 % 9 F e r e t t e % 2 0 d e % 2 0 R e h b e r i m i z % 2 0 A l l a h % 2 0 Resul%C3%BC%20(s.a.s)’dir.pdf
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Camiler ve Din Görevlileri: Hayrın Anahtarı, Şerrin Kilidi”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 06 Ekim 2023. https://dinhizmetleri. diyanet.gov.tr/Documents/Camiler%20ve%20Din%20G%C3%B6revlileri,%20 Hayr%C4%B1n%20Anahtar%C4%B1,%20%C5%9Eerrin%20Kilidi.pdf
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Dil, İnsanın Ya Cenneti Ya da Cehennemidir”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 07 Şubat 2025. https://dinhizmetleri.diyanet. gov.tr/Documents/Dil,%20%C4%B0nsan%C4%B1n%20ya%20Cenneti%20ya%20 da%20Cehennemidir.pdf
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Gaybın Bilgisi Yalnızca Allah’a Aittir”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 21 Şubat 2025. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/ Gayb%C4%B1n%20Bilgisi%20Yaln%C4%B1zca%20Allah’a%20Aittir.pdf
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “İyilik Köprüsü: Zekât ve Fıtır Sadakası”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 14 Mart 2025. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/ Documents/%C4%B0yilik%20K%C3%B6pr%C3%BCs%C3%BC,%20Zekat%20 ve%20F%C4%B1t%C4%B1r%20Sadakas%C4%B1.pdf
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Mahremiyet İnsanı Saygın Kılar”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 14 Şubat 2025. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/ Mahremiyet,%20%C4%B0nsan%C4%B1%20Sayg%C4%B1n%20K%C4%B1lar.pdf
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet İşleri Başkanı Erbaş, Diyanet’in Yeni Dijital Platformunu Duyurdu”. Diyanet İşleri Başkanlığı. 30 Nisan 2021. Erişim 18 Mart 2025. https://diyanet.gov.tr/tr-TR/Kurumsal/Detay/32358/diyanet-isleri-baskanierbas- diyanetin-yeni-dijital-platformunu-duyurdu
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet İşleri Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönergesi”. Diyanet İşleri Başkanlığı, ts. 18.03.2028. https://hukukmusavirligi.diyanet. gov.tr/Documents/G%C3%B6rev%20ve%20%C3%87al%C4%B1%C5%9Fma%20 Y%C3%B6nergesi.pdf
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet İşleri Başkanlığı ile TÜBİTAK Arasında ‘Açık Kaynak ve PARDUS Dönüşümü İş Birliği Protokolü’ İmzalandı”. www.diyanet. gov.tr. 23 Haziran 2020. Erişim 31 Mart 2025. https://www.diyanet.gov.tr/tr-tr/ Kurumsal/Detay/29631/diyanet-isleri-baskanligi-ile-tubitak-arasinda-acik-kaynak-vepardus- donusumu-is-birligi-protokolu-imzalandi
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet İşleri Başkanlığı Yayın Yönetmeliği”. Resmî Gazete (Tarih: 05.10.2019 Sayı 30909). Erişim 30 Mart 2025. https://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/10/20191005.pdf
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet, Sosyal Medyada”. www.diyanet.gov.tr. 18 Şubat 2012. Erişim 24 Mart 2025. https://diyanet.gov.tr/tr-TR/Kurumsal/Detay/514/ diyanet-sosyal-medyada
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. Hizmetler ve Projeler 2003-2010. Ankara: DİB Yayınları, t.y.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “I. Din Şûrası Kararları”. II/699-704. Ankara: DİB Yayınları, 1995.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. Kuruluşundan Günümüze Diyanet İşleri Başkanlığı Tarihçe-Teşkilat-Hizmet ve Faaliyetler (1924-1997). Ankara: DİB Yayınları, 1999.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. Son 10 Yılda Diyanet İşleri Başkanlığı Önemli Hizmetler. Ankara: DİB Yayınları, 2002.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. T.C. Cumhurbaşkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı Stratejik Plan 2019-2023. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2018.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. T.C. Cumhurbaşkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı Stratejik Plan (2024-2028). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2024. https:// stratejigelistirme.diyanet.gov.tr/Documents/2024-2028_YILI_STRATEJ%C4%B0K_ PLAN_Ver.4.pdf
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Vaaz ve İrşad Hizmetlerinde Dijital Mecralar Daha Etkin Kullanılacak”. www.diyanet.gov.tr. 18 Nisan 2020. Erişim 18 Mart 2025. https:// diyanet.gov.tr/tr-TR/Kurumsal/Detay/29487/vaaz-ve-irsad-hizmetlerinde-dijitalmecralar- daha-etkin-kullanilacak
  • Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Dijital Dünyada Değerleriyle Aile Olmak”, 25 Mayıs 2022. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/Dijital%20 D%C3%BCnyada%20De%C4%9Ferleriyle%20Aile%20Olmak.pdf
  • Erbaş, Ali. “Dijital Mecralarda da Çalışmalar Yapmak Bizim En Temel Sorumluluğumuzdur”. www.diyanet.gov.tr. 07 Kasım 2023. Erişim 18 Mart 2025. https://www.diyanet.gov.tr/tr-TR/Kisi/Baskan/35956/dijital-mecralarda-da-calismalaryapmak- bizim-en-temel-sorumlulugumuzdur
  • Erbaş, Ali. “Hayatın, Kur’an ve Sünnet Rehberliğinde Yeniden İnşası İçin Dijital Ortamda da Gayret Göstermeliyiz”. www.diyanet.gov.tr. 25 Mayıs 2023. Erişim 18 Mart 2025. https://www.diyanet.gov.tr/tr-tr/Kurumsal/Detay/35507/hayatin-kuran-vesunnet- rehberliginde-yeniden-insasi-icin-dijital-ortamda-da-gayret-gostermeliyiz
  • Erbaş, Ali. “Radikalizm”. Diyanet Aylık Dergi 367 (Temmuz 2012), 4-5.
  • Erbaş, Ali. “Tebliğde Dil ve Üslup”. Diyanet Aylık Dergi 330 (Haziran 2018), 4-5.
  • Geray, Haluk. Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş İletişim Alanından Örneklerle. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2004.
  • Göksu, Oğuz. “Dinin Dijitalleşmesi: Dinin İletişiminde ve Öğretilmesinde Kullanılan Dijital Araçlar Bağlamında Diyanet İşleri Başkanlığı ve Çay House Örnekleri”. İletişimin Dijital Boyutu. ed. Oğuz Göksu. 11-40. Konya: Literatürk Yayınları, 2019.
  • Görmez, Mehmet. “Sanal Dünyada Gerçeklik”. Diyanet Aylık Dergi 315 (Mart 2017), 4-5.
  • Görmez, Mehmet. “Söz Medeniyeti”. Diyanet Aylık Dergi 300 (Aralık 2015), 4-5. Güler, Ahmet v.dğr. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2. Basım, 2015.
  • Koçyiğit, Ahmet. “Formation and Change of Beliefs through Online Environments: Analysis on the ‘Diyanet English’ X Account”. Journal of Media and Religion Studies 7/2 (2024), 123-443. https://doi.org/10.47951/mediad.1524457
  • Köse, İbrahim. “Diyanet İşleri Başkanlığı Pardus ve Açık Kaynak Dönüşümü Başarı Hikayesi”. https://www.pardus.org.tr/roportajlar/diyanet-isleri-baskanligipardus- ve-acik-kaynak-donusumu-basari-hikayesi/
  • Kurt, Fatih v.dğr. (ed.). “8. Dini Yayınlar Kongresi Dijital Yayıncılık”. Ankara: DİB Yayınları, 2021. https://yayin.diyanet.gov.tr/File/Download?path=4119_1. pdf&id=4119
  • Metin, Osman - Ünal, Şükriye. “İçerik Analizi Tekniği: İletişim Bilimlerinde ve Sosyolojide Doktora Tezlerinde Kullanımı”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 22/Özel Sayı 2 (2022), 273-294.
  • Neuman, W. Lawrance. Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi, Gözden Geçirilmiş 2. Basım, 2022.
  • Okumuş, Meryem. “Bir Dini Diplomasi Aktörü Olarak Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Dijital Hesaplarının Diyalogsal İlişki Açısından Analizi”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 4/1 (2021), 153-170. https://doi.org/10.47951/mediad.937314
  • Paçacı, İbrahim - Memiş, Sedat. “Diyanet İşleri Başkanlığı Araştırma, Geliştirme ve Dokümantasyon Merkezi (ARGED)”. Diyanet Aylık Dergi 136 (Nisan 2002), 51-56.
  • Sayan, Yunus Emre. “Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Sosyal Medya Kullanımı: Başkanlık ve Birimleri Üzerine Bir Araştırma”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 4/2 (2021), 317-340. https://doi.org/10.47951/mediad.1006864
  • TÜİK. “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. https://data.tuik. gov.tr/. 2014
  • TÜİK. “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. https://data.tuik. gov.tr/. 2016
  • TÜİK. “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. https://data.tuik. gov.tr/. 2018
  • TÜİK. “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. https://data.tuik. gov.tr/. 2020
  • TÜİK. Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması. Türkiye İstatistik Kurumu, 2022. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=bilgi-teknolojileri-vebilgi- toplumu-102&dil=1
  • TÜİK. “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. https://data.tuik. gov.tr/. 2024
  • Uslu, Hüseyin. “Dijital Dönüşüm ve Kamu Hizmetleri Yönetimde Yenilikçi Yaklaşımlar ve Zorluklar”. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi 9/3 (2023), 15- 31. https://doi.org/10.25272/icps.1354693
  • Yılmaz, Mehmet Nuri. “Basın ve Din Hizmetleri”. Diyanet Aylık Dergi 66 (Haziran 1996), 4-9.
  • Yılmaz, Mehmet Nuri. “Din Hizmetlerinde Medyanın Yeri”. Diyanet Aylık Dergi 66 (Haziran 1996), n.y.
  • “Dijital Dini Yayınlar”. Medya ve Din. Ankara: Diyanet TV. Yayın Tarihi 10 Nisan 2020. https://diyanet.tv/medya-ve-din/video/dijital-dini-yayinlar-medya-ve-din-30- bolum
  • “Dijital Yayınlar Daire Başkanlığı’nın Faaliyetleri”. Diyanet Gündemi. Ankara: Diyanet TV. Yayın Tarihi 14 Ekim 2024. https://diyanet.tv/diyanet-gundemi/video/ dijital-yayinlar-daire-baskanliginin-faaliyetleri-diyanet-gundemi-46-bolum
  • Diyanet Aylık Dergi (1991 ile 2023 arası tüm sayılar)

Dijital Dönüşümün Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınlarına Etkisi: Diyanet Aylık Dergi’ye Yönelik Bir İçerik Analizi

Year 2025, Volume: 61 Issue: 3, 1309 - 1340, 25.09.2025
https://doi.org/10.61304/did.1667606

Abstract

Türkiye’de internetle bağlantılı teknolojilerin özellikle 2000’li yıllardan itibaren yükselen etkinliği, kamu kurumlarını dijital dünyaya sevk etmiştir. Buna bağlı olarak iletişim teknolojileri çeşitlenip yaygınlaştıkça, dinî hayatla ilişkili hizmet ve faaliyetler sürdüren organizasyonlar da kendilerini yapılandırmıştır. Bu çalışmada toplumu din konusunda aydınlatma referansıyla iletişim teknolojilerini kullanan Diyanet İşleri Başkanlığının dijital dönüşümü ele alınmaktadır. Dijital dönüşüm sadece teknik bir değişim olarak kalmamakta aynı zamanda düşünce, fikir ve algıları da etkilemektedir. Bu çalışmanın problemi kurumun dijital teknolojilere yönelik bakış açısındaki dönüşümdür. Bu sorunsala odaklanarak kurumun resmî yayın organı Diyanet Aylık Dergi araştırmanın kapsamına alınmıştır. Söz konusu derginin 1991- 2023 yılları arasındaki tüm sayıları çalışmanın evrenini, amaçlı örneklem tekniğine göre dijitalleşme konusunun işlendiği yazılar çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Bu çerçevede dijitalleşmeyle bağlantılı 87 yazı, hazırlanan içerik analizi formuyla çözümlenmiştir. Yazıların dönemsel olarak ikiye ayrılabileceği anlaşılmış, bulgular değerlendirilirken dönem bazlı karşılaştırma yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda dijital teknoloji kullanımı yoğunlaştıkça, yazılardaki dijital mecralara yönelik mesafeli tutum sergilenmesi yönündeki mesajların sayısında düşüş tespit edilmiştir

References

  • Aras, Sümeyye. Diyanet İşleri Başkanlığının Sosyal Medya Kullanımı - Twitter Örneği-. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ TezGoster?key=8tbPippmWV_b-Irrn9YEAshjuVDI21J1g3mPOi3JUMsjz2lxumal27 HJVBWw9V-D
  • Arslan, Lokman. “Dini İçerikli Yayıncılıkta Diyanet Tecrübesi”. VIII. Dini Yayınlar Kongresi Dijital Yayıncılık. ed. Fatih Kurt v.dğr. 291-308. Ankara: DİB Yayınları, 2021.
  • Aydın, Hakan. “Diyanet İşleri Başkanlığı Merkez ve Taşra Teşkilatının Sosyal Medya Kullanımı Üzerine Bir İnceleme”. NWSA Academic Journals 11/3 (2016), 203- 212.
  • Aydın, Hakan - Eken, Metin. “Din Görevlilerinin Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıkları”. Medya ve Din. ed. Mete Çamdereli v.dğr. 377-405. İstanbul: Köprü Kitapları, 2014.
  • Aziz, Aysel. Araştırma Yöntemleri - Teknikleri ve İletişim. Ankara: İletişim Araştırmaları Derneği (İLAD), 1990.
  • Bardakoğlu, Ali. “Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Bardakoğlu: ‘Din Hizmetinin Birinci Ayağı İnsan Sevgisi, İkinci Ayağıysa Doğru Bilgidir’”. Diyanet Aylık Dergi 207 (Mart 2008), 24-27.
  • Bardakoğlu, Ali. “Doğru Bilgi ve Toplumsal Kaynaşma Bağlamında Medya ve Din”. Diyanet Aylık Dergi 212 (Ağustos 2008), 3.
  • Boz, Nevfel - Erşahin, Zehra. “Digital Media and The Sacred”. The Routledge Handbook of Language and Religion. ed. Stephen Pihlaja - Helen Ringrow. 39-52. New York: Routledge, 2024.
  • Cumhurbaşkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı. “On Birinci Kalkınma Planı (2019- 2023)”. Erişim 18 Mart 2025. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/ On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf
  • Çeliksoy, Emine - Akça, Ali. “Türkiye’de Kamu Yönetiminde Yaşanan Dijital Dönüşüm Süreci”. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15/2 (2024), 445-. https://doi.org/10.54558/jiss.1426480
  • Çuhadar, Mustafa. “Dijitalleşen Din ve Diyanet”. Dijitalleşen Din (Medya ve Din 2). ed. Mete Çamdereli v.dğr. 175-222. İstanbul: Köprü Yayınları, 2015.
  • Çuhadar, Mustafa. “Yöndeşmenin Dini Yayıncılığa Sunduğu Fırsatlar: Diyanet TV Sosyal Medya Hesapları Üzerine Bir İnceleme”. VIII. Dini Yayınlar Kongresi Dijital Yayıncılık. ed. Fatih Kurt v.dğr. 163-209. Ankara: DİB Yayınları, 2021.
  • Demir, Ali Eren. “Modern Zamanlarda Salgın ve Dinin Yeni Rolü: Diyanet İşleri Başkanlığı Twitter Hesabı Örneği”. Anadolu 7. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi. ed. Gültekin Gürçay - Khorram Manafidizaji. 124-140. UBAK Publications, 2021. https:// www.anadolukongre.org/_files/ugd/7cf5ba_2e3c3b9a3ad74f53b7ffaa9e5d33103d.pdf
  • Dereli, Mustafa Derviş. “Dijital Dünyada Dinî Kurumların Geleceği: Diyanet İşleri Başkanlığı Örneği”. Yeni Türkiye Yüzyılında Diyanet. ed. Mustafa Bakırcı. 301-329. Ankara: İlâhiyât Yayınları, 2025.
  • DİB. “Diyanet İşleri Başkanlığı 2020 Ocak - Haziran Faaliyet Raporu”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 2020.
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Âdâb-ı Muâşerette de Rehberimiz Allah Resûlü (S.A.S)’dir.” Diyanet İşleri Başkanlığı, 23 Ağustos 2024. https:// dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/%C3%82d%C3%A2b-%C4%B1%20 M u % C 3 % A 2 % C 5 % 9 F e r e t t e % 2 0 d e % 2 0 R e h b e r i m i z % 2 0 A l l a h % 2 0 Resul%C3%BC%20(s.a.s)’dir.pdf
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Camiler ve Din Görevlileri: Hayrın Anahtarı, Şerrin Kilidi”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 06 Ekim 2023. https://dinhizmetleri. diyanet.gov.tr/Documents/Camiler%20ve%20Din%20G%C3%B6revlileri,%20 Hayr%C4%B1n%20Anahtar%C4%B1,%20%C5%9Eerrin%20Kilidi.pdf
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Dil, İnsanın Ya Cenneti Ya da Cehennemidir”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 07 Şubat 2025. https://dinhizmetleri.diyanet. gov.tr/Documents/Dil,%20%C4%B0nsan%C4%B1n%20ya%20Cenneti%20ya%20 da%20Cehennemidir.pdf
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Gaybın Bilgisi Yalnızca Allah’a Aittir”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 21 Şubat 2025. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/ Gayb%C4%B1n%20Bilgisi%20Yaln%C4%B1zca%20Allah’a%20Aittir.pdf
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “İyilik Köprüsü: Zekât ve Fıtır Sadakası”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 14 Mart 2025. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/ Documents/%C4%B0yilik%20K%C3%B6pr%C3%BCs%C3%BC,%20Zekat%20 ve%20F%C4%B1t%C4%B1r%20Sadakas%C4%B1.pdf
  • DİB, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Mahremiyet İnsanı Saygın Kılar”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 14 Şubat 2025. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/ Mahremiyet,%20%C4%B0nsan%C4%B1%20Sayg%C4%B1n%20K%C4%B1lar.pdf
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet İşleri Başkanı Erbaş, Diyanet’in Yeni Dijital Platformunu Duyurdu”. Diyanet İşleri Başkanlığı. 30 Nisan 2021. Erişim 18 Mart 2025. https://diyanet.gov.tr/tr-TR/Kurumsal/Detay/32358/diyanet-isleri-baskanierbas- diyanetin-yeni-dijital-platformunu-duyurdu
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet İşleri Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönergesi”. Diyanet İşleri Başkanlığı, ts. 18.03.2028. https://hukukmusavirligi.diyanet. gov.tr/Documents/G%C3%B6rev%20ve%20%C3%87al%C4%B1%C5%9Fma%20 Y%C3%B6nergesi.pdf
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet İşleri Başkanlığı ile TÜBİTAK Arasında ‘Açık Kaynak ve PARDUS Dönüşümü İş Birliği Protokolü’ İmzalandı”. www.diyanet. gov.tr. 23 Haziran 2020. Erişim 31 Mart 2025. https://www.diyanet.gov.tr/tr-tr/ Kurumsal/Detay/29631/diyanet-isleri-baskanligi-ile-tubitak-arasinda-acik-kaynak-vepardus- donusumu-is-birligi-protokolu-imzalandi
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet İşleri Başkanlığı Yayın Yönetmeliği”. Resmî Gazete (Tarih: 05.10.2019 Sayı 30909). Erişim 30 Mart 2025. https://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/10/20191005.pdf
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet, Sosyal Medyada”. www.diyanet.gov.tr. 18 Şubat 2012. Erişim 24 Mart 2025. https://diyanet.gov.tr/tr-TR/Kurumsal/Detay/514/ diyanet-sosyal-medyada
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. Hizmetler ve Projeler 2003-2010. Ankara: DİB Yayınları, t.y.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “I. Din Şûrası Kararları”. II/699-704. Ankara: DİB Yayınları, 1995.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. Kuruluşundan Günümüze Diyanet İşleri Başkanlığı Tarihçe-Teşkilat-Hizmet ve Faaliyetler (1924-1997). Ankara: DİB Yayınları, 1999.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. Son 10 Yılda Diyanet İşleri Başkanlığı Önemli Hizmetler. Ankara: DİB Yayınları, 2002.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. T.C. Cumhurbaşkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı Stratejik Plan 2019-2023. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2018.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. T.C. Cumhurbaşkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı Stratejik Plan (2024-2028). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2024. https:// stratejigelistirme.diyanet.gov.tr/Documents/2024-2028_YILI_STRATEJ%C4%B0K_ PLAN_Ver.4.pdf
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Vaaz ve İrşad Hizmetlerinde Dijital Mecralar Daha Etkin Kullanılacak”. www.diyanet.gov.tr. 18 Nisan 2020. Erişim 18 Mart 2025. https:// diyanet.gov.tr/tr-TR/Kurumsal/Detay/29487/vaaz-ve-irsad-hizmetlerinde-dijitalmecralar- daha-etkin-kullanilacak
  • Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Dijital Dünyada Değerleriyle Aile Olmak”, 25 Mayıs 2022. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/Dijital%20 D%C3%BCnyada%20De%C4%9Ferleriyle%20Aile%20Olmak.pdf
  • Erbaş, Ali. “Dijital Mecralarda da Çalışmalar Yapmak Bizim En Temel Sorumluluğumuzdur”. www.diyanet.gov.tr. 07 Kasım 2023. Erişim 18 Mart 2025. https://www.diyanet.gov.tr/tr-TR/Kisi/Baskan/35956/dijital-mecralarda-da-calismalaryapmak- bizim-en-temel-sorumlulugumuzdur
  • Erbaş, Ali. “Hayatın, Kur’an ve Sünnet Rehberliğinde Yeniden İnşası İçin Dijital Ortamda da Gayret Göstermeliyiz”. www.diyanet.gov.tr. 25 Mayıs 2023. Erişim 18 Mart 2025. https://www.diyanet.gov.tr/tr-tr/Kurumsal/Detay/35507/hayatin-kuran-vesunnet- rehberliginde-yeniden-insasi-icin-dijital-ortamda-da-gayret-gostermeliyiz
  • Erbaş, Ali. “Radikalizm”. Diyanet Aylık Dergi 367 (Temmuz 2012), 4-5.
  • Erbaş, Ali. “Tebliğde Dil ve Üslup”. Diyanet Aylık Dergi 330 (Haziran 2018), 4-5.
  • Geray, Haluk. Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş İletişim Alanından Örneklerle. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2004.
  • Göksu, Oğuz. “Dinin Dijitalleşmesi: Dinin İletişiminde ve Öğretilmesinde Kullanılan Dijital Araçlar Bağlamında Diyanet İşleri Başkanlığı ve Çay House Örnekleri”. İletişimin Dijital Boyutu. ed. Oğuz Göksu. 11-40. Konya: Literatürk Yayınları, 2019.
  • Görmez, Mehmet. “Sanal Dünyada Gerçeklik”. Diyanet Aylık Dergi 315 (Mart 2017), 4-5.
  • Görmez, Mehmet. “Söz Medeniyeti”. Diyanet Aylık Dergi 300 (Aralık 2015), 4-5. Güler, Ahmet v.dğr. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2. Basım, 2015.
  • Koçyiğit, Ahmet. “Formation and Change of Beliefs through Online Environments: Analysis on the ‘Diyanet English’ X Account”. Journal of Media and Religion Studies 7/2 (2024), 123-443. https://doi.org/10.47951/mediad.1524457
  • Köse, İbrahim. “Diyanet İşleri Başkanlığı Pardus ve Açık Kaynak Dönüşümü Başarı Hikayesi”. https://www.pardus.org.tr/roportajlar/diyanet-isleri-baskanligipardus- ve-acik-kaynak-donusumu-basari-hikayesi/
  • Kurt, Fatih v.dğr. (ed.). “8. Dini Yayınlar Kongresi Dijital Yayıncılık”. Ankara: DİB Yayınları, 2021. https://yayin.diyanet.gov.tr/File/Download?path=4119_1. pdf&id=4119
  • Metin, Osman - Ünal, Şükriye. “İçerik Analizi Tekniği: İletişim Bilimlerinde ve Sosyolojide Doktora Tezlerinde Kullanımı”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 22/Özel Sayı 2 (2022), 273-294.
  • Neuman, W. Lawrance. Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi, Gözden Geçirilmiş 2. Basım, 2022.
  • Okumuş, Meryem. “Bir Dini Diplomasi Aktörü Olarak Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Dijital Hesaplarının Diyalogsal İlişki Açısından Analizi”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 4/1 (2021), 153-170. https://doi.org/10.47951/mediad.937314
  • Paçacı, İbrahim - Memiş, Sedat. “Diyanet İşleri Başkanlığı Araştırma, Geliştirme ve Dokümantasyon Merkezi (ARGED)”. Diyanet Aylık Dergi 136 (Nisan 2002), 51-56.
  • Sayan, Yunus Emre. “Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Sosyal Medya Kullanımı: Başkanlık ve Birimleri Üzerine Bir Araştırma”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 4/2 (2021), 317-340. https://doi.org/10.47951/mediad.1006864
  • TÜİK. “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. https://data.tuik. gov.tr/. 2014
  • TÜİK. “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. https://data.tuik. gov.tr/. 2016
  • TÜİK. “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. https://data.tuik. gov.tr/. 2018
  • TÜİK. “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. https://data.tuik. gov.tr/. 2020
  • TÜİK. Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması. Türkiye İstatistik Kurumu, 2022. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=bilgi-teknolojileri-vebilgi- toplumu-102&dil=1
  • TÜİK. “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. https://data.tuik. gov.tr/. 2024
  • Uslu, Hüseyin. “Dijital Dönüşüm ve Kamu Hizmetleri Yönetimde Yenilikçi Yaklaşımlar ve Zorluklar”. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi 9/3 (2023), 15- 31. https://doi.org/10.25272/icps.1354693
  • Yılmaz, Mehmet Nuri. “Basın ve Din Hizmetleri”. Diyanet Aylık Dergi 66 (Haziran 1996), 4-9.
  • Yılmaz, Mehmet Nuri. “Din Hizmetlerinde Medyanın Yeri”. Diyanet Aylık Dergi 66 (Haziran 1996), n.y.
  • “Dijital Dini Yayınlar”. Medya ve Din. Ankara: Diyanet TV. Yayın Tarihi 10 Nisan 2020. https://diyanet.tv/medya-ve-din/video/dijital-dini-yayinlar-medya-ve-din-30- bolum
  • “Dijital Yayınlar Daire Başkanlığı’nın Faaliyetleri”. Diyanet Gündemi. Ankara: Diyanet TV. Yayın Tarihi 14 Ekim 2024. https://diyanet.tv/diyanet-gundemi/video/ dijital-yayinlar-daire-baskanliginin-faaliyetleri-diyanet-gundemi-46-bolum
  • Diyanet Aylık Dergi (1991 ile 2023 arası tüm sayılar)
There are 62 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Communication Technology and Digital Media Studies, New Media, Communication and Media Studies (Other)
Journal Section Research Article
Authors

Mustafa Çuhadar 0000-0003-2957-1176

Publication Date September 25, 2025
Submission Date March 28, 2025
Acceptance Date September 5, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 61 Issue: 3

Cite

ISNAD Çuhadar, Mustafa. “Dijital Dönüşümün Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınlarına Etkisi: Diyanet Aylık Dergi’ye Yönelik Bir İçerik Analizi”. Diyanet İlmi Dergi 61/3 (September2025), 1309-1340. https://doi.org/10.61304/did.1667606.