A Practical Research Regarding The Question “Are Our Vocabulary Subject To Erosion?”

Yıl 2015, Cilt: 16 Sayı: 16, 237 - 257, 06.08.2015

Yasemin Özcan Gönülal

Öz

Words are basic elements of vocabulary. They have function in reflecting culture and knowledge accumulation of communities and also in emotion and thought development of individuals. In Turkey, especially after language reform, there is a prevalent perception that the Turkish word and concept knowledge of new generation have been subject to erosion. The language discussions between 1940 and 1990 play important role for this view to arise. Language issue has been discussed for many years in scope of an understanding which sees language composed of words only. When the discussion is reduced to words only, it may be considered that words in a language are only composed of synonyms. However especially intangible words have multi layer meaning structure. As a matter of fact in periods when extreme purism speeds up, the effort for making new generations not to learn old words caused a kind of word fetishism as emphasized by some researchers and this understanding could not be overcome for a long time as the state did not have significant language policy. In an environment where governments but not states have language policies, the Turkish language used in textbooks published by the state changed continuously and Turkish teaching depending on rich words, concept, correct writing and pronouncing could not be placed on track during our republic history. In this article, old established Turkish words that were compiled from today’s newspapers will be asked to university students by using survey and interview technique and the answer to question “Are our vocabulary subject to erosion?” will be searched. The conclusions of the aforementioned method will be evaluated in terms of Turkish teaching

Anahtar Kelimeler

-

“Söz Varlığımız Erozyona mı Uğruyor?” Sorusuna Yönelik Uygulamalı Bir Araştırma

Öz

Kelimeler, söz varlığının temel unsurlarındandır. bireyin duygu ve düşünce gelişiminde de önemli bir işleve sahiptirler. Türkiye’de özellikle Dil Reformu’ndan sonra yeni neslin Türkçe kelime ve kavram bilgisinin erozyona Özet: Kelimeler, söz varlığının temel unsurlarındandır. uğradığı, söz varlığının daraldığı konusunda yaygın bir kanı Toplumların kültürleri ve bilgi birikimlerini yansıttıkları gibi vardır. Bu görüşün ortaya çıkmasında 1940-1990 yılları bireyin duygu ve düşünce gelişiminde de önemli bir işleve arasında yaşanan dil tartışmalarının etkisi büyüktür. Dil sahiptirler. Türkiye’de özellikle Dil Reformu’ndan sonra meselesi yıllarca, dili sadece kelimelerden ibaret gören bir yeni neslin Türkçe kelime ve kavram bilgisinin erozyona anlayış çerçevesinde tartışılmıştır. Tartışma kelimelere uğradığı, söz varlığının daraldığı konusunda yaygın bir kanı indirgendiği zaman sanki bir dildeki kelimeler sadece eş vardır. Bu görüşün ortaya çıkmasında 1940-1990 yılları anlamlılardan (sinonim) ibaretmiş gibi düşünülebilir. arasında yaşanan dil tartışmalarının etkisi büyüktür. Dil Hâlbuki özellikle soyut kelimeler, çok katmanlı bir anlam meselesi yıllarca, dili sadece kelimelerden ibaret gören bir yapısına sahiptir. Ancak aşırı özleştirmeciliğin hız kazandığı anlayış çerçevesinde tartışılmıştır. Tartışma kelimelere dönemlerde eski kelimeler yerine ikame edilmek üzere indirgendiği zaman sanki bir dildeki kelimeler sadece eş türetilen yeni kelimeler, özellikle soyut kavramlarda anlam anlamlılardan (sinonim) ibaretmiş gibi düşünülebilir. inceliklerinin ortadan kalkmasına sebep olmuş, bu anlayış Hâlbuki özellikle soyut kelimeler, çok katmanlı bir anlam devletin belirgin bir dil politikası olmaması yüzünden uzun yapısına sahiptir. Ancak aşırı özleştirmeciliğin hız kazandığı müddet aşılamamıştır. Devletin değil, hükûmetlerin dil dönemlerde eski kelimeler yerine ikame edilmek üzere politikalarının olduğu bir ortamda, devletin çıkardığı ders türetilen yeni kelimeler, özellikle soyut kavramlarda anlam kitapları gibi etkili araçlarda kullanılan Türkçe de sürekli inceliklerinin ortadan kalkmasına sebep olmuş, bu anlayış değişmiş; kelime ve kavram hazinesi zengin, doğru yazım ve devletin belirgin bir dil politikası olmaması yüzünden uzun söyleyişe dayanan Türkçe öğretimi, Cumhuriyet tarihimiz müddet aşılamamıştır. Devletin değil, hükûmetlerin dil boyunca bir türlü rayına oturtulamamıştır. Bu makalede, politikalarının olduğu bir ortamda, devletin çıkardığı ders günümüz gazetelerinden derlenen Türkçeye yerleşmiş eski kitapları gibi etkili araçlarda kullanılan Türkçe de sürekli kelimeler, anket tekniği kullanılarak üniversite öğrencilerine değişmiş; kelime ve kavram hazinesi zengin, doğru yazım ve sorulacak; “Söz varlığımız erozyona mı uğruyor?” sorusuna söyleyişe dayanan Türkçe öğretimi, Cumhuriyet tarihimiz cevap aranacaktır. Söz konusu uygulamalı yöntemin boyunca bir türlü rayına oturtulamamıştır. Bu makalede, sonuçları ise Türkçe öğretimi açısından değerlendirilecektir. günümüz gazetelerinden derlenen Türkçeye yerleşmiş eski kelimeler, anket tekniği kullanılarak üniversite öğrencilerine

Anahtar Kelimeler

Türk Dil Reformu, Türkçe kelime sorulacak; “Söz varlığımız erozyona mı uğruyor?” sorusuna hazinesi, kelime erozyonu, sözcük dağarcığı

Kaynakça

• AKSAN, D. (2007), Türkçenin Bağımsızlık Savaşımı Son 75 Yılda Türkiye Türkçesi, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• ALATLI, Alev (2003), Schrödinger'in Kedisi (Kâbus), Alfa Yayınları, İstanbul.
• ALTUNIŞIK, Remzi (2010), Coşkun Recai ve diğerleri, Sosyal Bilimlerde Araştırma
• Yöntemleri, Sakarya Yayıncılık, İstanbul. DEMİR, Gökhan Yavuz (2007), Türkçenin Pirus Zaferi, Trajik Başarı Türk Dil Reformu,
• Paradigma Yayınları, İstanbul, s. XXXIII-XLV. DEMİRCAN, Ömer (2000), İletişim ve Dil Devrimi, Yaylım Yayınları, İstanbul.
• GÖNÜLAL, Yasemin Özcan (2012), Cumhuriyet Dönemi Dil Tartışmalarının Türk Dili
• Eğitimine Yansımaları, (Toplum Dil Bilimi Bakımından Bir İnceleme), Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Programı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir. HEİD, Uriel (2001), Türkiye’de Dil Devrimi, (çev. Nejlet Öztürk), IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
• İMER, Kamile (1981), Dil Değişmesinde Toplumsal ve Kültürel Etkenlerin Önemi,
• Atatürk’ün Yolunda Türk Dil Devrimi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, s.59-69. ____________ (1990), Dil ve Toplum, Gündoğan Yayınları, Ankara.
• ____________ (1998), Türkiye’de Dil Planlaması: Türk Dil Devrimi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• LEWİS, Geofrey (2007), Trajik Başarı Türk Dil Reformu, Paradigma Yayınları, İstanbul.
• MERİÇ, Cemil (1997), Mağaradakiler, İletişim Yayınları, İstanbul, s.263-270.
• ÖZDOĞRU, Nüvit, (1958), Türkçemiz, Gün Matbaası, İstanbul.
• ÖZKAN, Mustafa (2012), Yenileşme Sürecinde Türk Dili, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt: 32, s.81-109.
• TURAN, Şerafettin ve Özel, Sevgi (2007), 75. Yılda Türkçenin ve Dil Devriminin Öyküsü,
• Dil Derneği Yayınları, İstanbul. VARDAR, Berke, (1977), Dil Devrimi Üstüne, Yankı Yayınları, İstanbul.
• VYGOTSKY, L. S. (1998), Düşünce ve Dil, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul.
• YÜCEL, Tahsin (2007), Dil Devrimi ve Sonuçları, Can Yayınları, İstanbul. Ek: Uygulanan Anket11