Hungarian Book Collectors, their Activities and Bequests: Origin of the Turkish Manuscript Holdings of the Library of the Hungarian Academy of Sciences

Yıl 2021, Cilt: 15 Sayı: 28, 13 - 31, 31.05.2021

Nándor Erik Kovács

Öz

Macaristan’ın en büyük Türkçe el yazma koleksiyonu Macar Bilimler Akademisi’nin Kütüphanesi’nde muhafaza etmektedir. 800’e yakın eseri ihtiva eden bu zengin hazine çoğunlukla Osmanlı Macaristan’ın tarihi kalıntısı olarak değil, 19ncu yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı topraklarında bulunan Macar seyyahlar, bilim adamları, mültecilerin hediyesi veya mirası olarak, taraflarından Macar Bilimler Akademisine bırakılmıştır. Bu makale sözkonusu olan koleksiyonların oluşmasını tarihini ve koleksiyonerlerinin faaliyetlerini ele alıp eserlerin kütüphanedeki bakımına, sınıflama ve provenans sorunlarına da değinerek çağdaş araştırmalara destek sunmak amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ottoman-Turkish manuscript collections, Hungarian Turkology, Hungarian Academy of Sciences, Turkish-Hungarian cultural relations

Hungarian Book Collectors, their Activities and Bequests: Origin of the Turkish Manuscript Holdings of the Library of the Hungarian Academy of Sciences

Öz

Macaristan’ın en büyük Türkçe el yazma koleksiyonu Macar Bilimler Akademisi’nin Kütüphanesi’nde muhafaza etmektedir. 800’e yakın eseri ihtiva eden bu zengin hazine çoğunlukla Osmanlı Macaristan’ın tarihi kalıntısı olarak değil, 19ncu yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı topraklarında bulunan Macar seyyahlar, bilim adamları, mültecilerin bağışı veya mirası olarak, taraflarından Macar Bilimler Akademisine bırakılmıştır. Bu makale sözkonusu olan koleksiyonların oluşmasını tarihini ve koleksiyonerlerinin faaliyetlerini ele alıp eserlerin kütüphanedeki bakımına, sınıflama ve provenans sorunlarına da değinerek çağdaş araştırmalara destek sunmak amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Macaristan’daki Türkçe yazma eser koleksiyonları, Türk-Macar kültürel ilişkileri, Macar Türkologlar, Macar Bilimler Akademisi

Destekleyen Kurum

Ankara Üniversitesi

Kaynakça

• Akadémiai Értesítő 1861; 1882; 1886; 1887; 1892; 1897.
• Apor, Éva. The Persian Manuscripts of the Vámbéry bequest. Budapest: Library of the HAS, 1971.
• Arbanász, Ildikó, Dursun Ayan, György Csorba, Róbert Hermann, and János Hóvári. Magyar honvédtábornokok oszmán szolgálatban. Guyon Richárd és Kmety György. Hursid pasa és Iszmail pasa = Macar generalleri Osmanlı hizmetinde. Richard Guyon ve György Kmety. Hurşid Paşa ve İsmail Paşa. Budapest: Magyar-Török Baráti Társaság, 2013.
• Berlász, Jenő. “Az akadémiai könyvtár Kézirattárának átalakulása.” in Magyar Könyvszemle 3 (1957): 228–46.
• Goldziher, Ignaz. Tagebuch. Leiden: E.J. Brill, 1978.
• Hazai, György ed. Die anatolisch-türkische Übersetzung dez Tazkaratu l-Awliyā von Farīduddīn cAṭṭār, 2 vols, Berlin: Klaus Schwarz Verlag, 2008.
• Hazai, György ed. Die Geschichte der Ungarn in einer osmanischen Chronik des 16. Jahrhunderts: Tercümān Mahmūds Tārīh-i Ungurus. (Edition der Handschrift der Bibliothek der Ungarischen Akademie der Wissenschaften). Berlin: Klaus Schwarz Verlag, 2009.
• Károly, László ed. A Turkic Medical Treatise from Islamic Central Asia. A Critical Edition of a Seventeenth-Century Chagatay Work by Subḥān Qulï Khan. Leiden: Brill, 2015.
• Laki, Rita. “A Szilády Áron Református Gimnázium könyvtárának története.” Halasi Múzeum 2 (2004): 201–19.
• Orbán, Balázs. Törökországról s különösen a nőkről. Compiled by Ágota Steinert. Budapest: Terebess, 1999.
• Parlatır, İsmail, György Hazai and Barbara Kellner-Heinkele, ed. Catalogue of the Turkish Manuscripts in the Library of the Hungarian Academy of Sciences. Budapest: Hungarian Academy of Sciences, 2007.
• Péri, Benedek, Mojdeh Muhammadi and Miklós Sárközy, eds. Catalogue of Persian Manuscripts in the Library of the Hungarian Academy of Sciences. Leiden: Brill, 2018.
• Sudár, Balázs and György Csorba, “Egy magyar antikvárius Isztambulban: Szilágyi Dániel,” in Függőkert - Orientalisztikai tanulmányok, ed. Ferenc Csirkés et al. Budapest: Argumentum, 2003, 117–36.
• Sudár, Balázs and György Csorba, “Szilágyi Dániel és a magyar orientalisztika,” in Orientalista nap eds. Ágnes Birtalan, Yamaji Masanori. Budapest: Hungarian Academy of Sciences-Eötvös Loránd Univ., 2003, 11–21.
• Szilády, Áron. A defterekről. Pest: Eggenberger, 1872.
• Vámbéry, Ármin. Abuska. Csagatájtörök szógyűjtemény. Pest: Emich Gusztáv, 1862.
• Vámbéry, Ármin. Közép-Ázsiai utazás. Pest: Emich Gusztáv, 1865.
• Vámbéry, Ármin. Küzdelmeim. Budapest: Franklin, 1905.
• Vámbéry, Ármin. Vándorlásaim és élményeim Persiában. Pest: Heckenast, 1867.
• Vámbéry, Arminius. Travels in Central Asia. London: John Murray, 1864.
• Vámbéry, Herrmann. Cagataische Sprachstudien. Leipzig: F. A. Brockhaus, 1867.
• Vambéry, Herrmann. Deutsch-türkisches Taschen-Woerterbuch. Constantinopel: Koehler, 1858.
• Vámbéry, Herrmann. Meine Wanderungen und Erlebnisse in Persien. Nach der ungarischen Original-Ausgabe. Pest: Heckenast, 1867.
• Ván, Benjámin. Szilády Áron élete. Kiskunhalas: Thorma János Múzeum, 2012.
• Zsinka, Ferenc. “Szilády Áron hagyatéka Kecskemétre került.” Magyar Könyvszemle 30 (1923): 278–81.