Gürcücede ve Türkçede Görünüş

Year 2025, Volume: 19 Issue: 36, 193 - 204, 12.05.2025

Tamar Karosanıdze-kırsaç

https://doi.org/10.54316/dilarastirmalari.1478751

Abstract

Çeşitli gramer kategorileri, dünya dillerinde farklı şekillerde ifade edilmektedir. Görünüş, yapı bakımından önemli ölçüde farklılık gösteren birçok dilin ortak dil bilgisi kategorisidir. Görünüşün, fiilin eski ve temel dil bilgisi kategorilerden biri olmasına karşın evrensel bir tanımı yoktur. En karmaşık dil bilgisel kategorilerden biridir. Görünüş, Gürcücede ve Türkçede çeşitli araştırmalara konu olmuştur. İki farklı dil ailesine mensup dillerin karşılaştırılması çeşitli dil bilgisel kategorilere farklı açılardan bakma imkânı sunmaktadır. Çalışmada mevcut olan kaynakları kullanarak Gürcücede ve Türkçede bu iki dilin gramer sisteminde birbirlerinden büyük oranda farklılık gösteren görünüş kategorisi incelenmeye çalışılmıştır. Görünüşle ilgili çalışmalarda görünüş, dil bilgisine dayalı görünüş ve sözlüğe dayalı görünüş olarak ele alınmaktadır. Bu çalışmada dil bilgisine dayalı görünüş incelenmiştir. Sözlüğe dayalı görünüş, incelemeye dahil edilmemiştir.

Keywords

Görünüş , Dil Bilgisel Görünüş , Kılınış , Gürcüce , Türkçe.

Aspect in Georgian and Turkish

Abstract

There are various grammatical categories which are expressed in different ways in the world’s languages. Aspect is a common grammatical category for many structurally different languages. Aspect is one of the old and fundamental grammatical categories of the verb. It does not have universal definition. It is one of the most complex grammatical categories. Many studies have been devoted to the investigation of the aspect category in Georgian and Turkish. Comparing languages that belong to two different language families take us opportunities to analyse grammatical categories differently. In this study, we researched the grammatical category of aspect, according to existing literature. Grammatical category of aspect shows us a big difference in Georgian and Turkish. In studies related to the grammatical category of aspect, aspect has been considered both a lexical and grammatical aspect. In this paper, only the grammatical aspect is discussed. The lexical aspect is not the subject of research.

Keywords

Aspect , Grammatical Aspect , Aksionsart , Georgian , Turkish.

References

• AKSAN, Yeşim (2003). "Türkçede Durum Değişikliği Eylemlerinin Kılınış Özellikleri". Dilbilim Araştırmaları 2003: 1-14.
• AYDEMİR, İbrahim Ahmet (2019). Türkçede Zaman ve Görünüş Sistemi. Ankara: Nobel Akademik.
• BENZER, Ahmet (2009). Türkçede Zaman Görünüş ve Kiplik. İstanbul: Kabalcı.
• BERKE, Vardar (2007). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil.
• DİLÂÇAR Agop (1974). "Türk Fiilinde "Kılınış"la "Görünüş" ve Dilbilgisi Kitaplarımız". Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 21-22(1973-1974): 159-171.
• ENGİN, Uzun, N (2004). Dünya Dillerinden Örnekleriyle Dilbilgisinin Temel Kavramları. İstanbul: Türk Dilleri Araştırmaları.
• GENÇER, Zeynep, (2016). Japonca ve Türkçede Görünüş (Aspekt). Doktora Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• GÜNDÜZ, Fikriye (2021). "Türkiye Türkçesinde Görünüş Kategorisi İncelemelerinde Kullanılan Üç Yaklaşım". Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1): 42-49.
• İMNAİŞVİLİ, Vaḫtang (1996). Zmna Dzvel Kartulşi Natsili II, Frankfurti/იმნაიშვილი, ივანე (1996). ზმნა ძველ ქართულში, ნაწილი მეორე. ფრანკფურტი.
• JOHANSSON, Lars (2016). Türkçede Görünüş (Çev. Nurettin Demir). Ankara: Grafiker.
• MAḈAVARİANİ, Givi (1974). "Aspektis Kategoria Kartvelur Enebşi", Kartvelur Enata Strukturis
• Saḱitkḫebi IV: (118-143)/მაჭავარიანი, გივი (1974). „ასპექტური კატეგორია ქართველურ ენებში“, ქართველურ ენათა სტრუქტურის საკითხები, IV: (118-143).
• ŞANİDZE, Aḱaḱi (1980). Tḫkzulebani T. 3 Kartuli Enis Gramatiḱis Sapudzvlebi, Tbilisi: Tbilisis Universitetis Gamomtsemloba/შანიძე, აკაკი (1980). თხზულებანი ტომი 3 ქართული ენის გრამატიკის საფუძვლები, თბილისი: თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა.
• UZUN, Nadir Engin (1998). “Türkçede Görünüş/kip/Zaman Üçlüsü”. Dil Dergisi, 68: 5-23.
• ḈUMBURİDZE, Zurab (1967). "Aspektisa da Mokmedebis Saḱḫis Mimartebisatvis Kartulşi" Orioni, Tbilisi: 336-356. ჭუმბურიძე, ზურაბ (1967). „ასპექტისა და მოქმედების სახის მიმართებისათვის ქართულში“. ორიონი, თბილისი: 336-356.
• http://corpora.iliauni.edu.ge/search_words (e-CG 20.03.2024).