Abstract
Her hangi bir dilin unsurlarını bir başka dilde görülüp fark edilmesi, söz edilen diller arasında bir ödünçlemenin olağan geldiği anlamına gelmektedir. Prensip olarak, dilsel ödünçlemenin olgusu, bir kitlenin konuşurlarının başka bir kitlenin konuşurlarıyla gerçekleştirdikleri temasın meyvasıdır. Böylesi bir temas, kültürel ve dinsel faktörlerden uzanan; tarihi, coğrafi, siyasi, iktisadi, sosyal v.b, faktör ve nedenlerden oluşan bir nedenler gerdanın sonucu olabilir. Bu bakışaçısıyla değerlendirecek olursak temasın doğası verinti ve alıntıların dinamiğini belirlerken, temasın uzantısı, yoğunluğu ve zaman yayılımı ise verinti ve alıntıların tipolojisini belirler. Bu makalede Balkan Yarımadasının Batısında binyıllardan beri sakinleri olan Arnavutların, Oğuz – Osmanlı Türkleri ile yaklaşık altı asırlık ilişkileri ele alınacak. Bu ilişkiden doğan dil etkileşimin getirdiği dilbilgisel veriler üzerinde durulacak ve Arnavutçada bulunan Anadolu Ağızların leskikolojik izleri tespit edilmeye çalışılacak. Bu doğrultuda ilk olarak Arnavutçada bulunan Türkçe verintilerin eskilik, derinlik ve coğrafi yayılma kriterlerine göre bir sınıflandırma çabası yapılacak. Doublets normatives verintiler olarak adlandırılan örneklere yer verilecek. Dil etkileşimi olgusunun en derin parametrelerini gösteren, Arnavutçanın sözceleminde yapışan ve Anadolu Ağızlarının zenginliğinin aynasını saydığımız sözcüklerin, leksikolojik, morfolojik ve fonolojik uyum kriterleri değerlendirmeleri üzerinde durulacak.
References
- Akademia e Shkencave Shqiptare (2002), Historia e Popullit Shqiptar, Toena, Tiranë.
- AKAR Ali, Türk Dili Tarihi, Ötüken Yayınları, Ankara, 2005.
- BAHKTIN Michail, The World and the Word, MIT, New York 1996.
- ÇABEJ Eqrem, Për një shtresëzim kronologjik të turqizmave në shqipen, SF 1975, No.4.
- DERJAJ Adriatik, Rreth drejtshkrimit të turqizmave dhe emrave vetjakë me origjinë turke, ASHAK, Prishtinë 2008.
- GJINARI Jorgji ve SHKURTAJ Gjovalin, Dialektologjia, SHBLU, Tiranë 2003.
- Historia e Përgjithshme e Bektashinjvet, Tiranë, 1929.
- İNALÇIK Halil, Sureti defteri sancaki arvanid, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 19872
- JORGAQI Kristina, Ndikimi i italishtes në letërsinë e vjetër shqipe: shek. XVI-XVII, Botimet Toena, Tiranë 2001.
- KARAHAN Leylâ, Anadolu Ağızlarının Sınıflandırması, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu Yayınları:630, Ankara, 1996.
- LAFE Emil, Vendi i orientalizmave ndër huazimet e shqipes, SF, 1-4, Tiranë, 1993.
- Meşari i Gjon Buzukut 1555.
- PULAHA Selami, Defteri i regjistrit të Sanxhakut të Shkodrës i vitit 1485, Tiranë, 1974.
- SHKURTAJ Gjovalin, Kahe dhe dukuri të kulturës së gjuhës shqipe, Tiranë, 2003.
Abstract
Seeing the elements of a language in to another language, gives us the meaning and understanding that between this languages has occurred the phenomenon of borrowing. In principle, a case of linguistic borrowing is the fruit of the contact that speakers of a mass have had with the speakers of another mass. This kind of contact may been cause from a long chin of reasons; from cultural and religious factors to historical, geographical, political, economic, social, etc., factors and reasons. If we sum up from this point of view the nature of contact determines the dynamics of borrowings, while the extension, density and time-propagation of contact determine the typology of them. In this article, we will analyze the contacts and relations between Albanians, the residents and inhabitants of the West Balkan Peninsula since millenniums, occurred with Oguz – Ottoman Turks among six centuries. We will focus on the data results of interaction and try to find the lexical traces of Anatolian Dialects in Albanian. We will do a classification of Turkish borrowings in Albanian according the antiquity, depth and geographical spread criteria. We will give place to the so colled doublets normatives borrowinds too. We will focus on, lexical, morphological and phonological compliance criteria of Turkish borrowings attached in Albanian, wich are the best examples that clarify and mirrors the richness of Anatolian Dialects.
References
- Akademia e Shkencave Shqiptare (2002), Historia e Popullit Shqiptar, Toena, Tiranë.
- AKAR Ali, Türk Dili Tarihi, Ötüken Yayınları, Ankara, 2005.
- BAHKTIN Michail, The World and the Word, MIT, New York 1996.
- ÇABEJ Eqrem, Për një shtresëzim kronologjik të turqizmave në shqipen, SF 1975, No.4.
- DERJAJ Adriatik, Rreth drejtshkrimit të turqizmave dhe emrave vetjakë me origjinë turke, ASHAK, Prishtinë 2008.
- GJINARI Jorgji ve SHKURTAJ Gjovalin, Dialektologjia, SHBLU, Tiranë 2003.
- Historia e Përgjithshme e Bektashinjvet, Tiranë, 1929.
- İNALÇIK Halil, Sureti defteri sancaki arvanid, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 19872
- JORGAQI Kristina, Ndikimi i italishtes në letërsinë e vjetër shqipe: shek. XVI-XVII, Botimet Toena, Tiranë 2001.
- KARAHAN Leylâ, Anadolu Ağızlarının Sınıflandırması, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu Yayınları:630, Ankara, 1996.
- LAFE Emil, Vendi i orientalizmave ndër huazimet e shqipes, SF, 1-4, Tiranë, 1993.
- Meşari i Gjon Buzukut 1555.
- PULAHA Selami, Defteri i regjistrit të Sanxhakut të Shkodrës i vitit 1485, Tiranë, 1974.
- SHKURTAJ Gjovalin, Kahe dhe dukuri të kulturës së gjuhës shqipe, Tiranë, 2003.
Details
| Other ID | JA35SM62UR |
|---|---|
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | July 13, 2016 |
| Published in Issue | Year 2012 Issue: 5 - Issue: 5 |