ERKEN ADÖLESAN ÇAĞINDAKİ ÖĞRENCİLERİN SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI, ANKSİYETE VE DEPRESYON DÜZEYLERİ İLE ANTROPOMETRİK ÖZELLİKLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 26 - 37, 30.06.2023

Yasin Çetintaş , İbrahim Demirci Melike Bildiren Sefa Kaplan Ersin Ulaş

Öz

Araştırmada temel olarak erken adölesan çağındaki öğrencilerin sosyal medya bağımlılığı, anksiyete ve depresyon düzeyleri ile antropometrik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Ankara’da 10-13 yaş aralığında 402 ortaokul öğrencisiyle çalışılmıştır. Verilerin toplanması iki safhada gerçekleştirilmiştir. İlk olarak katılımcıların antropometrik ölçümleri alınmıştır. Bu ölçümler için Omron BF-511 (Holland) biyoempedans tartısı ve mezura kullanılmıştır. İkinci safha da ise anksiyete ve depresyon düzeyleri ile sosyal medya kullanımlarının belirlenmesi amacıyla ölçek formları kullanılmıştır. Bunlar; “Yenilenmiş Çocuk Ergen Anksiyete Depresyon Ölçeği” ve “Ergenler İçin Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği” dir. Tüm yasal izinlerin alınmasının ardından ölçümler alınmıştır ve elde edilen ham veriler SPSS paket programında analiz edilmiştir. Bu analizler sırasında ilk olarak verilerin homojenlik varsayımını sağladığı tespit edilmiştir ve ardından t-testi, ANOVA ve Perason Korelasyon analizleri kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda; katılımcıların anksiyete düzeylerinin cinsiyet ve sınıf değişkenine bağlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Sosyal medya bağımlılık puanları cinsiyet değişkenine bağlı farklılık göstermezken sınıf değişkenine bağlı farklılık göstermektedir. Korelasyon analizi neticesinde ise BKİ ve bel çevresi ölçümleri ile “Ayrılma Anksiyetesi” ve “Yaygın Anksiyete Bozukluğu” arasında düşük düzeyde negatif yönlü ilişki tespit edilirken, sosyal medya bağımlılığı ile pozitif yönlü düşük düzeyde ilişki olduğu, sosyal medya bağımlılığı ile BKİ ve bel çevresi değerleri arasında pozitif, adım sayısı ile negatif yönde ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Erken Adölesan, Sosyal Medya Bağımlılığı, Anksiyete, Depresyon, Antropometri

Kaynakça

• Akça, S. Ö., Selen, F., Demir, E., & Demir, T. (2018). Cinsiyet ve Yaş Farklılıklarının Ergenlerin Depresyon, Anksiyete Bozukluğu, Kendine Zarar Verme, Psikoz, Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Alkol-Uyuşturucu Bağımlılığı ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ile İlişkili Sorunlara Etkisi. Dicle Tıp Dergisi, 45(3), 255-264.
• Akgül, B., Yıldız, E. E., & Turşucuoğlu, B. (2018). Medya Bağımlısı Bireyin, Medyada Harcadığı Fazla Zamanın Bireye Sosyo-Ekonomik Zararları. Akademia Sosyal Bilimler Dergisi, Special Issue of ASM5, 282-290.
• Alpaslan, A. H. (2012). Ergen Ruh Sağlığı ve Spor. Kocatepe Tıp Dergisi, 13(3), 181-185.
• Anlı, G. (2018). Ortaokul Öğrencilerinin Boyun Eğici Davranışlar ve Ruhsal Belirti Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(3), 1013-1035.
• Arslan, C., Güllü, M., & Tutal, V. (2011). Spor Yapan ve Yapmayan İlköğretim Öğrencilerinin Depresyon Durumlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 120-132.
• Bal, F., & Aras, H. (2020). Sporun Depresyon Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Journal of International Social Research, 13(73), 1129-1137.
• Bal, U., Çakmak, S., & Uğuz, Ş. (2013). Anksiyete Bozukluklarında Cinsiyete Göre Semptom Farklılıkları. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 22(4), 441-459.
• Bayrak, T., & Cihan, B. (2021). Yeni Medyada Bağımlılık Sonucu Gelişen Dijital Obezite Olgusu Zerine Bir İnceleme: Netflixt Türkiye Örneği. e-Journal of New Media/Yeni Medya Elektronik Dergi–eJNM, 5(1), 78-94.
• Baz, F. Ç. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Çalışma. OPUS International Journal of Society Researches, 9(16), 276-295.
• Can, B., Hazar, Z., & Kurt, S. (2021). Spor Yapan ve Yapmayan Lise Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılık Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi (Karma Model Araştırması).Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 15-39.
• Canan, F., & Ataoğlu, A. (2010). Anksiyete, Depresyon ve Problem Çözme Becerisi Algısı Üzerine Düzenli Sporun Etkisi. Anatolian Journal of Psychiatry, 11(38), 38-43.
• Cheng, C., Lau, Y. C., Chan, L., & Luk, J. W. (2021). Prevalence of Social Media Addiction Across 32 Nations: Meta-Analysis with Subgroup Analysis of Classification Schemes and Cultural Values. Addictive Behaviors, 117, 106845.
• Chorpita, B. F., Yim L., Moffitt, C., Umemoto, L. A., & Francis, S. E. (2000). Assessments of Symptoms of DSM-IV Anxiety and Depression in Children: A Revised Child Anxiety and Depression Scale. Behavior Research and Therapy, 38(8), 835-855.
• Demir, Y., & Kumcağız, H. (2020). Ergenlerde Yeme Tutum Bozuklukluğunun Öznel İyi Oluş, Depresyon, Anksiyete ve Stres Üzerine Etkisi. International Journal of Field Education, 6(1), 24-36.
• Derman, O. (2008). Ergenlerde Psikososyal Gelişim. Adolesan Sağlığı II Sempozyum Dizisi, 63(1), 19-21.
• Dündar, A. G. (2020). Adölesan sporcuların depresyon, anksiyete ve stres düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Lefkoşa.
• Gallo, E. A., Munhoz, T. N., de Mola, C. L., & Murray, J. (2018). Gender Differences in the Effects of Childhood Maltreatment on Adult Depression and Anxiety: A Systematic Review and Meta-Analysis. Child Abuse & Neglect, 79, 107-114.
• George, D., & Mallery, P. (2010). In GEN (Ed.), SPSS for Windows Step by Step. A Simple Study Guide and Reference. Boston, MA: Pearson Education, Inc, 10.
• Gomez-Baya, D., Mendoza, R., Matos, M. G. D., & Tomico, A. (2019). Sport Participation, Body Satisfaction and Depressive Symptoms in Adolescence: A Moderated-Mediation Analysis of Gender Differences. European Journal of Developmental Psychology, 16(2), 183-197.
• Gökkaya, F., & Sütçü, S. T. (2020). Akran Zorbalığının Ortaokul Öğrencileri Arasındaki Yaygınlığının İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 40- 54.
• Görmez, V., Kılınçaslan, A., Örengül, A. C., Ebesutani, C., Kaya, İ., Ceri, V.,. & Chorpita, B. (2017). Psychometric Properties of the Turkish Version of the Revised Child Anxiety and Depression Scale–Child Version in a Clinical Sample. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology, 27(1), 84-92.
• Kanter, A. (2020). Dijital Bağımlılığın Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklarda Problem Davranışlarına Etkisi. Researcher, 8(2), 207-221.
• Karaca, K. (2019). Ortaokullarda Akran Zorbalığının Yaygınlığının ve Zorba-Mağdurların Depresyon ve Anksiyete Düzeylerinin İncelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 23(78), 315-330.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Keles, B., McCrae, N., & Grealish, A. (2020).A Systematic Review: The İnfluence of Social Media on Depression, Anxiety and Psychological Distress in Adolescents. International Journal of Adolescence and Youth, 25(1), 79-93.
• Kılıç, K. M. (2019). Ortaokul Öğrencilerinde Öz-Yeterlik ile Anksiyete ve Depresyon Arasındaki İlişki. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(27), 573-590.
• Küçük, S. & Bayat, M. (2012). Ortaöğretim Öğrencilerinin Ruhsal Durumlarının Değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri Dergisi, 21(2), 103-111.
• Langdon, K. J., Dove, K., & Ramsey, S. (2019). Comorbidity of Opioid-Related and Anxiety- Related Symptoms and Disorders. Current Opinion in Psychology, 30, 17-23.
• Marin, M. G., Nuñez, X., & de Almeida, R. M. M. (2021). Internet Addiction and Attention in Adolescents: A Systematic Review. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 24(4), 237-249.
• Oktay, C. (2015). Beden kitle indeksinin yeme bağımlılığı, dürtüsellik, depresyon ve anksiyete ile ilişkisi. Uzmanlık Tezi, Başkent Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Ankara.
• Otçeken-Kurtaraner, M. (2012). Obezitesi olan ve olmayan 14-17 yaş aralığındaki ergenlerin ruhsal süreçlerinin, beden algıları, aile özellikleri ve beslenme alışkanlıkları yönünden incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özakar-Akça, S., Selen, F., Demir, E., & Demir, T. (2018). Cinsiyet ve Yaş Farklılıklarının Ergenlerin Depresyon, Anksiyete Bozukluğu, Kendine Zarar Verme, Psikoz, Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Alkol-Uyuşturucu Bağımlılığı ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu İle İlişkili Sorunlara Etkisi. Dicle Tıp Dergisi, 45(3), 255-264.
• Özgenel, M., Canpolat, Ö. ve Ekşi, H. (2019). Ergenler İçin Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği (ESMBÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6, 629–662.
• Şahin, M., Baş, M., & Çelik, A. (2019). Öznel İyi Oluş ve Spor. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 23-31.
• Şen, G. (2015). 13-18 yaş aralığındaki düzenli futbol oynayan ve oynamayan erkek öğrencilerde depresyon, anksiyete ve stres düzeylerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Twenge, J. M. (2020). Why Increases in Adolescent Depression May Be Linked to the Technological Environment. Current Opinion in Psychology, 32, 89-94.
• Ünal, F. P. (2022). Erken Çocukluk Döneminde Dijital Bağımlılığın Alanyazın Değerlendirilmesi. Uygulamada Eğitim ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 62-77.
• Xuan, Y. J., & Amat, M. A. C. (2020). Social Media Addiction and Young People: A Systematic Review of Literature. Journal of Critical Reviews, 7(13), 537-541.
• Yılmaz, M. (2019). Çevrimiçi oyun bağımlılığı ile beden kitle indeksleri, benlik saygısı ve sosyal görünüş kaygısı arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Zalım-Başbekleyen, F. (2018). Aile ve çocuk arasındaki güvensiz bağlanmanın ortaokul son sınıf öğrencilerinde benlik algısı, sosyal anksiyete, depresif belirtiler arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.