Research Article
BibTex RIS Cite

SEYYİD HASAN-İ GAZNEVÎ: HAYATI, EDEBÎ ŞAHSİYETİ VE DÎVÂN’I

Year 2019, Volume: 2 Issue: 20, 57 - 77, 31.12.2019

Abstract

“Eşref” lâkaplı Seyyid Hasan-i Gaznevî, (öl. 556/1161) V/XI. asrın sonlarından VI/XII. asrın ortalarına kadar yaşamış Gazneliler dönemi şairlerindendir. Uzun yıllar Gazne Sultanı Behrâmşâh’ın sarayında yaşamış, Irak Selçukluları ve Hârezmşâh saraylarına uğramıştır. Döneminin ileri gelen devlet adamları için kasideler yazmıştır. Onun hayatının, edebî kişiliğinin ve Dîvân’ının bilinmesinin Türk kültür hayatına katkı sunacağını düşünmekteyiz. Bu dönemin; Türk dili ve edebiyatının önemli bir aşamasını teşkil eden Dîvân edebiyatını, özellikle dil ve mazmunlar yönünden etkilediği düşünülmektedir. Bu amaçla bu dönemle ilgili yapılacak çalışmalar, Klâsik Türk edebiyatının anlaşılmasına da katkı sunacaktır.

References

  • ‘Abbâs İkbâl-i Aştiyânî, “Zindegî-i Seyyid Hasan-i Gaznevî”, Mecelle-i Armagân, XV. Yıl, Tahran 1313 ş., s. 81-90.
  • ‘Abdullâh-i Râzî, Târîh-i Kâmil-i Îran, İntişârât-i İkbal, Tahran 1347 ş., II, 138-141.
  • Ahmed Ateş, İstanbul Kütüphânelerinde Farsça Manzum Eserler, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1968, I, s. 39, 40.
  • Devletşâh-i Semerkandî, Tezkîretu’ş-Şu‘arâ, nşr. Edward Browne, tsh. Muhammed-i Ramazanî, Çâp-i Kelâle-i Hâver, Çâp-i Dovvom, Tahran 1366 ş., s. 53, 104, 105, 182, 183.
  • Dîvân-i Cemâle’d-dîn Muhammed b. ‘Abdu’r-rezzâk-i İsfehânî, haz. Seyyid Hasan Vahîd-i Destgerdî, İntişârât-i Kitâbhâne-i Senâ’î, Tahran 1361 ş., s. 270.
  • Dîvân-i Kemâle’d-dîn-i İsmâ‘îl-i İsfehânî, haz. Huseyn-i Bahru’l-‘ulûmî, İntişârât-i Dihhudâ, Tahran 1348 ş., s. 70.
  • Ebu’l-Hasan-i Beyhakî, Lubâbu’l-Ensâb ve’l-Elkâb ve’l-A‘kâb, tsh. Seyyid Mehdî-i Recâî, nşr. Menşûrât-i Mektebetu’l-Mar‘aşî, Çâp-i Dovvom, 1386 ş., s. 131-132, 618.
  • Emîn Ahmed Râzî, Heft İklîm, haz. Seyyid Muhammed Rızâ Tâhirî, İntişârât-i sedâ ve Sîmâ, Tahran 1378 ş., I/176-183, 344, 345; II, s. 183, 222.
  • Gökmen, Gökhan, “Mu‘izzî’nin Şiir Dünyası”, Kırıkkale-Ankara Üniversiteleri, Sosyal Bilimler Enstitüleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kırıkkale 2018.
  • Hamdullâh Mustevfî-i Kazvinî, Târîh-i Guzîde, haz. ‘Abdu’l-Huseyn-i Nevâî, İntişârât-i Emîr Kebîr, Tahran 1362 ş., s. 401, 727, 728.
  • Karaismailoğlu Adnan, “Mu‘izzî”, TDVİA, XXXI, İstanbul, s. 98-99.
  • Mecd-i Hâfî, Ravza-i Huld, haz: Huseyn-i Hadîvecm, Çâphâne-i Musavver, Tahran 1345 ş., s. 275.
  • Mecdûd b. Âdem Senâ’î, Meånevîhâ-yi Hakim Senâ’î, tsh. Muhammed Takî Muderris-i Razavî, İntişârât-i Dânişgâh-i Tehrân, Tahran 1348 ş., s. 195.
  • Minhâc-i Sirâc-i Cuzcânî, Tabâkât-i Nâsirî, haz. ‘Abdulhay Habîbî-i Kandehârî, İntişârât-i Bunyâd-i Ferhengî, Kâbil 1391 ş., I, 23-24.
  • Muhammed b. ‘Alî b. Suleymân er-Râvendî, Râhetu’s-Sudûr ve Âyetu’s-Surûr, haz. Muhammed İkbâl, İntişârât-i Emîr Kebir, Tahran 1364 ş., s. 187, 193, 274, 275.
  • Muhammed-i ‘Avfî, Lubâbu’l-Elbâb, tsh. ‘Azîzullah ‘Alizâde, İntişârât-i Firdevs, Çâp-i Evvel, Tahran 1361 ş., II, s. 270, 276.
  • Muhammed b. Muhammed-i Dârâbî, Tezkîre-i Letâyifu’l-Hiyâl, tsh. Yûsuf Beg Babapûr, İntişârât-i Mecme‘-i Zehâyîr-i İslâmî ve Kitâbhâne-i Meclis, Kum 1391 ş., II, s. 517.
  • Muhammed-i Kâsim-i Hinduşâhî, Târîh-i Firişte, haz. Muhammed Riza Nasîrî, İntişârât-i Encümen-i Âŝâr-i Mefâhîr-i Ferhengî,Tahran 1378 ş., s.24, 179-180.
  • Mustafâ Dirâyetî, Fihristigân-i Nushahâ-yi Hattî-i Îran, İntişârât-i Sâzmân-i Esnâd u Kitâbhâne-i Millî, Tahran, 1390 ş., 15, s. 179-180.
  • Mürsel Öztürk, “Eşref-i Gaznevî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, XI, s. 474-475.
  • Mukaddime-i Dîvân-i Seyyid Hasan-i Gaznevî, tsh. Muderris-i Razavî, İntişârât-i Dânişgâh-i Tehrân, Tahran 1328 ş., s. 357-400.
  • Riza Kulîhân-i Hidâyet, Mecme‘u’l-Fusehâ, tsh. Mezâhir-i Musaf, İntişârât-i Emîr Kebîr, Çâp-i Evvel, Tahran 1336 ş., s. 525-528.
  • Takiye’d-dîn Muhammed-i Evhadî-i Bulyânî, ‘Urefâtu’l-‘Âşikîn ve ‘Arsâtu’l-‘Ârifîn, İntişârât-i Mîrâs-i Mektûb, Tahran 1389 ş. II, s. 1094.
  • Zahîreddîn el-Beyhakî, Lubâbu’l-Ensâb ve’l-Elkâb ve’l-A‘kâb, tsh. Seyyid Mehdî-i Recâî, nşr. Menşûrât-i Mektebetu’l-Mar‘aşî, Çâp-i Dovvom, 1386 ş., 131-138, 618.
  • Zebihullah Safâ, Târîh-i Edebiyât Der Îrân, II, 589; Razavî, İntişârât-i Dânişgâh-i Tehrân, Tahran 1348 ş., II, 24, 195, 586, 588-591.
Year 2019, Volume: 2 Issue: 20, 57 - 77, 31.12.2019

Abstract

References

  • ‘Abbâs İkbâl-i Aştiyânî, “Zindegî-i Seyyid Hasan-i Gaznevî”, Mecelle-i Armagân, XV. Yıl, Tahran 1313 ş., s. 81-90.
  • ‘Abdullâh-i Râzî, Târîh-i Kâmil-i Îran, İntişârât-i İkbal, Tahran 1347 ş., II, 138-141.
  • Ahmed Ateş, İstanbul Kütüphânelerinde Farsça Manzum Eserler, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1968, I, s. 39, 40.
  • Devletşâh-i Semerkandî, Tezkîretu’ş-Şu‘arâ, nşr. Edward Browne, tsh. Muhammed-i Ramazanî, Çâp-i Kelâle-i Hâver, Çâp-i Dovvom, Tahran 1366 ş., s. 53, 104, 105, 182, 183.
  • Dîvân-i Cemâle’d-dîn Muhammed b. ‘Abdu’r-rezzâk-i İsfehânî, haz. Seyyid Hasan Vahîd-i Destgerdî, İntişârât-i Kitâbhâne-i Senâ’î, Tahran 1361 ş., s. 270.
  • Dîvân-i Kemâle’d-dîn-i İsmâ‘îl-i İsfehânî, haz. Huseyn-i Bahru’l-‘ulûmî, İntişârât-i Dihhudâ, Tahran 1348 ş., s. 70.
  • Ebu’l-Hasan-i Beyhakî, Lubâbu’l-Ensâb ve’l-Elkâb ve’l-A‘kâb, tsh. Seyyid Mehdî-i Recâî, nşr. Menşûrât-i Mektebetu’l-Mar‘aşî, Çâp-i Dovvom, 1386 ş., s. 131-132, 618.
  • Emîn Ahmed Râzî, Heft İklîm, haz. Seyyid Muhammed Rızâ Tâhirî, İntişârât-i sedâ ve Sîmâ, Tahran 1378 ş., I/176-183, 344, 345; II, s. 183, 222.
  • Gökmen, Gökhan, “Mu‘izzî’nin Şiir Dünyası”, Kırıkkale-Ankara Üniversiteleri, Sosyal Bilimler Enstitüleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kırıkkale 2018.
  • Hamdullâh Mustevfî-i Kazvinî, Târîh-i Guzîde, haz. ‘Abdu’l-Huseyn-i Nevâî, İntişârât-i Emîr Kebîr, Tahran 1362 ş., s. 401, 727, 728.
  • Karaismailoğlu Adnan, “Mu‘izzî”, TDVİA, XXXI, İstanbul, s. 98-99.
  • Mecd-i Hâfî, Ravza-i Huld, haz: Huseyn-i Hadîvecm, Çâphâne-i Musavver, Tahran 1345 ş., s. 275.
  • Mecdûd b. Âdem Senâ’î, Meånevîhâ-yi Hakim Senâ’î, tsh. Muhammed Takî Muderris-i Razavî, İntişârât-i Dânişgâh-i Tehrân, Tahran 1348 ş., s. 195.
  • Minhâc-i Sirâc-i Cuzcânî, Tabâkât-i Nâsirî, haz. ‘Abdulhay Habîbî-i Kandehârî, İntişârât-i Bunyâd-i Ferhengî, Kâbil 1391 ş., I, 23-24.
  • Muhammed b. ‘Alî b. Suleymân er-Râvendî, Râhetu’s-Sudûr ve Âyetu’s-Surûr, haz. Muhammed İkbâl, İntişârât-i Emîr Kebir, Tahran 1364 ş., s. 187, 193, 274, 275.
  • Muhammed-i ‘Avfî, Lubâbu’l-Elbâb, tsh. ‘Azîzullah ‘Alizâde, İntişârât-i Firdevs, Çâp-i Evvel, Tahran 1361 ş., II, s. 270, 276.
  • Muhammed b. Muhammed-i Dârâbî, Tezkîre-i Letâyifu’l-Hiyâl, tsh. Yûsuf Beg Babapûr, İntişârât-i Mecme‘-i Zehâyîr-i İslâmî ve Kitâbhâne-i Meclis, Kum 1391 ş., II, s. 517.
  • Muhammed-i Kâsim-i Hinduşâhî, Târîh-i Firişte, haz. Muhammed Riza Nasîrî, İntişârât-i Encümen-i Âŝâr-i Mefâhîr-i Ferhengî,Tahran 1378 ş., s.24, 179-180.
  • Mustafâ Dirâyetî, Fihristigân-i Nushahâ-yi Hattî-i Îran, İntişârât-i Sâzmân-i Esnâd u Kitâbhâne-i Millî, Tahran, 1390 ş., 15, s. 179-180.
  • Mürsel Öztürk, “Eşref-i Gaznevî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, XI, s. 474-475.
  • Mukaddime-i Dîvân-i Seyyid Hasan-i Gaznevî, tsh. Muderris-i Razavî, İntişârât-i Dânişgâh-i Tehrân, Tahran 1328 ş., s. 357-400.
  • Riza Kulîhân-i Hidâyet, Mecme‘u’l-Fusehâ, tsh. Mezâhir-i Musaf, İntişârât-i Emîr Kebîr, Çâp-i Evvel, Tahran 1336 ş., s. 525-528.
  • Takiye’d-dîn Muhammed-i Evhadî-i Bulyânî, ‘Urefâtu’l-‘Âşikîn ve ‘Arsâtu’l-‘Ârifîn, İntişârât-i Mîrâs-i Mektûb, Tahran 1389 ş. II, s. 1094.
  • Zahîreddîn el-Beyhakî, Lubâbu’l-Ensâb ve’l-Elkâb ve’l-A‘kâb, tsh. Seyyid Mehdî-i Recâî, nşr. Menşûrât-i Mektebetu’l-Mar‘aşî, Çâp-i Dovvom, 1386 ş., 131-138, 618.
  • Zebihullah Safâ, Târîh-i Edebiyât Der Îrân, II, 589; Razavî, İntişârât-i Dânişgâh-i Tehrân, Tahran 1348 ş., II, 24, 195, 586, 588-591.
There are 25 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Creative Arts and Writing
Journal Section Research Articles
Authors

Cengiz Uysal

Publication Date December 31, 2019
Published in Issue Year 2019 Volume: 2 Issue: 20

Cite

APA Uysal, C. (2019). SEYYİD HASAN-İ GAZNEVÎ: HAYATI, EDEBÎ ŞAHSİYETİ VE DÎVÂN’I. Doğu Araştırmaları, 2(20), 57-77.
AMA Uysal C. SEYYİD HASAN-İ GAZNEVÎ: HAYATI, EDEBÎ ŞAHSİYETİ VE DÎVÂN’I. DA. December 2019;2(20):57-77.
Chicago Uysal, Cengiz. “SEYYİD HASAN-İ GAZNEVÎ: HAYATI, EDEBÎ ŞAHSİYETİ VE DÎVÂN’I”. Doğu Araştırmaları 2, no. 20 (December 2019): 57-77.
EndNote Uysal C (December 1, 2019) SEYYİD HASAN-İ GAZNEVÎ: HAYATI, EDEBÎ ŞAHSİYETİ VE DÎVÂN’I. Doğu Araştırmaları 2 20 57–77.
IEEE C. Uysal, “SEYYİD HASAN-İ GAZNEVÎ: HAYATI, EDEBÎ ŞAHSİYETİ VE DÎVÂN’I”, DA, vol. 2, no. 20, pp. 57–77, 2019.
ISNAD Uysal, Cengiz. “SEYYİD HASAN-İ GAZNEVÎ: HAYATI, EDEBÎ ŞAHSİYETİ VE DÎVÂN’I”. Doğu Araştırmaları 2/20 (December 2019), 57-77.
JAMA Uysal C. SEYYİD HASAN-İ GAZNEVÎ: HAYATI, EDEBÎ ŞAHSİYETİ VE DÎVÂN’I. DA. 2019;2:57–77.
MLA Uysal, Cengiz. “SEYYİD HASAN-İ GAZNEVÎ: HAYATI, EDEBÎ ŞAHSİYETİ VE DÎVÂN’I”. Doğu Araştırmaları, vol. 2, no. 20, 2019, pp. 57-77.
Vancouver Uysal C. SEYYİD HASAN-İ GAZNEVÎ: HAYATI, EDEBÎ ŞAHSİYETİ VE DÎVÂN’I. DA. 2019;2(20):57-7.

Derginin yayın dili Türkçe, Arapça, Farsça, Urduca ve İngilizcedir. Yabancı dildeki yazıların yayımlanması, Yayın Kurulu'nun onayına bağlıdır. Dergiye gönderilecek yazıların, Türk Dil Kurumu'nun yazım kurallarına uygun olması gerekmektedir. Türkçede yaygın kullanılan yabancı kelimelerin dışındaki kelimelerin Türkçe karşılığının kullanılmasına özen gösterilmelidir. Farklı yazı tipi kullananların, kullandıkları yazı tiplerini de göndermeleri gerekmektedir. Makalelerin özetleri 250 kelimeyi aşmamalıdır. Yazılarda resim, çizim veya herhangi bir görsel anlatım varsa; bunların en az 300 dpi çözünürlükte taranması ve kullanıldığı metindeki adları ile kaydedilerek gönderilmesi gerekmektedir. Yayımlanan yazıların sorumlulukları yazı sahiplerine aittir. Yazılar, A4 sayfa boyutuna göre 25 sayfayı geçmemelidir. Ancak geniş kapsamlı yazılar, Yayın Kurulu’nun onayıyla seri halinde ya da derginin eki şeklinde de yayımlanabilir. 

Yazım kuralları ve sayfa düzeni
- Yazılar MS Word ya da uyumlu programlarda yazılmalıdır. Yazı karakteri Times New Roman, 12 punto ve tek satır aralığında olmalıdır.
- Sayfa, A4 dikey boyutta; üst, alt ve sağ kenar boşluğu 2,5 cm; sol kenar boşluğu 3 cm olarak düzenlenmelidir.
- Paragraf aralığı önce 6 nk, sonra 0 nk olmalıdır.
- Yazının başlığı koyu harfle yazılmalı, konunun içeriği ile uyumlu olmalıdır.
- Makalelerin Türkçe ve İngilizce özetleri 250 kelimeyi aşmamalıdır. 3 ila 5 kelimeden oluşan anahtar kelime/keywords yer almalıdır. Makalenin Türkçe ve İngilizce başlıklarına yer verilmelidir. Yayım dili Arapça, Farsça veya Urduca olan makalelerde Türkçe ve İngilizce özet istenmektedir.
- Başlıklar koyu harfle yazılmalıdır. Uzun yazılarda ara başlıkların kullanılması okuyucu açısından yararlı olacaktır.
- İmla ve noktalamada makalenin veya konunun zorunlu kıldığı durumlar dışında Türk Dil Kurumu’nun İmla Kılavuzu dikkate alınmalıdır.
- Metin içinde vurgulanmak istenen yerlerin “tırnak içinde” gösterilmesi yeterlidir.
- Birden çok yazarlı makalelerde makale ilk sıradaki yazarın ismiyle sisteme yüklenmelidir. Birden sonraki yazarların isimleri sistem üzerinde diğer yazarlar kısmında belirtilmelidir.

Kaynak gösterme
- Doğu Araştırmaları Dergisi sayfa altı dipnot veya APA 6.0 kaynak gösterimini kabul etmektedir.
- Bir eserin derleyeni, tercüme edeni, hazırlayanı, tashih edeni, editörü varsa kaynakçada mutlaka gösterilmelidir.
- Elektronik ortamdaki kaynaklarda yazarı, çalışmanın başlığı ve yayın tarihi belli olanlar kullanılmalıdır.
- Metin içinde atıf yapılmayan kaynaklar kaynakçada gösterilmemelidir.
- Kaynakça makalenin sonunda yazarların soyadlarına göre alfabetik olarak düzenlenmelidir.


Doğu Araştırmaları Dergisi
Index Islamicus Uluslararası dizini, SOBİAD (Sosyal Bilimler Atıf Dizini) ve ASOS indeksleri tarafından taranmaktadır.