BENDİMAHİ ÇAYI'NDA İNCİ KEFALİNİN KÜLTÜREL ALGISI VE KORUMA STRATEJİLERİ

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 14, 80 - 92, 31.12.2024

Mustafa Akkuş , Elif Sena Yücel

Öz

Bu çalışma, Van Gölü’ne dökülen en büyük akarsulardan olan Bendimahi Çayı etrafındaki insanların, inci kefali (Alburnus tarichi) ile ilgili farkındalık, tutum ve davranışları belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışma, Bendimahi Çayı çevresinde yaşayan yerel halkın inci kefali ve bu çayın korunmasına yönelik algılarını incelemek amacıyla yürütülmüştür. Bu kapsamda, Nisan 2024-Ağustos 2024 tarihleri arasında, 84 katılımcı ile anket çalışması yapılmıştır. Katılımcılara toplamda 25 soru yöneltilmiştir. Sorular, demografik bilgiler, inci kefali çevre farkındalığı, kaçak avcılığa yönelik tutumlar ve inci kefalinin kültürel bağlamdaki yerini belirlemeye yönelik hazırlanmıştır. Elde edilen veriler, eğitim seviyesi, kaçak avcılık tutumları ve çevre farkındalığı arasındaki ilişkileri ortaya koymak için Ki-kare testi ile analiz edilmiştir. Sonuçlar, inci kefalinin bölge kültüründe sınırlı bir yere sahip olduğunu, ancak çevresel farkındalık ve koruma çalışmalarına destek seviyesinin eğitim seviyesine bağlı olarak değiştiğini göstermektedir. Özellikle üniversite mezunlarının koruma çalışmalarına daha fazla destek verdiği, ilkokul mezunlarının ise kaçak avcılık konusunda daha düşük farkındalığa sahip olduğu görülmüştür. Çalışma sonucunda, inci kefalinin bölgesel kültürde daha fazla yer almasının, kaçak avcılığın önlenmesine ve koruma çabalarının başarısına katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İnci kefali, Bendimahi Çayı, Van Gölü

Etik Beyan

makale anket çalışması olup herhangi bir etik kurul raporuna ihtiyaç bulunmamaktadır.

Destekleyen Kurum

Yok

Cultural Perception and Conservation Strategies of Pearl Mullet in Bendimahi Stream

Öz

This study aims to determine the awareness, attitudes, and behaviors of people living around the Bendimahi Stream, one of the largest tributaries of Lake Van, regarding the pearl mullet (Alburnus tarichi). The research focuses on understanding the perceptions of local residents about the pearl mullet and efforts to protect the Bendimahi Stream. In this context, a survey was conducted with 84 participants between April 2024 and August 2024. The survey included 25 questions designed to gather information about demographic characteristics, environmental awareness related to the pearl mullet, attitudes toward illegal fishing, and the cultural significance of the species. The collected data were analyzed using the Chi-square test to examine the relationships between education level, attitudes toward illegal fishing, and environmental awareness. The findings indicate that while the pearl mullet holds a limited place in regional culture, environmental awareness and support for conservation efforts vary by education level. It has been observed that university graduates in particular support conservation efforts more, while primary school graduates have lower awareness of illegal fishing. The study concludes that enhancing the pearl mullet’s cultural significance within the regional culture could contribute to the prevention of illegal fishing and the success of conservation initiatives.

Anahtar Kelimeler

Pearl mullet, Lake Van, Bendimahi Stream

Kaynakça

• Aça, M. (2023). “Mitik, epik ve dinsel anlatıların kurgusal gerçekliğinde gizlenen ekolojik krizler”. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 13:585-601. https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1378678
• Ajzen, I. (1991). “The theory of planned behavior”. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2):179-211. https://doi.org/10.1016/0749-5978(91)90020-T
• Atasoy, E. (2005). “Çevre bilinci ve çevre için eğitim”. Kaygı Dergisi, 5:109-131.
• Ateşşahin, T., Aslan, E., & Özmen, M. M. (2014). “Elazığ ilindeki amatör balıkçıların sosyo-demografik özellikleri üzerine bir ön araştırma”. Aquaculture Studies, 2014(1):41-50. https://doi.org/10.17693/yunus.27153
• Dartay, M., Duman, E., Duman, M., & Ateşşahin, T. (2009). “Keban Baraj Gölü Pertek Bölgesi Balıkçılarının Sosyo-Ekonomik Analizi”. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 26(2):135-138.
• Degens, E. T., Kurtman, F. 1978. “The Geology of Lake Van”. The Mineral Research and Exploration Publications, p.169, 64-80, 6-11, Ankara.
• Dessart, L. (2017). “Social media engagement: A model of antecedents and relational outcomes”. Journal of Marketing Management, 33(5-6):375-399. https://doi.org/10.1080/0267257X.2017.1302975
• Dietz, T., Ostrom, E., & Stern, P. C. (2003). “The struggle to govern the commons”. Science, 302(5652):1907-1912. https://doi.org/10.1126/science.1091015
• Hines, J. M., Hungerford, H. R., & Tomera, A. N. (1987). “Analysis and synthesis of research on responsible environmental behavior: A meta-analysis”. The Journal of Environmental Education, 18(2):1-8. https://doi.org/10.1080/00958964.1987.9943482
• Kaplan, A. M., & Haenlein, M. (2010). “Users of the world, unite! The challenges and opportunities of social media". Business Horizons, 53(1):59-68. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2009.09.003
• Kollmuss, A., & Agyeman, J. (2002). “Mind the gap: Why do people act environmentally and what are the barriers to pro-environmental behavior?” Environmental Education Research, 8(3):239-260. https://doi.org/10.1080/13504620220145401
• Lovejoy, K., & Saxton, G. D. (2012). “Information, community, and action: How nonprofit organizations use social media”. Journal of Computer-Mediated Communication, 17(3):337-353. https://doi.org/10.1111/j.1083-6101.2012.01576.x
• McHugh, M. L. (2013). “The chi-square test of independence”. Biochemia Medica, 23(2): 143-149. https://doi.org/10.11613/BM.2013.018
• Pretty, J., & Smith, D. (2004). “Social capital in biodiversity conservation and management”. Conservation Biology, 18(3):631-638. tps://doi.org/10.1111/j.1523-1739.2004.00126.x
• Sarı, M. (2008). “Threatened fishes of the world: Chalcalburnus tarichi (Pallas 1811) (Cyprinidae) living in the highly alkaline Lake Van, Turkey”. Environmental Biology of Fishes, 81:21-23. https://doi.org/10.1007/s10641-006-9154-9
• Steg, L., & Vlek, C. (2009). “Encouraging pro-environmental behaviour: An integrative review and research agenda”. Journal of Environmental Psychology, 29(3):309-317. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2008.10.004
• Teo, C. J. H., Burns, S. F., & Kawabata, M. (2023). “Developing nutrition knowledge and attitude measures for athletes with the knowledge-attitude-behavior model”. Research Quarterly for Exercise and Sport, 94(1), 110-117. https://doi.org/10.1080/02701367.2021.1942771
• Tozlu, A. (1997). “İlkokul çağındaki çocukların çevre sağlığı bilgileri ve etkileyen faktörler”. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara.
• Turna, G. B. (2024). “Algılanan çevre bilgisinin sürdürülebilir tüketim davranışı üzerindeki etkisinde çevresel kaygının aracılık rolü”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 13(3):1392-1417. https://doi.org/10.15869/itobiad.1447187
• Yeşil, M., & Turan, Y. (2020). “Çevresel duyarlılık üzerine bir ölçek geliştirme çalışması”. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(2): 418-435.
• Yolcu, M. A., & Aça, M. (2019). “Geleneksel ekolojik bilgi ve folklor”. Folklor/Edebiyat, 25(100):861-871. https://doi.org/10.22559/folklor.1086