FİNANSAL GELİŞMİŞLİK VE BÜYÜME ARASINDAKİ NEDENSELLİK TESTİ : TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2013, Cilt: 14 Sayı: 1, 73 - 85, 01.01.2013

Sevcan Güneş

Öz

Finansal gelişmenin, tasarrufların kullanılmasını sağlaması ve bilgiye ulaşma maliyetini düşürmesi nedeniyle ekonomik büyümeyi hızlandırıcı etkisi olmaktadır. Diğer taraftan ekonomik büyüme de finansal enstrümanlara olan talebi artırarak finansal gelişmeyi hızlandırır. Bu nedenle finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki birçok ampirik çalışmaya konu olmuştur. Bu çalışmada finansal gelişmişlik düzeyini simgelemesi açısından para arzının M2Y milli gelire oranı GNP ve finansal piyasalarda çalışanların toplam işgücü içerisindeki payı değişkenleri kullanılmıştır. 1988 ve 2009 dönemi arasındaki altışar aylık Türkiye verileri kullanılarak yapılan tahminde finansal gelişmenin iktisadi büyümeye neden olduğu sonucuna ulaşılamamıştır. Aynı dönem içerisinde, iktisadi büyümenin finansal piyasalarda çalışanların toplam işgücü içerisindeki payını artırdığı, ama M2Y/GNP oranını etkilemediği sonucu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Finansal Gelişme, Büyüme, Nedensellik Testi, Hata Düzeltme Modeli

FINANCIAL DEVELOPMENT AND GROWTH : CAUSALITY ANALYSIS FOR THE CASE OF TURKEY

Öz

Several channels through which financial development promotes growth in the economy include efficient mobilization of savings, lowering the cost of information gathering. On the other hand economic growth generates demand for some categories of financial instruments and facilitates financial development. The relationship between financial development and economic growth has been covered by many empirical studies. The ratio of money supply M2Y to national product GNP and the share of financial sector employment in total employment are used to represent the financial development level. Semiannual Turkey data set ranges over the period 1988 to 2009. There is no evidence that financial development is the cause of economic growth. Also this study shows that economic growth is the cause of the increase of the share of financial sector employment in total employment, but not effecting the ratio of M2Y/GNP over the same period in Turkey

Anahtar Kelimeler

Financial Development, Growth, Causality Test, Vector Error Correction Model

Kaynakça

• AÇIKALIN, S., AKTAŞ, R., ÜNAL, S. (2008). Relationships between stock markets and macroeconomic variables: an empirical analysis of the İstanbul Stock Exchange. Investment Management and Financial Innovations, 5 (1): 8-16.ss.
• AFŞAR, A. (2007). Finansal gelişme ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki. Mufad Dergisi, 36 (3): 102-113.ss.
• AGHION, P., HOWITT, P., MAYER-FOULKES, D. (2005). The Effect of financial development on the convergence: theory and evidence. The Quarterly Journal of Economics, Vol. 120, No 1, 173-222.ss.
• ALTUNÇ, Ö.F. (2008). Türkiye’de finansal gelişme ve iktisadi büyüme arasındaki nedenselliğin ampirik analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, 113-127.ss.
• APERGIS, N., FILIPPIDIS, I., ECONOMIDOU, C. (2007). Financial deepening and economic growth linkages: a panel data analysis. Review of World Economics, vol. 143, no. 1, 179-198. ss.
• ASLAN, Ö., KORAP, H. L. (2006). Türkiye’de finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 17, 1-20.ss.
• ASLAN, Ö., KÜÇÜKAKSOY, İ. (2006). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye ekonomisi üzerine ekonometrik bir uygulama. Ekonometri ve İstatistik, Sayı 4, 12-28.ss.
• ATAMTÜRK, B. (2007). Gelişmekte olan ülkelerde ve Türkiye’de finansal serbestleşmenin iç tasarruflar üzerine etkisi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Cilt 23, Sayı 2, 75-89.ss.
• AYDEMİR, O. (2008). Hisse senedi getirileri ve reel sektör arasındaki ilişki: ampirik bir çalışma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, 37-53.ss.
• BAGEHOT, W. (1873). Lombard street: a description of the money market. E.P. DUTTON and COMANY, (Reprint 1920), New York.
• BECK, T., LEVINE, E.R., LOAYZA, V.N. (2000). Finance and the sources of growth. Journal of Financial Economics, Vol. 58 (1-2), 261-300.ss.
• BECK, T., DEMİRGÜÇ-KUNT, A., LEVINE, E.R. (2000). A New database on the structure and development of the financial sector. The World Bank Economic Review, Vol.14, No:3.597-605. ss.
• BUFFIE, E.F. (1984). Financial repression, the new structuralist and stabilization policy in semi-industrialized economies. Journal of Development Economies, Vol.14 (3), 305- 322.ss.
• COŞKUN, M., TEMİZEL, F., TAYLAN, A. S. (2009). Bankacılık sektörü hisse senedi getirileri ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Yıl:5, Sayı:7: 1-18.ss.
• DEMİRGUC-KUNT, A.,V. MAKSIMOVIC. (2002). Funding growth in bank-based and market-based financial systems: evidence from firm-level data. Journal of Financial Economics, Vol. 65, No. 3, 337-363.ss.
• DEMİRGUC-KUNT, A., MAKSİMOVİC,V.(1998). Law, finance and firm growth. Journal of Finance, Vol.53 (6), 2107-2137.ss.
• DEMİRHAN, E. (2005). Büyüme ve ihracat arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, 60 (4), 76-88.ss.
• EGE, İ., NAZLIOĞLU, Ş., BAYRAKDAROĞLU, A. (2008). Financial development and economic growth: cointegration and causality analysis for the case of Turkey. Marc Working Paper Series, 2008-4: 1-16.ss.
• FITZGERALD, V. (2006). Financial development and economic growth: a critical view, Background paper for World Economic and Social Survey 2006 World Economic and Social Survey. wess_bg_papers/ bp_wess2006_fitzgerald.pdf 1-33.ss(Erişim tarihi :20.5. 2010)
• GÖKDENİZ, İ., ERDOĞAN, M. ve KALYÜNCÜ, K. (2003). Finansal Piyasaların Ekonomik Büyümeye Etkisi ve Türkiye Örneği, Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 1,107-117.ss.
• GÖKTEN, S., OKAN, P., ÖNER, E., AYPEK, N. (2008). Tasarruf ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkide finansal sistemin rolü: Kırgızistan örneği. Sosyo Ekonomi, Yıl 4, Sayı 7:117-132.ss.
• GRAFF, M., KARMAN, A. (2006). What Determines the Finance-growth Nexus? Empirical Evidence for Threshold Models, Journal of Economics, 87 (2), 127-157.ss.
• GRANGER, C. W. J. (1969). Investigating casual relations by econometric models and cross- spectral methods. Econometrica, 37 (1), 24-36.ss.
• GRANGER, C.W.J. (1988). Some recent developments in a concept of casuality. Journal of Econometrics, 39 (1), 199-211.ss.
• GRIES, T., KRAFT, M., MEIERRIEKS, D. (2009). Linkages between financial deepening, trade openness, and economic development: causality evidence from Sub-Saharan Africa. World Development, 37 (12),1849-1860. ss.
• GÜLOĞLU, B. (2003). Finansal serbestleşme ve ekonomik büyüme: panel veriler yaklaşımı. İMKB Dergisi, Sayı 27, 39-65.ss.
• HERMES, N.(1994). Financial development and economic growth: a survey of the literature. International Journal of Development Banking, 12 (1), 3-22.ss.
• KAHYAOĞLU, H. (2008). Finansal gelişim politikalarına yönelik temel yaklaşımlar. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Cilt 45, Sayı 515, 21-29.ss.
• KAMINSKY,G.L., SCHMUKLER, S.L.(2003).Short run pain, long run gain: the effects of financial liberalization. International Monetary Fund Working Paper 03/34:1-63.ss.
• KANDIR, S.Y., İSKENDEROĞLU, Ö., ÖNAL, Y. B. (2007). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin araştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 ( 2), 311-326.ss.
• KAPLAN, M. (2008). The Impact of stock market on real economic activity: evidence form Turkey, Journal of Applied Sciences, 8 (2),374-378.ss.
• KAR, M., PENTECOST, E.J. (2000). Financial development and economic growth in Turkey: further evidence on the causality ıssue. Loughborough University Economic Research Paper No:00/27,1-21.ss.
• KAR, M., AĞIR, H. (2010). Türkiye’de beşeri sermaye ve ekonomik büyüme, [Erişim adresi]: http: //www.elelebizbize.com /e-kutuphane/muhsinkar/turkiyedebeserisermaye. Pdf, [Erişim tarihi]: 20.4.2010),1-15.ss.
• KARACA, O. (2005).Türkiye’de faiz oranı ile döviz kuru arasındaki ilişki: faizlerin düşürülmesi kurları yükseltir mi?. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tartışma Metni, 2005-14,1-19.ss.
• KARAGÖZ, K., ARMUTLU, R. (2007). Hisse senedi piyasasının gelişimi ve ekonomik büyüme: Türkiye örneği. 8. Ulusal Türkiye Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, Malatya, 1-7.ss.
• KIRAN, B., YAVUZ, Ç.N., GÜRİŞ, B. (2009). Financial development and economic growth: a panel data analsis of emerging countries. International Research Journal of Finance and Economics, Issue 30,1-8.ss.
• KIM, D.H., LIN, S.C., SUEN, Y. (2010). Dynamic effects of trade openness on financial development. Economic Modelling, 27 (1), 254-261.ss.
• KING, R.G., LEVINE, R. (1993). Finance and growth, Schumperer might be right. Quarterly Journal of Economics, 108, 717-38.ss.
• LEVINE, R. (1997). Financial development and economic growth: views and agenda. Journal of Economic Literature, 35 (2):688-726.ss.
• LEVINE, R., ZERVOS, S. (1998). Stock markets, banks, and economic growth. American Economic Review , 88 (3), 537-558.ss.
• LEVINE, R., LOAYZA, N., BECK, T. (2000). Financial intermediation and growth: causality and causes, Journal of Monetary Economics, 46(1), 31-77.ss.
• LUCAS, R.E. (1988).On the mechanics of economic development. Journal of Monetary Economics, 22 (1): 3-42.ss.
• MCKINNON, R.I. (1973). Money and capital in economic development. Washington, DC:Brookings Institution.
• MÜSLÜMOV, A., ARAS, G. (2002). Sermaye piyasası gelişmesi ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: OECD ülkeleri örneği. İktisat İşletme-Finans Dergisi, Cilt 17, Sayı198, 90-100.ss.
• ONUR, S. (2005). Finansal liberalizasyon ve GSMH büyümesi arasındaki ilişki. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 127–152.ss.
• PATRICK, H.T. (1966). Financial development and economic growth in underdeveloped countries. Economic Development and Cultural Change, 14, 174-189.ss.
• PESERAN, M.H., SHIN, Y., SMITH, R.J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships, Journal of Applied Econometrics, 16 (3), 289-326.ss.
• RAJAN, R.G., ZINGALES, L. (2003). Saving capitalism from capitalist. New York, Crown Business.
• RAY, T. (2009). Financial development and economic growth: a review of literature. [Erişim adresi9: http://www.isid.ac.in/~planning/Slides-ISI-LitReview.pdf [Erişim tarihi]: 20.4. 2010 .1-37.ss.
• ROUSSEAU, L.P., WACHTEL, P. (2001). Economic theory, dynamics and markets: essays in honor of Ryuzo Sato. Edited by T. NEGISHI, R. RAMACHANDRAN, K. MINO, Kluwer.
• ROBINSON, J. (1952). The Generalization of the general theory , the rate of ınterest and other essays. London, Macmillan, 69-142.ss.
• SARA, O. (2005). Finansal liberalizasyon ve GSMH büyümesi arasındaki ilişki, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 127-152.ss.
• SCHUMPETER, J.A. (1961). The Theory of economic development. 7th printing, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press,.
• SHAW, E.S. (1973). Financial deepening in economic development. New York, Oxford University Press.
• SIMS, C.A. (1972). Money income and casuality. American Economic Review, 62 (4), 540- 552.ss.
• STERN, N. (1989). The economics of development: a survey. The Economic Journal, 99, 597-685.ss.
• TAYLOR, L.(1983). Structuralist macroeconomics: applicable models for the third world. New York, Basic Books.
• ÜNAL, S. (2009). Finans piyasaları ve ekonomik büyüme. Bursa, Ekin Basım Yayın Dağıtım, 1-183.ss.
• ÜNALMIŞ, D. (2002). The Causality between financial development and economic growth: the case of Turkey. Working Paper, No 3,1-12.ss.
• VAN WIJNBERGEN, S. (1983). Credit policy, inflation and growth in a financial repressed economy. Journal of Development Economics, 13 (1-2): 45-65.ss.
• VURANOK, S.(2009). Financial development and economic growth: a coiıntegration approach, IAM 589 term project,1-28.ss.
• WANG, E.C. (2000). A Dynamic two-sector model for analyzing the relation between financial development and industrial growth. International Review of Economics and Finance, 9, 223-241.ss.
• YAPRAKLI, S. (2007). Ticari ve finansal dışa açıklık ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Türkiye üzerine bir uygulama. Ekonometri ve İstatistik, Sayı 5, 1-23.ss.
• YÜCEL, F. (2009). Temel bileşenler yöntemiyle Türk sermaye piyasası gelişiminin ekonomik büyüme üzerine etkilerinin bir analizi. Sosyo Ekonomi, Sayı1, 78-86.ss.