Current Outlook and Development of Participation Banking in Turkey

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 12 - 17, 30.06.2023

Fatih Akbaş

Öz

This study aims to reveal the development of participation banks from their establishment to the present and their current situation using current data. Its founding philosophy included ideas such as taking a share from the Middle Eastern capital, which became wealthy with oil revenues, and bringing the under-the-bed savings within the country into the economy. Participation banks, which can carry out all banking transactions by their working principles, use the partnership principle in collecting funds. At the same time, the Murabaha method continues at a rate of sixty percent in disbursement. Participation banks are developing in line with 2025 growth forecasts. Participation banks will continue to be crucial actors in the sector by increasing their shares with digitalization and diversification of other banking services.

Anahtar Kelimeler

Paticipation Banks, Murabahah, Banking

Türkiye’de Katılım Bankacılığının Mevcut Görünümü ve Gelişimi

Öz

Bu çalışmanın amacı, kuruluşundan günümüze katılım bankalarının gelişimini ve güncel veriler kullanılarak mevcut durumunu ortaya koymaktır. Kuruluş felsefesinde petrol gelirleriyle zenginleşen Ortadoğu sermayesinden pay alınması ve ülke içinde yastık altı tasarrufların ekonomiye kazandırılması gibi düşünceler yer almıştır. Özel finans kurumu ismiyle faaliyetlerine başlayan katılım bankalarının, Bankacılık kanunu kapsamına alınması yaklaşık on beş yıl sürmüştür. 2005 kasım tarihinden itibaren katılım bankası ismiyle faaliyetlerine devam etmiştir. Kamu sermayesinin katkılarıyla 2023 yılında sektörde yüzde 8’lik bir aktif büyüklüğe ulaşmıştır. Çalışma prensiplerine uygun tüm bankacılık işlemlerini yapabilen katılım bankaları fon toplamada ortaklık prensibi kullanılırken, kullandırmada murabaha yöntemi yüzde atmışlar oranında devam etmektedir. 2025 büyüme tahminlerine uygun gelişim gösteren bankalar, dijitalleşme ve diğer bankacılık hizmetlerinin çeşitlendirilmesiyle sektör içindeki paylarını artırarak sektörün önemli aktörlerinden biri olmaya devam edeceklerdir.

Anahtar Kelimeler

Katılım Bankaları, Murabaha, Bankacılık

Etik Beyan

Bu araştırma etik kurul izni gerektiren analizleri kapsamadığından etik kurul onayı gerektirmemektedir

Kaynakça

• Acar, O. (2012). Selem ve İstisna Nedir? okanacar.com. 15 Ağustos 2019 tarihinde http://www.okanacar.com/2012/08/selem-ve-istisna-nedir.html adresinden erişildi.
• Acar, O. (2014). İsticrar Modeli ile Elektrik, Doğalgaz ve Su gibi Faturaların Finansmanı. okanacar.com. 13 Ağustos 2019 tarihinde http://www.okanacar.com/2014/01/isticrar-modeli-ile-elektrik-dogalgaz.html adresinden erişildi.
• Akbaş, F. ve Tura, Ü. (2018). İslam Ekonomisi Çerçevesinde Katılım Bankacılığının Tarihsel Gelişimi. Ekonomi ve Finans Araştırmaları içinde (ss. 95–112). Ed.Ş.Önder ve H.Önder, Bursa: Ekin Basım Yayım.
• Akkuş, H. T. (2017). Türk Bankacılık Sektöründeki Katılım Bankalarının Finansal İstikrarının Stres Testi Yöntemi İle Analizi. Doktora Tezi.Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Arpağ, C. ve Uçar, M. (2018). İslami Bankacılıkta Kullanılan Teverruk ve Günümüz Uygulamaları. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(24), 1537–1543.
• Ayub, M. (2007). Understanding Islamic Finance. West Sussex , England: John Wiley & Sons Ltd.
• Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik. Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2019.25.Ocak ). Resmî Gazete (Sayı:30666) (2019). http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/01/20190125-11.htm adresinden erişildi.
• BDDK. (2023). Aylık Bankacılık Sektörü Verileri. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. https://www.bddk.org.tr/BultenAylik adresinden erişildi.
• Dinç, Y. (2017). Katılım Bankalarında Havuzlar ve Birim Hesap Değeri; Vade Uyumsuzluğu ve Fon Kullandırımı Üzerine Öneriler. Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi, 1(2), 9–21.
• Eken, M. H. ve Öztürk, N. (2019). Finans Teorisi Kapsamında Katılım Bankacılığı ve Yeniden Yapılanma Önerisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 46–62.
• Ertem, Ü. (2005). Bankacılık ve Kambiyo İşlemleri. Bursa: Ekin Basım Yayım.
• Erturhan, S. (2010). İslam Ticaret Hukukuna Vücut Veren Ahlaki Esaslar. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, (16), 213–246.
• Görenel, Z. İ. (2007). Finansal Serbestleşme, Politika Hataları ve Krizler. Öneri Dergisi, 7(27), 249–258.
• Hazıroğlu, T. (2016). Türkiye’de Katılım Bankacılığı Fikrinin Doğuşu ve Kavramsal Önemi. İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi (İEFD), 2(1), 119–132.
• Kalaycı, İ. (2013). Katılım Bankacılığı: Mali Kesimde Nasıl Bir Seçenek? Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 51–74.
• Özdemir, M. ve Aslan, H. (2017). Türkiye’de İslami Finansın Dönüşümünün Ekonomi Politiği. İstanbul: Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Özdemir, M. ve Lila, N. (2020). Katılım Bankacılığında Kullanılan Yatırım Vekaleti Hesaplarının Fıkhi ve İktisadi Tahlili. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (SAUIFD), 22(42), 343–372. doi:10.17335/sakaifd.769835
• Öztürk, M. K. ve Yumuşak, İ. G. (2020). Fon Toplama Yöntemi Olarak Yatırım Vekâleti ve Türkiye Uygulaması. İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi (İEFD), 6(1), 1–23.
• Sırım, V. (2013). Türkiye’de Faizsiz Bankacılık Sektörünün Son 10 Yılı ve Beklentiler. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 2(3), 185–200.
• Tunç, H. (2016). Katılım Bankacılığı Felsefi, Terorisi ve Türkiye Uygulaması. İstanbul: Nesil Yayınları.
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (2023a). Bankacılık Temel Performans Göstergeleri. https://veripetegi.tkbb.org.tr/ adresinden erişildi.
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (2023b). 2021-2025 Katılım Bankacılığı Strateji Güncelleme Raporu. TKBB2.
• Yahşi, F. (2014). Katılım Bankalarında Risk Odaklı İç Denetim ve Bir Model Önerisi. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, İstanbul.
• Zaim, S. (2000). İktisadi ve Sosyal Kalkınmada Özel Finans Kurumlarının Yeri. Prof.Dr.Nusret Ekin’e Armağan içinde (ss. 249–256). Ankara: Kamu İşverenleri Sendikası.