TÜRKİYE’DE SAĞLIK HARCAMA VE YATIRIMLARININ MİLLİ GELİR İLE İLİŞKİSİ

Yıl 2023, Sayı: 12, 177 - 190, 29.12.2023

Şahin Çetinkaya

https://doi.org/10.58627/dpuiibf.1395865

Öz

Sağlık hizmetleri yaygın talep ve yüksek maliyet nedeni ile kamu malı niteliğinde görülmektedir. Sağlık sistemlerinde parasal boyut cepten ödeme düzeyinin çok üstündedir. Bu nedenle sağlık yatırımları ve hizmetleri, ağırlıkla devlet tarafından yapılır. Türkiye’de her dönem sağlık hizmetleri için sürekli reformlar gündemde olup, sağlık harcamalarının milli gelir içindeki payı da her geçen gün artmaktadır. Bu çalışmada milli gelir ile sağlık harcamaları ve sağlık yatırımlarının ilişkisi analiz edilmiştir.
Ayrıca Türkiye’deki sağlık harcamalarına uluslararası düzeyde de bakılmıştır. Avrupa birliği ülkeleri ve Amerika ile karşılaştırma yapılarak, dünya ölçeğinde ki durum değerlendirilmiştir. 2011-2020 dönemindeki veriler diğer ülkeler ile karşılaştırıldığında, Türkiye’nin oldukça gerilerde kaldığı görülmüştür. Türkiye’nin kamu harcamaları ile yapmış olduğu yatırımların GSYH içindeki oranı %5 düzeyindedir. Bu rakam2020 verilerine göre Avrupa Birliğinde % 9, ABD de %16,8’dir. Dünya ortalaması ise %8,5’dir. Bu veriler ve bulgular ışığında kaynak kullanımında etkinlik ve verimlilik esasına göre Türkiye’de sağlık yatırım ve harcamalarının daha da artırılması gerektiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Harcamaları, GSYH, Enflasyon, Sosyal Devlet, Ekonomik Büyüme

A STATISTICAL ANALYSIS AND COMPARIISON ON THE RELATIONSHIP OF HEALTH EXPENDITURE AND INVESTMENT WITH NATIONAL INCOME IN TURKEY: THE PERIOD 2011-2020

Öz

Health services are considered public goods due to widespread demand and high costs. In health systems, the monetary dimension is much higher than the out-of-pocket payment level. For this reason, health investments and services are mainly made by the state. In Turkey, continuous reforms for health services are on the agenda every period, and the share of health expenditures in national income is increasing day by day. In this study, the relationship between national income and health expenditures and health investments was analyzed.
In addition, health expenditures in Turkey were also examined at the international level. The situation on a world scale was evaluated by making a comparison with the European Union countries and America. When the data for the 2011-2020 period is compared with other countries, it is seen that Turkey is far behind. The ratio of Turkey's public expenditures and investments in GDP is around 5%. This figure is 9% in the European Union and 16.8% in the USA. The world average is 8.5%. In the light of these data and findings, it can be said that health investments and expenditures in Turkey should be further increased based on effectiveness and efficiency in resource use.

Anahtar Kelimeler

Health Expenditures, GDP, Inflation, Social State, Economic Growth

Kaynakça

• Alp, M. (2018). “Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Gelir Üzerindeki Etkisi: TR32 bölgesi örneği eş bütünleşme analizi”, The Journal of International Scientific Researches, Cilt 3, sayı 1, 85-95,
• Beceren, E., İzgi, B. Fırat, E. (2021) Sağlık ve Kalkınma İlişkisi OECD Ülkelerinde Sağlık Harcamalarını Belirleyen Faktörler, Aksaray Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 13, Sayı 2
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2018). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem Akademi
• Çelik, Y., (2011), “Türkiye Sağlık Harcamalarının Analizi ve Sağlık Harcama Düzeyinin Uygunluğunun Değerlendirilmesi”, Sosyal Güvenlik Dergisi, syf:62-81
• Daştan, İ. ve Çetinkaya, V. (2015) OECD Ülkeleri ve Türkiye’nin Sağlık Sistemleri, Sağlık Harcamaları ve Sağlık Göstergeleri Karşılaştırması, Sosyal Güvenlik Dergisi, Cilt 5, Sayı: 1, 134
• https://apps.who.int/nha/database/DocumentationCentre/Index/en (erişim:23.04.2023)
• https://ets.anadolu.edu.tr/storage/nfs/SAG303U_2021/ebook/SAG303U_2021-20V1S1-8-0-0-SV1-ebook.pdf (Erişim 23.04.2023)
• https://ets.anadolu.edu.tr/storage/nfs/SAG303U_2021/ebook/SAG303U_2021-20V1S1-8-0-0-SV1-ebook.pdf (Erişim 23.04.2023)
• Kılıç, R. Özbek, R. (2018) Sağlık ve Eğitim Hizmetleri ile Ekonomik Büyüme İlişkisi: OECD Ülkeleri Uygulaması, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi
• Oğuç, E. (2021), Türkiye’de Sağlık Harcamaları Ve Çözüm Önerisi Olarak Davranışsal İktisat, Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, cilt:7, S:3, 647-664 https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2164027
• Şimşek, S. (2014), Kamu mallarının özel mülkiyete konu olmaması ilkesinin mülkiyet hukukuna yansımaları, Sayıştay Dergisi, sayı 92, s:93-115
• Tatar, M. (2011) “Sağlık Hizmetlerinin Finansman Modelleri: Sosyal Sağlık Sigortasının Türkiye’deki Gelişimi”, Sosyal Güvenlik Dergisi, (1), 103-130
• Tıraş, H. , Ağır, H. (2011), “D-8 Ülkelerinin Sağlık Harcamaları Bakımından Karşılaştırılması: Betimsel Bir Analiz”, Kahraman Maraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF dergisi, Yıl 2017, Cilt 7, Sayı 2, 195 - 220, 30.12.2017
• who.int erişim 20.04.2023
• Yıldız, Ş. (2020), Sağlık Ekonomisi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir
• Yılmaz, V. Yenitürk N., (2015), Türkiye’de sağlık harcamalarına tarihsel bir bakış, İstanbul Bilgi Üniversitesi STCM Yayınları https://stk.bilgi.edu.tr/media/uploads /2015/11/08/saglikHarcamalari.pdf (bilgi.edu.tr) (erişim 04/04/2023)